Më pak se një muaj nga zgjedhjet presidenciale, politika amerikane ka hyrë në ‘tokë të pashkelur’. Pasiguria në rritje varet nga shëndeti i Donald Trump pas infektimit të tij me Covid-19 dhe shtrimit fillestar në spital. Pyetje të rëndësishme ngrihen gjithashtu në lidhje me procedurat që do të ndiqen nëse ndonjë kandidatët presidencialë bëhet ‘i paaftë’.
Si Trump ashtu edhe kandidati demokrat Joe Biden janë në të shtatëdhjetat, dhe do të jenë presidentët më të vjetër në detyrë të SHBA – Trump është 74 dhe Biden 77 vjeç.
Deri më tani, Biden nuk është infektuar nga virusi, pasi ai ndjek rreptësisht procedurat gjatë paraqitjeve të tij në publik. Në ndryshim të dukshëm, Trump dhe ndihmësit e tij kanë qenë moskokëçarës duke mos mbajtur maska dhe duke u mbledhur pranë njëri-tjetrit në hapësira të mbyllura.
Për më tepër, duke pasur parasysh moshën dhe mbipeshën e Trump, infektimi mund të ndikojë duke penguar shërimin e tij të plotë.
Infektimi dhe mungesa e gatishmërisë së Trump për të zbuluar gjendjen e tij shëndetësore gjithashtu shpreh dukshëm paaftësinë e tij për t’i bërë ballë pandemisë. Mosrespektimi i rekomandimeve bazë të epidemiologëve është kthyer për të ndjekur personalisht atë dhe disa nga bashkëpunëtorët e tij në Shtëpinë e Bardhë. Kjo do të dëmtojë më tej perspektivën për rizgjedhjen e tij, pasi një shumicë e madhe e nënshtetasëve besojnë se ai nuk ka bërë mjaftueshëm për të kontrolluar (përhapjen) e virusit. Deri në dite e zgjedhjeve, numri i të vdekurve në SHBA (nga virusi) parashikohet të arrijë një çerek milioni.
Pas debatit të parë televiziv presidencial, sondazhet në të gjithë vendin tregojnë se Biden zgjeroi epërsinë e tij ndaj Trump në 16%. 57% e votuesve të regjistruar mbështesin Biden dhe 41% Trump. Në të gjitha pyetjet kritike, përfshirë kujdesin për shëndetin, pabarazinë racore, emërimet në Gjykatën e Lartë, krimin dhe sigurinë, e madje edhe në trajtimin e ekonomisë, Biden ka një avantazh të konsiderueshëm.
Në mes të fushatës zgjedhore, një skenar i ri krize duket në horizont, në rast se shëndeti i Trump përkeqësohet dhe atij i duhet të shtrohet sërish në spital. Nëse Presidenti bëhet i paaftë fizikisht ose mendërisht, ai nuk mund të marrë pjesë në zgjedhje. Sipas nenit 25 të Kushtetutës, do i takonte Zëvendës Presidentit Mike Pence të merrte detyrën e Presidentit dhe të ishte kandidati në zgjedhjet e 3 nëntorit. Përndryshe, do të duhej të zgjidhej një tjetër republikan si kandidat me Pence si partner në kandidim. E kjo mund të provokojë trazira politike.
Republikanët mund të zëvendësojnë një kandidat të vdekur ose të paaftë, por kjo është problematike afër Ditës së Zgjedhjeve. Tashmë, mbi 60 milion vota i janë dërguar votuesve, dhe mbi 4 milion votues kanë votuar me postë. Në nenin 20 të Kushtetutës thuhet se mandati i Presidentit dhe Zëvendës Presidentit aktual përfundon në Ditën e Përurimit (Inaguration Day) më 20 Janar, pa asnjë dispozitë për ta zgjatur atë. Do të ishte pothuajse e pamundur ndryshimi i fletëve të votimit pa shtyrë zgjedhjet dhe duke e filluar procesin e votimit nga fillimi. Vetë data e zgjedhjeve përcaktohet me ligjin federal dhe vetëm Kongresi mund ta zhvendosë atë – një skenar shumë i vështirë.
Do ishte fjala për një skenar edhe më turbullues, nëse Trump në fakt i fiton zgjedhjet, por vdes ose bëhet i paaftë midis ditës së zgjedhjeve dhe inaugurimit të tij. Kjo nuk ka ndodhur kurrë më parë, megjithëse SHBA ka periudhën më të gjatë të tranzicionit në (krahasim me) çdo demokraci. Kushtetuta, si dhe ligjet zgjedhore federale dhe të shteteve, do të ndihmonin për t’i dhënë drejtim procesit. Por pa një precedent, rezultati është i paparashikueshëm. Nëse kandidati fitues vdes para se Kolegji Zgjedhor të mblidhet për të dorëzuar votat e tyre të shteteve, zgjedhësve do i duhet të bien dakord për një kandidat zëvendësues të rekomanduar nga partia fituese. Por nuk ka asnjë garanci se ata në fakt do të bienin dakort mbi kë do ta zëvendësonte fituesin e vdekur.
