Në kohën kur po pritet që negociatat për Kosovën të marrin sërish hov, Gjykata speciale dëshmoi se është institucion politik që është themeluar dhe ka për qëllim displinimin e atyre që duhet të flasin dhe të vendosin në emër të Kosovës.

Hashim Thaçi e Kadri Veseli, persona me përgjegjësi të drejtpërdrejtë për qindra vrasje në Kosovë, si duket e kaluan Rubikonin dhe nga të akuzuar, sipas të gjitha gjasave, u kthyen në dëshmitarë me një çmim tmerrësisht të shtrenjtë për Kosovën: ndarjen e saj!

Fotogravi e Jusuf Buxhovit, me librat e deritashme të botuara, që flasin vet për jetëshkrimin eautorit…

Aty ku flitet me dëshmi, rrena s‘ ka kah me hy…!
Në vend të hyrjes: Për t’ i shtypur fillimisht veprat e përgatitura për shtyp ,Z.Jusuf Buxhovi e shet banesen që e ka pasur me një hapësirë më të madhe banimi dhe blen një banesë shumë më të vogël për të jetuar se pasuri tjetër s’ka pasur e as që ka trashëguar, siç ka thënë ai vet. Me mjetet e banesës që i kanë tepruar, bën pagesën për t’i dalë librat prej shtypi nga shtypshkronja, që tani më janë në duar të lexuesve, ku kritika vendore dhe më gjërë dhe nga lexuesit secili nga këndvështrimi i vet, kanë vlerësuar lartë përmbajtjet e librave, të cilat bazohen në dokumente dhe dëshmi të mjaftueshme që i ka përdorur autori për të trajtuar e përpunuar temat historike etj. Është sulmuar rrept nga qarqet akademike Serbe të Beogradit e më gjërë..! Institucionet përgjegjëse në Kosovë e Shqipëri në vend që ta përkrahin, ndihmojnë e mbrojnë Z.Jusuf Buxhovin, me sa dihet deri tani, kanë heshtur se kanë ndihmuar ashtu si duhet e si e meriton një punëtor i këtyre përmasave që tregojnë veprat e tij… Po të ketë drejtësi, prokurori e hetuesi në Kosovë të hulumtohet pasuria e Jusuf Buxhovit në tërsi e hollësi dhe e atyre që e kanë sulmuar dhe po e sulmojnë me apo pa arsye, do të kishte me pasur punë mjaft edhe hetuesia edhe prokuroria e gjqësia, për të marrë masa sjellur Vendime dhe bërë denime se kush dhe si ka krijuar pasurrinë me punë e me djersë e kush me krimin e organizuar ekonomik e politik dhe keqpërdorime gjetë qeverisjes së keqe..

Institucionet (pa) përgjegjëse, në Kosovën hallemadhe, kanë ndarë mjete për shtypjen e librave pa asnjë vëlerë të mirëfilltë,vetem e vetem se autorët e atyre veprave kanë pasurpozitë e pushtet apo kanë qenë admirues të tyre ose militant partiak të pushtave dhe pushtshtetarëve nëpër institucionet shtetërore të shumta edhe pa arsye të shpikura e pjellura për t’ i punësuar militatntët partiak në Kosovën hallemadhe në skamje dhe varfërieme papunësi të madhe..! Zotëri Jusuf Buxhovi,gjatë një interviste në “Rubikon” të KTV’së,me datën2019 -07-11,mes tjerashthase: ”… lufta e UÇK-së nuk kishte qenë e pastër sepse 102 zyrtarë të LDK-së ishin vrarë”. Foli edhe për SHIK-un si organizatë kriminale, se la anash as LDK-së pa e thumbue me vend e merend dhe të tjerat..! Thënie këto që nxiten kundërshtime, pasiqë, siç duket krijuan çrregullime, trazime dheshqetësime shpirtërore, ndoshta edhe organike, te disa njerëz me poste dhe pozita të ndryshme institucionale, partiake apo të profesoneve tjera çfardo natyre qofshin ato..! Prandaj si pasoj kemi: Kundërshtimet e tyre të rrepta, siç thuhet si për flakë të pushkëve, dhe po të ishte e mundur të pushkatohet me fjalë, kundërshtari dhe i urryeri i tyre, do ta bënin këte edhe nga largsia, për ta arsyetur veten se kanë qenë shumë largë viktimes, pa harruar se fjala e porosia nga largësit e zgjedhura me qëllim, lëndojnë e vrasinë viktimen e përzgjedhur në vendin ku jeton, se nxit kryesin e veprës sipas porosisë që nuhat e gjurmon se ku gjindet dhe kah gjindet viktima që i kurdisen prita të caktuara për ta ndalë, kërcënuar apo edhe vra në terr me apo pa maska dhe në forma e mënyra më të përsosura sipas skenarit dhe porosive të urdhëdhënësve..! Kështu që në vend se me u këshilluar s’ pari me arsyen për të bërë veprimin e arsyeshëm, ata thirren urrejtjen si këshillëtarin më të shëmtuar, që bazohet, në thash e theme, shpifje dhe paragjykime, sepse urrejtja s’pranon të dhëna, dëshmi dhe arsyen kursesi, por qëllimin qoft krim i rëndë e i shëmtuar e katran i zi.. e kanë në plan dhe i jepet përparësi për t’ u jetësuar gjithsesi..! Mirpo bashkëbisedimi i Z. Jusuf Buxhovitnë “Rubikon” të KTV’sëmë datë2019 -07-11, pasi u pa dhe dëgjua, si fletërrufe ka fluture u shkrua dhe u shpërnda nëpër faqet pamore elektronike të ndryshme dhe në shtyp, ku pothuajse u bë gati një javë që flitet e përflitat, dhe me forma të ndryshme gojore apo edhe me shkrim, përmbajtja e bashkëbisedimit, kundërshtohet nga kundërshtarët e Z. Jusuf Buxhovi përkrahet po ashtu me të madhe nga përkrahsit e tij.

Kundërshtime dhe kërcënime të rrepta erdhen prej Gani Kocit, që në form të përafërt ju bashkangjiten edhe Nasim Haradinaj e Jakup Krasniqi dhe shumë të tjerë në forma e mënyra të ndryshme nga rradhët e LPK-së dhe disa prej tyre tani më të përshtatur me emër të ri si PDK, AAK apo Nisma etj.. ku mes tjerash ishin të pranishme fyerje, rëndime dhe kërcënime nga më të ndryshmet kundër Jusuf Buxhovitsi në vijim; “Para së të gjykonte për pastërtinë e luftës së UÇK-së, Jusuf Buxhovi duhet të përgjigjet për vrasjën e Jusuf e Bardhosh Gërvalles dhe Kadri Zekës, dhe arrestimin e grupit të Hysen Gegës me dëshmitë e të cilit ky grup ishte dënuar me dhjetra vjet! Vërtetë lufta e UÇK-së, është dashur të spastroj të gjitha mbeturinat e sojit të buxhovëve!”,shkruan mes tjerash Gani Koci. Edhe pse lidhur me këto rëndime të sipërshënuara, Zonja Donika Gërvalla e ka dhënë përgjegje shumë të arsyeshme. Pra, secila palë, duhet të parashtroj dhe ofroj të dhëna e dëshmi për të vërtetuar thëniet dhe për të dhënë arsyen e fyerjeve dhe kërcënimeve që janë përdorur ashtu siç janë shprehur secili me fjalë apo me shkrim. Sa për dëshmi: Në Kuvendin e Kosovës nga kurvendarë të ndryshëm të partive të ndryshme si në pozitë dhe opozitë, janë bërë rëndime të ndryshme për vrasje si gjatë dhe pas luftës me emra dhe mbiemra të njerëzve me pozita udhëheqëse në Kuvend dhe në poste e pozita të ndryshme institucionale në pushtet dhe përgjegja e tyre në të shumtën e rasteve ka qenë: Shkoni në Prokurori…etj. Deri më tani në Kosovën hallemadhe me papunësi, skamje dhe varfëri, me krim të organizuar politik dhe ekonomik, keqpërdorime në të gjitha drejtimet nga pushta e pushtshtetarë në poste e pozita të larta që kanë qenë e janëtërënduar për veprimtari kriminale qoft gjatë dhe pas lufte, asnjë nga këta të rënduar në Kuvend s’shtë dënuar e as që është zbardhur ndonjë rastlidhur me rëndimet që janë bërë…! Për fatin e keq edhe LDK-ja si bashkëqeverisëse me ata që rëndoheshin për krime dhe kriminalitet, bënë kuror me ta dhe bashkëqeverisen sa herë që ju dha rasti dhe asnjë rast të vetmin se zbardhen por e heshtnin sa ishin në pushtet dhe bashkëqeverisnin me të njejtit, që sa ishin në opozitë pa ardhur në pushtet i shanin e i rëndonin për vepra kriminale, por kur bashkëqeverisnin dhe ndanin poste dhe pozita e pushtet sikur mallin në treg, ata që dje i shanin tani me të madhe bashkëqeverisnin për interesa vetanake dhe të njetit i lavdronin dhe i përparonin me pozitë e pushtet, kurse krimet dhe viktimat e krimit, i harronin dhe vetëm kur ishte koha e zgjedhjeve sa për të fituar ndonjë votë më shumë i përmendnin e derdhnin lot krokodili për ta..!

Këtë llojë dredhije më së miri e ka dëshmuar Isa Mustafa kryetar i LDK-së i cili iu bë krah i Gani Kocit, Jakup Krasniqit dhe Nasim Haradinajt e të tjerëve në LPK e PDK që kanë qenë e janë kundër Jusuf Buxhovit si njëri nga themeluesit e LDK-së dhe po ky Isa Mustafa dora vet me kërcënime në Kuvend, kurvendarët e LDK-së i detyronte të votonin dhe votuan Hashim Thaçin kryeparë të Kosovës, i cili po sa e nxeu pak karigen ja rrehi teneçen Ises dhe i tha tash shkonë shtëpi se s’më duhesh më dhe largoj të gjitha shenjat e shtetësisë që kryetari i parë dhe historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova i kishte vendosur aty ku ka qeverisur si kryetar..! Vet Hashim Thaçi kërcënonte dhe kërkonte votimin në Kuvend për pranimin dhe themelimin e Gjykates Speciale, që tani më është votuar nga Kurvendarët e Kuvendit të Kosovëes dhe po vazhdon t’i merr në pyetje pjestarët e UÇK-së në Hagë dhe disa komandanta, lidhur me krimet gjat dhe ndoshta edhe pas lufte dhe askushHashimitsi reagoi e se kërcënoi për këtë, ndërsaJusuf Buxhovinpo, ndoshta se ska pozitë e pushtet apo më së miri e din nata vet..! Me që në Kosovë s’ka prokuror dhe prokurori, që do të thot Drejtësia është tue mrizue, ndërsa shteti tue u shkatrrue, kush kujt për asgjë përgjegjsi si jep, tani ju ka lënë hapësirë gjithkujt që të kërcënon fyen e rëndon me apo pa të drejtë me apo pa të dhëna e dëshmi sepse tash kanë gjetur hapësirë të lirë kudo e kahdo në të gjitha niveletinstitucionale veprimet e krimit të organizuar ekonomik dhe politikë, keqpërdorimet, kërcënimet, premtimet, rrenat dhe mashtrimet janë bërë ushqim i përditshëm si për politikuaj ashtu edhe për qytetarë, folë, shaj, truaj e thuaj çfarë të duash, kush kujt përgjegjësi sijep për asgjë që vepron në dëm të popullit dhe Kosovës për këte shkruhet e flitet kudo e kah do edhe në Kuvend qoft me vend apo edhe pa vend varet nga kush dhe si ka postë e pozitëshije kulturë e traditë..! Si përfundim: Nëse Gani Koci, Jakup Krasniqi e Nasim Haradinaj, janë ndie të rënduar nga fjalët e shkrimet e Jusuf Buxhovit, në veçanti Gani Koci ku mes tjerash e rëndon Jusuf Buxhovin se ai mbanë e duhet të përgjigjet për vrasjën e Jusuf e Bardhosh Gërvalles dhe Kadri Zekës, dhe arrestimin e grupit të Hysen Gegës me dëshmitë e të cilit ky grup ishte dënuar me dhjetra vjet! Vërtetë lufta e UÇK-së, është dashur të spastrojë të gjitha mbeturinat e sojit të buxhovëve!” përse deri me tash Ganiu ka heshtur dhe se ka paraqitur rastin në Prokurori si ai dhe shokët e tij, që me heshtje paskan mbuluar e fshehur krimin…që sipas drejtësisë(që në Kosovën hallemadhe s’ është askund..) duhet përgjegjur penalisht..! Të njejten gjë duhet vepruarJusuf Buxhovi, të këron dëshmi për rëndimet që i bëhen nga Gani Koci dhe të tjerët si ai… me ngritje të padisë. Si shtesë nga veprimtaria e fundit e autorit Jusuf Bugjovi, pak fjalë edhe për Përurimin e librit të tij më të ri më 15 qershor 2019 në Prizren.

Nga veprimtarit e organizuara kulturore gjat muajt qershor në qytetin historik të Prizreni pata rastin të marrë pjesë në disa përurime librash organizuar nga përgjegjësi i shtëpsë botuese PENAnë Prizren Z. Mensur Bytyqi, ku pata rastin të jem pjesëmarrës me rastin e PËRURIMIT të veprës së Prof. Jusuf Buxhovitme titull: MAQEDONIA NGA ANTIKA DERI TE KOHA JONË shtypur më 2019 në shtypshkronjën “Faik Konica” Prishtinë e cila ka 1056 faqe me përplot dokumente dhe literatur të shfrytëzuara nga autori. Gjatë këtij përurimi, nga pjesëmarrësit ju parashtruan pyetje autorit i cili dha përgjegje të thukta dhe pa lënë anash edhe politikën e pranishme tani në Kosovën hallemadhe dhe pa kritikuar me vend e dëshmi si rrjedhatë politike në Kosovë dhe pasojat e saja për Kosovën dhe çështjen shqiptare nga sundimi dhe veprimi i pushtetarëve vendor. Shpjegimet e tij u mirëpriten dhe pat falënderime nga pjesëmarrësit për librin që i ofrohet lexuesit dhe për rrjedhat e politikes dhe zhvillimin e ngjarjeve nëtë gjitha drejtimet në Kosovë.

PDK, e mbajti konventën e saj dhe stabilizoi në fron Kadri Veselin. Konventa ishte një tallava e importuar që më shumë i ngjante një kanagjeçi pasanikësh kolumbianë. Fytyra të pispillosura, flokë të vizëlluar te parukieri, fraza evazive dhe shikime plot etje për para e për pushtet.

Asgjë të Kosovës nuk kishte në ate sallë, as një hall i saj, asnjë brengë, asnjë shpresë. Veç fjalë boshe. Dhe nuk është çudi:

Sepse askush si PDK nuk e ka plaçkitur Kosovën;

Askush si dhe sa PDK nuk e kriminalizuar Kosovën;

Askush sa dhe si PDK nuk e ka poshtruar Kosovën;

Askush sa PDK nuk e ka gjunjëzuar Kosovën;

Askush sa PDK nuk ia ka errësuar dhe rrezikuar të ardhmen Kosovës;

Askush sa PDK nuk ia ka vrarë shpresat Kosovës;

Askush më shumë se PDK nuk e ka izoluar Kosovën;

Askush sa PDK nuk ia ka marrrë fytyrën Kosovës;

Askush sa PDK nuk i ka rrezikuar kufijtë e Kosovës…

…

Në këtë veprimtari antikombëtare Partia e Cubave të Kosovës nuk ka qenë e vetmuar. Atë, në momente vendimtare, e ka nxjerrë nga kriza dhe e ka ndihmuar Lidhja Demokratike e Kosovës.

Mjafton të përmendim Marrëveshjen e gushtit të vitit 2015 për Zajednicën, të nënshkruar nga Vuçiqi dhe Isa Mustafa, të cilën PDK dhe LDK u përpoqën gjatë dhe me këmbëngulje ta aprovojnë në Kuvendin e Republikës, duke përligjur përmes saj themelimin e një Republika Srpska në Kosovë.

Me këtë akt anti Kosovë PDK dhe LDK e patën sjellur vendin në prag të luftës qytetare./xhafershatri.info

ZVICËR

Ceremonia e lamtumirës për Florijana Ismailin, futbollistes shqiptare të kombëtares së Zvicrës që humbi jetën dhjetë ditë më parë në liqenin Como në Itali, po zhvillohet në një sallë sportesh në Worben të Kantonit të  Bernës.