Neni 20 bën të qartë se nëse presidenti i rizgjedhur vdes, Zëvendës Presidenti i zgjedhur do të betohet si President në fillim të mandatit të ri. Sidoqoftë, kandidati fitues nuk është zyrtarisht presidenti i zgjedhur derisa një seancë e përbashkët e Kongresit të numërojë votat e Kolegjit Zgjedhor dhe ta deklarojë fitues. Kjo mund të ndodhë vetëm pasi Kongresi i ri të betohet më 3 Janar. Vetë procesi mund të shkaktojë mosmarrëveshje dhe konflikte midis dy partive.
Ekziston një kërcënim edhe më i madh për procesin kushtetues – reagimi i bazës fanatike të mbështetësve të Trump. Ata mund të refuzojnë të pranojnë humbjen e Trump ose nuk do ta besonin se Trump është bërë i paaftë pasi ka fituar zgjedhjet. Mediat dhe rrjetet sociale pro-Trump ka të ngjarë të ndezin flakën e rezistencës duke fajësuar demokratët, liberalët, “shtetin e thellë” dhe “mediat e rreme”për organizimin e një grushti shteti ose të një rrëmbimi. Në atë pikë, perspektiva për konflikt civil të drejtpërdrejtë dhe dhunë do të përshkallëzohej në mënyrë dramatike.
Dita, Albania
AMERICA’S ELECTION EMERGENCY
Janusz Bugajski
American politics have entered unchartered territoryless than a month before the presidential elections.Growing uncertainty hangs overDonald Trump’s health following his Covid-19 infection and initial hospitalization. Major questions have also been raised about what procedures will be followed if either presidential candidate is incapacitated.
Both Trump and Democrat candidate Joe Biden are in their seventies and would be the oldest serving U.S. presidents – Trump is 74 and Biden 77. Biden has thus far not been infected by the virus, as he follows strict procedures during his public appearances. In stark contrast, Trump and his aides have been reckless in not wearing masks and congregating close together in enclosed spaces. Moreover, given Trump’s age and obesity the impact of infection may prevent a full recovery.
Trump’s infection and unwillingness to reveal his medical condition also starkly exposes his inability to deal with the pandemic. His disregard of basic recommendations from epidemiologists has come back to haunt him personally and several of his associates in the White House. This will further damage his re-election prospects, as a large majority of citizens believe he has not done enough to contain the virus.The U.S. death toll is projected to reach a quarter of a million by election day.
Following the first presidential TV debate, nationwide pollingindicates that Biden widened his lead over Trump to 16%. 57% of registered voters back Biden and 41% Trump. In all critical questions, Biden has a substantial advantage, including health care, racial inequality, nominations to the Supreme Court, crime and safety, and even in handling the economy.
In the midst of the election campaign, a new crisis scenario is looming if Trump’s health deteriorates and he again requires hospitalization. If the Presidentbecomes physically or mentally incapacitated he cannot run in the elections. According to the 25th constitutional amendment Vice President Mike Pence would take over as President and become the candidate in the November 3rdelections. Alternatively,another Republican would need to be chosen as candidate with Pence as the running mate.This could provokepolitical turmoil.
The Republicans can replace a dead or incapacitated candidate but this becomes problematic close to Election Day. Over 60 million ballots have already been sent to voters, with over4 million votes already cast by mail. The 20th amendment of the Constitution states that the term of the current President and Vice President ends on Inauguration Day on January 20th, with no provision to extend it. It would be next to impossible to change ballots without delaying the election and starting the voting process from the beginning.The date of the election itself is set by federal law and only Congress can moveit – a highly unlikely scenario.
An even more confusing scenario would materialize if Trump actually wins the elections but dies or is incapacitated between election day and his inauguration. This has never happened before,although the U.S. has the longest transition period in any democracy. The Constitution, as well as federal and state election laws, would help guide the process. But without any precedent the outcome cannot be predicted.If the winning candidate dies before the Electoral College gathers to submit their state votes, the electors would have to agree on a replacement candidate recommended by the winning party.But there is no guarantee they would actually agree on who would replace the dead winner.
The 20thamendment specifies that if the president-elect dies, the vice president-elect shall be sworn in as President at the start of the new term. However, the winning candidate does not formally become the president-elect until a joint session of Congress counts the votes from the Electoral College and declares a winner. This could only happen after the new Congress is sworn into office on January 3rd. That process itself may spark disagreements and conflicts between the two parties.
There is an even bigger threat to the constitutional process – the reaction of Trump’s fanatical base of supporters. They may either refuse to accept a Trump defeat or will not believe that Trump has become incapacitated after he wins the elections. The pro-Trump media and social networks are likely to fan the flames of resistance by blaming Democrats, liberals, the “deep state,” and the “fake media” for staging a coup or a kidnapping. At that point the prospect for outright civil conflict and violencewould dramatically escalate.
Komentet