Në këtë ceremoni të organizuar nga Federata e Futbollit të Zvicrës kanë marrë pjesë mbi 500 persona, mes tyre familjarë, miq, kolege dhe sportdashës. Mes tyre janë edhe bashkëlojtaret e Florijanës, të cilat kanë veshur fanellat e klubit YB, në shenjë kujtimi për lojtaren e ndjerë, shkruan Albinfo.ch.

Janë mbajtur disa fjalë nga personalitete të ndryshme, nga familja dhe miqtë. Mes tjerëve një përfaqësues i federatës në fjalimin e tij lamtumirës theksoi: “Është e vështirë të gjenden fjalët për atë që ka ndodhur. Por për Florijanën si njeri nuk është e vështirë: ajo ka qenë një vajzë e qeshur, tolerante, e gatshme për të ndihmuar. Ka qenë një shembull, model. Të dashur prindër, ju mund të jeni me të vërtetë krenarë me të”.

Ceremonia sipas ritit islam mbahet nën drejtimin e një imami, ndërsa vetë varrimi do të bëhet pastaj në praninë e një rrethi të ngushtë familjar.

Britania e Madhe u largua nga Europa e Brukselit. Tani jemi në një qorsokak për kontinentin. Jashtë saj, Rusia e Putinit dhe SHBA e Trampit do të nxisin përçarjet, ndërsa Kina me një parti të vetme i ka deklaruar luftën, atë të vlerave, duke i kundërvënë një model tjetër. Brenda saj, kjo Europë, e shastisur, do të cfilitet nëse vazhdon këtë rrugë, e prekur nga nacionalizmat dhe demagogët e saj. Qytetarët e saj janë skeptikë ndaj institucioneve të saj. Europa është në krizë. Ajo është e dobët për t’u rezistuar fuqive të mëdha që e sfidojnë. Europa e Brukselit është shumë pak demokratike për t’iu përgjigjur synimeve të qytetarëve të saj, të cilët tërhiqen në hapësirën e tyre kombëtare në kërkim të një sigurie. Europianët nuk e gjejnë më vehten tek Bashkimi Europian. Europa, si një hapësirë e të drejtës dhe e lirive të përbashkëta, nuk do të vazhdojë gjatë, veçse nëse sajon një formë të re sovraniteti që e kapërcen atë të Shteteve-komb dhe që të përfshihet në institucionet e reja, të ketë një qytetari të re. Ky projekt është ai i një Republike europiane. Ai kërkon një revolucion të qëndrimeve, rimarrjen e kontrollit të ekonomisë nga ana e politikës. Kjo Republikë do të heqë kufijtë kombëtarë në favor të rajoneve, me një numër rreth 50 ose 60, e që në të njëjtën kohë do të rregullojë problemin e mungesës së ekuilibrave midis kombeve. Institucionet e tij do të jenë klasike dhe demokratike, ajo do të sigurojë të drejta dhe detyra identike për të gjithë Europianët, do të ketë ushtrinë e saj, dhe do të mund të ketë peshë në çështjet e botës. A është kjo një utopi? Ky është pasqyrimi i një mendimi origjinal dhe të lirë. Ai lidhet me mendimin e përhapur tek një pjesë e opinionit europian: Europa i përket të gjithë shteteve dhe banorëve që e përbëjnë atë, pra duke përfshirë edhe ”Europën tjetër”, ku bëjmë pjesë edhe ne, Shqipëria, Kosova, Zvicra dhe një numër shtetesh të tjerë që janë akoma jashtë saj. A do ta mendojë këtë stafi i ri drejtues i Europës së Brukselit që po krijohet këto ditë? Këtë do ta tregojë koha, nëse vizioni i tyre për Europën pa kufi që e kanë menduar disa dekada më parë, baballarët e Europës, do të bëhet më në fund realitet.

Le të kthehemi tek tema që lidhet me këtë realitet dhe mundësi. Letra që më ka dërguar ish presidentja dhe ministrja e jashtme e Zvicrës, Micheline- Calmy Rey, lidhur me angazhimin e Zvicrës për pavarësinë dhe ecurinë e demokracisë në Kosovë, më ka vënë në mendime. Prandaj mendova që t’ja paraqes një pjesë të saj edhe lexuesve këtu. Ndër të tjera, ajo më shkruan: ”Lidhur me politikën e Zvicrës ndaj Kosovës, unë isha e ndjeshme ndaj dashamirësisë të fjalëve tuaja. Për Zvicrën, pavarësia e Kosovës është një faktor i rëndësishëm për garancitë institucionale të mbrojtjes së minoriteteve dhe të të drejtave humane, që përbëjnë një nga preokupimet e saj të mëdha… Si nesër, ashtu edhe sot, respektimi i standarteve është me një rëndësi themelore në një Kosovë të pavarur, ”standartet byond status”, duke qënë parimi që duhet të jenë kryesore. Gjithashtu, është e domosdoshme një prani e fortë ndërkombëtare në Kosovë  dhe ajo do të qëndrojë akoma për shumë kohë”. Në fund, ministrja e jashtme zvicerane thekson: ”Ju falenderoj për interesin që tregoni ndaj politikës së jashtme të Zvicrës. Pranoni sigurimin e konsideratës sime më të lartë”.

Një politikë e tillë largpamëse e Zvicrës është në unison me atë të të gjitha shteteve paqedashëse, si SHBA, Gjermania, Franca, vende të ndryshme europiane dhe të botës demokratike, që në kuadrin e aleancave të tyre, mbështesin sovranitetin e shtetit të ri të Kosovës, duke e parë atë në një të ardhme të afërt në familjen e madhe europiane. Pritja që i kanë bërë presidentët e SHBA, autoriteteve më të larta të Kosovës këto vite, dëshmon për sigurinë që i jep shteti më i madh i botës Kosovës, në ecurinë e saj demokratike dhe së shpejti, në Europën e Brukselit. Vizita e Engelit në Kosovë dhe pritja që i bëri atij populli i Kosovës dhe presidenti i Shqipërisë Ilir Meta, duke vendosur emrin e tij një rruge në Veri, dëshmojnë për atashimin e të dy vendeve krahas shtetit më të madh të rruzullit tokësor. Ashtu siç është shprehur Presidenti i nderuar amerikan, Donald Tramp dhe paraardhësit e tij për Shqipërinë dhe rrugën e saj demokratike, pas futjes në NATO dhe hedhjes së hapave për në Bashkimin Europian. Shqiptarët, para së gjithash, janë proamerikanë dhe proeuropianë.

Në këtë shkrim nuk pretendoj të bëj një vlerësim të posaçëm dhe të hollësishëm, lidhur me marrëdhëniet e Shqipërisë me Europën sot, si dhe me Zvicrën. Vetëm se si pjesëmarrës aktiv në tetë sesione të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork, apo edhe për çështje që kanë patur të bëjnë ndër të tjera me Europën, Shqipërinë dhe Ballkanin, në shumë vende, si dhe duke ndjekur marrëdhëniet e Europës dhe Zvicrës me Kombin tonë, mendoj të shpreh mendimet e mija modeste. Këto janë mendime personale, të cilat më angazhojnë vetëm mua, të mbledhura gjatë vitesh, por dhe të rifreskuara nga ecuria e marrëdhënieve të Shqipërisë aktuale me Europën dhe Ballkanin.

E them hapur: nuk më pëlqen tulatja e një pjese të intelektualëve të pavarur shqiptarë që diktatura e viteve 1944-1985, i ka lënë akoma në heshtje apo me gjysëm zëri, për këto probleme madhore të Kombit tonë, përkatësinë në Europë apo sidomos për marrëdhëniet me fqinjët që na kanë rënë në pjesë. Këto radhë mund t’i lexojnë edhe ata „qoftëlargë“, të pakët në numër, të shpërndarë kudo në Europë, që vegjetojnë dhe qeshin pse grinden bashkëkombasit e tij dhe fërkojnë duart, pasi duan që të kthehet një kohë e kaluar, megjithëse edhe ata po t’u ketë mbetur pak logjikë, e kuptojnë se ajo kohë tanimë ka perënduar njëherë e përgjithmonë.  Ajo nuk u kthye as në kombe të tjerë në Europë, qoftë në Lindje, Perendim, Jug apo Veri.

Pra më lejoni, të nderuar lexues,  të përmend shkurt që më se njëherë kam biseduar çiltër dhe me argumenta, me profesor Filip Braillard, drejtor e Institutit Europian të Universitetit të Gjenevës dhe ish profesor i imi për Historinë e Europës, dhe me profesor Silvio Guindanin, të ”Studimeve rajonale”, të cilët sëbashku me stafin e Institutit kanë punuar gjatë viteve për të dhënë ndihmesën e tyre për shumë studentë shqiptarë që kanë studjuar në Institutin me prestigj të vërtetë europian, në Gjenevë. Pasuniversitarë shqiptarë që studjojne tani në këtë Institut dhe të tjerë që e kanë përfunduar atë me sukses do të përbëjnë bërthamen e çështjeve që lidhen me Europën, krahas profesorëve të tjerë të nderuar shqiptarë që punojnë prej kohësh që Shqipëria të përfshihet në Europë, si dhe në organizmat që e përbëjnë atë në Bruksel, Strasburg e forume të tjera europiane.

Nën shembullin e Komunitetit Europian që i bashkoi armiqtë tradicionalë, sapo kishte mbaruar lufta, popujt e vendeve të tjera europiane që nuk bëjnë akoma pjesë në Europën e të 27-tëve, pra janë në ”Europën tjetër”, si Zvicra, Norvegjia, Shqipëria, Kosova dhe disa vende të tjera europiane, do t’i sjellin asaj një frymë të re bashkëpunimi dhe paqeje në kontinent. Pra nga 49 vende që e përbëjnë kontinentin europian vetëm 27-të prej tyre ndodhen në Europën e Brukselit.

Qysh nga Lufta e Dytë Botërore, pajtimi franko-gjerman ishte një nga shtyllat e integrimit europian. Përballë Lindjes që ishte nën kontrollin e ish- Bashkimit Sovjetik, Perëndimi krijoi Këshillin e Europës në Strasburg, për mbrojtjen e të drejtave të njeriut. Pastaj disa vende europiane krijuan Komunitetin Europian, i cili pak e nga pak u zgjerua dhe sot quhet Bashkimi Europian, i përbërë nga 27 vende. Që nga viti 1989, historia e Europës ka patur ndryshime të thella. Në Lindje, regjimet komuniste u ”fundosën” dhe lindën nacionalizmat. Europa, pa të lindin si kërpudhat pas shiut, Shtete- kombe, shpesh në luftë me njeri tjetrin. Tanimë, shihet një formë tjetër e bashkimit midis vendeve europiane të Lindjes dhe të Perëndimit. Shqipëria tashmë bën pjesë në institucione të rëndësishme të bashkëpunimit ekonomik, politik dhe ushtarak në Europë: në Këshillin e Europës, në Konferencën për Sigurimin dhe Bashkëpunimin në Europë, në Aleancën e Atlantikut Verior, në organizma europiane të Kombeve të Bashkuara, si Komisioni Ekonomik i OKB-së për Europën, si dhe ka paraqitur kërkesën për integrim në Bashkimin Europian.

Kur mund të hyjë Shqipëria në Europën e Brukselit? Cështja e datës së futjes së Shqipërisë në Bashkimin Europian është shtruar këto kohët e fundit çdo ditë në media dhe në botën politike shqiptare. Procesi i integrimit nuk është për nesër, më tepër për arsye subjektive që nuk varen nga Shqipëria. Më të lehtë e kanë patur më parë edhe shtete fqinje të Shqipërisë, me një zhvillim ekonomik apo politik të ngjashëm apo edhe më të paktë se tek ne sot. Por është tashmë e sigurt se Shqipëria do të hyjë një ditë në Bashkimin Europian, sepse procesi është i pakthyeshëm. Në të vërtetë, nëse Bashkimi Europian jep rregullisht të holla në projektet e zhvillimit të Shqipërisë, natyrisht ato nuk janë për të mos mbledhur një ditë frutet e tyre. Vetëm se, nëse kjo perspektivë aderimi ka ngjallur shpresa të mëdha tek shqiptarët, është e qartë se kjo ka një çmim. I rëndësishëm është stabiliteti politik i vendit, pra përshtatja me normat ndërkombëtare në fushën e demokracisë. Zhvillimi siç duhet i zgjedhjeve të ardhshme, në fakt është një element i rëndësishëm për të dëshmuar se Shqipëria është e gatshme për t’u integruar në Europën e Brukselit. Pra sigurimi i një stabiliteti politik të vendit do të bëjë të efekshme investimet e saj ekonomike dhe do të shmangë dora dorës skeptiçizmin që vërehet akoma në disa qarqe europiane me peshë. E rëndësishme është dhe vendosja e infrastrukturave të nevojshme, duke krijuar në këtë mënyrë një hapësirë ekonomike europiane. Shpesh harrohet se Bashkimi Europian nuk është një hapësirë politike e vërtetë, por para së gjithash një hapësirë ekonomike që synon të ndërtojë një treg që nuk vendos më bariera doganore midis vendeve të Bashkimit Europian. Pra, nuk mund të kuptohen perspektivat e aderimit të Shqipërisë, apo edhe të vendeve të tjera, pa patur parasysh dimensionin ekonomik të këtij integrimi. Sepse, në fund të fundit, investimi i Bashkimit Europian në vendet që janë kandidatë, që këta të arrijnë standartet ndërkombëtare të demokracisë dhe të përmirësojnë infrastrukturat e tyre, ka si objektiv të vetëm integrimin e tyre ekonomik në hapësirën europiane. Kur modeli politik të stabilizohet: zgjedhje të lira dhe të respektuara, drejtësi e pavarur dhe infrastruktura të vendosura, vendi do të tërheqë normalisht akoma më tepër se deri tani investimet e nevojshme për zhvillimin e tij ekonomik. Në përgjithësi, këto investime realizohen në formën e delokalizimit të ndërmarrjeve të Europës Perendimore drejt periferisë së Bashkimit Europian, ku pagat janë më të ulta dhe fuqia punëtore po aq e formuar. Shembulli i Rumanisë është tipik i politikës së zgjerimit të Bashkimit Europian. Sapo uzinat e fabrikuesit të Bashkimit Europian, si Rëno u vendosën në vend, Rumania përfitoi nga marrëveshjet e qarkullimit të lirë të mallrave, pastaj një integrim në hapësirën ekonomike europiane. Në Shqipëri, italianët kanë krijuar fabrika të veshmbathjes, apo call center, etj., por vetëm kur grupet e mëdha të industrialistëve të interesohen për t’u futur aty, atëhere aderimi do të jetë i afërt. Ekzistojnë tanimë disa shënja, për shembull, Italia ka nënshkruar kontrata me Shqipërinë për të instaluar centrale elektrike, prodhimi i të cilave pjesërisht do të ketë si destinacion Italinë. Këtu kemi të bëjmë me një delokalizim, për aq kohë sa Italia do të ketë nevojë për elektricitet dhe për aq kohë sa ajo don të sigurojë me një kosto më të ulët. Megjithatë, duhet menduar edhe për projekte të tjera që të arrihet aderimi sa më shpejt. Hapa të pakta, me pikatore, janë bërë në drejtim të tërheqjes së kapitalit të huaj edhe nga vende të tjera europiane, apo edhe jashtë tyre, si psh me Zvicrën, por më tepër duhet bërë në lehtësimin e realizimit të kontratave fitimprurëse për të dy palët.

Shqipëria dhe Kosova janë tepër të afërta me kulturat europiane. Më gjuhën tonë, që bën pjesë në degët e gjuhëve indo-europiane, ne kemi kulturat e përbashkëta me 300 milionë europianët. Ne jetojmë në një realitet multikulturor dhe multifetar që ka sjellë në gjirin e kontinentit një refuzim të centralizmit apo uniformitetit. Edhe Skënderbeu, Nënë Tereza. Isa Boletini, Adem Jashari, apo Guillaume Tell i Zvicrës bëjnë pjesë në pasurinë e përbashkët të Europës. Njeriu me shtizë gjendet në legjendat nordike, ashtu siç rrëfehen historira për herojtë e Kombit tonë që u vunë gjoksin topave të armikut…

Nuk mund të lë pa përmendur përsëri, sidomos fjalët e ish Presidentes federale të Konfederatës Zvicerane, Ministre e Jashtme e Zvicrës, Michelinë Calmy-Rey, lidhur me angazhimin e Zvicrës në çështjet ndërkombëtare, por edhe për vendet e Ballkanit, në Europën Jugore, pra dhe Shqipërinë dhe Kosovën. Ja si shprehej ajo tek gazeta franceze « Le Monde » : « Si edhe Bashkimi Europian që ka përparuar në vlerat e pajtimit, të demokracisë, të lirisë individuale dhe të tolerancës, edhe Zvicra, është e vendosur të nxisë gjithçka që është thelbësore për paqen në Europë. Në fund të fundit, vetëm nëpërmjet solidaritetit, ne angazhohemi në favor të popullsive të lënduara të Ballkanit. Por ndërse ky angazhim është jetik për vendet që i përfitojnë, është edhe në interesin tonë, sepse kjo  kontribuon në sigurinë dhe në mbarësinë tonë të ardhshme. Prandaj, Zvicra ngulmon në përpjekjet e saj për stabilitetin në rajon dhe për pavarësinë e Kosovës ».

Më lejoni të shtoj edhe disa fjalë të zonjës së nderuar dhe kurajoze, Michelinë Calmy- Rey , botuar tek gazeta zvicerane « Le Temps » (Koha), : « Me mondializimin, ndikimi i një vendi varet nga angazhimi dhe pjesëmarja etij në shkallë ndërkombëtare. Zvicra ndjek një politikë të jashtme, të bazuar në universalitetin. Ajo është një aktore e besueshme, e parashikueshme dhe jo ithtare. Konkretisht, kjo do të thotë një neutralitet në shërbim të paqes, me qëllim që të parandalohen konfliktet që mund të kenë pasoja negative mbi vendin tonë. Prandaj me një politikë të neutralitetit aktiv dhe solidar, ne mbrojmë më mirë interesat tona.  Rasti i Ballkanit Perendimor është shembull. Mbi një dekadë pas marrëveshjes së Daytonit që i dhanë fund luftës në Bosnje dhe Herzegovinë dhe gjashtë vjet pas përfundimit të konfliktit të armatosur në Kosovë, në rajon ka një qetësi relative. Megjithatë, stabiliteti politik, ekonomik dhe social nuk është arritur në mënyrë të vazhdueshme Ndërkaq, ky rajon është nga ana gjeografike pranë Zvicrës. Bashkësia e shtetasve të huaj nga ish-Jugosllavia, i pranishëm në Zvicër- afro 400.000 vetë, nga të cilët 150 deri 200.000 nga Kosova- është më i madhi nga komunitetet e huaja tek ne. Këto lidhje të ngushta kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në fluksin migrator, të ligjshëm dhe të paligjshëm. Si rrjedhim, është në interesin tonë që të përkrahim paqen dhe stabilitetin në Ballkanin Perëndimor. Marrëdhëniet tona me Europën Juglindore dallohen nga një angazhim financiar të rëndësishëm të Zvicrës. Midis 1996 dhe 2004, ne kemi mbështetur këto vende me 1,5 miliard franga. Ndihma zvicerane ka marrë forma të ndryshme : kooperim teknik, prani ushtarake në Kosovë dhe Bosnje, mbështetje vullnetare e refugjatëve, ndihmë humanitare, kontribut për Paktin e Stabilitetit. Në Ballkan, veprimi ynë do të përqëndrohet këto vitet e ardhëshme në intensifikimin e marrëdhënieve politike, mbështetjen e reformave institucionale dhe ekonomike dhe promovimin e paqes. Është fjala që të mbështeten këto Shtete në përparimin e tyre drejt demokracisë, drejtësisë, prosperitetit. Në fund të fundit, këto vende do të integrohen në Bashkimin Europian, perspektivë që Brukseli ka hapur për të gjitha Shtetet e rajonit… »

A nuk na bëjnë të mendojmë mirë, këto fjalë të Ministres së nderuar të Jashtme zvicerane, një vendi të vogël, Zvicrës, si edhe Shqipëria, por që edhe pse nuk është në Bashkimi Europian, është si ne në ”Europën tjetër”, për arsye të zgjedhjes së përkohshme nga ana e vetë autoritetit të më lartë, popullit zviceran, thotë fjalën e vet hapur për përkatësinë europiane të vendeve të Ballkanit, apo edhe për interesin e këtyre vendeve për t’i parë një ditë të integruar edhe Shqipërinë, dhe vendet e tjera të Ballkanit ? A nuk duhet të mendohen mirë ata që akoma ngurojnë të afishojnë dëshirën e një populli të tërë shqiptar në Shqipëri dhe Diasporë, që i kanë zgjedhur me votën e tyre, se e mira e Shqipërisë dhe e bashkëbesëlidhësve është në Europën e Brukselit, si dhe në Aleancën e Atlantikut verior, apo me SHBA dhe vendet e tjera mike të Shqipërisë dhe Kosovës ? Nuk duhet t’i vihen më gurë udhës së nisur nga demokracia e tranzicionit të stërgjatur shqiptare, edhe për « inat të sime vjehrre ».  Ky është shërbimi më i madh që i bëjmë Kombit në këto çaste, duke lënë mënjanë mërirat e kaluara, mllefet personale. Kështu e ngrehim më lart figurën e shqiptarit trim, me karakter, të çiltër, mirënjohës, mikpritës, qoftë ai malësor, fshatar, intelektual, por që ka një aspiratë të madhe…

Miqtë e shumtë të shqiptarëve, janë këtu në Zvicër, por edhe në Shqipëri, Amerikë, (Teksas, Nju Jork, Florida, Nju Xhersi etj), Kanada, Suedi, Greqi, Qipro, Turqi, Itali, Francë, Austri,  Britani e Madhe e deri në Argjentinë. Me ata shkëmbejmë këtu në Diasporë mesazhe të rregullta, edhe për përkatësinë europiane të Shqipërisë apo edhe të vendeve të Ballkanit, që na ngrohin zemrën. Mund ta quajmë edhe ne tani një « lob » të fortë dhe të besës, siç janë edhe lobet greke, sllave, çifute e kombeve të tjera në botë.

Përsëris : hezitova në fillim të hidhja në letër këto radhë. Por duhet ditur se dikujt mund t’i kujtohet, si shumë bashkëbeslidhësve tanë, se edhe Atdheu ynë dhe i autorit të këtyre rreshtave, Shqipëria, është edhe një atdhe vlerash. Mbi varrin e tim ati të ndjerë, gazetar i thjeshtë i një reviste për fëmijë, por që kishte nxjerrë me Jakov Xoxën « Përpjekjen e rinisë » qysh më 1943, apo si kryeredaktor i parë i « Sportit », shokët e tij të mirë që më ndihmuan edhe mua në jetë, vunë këtë mbishkrim nga një poezi e tij : « E dini pse nëna folenë në zemër e ka, sepse bashkë me qumështin e saj, dashurinë për Atdhenë m’a dha ».

Prandaj në këto çaste, shpreh bindjen, si shumica e bashkëbesëlidhësave shqiptarë në Shqipëri dhe në Diasporë se 27 shefat e Shteteve dhe të qeverive, ministrat, komisarët europianë, kur të mblidhen në Bruksel në të ardhmen e afërt, do të gjejnë një gjuhë të përbashkët për të zgjeruar Bashkimin Europian, jo si gjest për Shqipërinë, por për të mirën e tyre. Ashtu siç kanë vepruar vite më parë për Spanjën që shpëtoi nga frankizmi, për Portugalinë që u shkëput nga diktatura në 1964, për Greqinë që është rindërtuar edhe në sajë të ndihmave europiane, për Rumanië, Hungarinë, Bullgarinë etj. Edhe Shqipëria dhe vendet e Ballkanit mund të kontribuojnë në Bashkimin Europian qysh sot me përparimin e tyre kulturor, ekonomik dhe social. Përfaqësuesit e këtyre vendeve, si dhe media, kanë pohuar më se njëherë dëshirën e pohuar më se njëherë tek një numër burrash shteti, apo politikanësh, parlamentarë europianë. Afishimi i kësaj dëshire nga ana e klasës politike shqiptare, për të marrë pjesë aktivisht në Komunitetin Politik, Ekonomik Europian, është një shenjë e respektit të tyre për vendet europiane që e përbëjnë atë. Në të njëjtën kohë ajo është shenjë e kontributit që mund të japë Shqipëria me qënien « de jure » në gjirin e saj. Një bashkëpunim i tillë i ngushtë do të japë mundësi t’u sigurojë të gjithë qytetarëve në Europë, dhe jo vetëm disa të privilegjuarve, gëzimin e të gjitha të drejtave ekonomike, politike, sociale, kulturore, të njeriut, të daljes dhe hyrjes në Europë, dhe kthimit në vend pa kufizim. Kjo do t’i shërbejë tepër edhe Europës, edhe asaj të menduar nga Shumani, Denis de Rougemont dhe atyre që e aspironin atë. Më lejoni të përmend pak fjalët e Robert Shumanit të shprehura dekada më parë tek libri i tij, botuar edhe në shqip për Europën : « Kjo Europë nuk drejtohet kundër askujt ; ajo nuk ka asnjë synim agresioni, asnjë karakter egoist apo imperialist as përbrenda gjirit të vet dhe as ndaj vendeve të tjera. Ajo mbetet e hapur për këdo që dëshiron të antarësohet …Fryma e vërtetë europiane është ndërgjegjësimi për realitetet, mudnësitë dhe detyrat që na dalin të gjithëve, pavarësisht kufijve, përtej antagonizmave dhe mërive tona » (Robert Shuman, « Në emër të Europës »).

Rruga e demokracisë në Shqipëri, ashtu si dhe në vende të tjera që kanë kaluar stadin tonë, si fqinjët tanë italianë, apo ata grekë, spanjollët, austriakët, portugezët, gjermanët, francezët, australianët, britanikët, sllovenët, hungarezët, çekët etj., nuk është e lehtë. Është e vërtetë se shqiptarët e duan të renë, janë për Europën, por duket se është e vështirë që një pjesë e tyre, qoftë edhe e vogël, të shkëputen nga ato vite të diktaturës. Qeveritë që janë vendosur në këto dy dekada në Shqipëri kanë patur kohë pas kohe probleme, sidomos me nostalgjikët që nuk shohin më larg se drita e tyre e syrit. Harrojnë ata se u rropatën gjithë jetën për të patur një pension qesharak, ndërkohë që pinjollë të diktaturës shijnë me paratë e popullit dhe ndjellin armiqësi në shtypin shqiptar, gjë që ishte e pamundur në kohën e diktaturës, kur opozitarë të regjimit dhe demokratë, shkrimtarë, e pësuan thjesht për një fjalë të shprehur ashtu çiltër për ndryshime edhe në Shqipëri.

Më kujtohet si sot 17 shtatori 1991. Kisha shkuar në Bruksel, si i dërguar i Sekretariatit Ekzekutiv të Komisionit Ekonomik për Europën të OKB-së, së bashku me sekretarin e Komisionit, Brian Duke, një britanik me përvojë shumë vjeçare me organizatat ndërkombëtare. Do ndiqnim punimet e mbledhjes së vendeve të Bashkësisë Evropiane, si edhe të grupit të 24-shes për ristrukturimin e ekonomisë në Shqipëri. Nga delegacioni shqiptar kishin ardhur një zëvëndëskryeministër, Profesor Gramoz Pashko, disa ministra si Genc Ruli, dhe ambasadori shqiptar në Bruksel , Petraq Pojani sëbashku me Agron Agalliun, shokun tim të Fakultetit, njeri serioz dhe tepër i mprehtë, njohës i disa gjuhëve të huaja, por edhe i ndjekjes së marrëdhënieve të Shqipërisë me Bashkimin Europian. Ai ishte caktuar të punonte në ambasadën tonë në Bruksel, bashkë me bashkëshorten e tij, Ilirjanën, gazetare dhe njohëse e disa gjuhëve të huaja, përfshirë dhe portugalishten. U çmallën sëbashku. Mbledhja vazhdoi dy ditë dhe unë megjithëse isha në rolin e funksionarit ndërkombëtar, ndihmoja disi mbarëvajtjen e punës së delegacionit shqiptar. Mbledhja kaloi në përgjithësi mirë. Pjesëmarrësit vlerësuan disa hapa që janë bërë drejt demokracisë në Shqipëri, lidhur me pesë kërkesat politike dhe ekonomike kryesore: përparësia e së drejtës, respektimi i të drejtave të njeriut, futja e multipartitizmit, organizimi i zgjedhjeve të para të lira dhe evolucioni drejt një sistemi të ekonomisë së tregut. Në fjalimin e tij gjatë mbledhjes së Brukselit, zëvëndëspresidenti i Komisionit të Bashkësisë Europiane, Frans Andriessen theksoi se Shqipëria ka disa avantazhe: procesi i reformave në këtë vend është shfaqur më vonë ( në krahasim me vendet e tjera të Europës Lindore-shënimi im) dhe përvoja e këtyre viteve të fundit në vendet e tjera ka qënë fitimprurëse; në radhë të dytë, Shqipëria e braktisi KNER-in qysh prej mëse 30 vitesh: ajo nuk ka qënë e detyruar të çlirohet nga ndarja e sforcuar ndërkombëtare e punës; në radhë të tretë, Shqipëria ka patur një zhvillim shumë të ngadalshëm, kështu që ajo mund të fillojë të ndërtojë pa qënë nevoja që të shkatërrojë; dhe më në fund, Shqipëria, duke ndjekur në të ardhmen një politikë të drejtë ekonomike, me një mbështetje të përshtatshme nga jashtë, do të mundë shumë shpejt të arrijë rezultate për të rivendosur besimin. Kur u zhvillua konsulta e Brukselit u hodh mendimi i një marrëveshjeve bashkëpunimi dhe të tregtisë midis Bashkësisë Europiane dhe Shqipërisë.

Që nga ai shtator 1991 kanë kaluar 28 vjet. Gjithashtu po bëhen 28 vjet që më së fundi edhe Shqipëria u detyrua të nëshkruajë Kartën e Helsinkit. Të paktën në analet e historisë të mos mbetej prapa edhe ky vend dhe sidomos populli i tij që ka aspiruar prej kohësh, që nga Skënderbeu për Europën, duke qënë gjeografikisht në Europë, por jo „ de jure“. Të kësaj Europe, tanimë moderne që ka vazhduar trashëgiminë e Greqisë antike, të perandorisë romake dhe të kristianizmit. Studimi i çështjeve europiane më ka shtyrë të gërmoj më tepër për vlerat e individit, lirinë, pluralizmin, Shtetin e së drejtës, të drejtat e njeriut dhe përparësinë e demokracisë.  Nuk i kemi njohur më parë, apo më mirë të themi nuk na i kanë mësuar në shkollë figurat e atyre që shkrinë energjitë për Europën, si Denis De Rougemont, Alfred Borel, Jean Monnet, Robert Shuman.

Në shënimet e mia të viteve 90-të, gjej edhe këto fraza : Megjithatë, kapitali kombëtar është jo vetëm i pamjaftueshëm por edhe i ndarë keq. Në veçanti, një pjesë e rëndësishme ndodhet akoma në duart e ish nomenklaturës që përfitoi nga mungesa e legjislacionit përkatës, për të akaparuar pasuritë e popullit. Dhënia e pronësisë kësaj kategorie njerëzish nuk është e pranuar tanimë as nga populli, as nga qeveria e re demokratike. Duhet theksuar se një nga faktorët negativë që pengojnë fluksin e kapitaleve të huaja në Shqipëri është fakti se gjatë më tepër se 45 viteve, investimet e huaja nuk lejoheshin në vend. Domethënë ky është një faktor politik. Ka më tepër se një vit që tensionet shoqërore dhe pastabiliteti politik ishin gjithashtu në disfavor të investimeve të huaja. Tani nuk ka më tensione sociale të dukshme, por pranë kufijve të Shqipërisë, sidomos në Veri të saj, në Serbi ose ish-Jugosllavi, gjendja është e acaruar. Ushëtima e topave dhe vëllavrasjet e dikurshme, hapat luftënxitëse të qeveritarëve në Beograd, godasin akoma edhe projektet e investimit në vendet e Ballkanit, duke përfshirë edhe Shqipërinë.

Njeriu është i ndërgjegjëshëm për pavetëdijen e tij. A mund të pritet që fëmijët tanë të mendojnë një ditë se kanë ardhur në jetë në sajë tonë ? Natyrisht këtë duhet ta meritosh, duke gëzuar respektin e tyre, duke ju qëndruar afër atyre, duke i ndihmuar në rravat e tyre të jetës, pa u imponuar diçka, duke u treguar për paraardhësit, kombin, kulturën, me dëshirën që ata të gëzojnë një jetë më të mirë, në paqe, në harmoni me fqinjin, me shokun, me bashkëkombasin, në Europë… Në këto çaste mendoj: Shqipëria me kanalizimin e të hollave për investime në vend, do të mundë shumë shpejt të kthehet në një vend të begatë me standarte europiane dhe shumica e tyre që rropaten rrugëve të Europës do të kthehen një ditë në tokën amtare. Shqipëria ka një bregdet të bukur, tokën pjellore, minerale. I duhet vetëm të zhvillojë industrinë ushqimore, turizmin, shërbimet, dhe të krijojë lehtësira për investitorët e huaj seriozë, të krijojë infrastrukturën e përshtatshme në këtë drejtim. Mundësitë janë të shumta. Shumë shqiptarë shkojnë e studjojnë tani në universitetet më të mira të botës, për biznes, marketing apo probleme që kanë të bëjnë me ecurinë sociale, ekonomike të Shqipërisë. Por ata duhet të ofrohen që të japin ndihmesën e tyre për vendin. Vetëm kështu mund të ecet dhe t’i jepet rrugë përparimit të vendit. A nuk duhet marrë shembull nga një vend i vogël si Zvicra, gjë që e kanë ëndërruar të parët tanë, Rilindasit. Gjithçka që është realizuar dhe realizohet nga zviceranët vjen nga puna, mundi i tyre. Po të shkosh në muzeun “Alimentarium” në Vevei, merr vesh se zviceranët vite më parë hanin vetëm bukë të zezë, nuk kishin mundësi të hanin mish. Vetëm në sajë të progresit të vendit, të investimit nga ana e banorëve që e përbëjnë Zvicrën, në sajë të marrëdhënieve të shkëlqyera me fqinjët europianë por edhe me vende të tjera të botës, zviceranët kanë arritur një stad zhvillimi të përkryer. Një vend me katër gjuhë e kultura, me temperamente të ndryshme, por kur vjen puna për çështjen kombëtare, të gjithë janë në unison. Unë nuk jam dakord me ata nihilistë e keqdashës që thonë se Shqipëria nuk mund të përparojë, po nuk u bënë ndryshime në mentalitetin e njerëzve. Zvicrën unë e admiroj dhe çdo herë që shkoj tek miqtë e mij të shumtë zviceranë, si dhe bashkëkombas, apo udhëtoj diku nëpër territorin e saj, mrekullohem me ndryshimet galopante që shoh. Por në asnjë çast nuk mund ta harroj vendin nga kam ardhur, Shqipërinë. Nuk mund të harroj atë kafen e mëngjezit aty në restorantin e vogël pranë shtëpisë, ku shpesh bisedoja miqësisht dhe lirshëm me mikun e mirë të tim eti, Xhevat Beqaraj apo me profesorin e nderuar të Historisë së Francës në fakultet, Koli Xoxi, me babain e gazetarisë Prof. Hamit Boriçi, me profesorët e nderuar dhe miq të mij të mirë Ksenofon Krisafi dhe Shaban Murati, me miqtë profesorë që mblidheshim tek Colosseum çdo mëngjez. Nuk mund të harroj ato ditët e bukura, të kaluara buzë detit Adriatik dhe Jon, si dhe Semanit, Vjosës. Nuk mund të harroj udhëtimet në rivierën shqiptare, ditët e bukura të kaluara në Sarandë, në atë mrekullinë e kafes së “Gjuetisë”, në Lezhë, në Valbonën ku u mrekulluan miqtë e mij brazilianë, në Drilon, në Korçën me ato rrugët karakteristike, në Voskopojën e paraardhësve të mij, si dhe atje buzë Gjanicës, në Fierin prej nga e kam prejardhjen nga prindërit. Nuk mund të harroj Apolloninë, ku në fëmijërinë time shkoja shpesh tek të afërmit dhe takoja dhe bisedoja me xha Pilon e Muzeut, por edhe shkrimtarin Jakox Xoxa që shkruante “Lumin e Vdekur”. Nuk mund të harroj lagjen “Liri” dhe “Konferenca e Pezës”, po në Fier, ku jetonin gjyshërit e mij dhe ku kam kaluar çaste të këndshme dhe të lumtur.

Ashtu si dhe për europianët, gjenealogjia është kthyer në një nga argëtimet më të preferuara, edhe për mua është kthyer në një argëtim, për të plotësuar pemën gjenealogjike, të lënë me kujdes nga im atë i paharruar Tuni. Shpesh pyes edhe nënën si dhe motrën time, apo edhe të afërm për emra dhe ngjarje të ndryshme. I shënoj ato me kujdes, për kënaqësinë time. Të ndërtosh pemën tënde gjenealogjike, do të thotë të studjosh gjeografinë, historinë, demografinë, të gjesh kuptimin e fjalëve që janë përdorur nga paraardhësit. Gjenealogjia jep një ndihmesë të madhe edhe për gjenetikën. Mjekët kur duan të kuptojnë marrëdhëniet midis prindërve që janë të prekur nga e njëjta sëmundje e trashëguar, i drejtohen gjenealogjisë që dëshmon në shumë raste lidhjen midis grupeve të popullsisë.

Historia e Europës, e lidhur me atë të vendit tim, Shqipërisë, më tërheq së tepërmi. Kam edhe unë argumenta për t’i bindur bashkëbiseduesit për praninë e Shqipërisë edhe « de jure » në Europë. Me të drejtën e tyre të shkruar, romakët i dhanë Europës rregullat që drejtuan marrëdhëniet sociale. Misionarë të ardhur nga Roma, Irlanda dhe Kostandinopoli përhapën besimin kristian në Europë. Megjithëse kisha orientale u deklarua e vetmja kishë « orthodokse », duke u ndarë nga Roma, dhe megjithëse Reforma u imponua në shumicën e vendeve të Europës Veriore, parimet kryesore të kristianizmit janë të ngjashme për të gjithë kristianët e të gjitha besimeve dhe bazat e moralit kristian njihen kudo. Megjithë shumllojshmërinë e gjuhëve dhe të dialekteve rajonale, njohuritë e filozofëve dhe të shkencëtarëve u përhapën në gjithë territorin europian dhe ndikuan në mënyrë reciproke. Shkrimtarë dhe poetë europianë përdorin simbole që kanë të njëjtat burime: mitologjinë greke, legjendat skandinave, ungjillin që njihet prej shqiptarëve shumë përpara disa popujve dhe kombeve që tashmë janë në Europë. A nuk është e mjaftueshme ajo gjuhë nga më të vjetrat indoeuropiane, si shqipja, ajo kulturë, puna e qindra mijra shqiptarëve që kanë ndërtuar e ndërtojnë Europën prej dhjetra dekadash, a nuk është e mjaftueshme Nënë Tereza, ata guvernatorë e njerëz të shquar të kombit tonë që kanë dhënë për Europën, ato sakrifica të popullit të vuajtur shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore, ajo ndihmë që ju dha italianëve gjatë « kapitullimit » të Italisë që u strehuan tek vatrat e shqiptarëve të thjeshtë. E njëjta gjë u bë edhe me hebrejtë e shumtë që gjetën strehë në Shqipëri. Shqiptarët meritojnë shumë më tepër se Karaburuni ku humbën jetën dhjetra njerëz të pafajshëm, vetëm se donin të shihnin diçka tjetër në Europë. Europa është edhe Shqipëria, edhe vendet e Ballkanit, edhe ata popuj që ëndërrojnë të « kalojnë qoftë edhe njëherë kufirin për në Europë », në epokën kur muri famëkeq i Berlinit është rrënuar njëherë e përgjithmonë.

Gjenevë, 6 korrik 2019

Mërgata apo Diaspora shqiptare historikisht ka qenë shumë aktive dhe përherë e lidhur me fatin e atdheut duke punuar pa reshtur për të mirën e tij, duke dhënë kontribut të pakursyer në organizimin politik, shoqëror e kulturor, por njëkohësisht edhe në mbështetje financiare, nëpër kohë të rënda…

Bëhen gati, më shumë se tri dekada që kur Shoqata humanitare “Medvegja” ka nisur me aktivitete. Organizimet e tyre filluan në vitet e ’80-ta udhëhequr nga mërgimtarët tanë të përbërë nga 13 anëtarët dhe veprimtarët e parë të saj të cilët ishin Fadil Selmani, Zejnullah Namani, e shumë të tjerë, të cilët valët e jetës i kishin sjellë për të jetuar e punuar në shtetin helvetik gjegjësisht në kantonin Valais…

Me ndryshimin e rrethanave, pikërisht më 26 qershor të vitit 1990, ky organizim regjistrohet e legalizohet si Shoqata Humanitare “Medvegja” ku nga fillimi i saj e deri më sot, vepron pareshtur në shërbim të shumë organizimeve kulturore, humanitare dhe artistike. Veprimtaria e tyre është e bujshme.  Nga zgjedhjet e para kur drejtues i saj për vite më radhë ishte veprimtari Ismet Selmani i cili i priu kësaj shoqate në kohërat më të vështira e deri pas luftës së Kosovës. Kjo shoqatë gjatë tërë kohës së veprimtarisë së saj ka qenë shembull i një organizimi e veprimtarie sesi duhet organizuar e vepruar mërgata jonë. Ndonëse edhe sot, modestia dhe heshtja e udhëheqësve të saj vërshon si ujët e një lumi të heshtur. Pa mëdyshje, se vlen të përmenden shumë organizime kohore të cilat kjo shoqatë i ka realizuar nëpër periudha të ndryshme kohore.

Duke shfletuar dokumentet arkivore të kësaj shoqate ndër të tjera mund të gjejmë aktivitete, organizime, manifestime, dhe gjithçka që japin vulën e një veprimtarie të mirëfilltë të një organizmi të mërgatës sonë. Shoqata “Medvegja” është subjekti i parë i organizuar i shqiptarëve të atyre viseve zvicerane, ku për tri dekada ka vepruar dhe vepron në vazhdimësi… Kjo shoqatë përherë ka orientuar aktivitetin dhe veprimtarinë e saj në dy shtylla të veprimit, në mbajtjen dhe ruajtjen e vlerave dhe lidhjeve të përhershme me atdheun, dhe ndihmën konkrete ndaj tij në ruajtjen e traditës, kulturës, gjuhës dhe vlerave kombëtare në mërgatë.

Ajo që veprimtarinë e saj e ka nisur që nga vitet e ’80 kur ka ndihmuar Minatorët e Trepçës… Për të vazhduar me ndihmën e mbarëvajtjes së informimit në gjuhën shqipe, (i cili atëbotë të okupimit serbë emetohej nga kryeqyteti kroat Zagreb) e deri tek Lufta e fundit në Kosovë. Gjithashtu për të vazhduar, me studentët e Universitetit të Prishtinës, Universitetin e Tetovës, pastaj në aksionin Kosova ndihmon Shqipërinë rasti i Gërdecit, familjet e tragjedisë ajrore të Ohrit, shkolla shqipe në Medvegjë, botime shkollore e shkencore, organizime e manifestime me karakter kombëtar, mësimin plotësues në gjuhën shqipe në Zvicër, arsimin në Kosovë, Maqedoninë shqiptare, realizimin e disa projekteve filmike siç ishte ai “Molla e Kuqe” etj…

Gjatë luftës së Kosovës dhe me rënien e komandantit legjendarë Adem Jashari, shoqata “Medvegja” për një kohë shumë të shkurtër kishte grumbulluar mjete financiare në shumën prej 150.000 CHF për fondin 3 përqindëshit dhe 55.00 CHF për fondin “Vendlindja thërret” Në të njëjtën kohë kishte formuar Komisionin Aktiv Humanitar në përbërje prej 5 anëtarëve të prirë nga Fadil Selmani, komision ky që bëri grumbullimin e mjeteve materiale, pastaj atyre të ushqimeve e veshmbathjeve të ndryshme, produkteve higjienike, materialeve shëndetësore dhe shumë pajisjeve tjera të nevojshme për popullatën e sapodalë nga lufta e Kosovës.

Kjo shoqatë gjatë kësaj kohe kishte edhe zyrat dhe qendrën informuese në qytetin Martigny përmes së cilës ishin dërguar edhe konvoje të ndryshme humanitare. Vlen të përmendet se kjo shoqatë ishte nga të parat që kishte dërguar ndihmat e para në rajonin e Drenicës së djegur nga pushtuesit serbë. Kontributi i madh i kësaj shoqate kalon vlerat e disa miliona eurove derdhur për atdheun dhe kombin.  Pas luftërave çlirimtare shoqata ka ndihmuar financiarisht edhe shumë projekte si ato për ngritjet e lapidarëve të dëshmorëve të kombit gjithandej atdheut siç janë edhe ajo e 28 dëshmorëve të kombit të UCPMB-së të cilën pushteti serb e kishte hequr me dhunë.

Janë ndihmuar Institucionet tona legale shqiptare, si arsimi, shkenca, mjetet e informimit, familje dhe individë të rrezikuar dhe skamnorë dhe qëllimi i vetëm i kësaj shoqate ishte bamirësia dhe çlirimi njëherë e përgjithmonë nga shtypja serbe. Pastaj kjo shoqatë ka ndihmuar riatdhesimin dhe organizimin e varrimeve të shumë bashkë mërgimtarëve tanë të cilët kanë humbur jetën jashtë atdheut. Po ashtu ka ndihmuar në ndërtimin e shumë objekteve shkollore, kulteve të besimit…dhe krijimin e kushteve për banorët e rajonit të Medvegjës ndaj të cilëve në vazhdimësi është ushtruar dhe ushtrohet shpërngulja e heshtur nga serbët.

Luginë e gjithandej, por edhe shumë familje të varfra anekënd vendit ku ndihma e tyre shpesh është bërë rreze e shpresës dhe e dritës për shumë familje në vështirësi. Shoqata humanitare “Medvegja” me aktivitetet dhe zemërgjerësinë e mërgimtarëve tanë ka grumbulluar mjete dedikuar humanizmit njerëzor që kapin shuma të mëdha të mjeteve. Por, nuk janë vetëm këto organizime që duhet përmendur, kjo Shoqatë gjithashtu me mjetet e saja financiare, gjithashtu ka ndihmuar edhe gjitha viset e atdheut, nga Saranda deri në Medvegjë.

Një rast që flet shumë…

Pos aktiviteteve dhe humanizmit të kësaj shoqate ajo në një mënyrë ka luajtur edhe rolin e ambasadorit për të sensibilizuar opinionin helvetik rreth shqiptarëve dhe të drejtave të tyre. Në ditën e shpalljes së pavarësisë së Kosovës më 8 shkurt 2008 shoqata të njëjtën ditë kishte mbajtur një manifestim popullor në qytetin Fully ku nga selia e saj edhe drejtpërdrejtë përcillej kjo ngjarje. Më pas parakalimi i qytetarëve shqiptar me vetura dhe veshje kombëtare ishte diçka e paharruar për popullin zviceran të kësaj ane.  Në këtë manifestim historik i pranishëm kishte qenë edhe deputeti i Zvicrës z. Leonard Bender i cili po ashtu  ishte edhe nënkryetar i partisë liberale Zvicerane, parti kjo e cila ishte në pushtet në atëbotë. Zotëri Bender gjatë atij manifestimi i kishte thënë veprimtarit Fadil Selmani dhe kryetarit të asaj kohe të shoqatës zotëri Zenel Neziri se kishte një befasi për ata. Dhe pasi që në këtë manifestim ndodhem me familje më lejoni të largohem vetëm për gjysmë ore dhe të kthehem prapë. Z. Bender pasi kishte dërguar familjen në shtëpi ishte kthyer dhe kishte nxjerrë nga xhepi komunikatën në të cilën në emër të Partisë Liberale Zvicerane dhe kryetarit të saj z. Flavio Koti (ministër federal) ishin prononcuar pro njohjes së pavarësisë së Kosovës. Siç ishte mësuar më vonë z. Bender ishte edhe anëtari i nëntë i Komisionit Federal për politikë të brendshme të Zvicrës dhe kur ky komision në një mbledhje me dyer të mbyllura kishte debatuar njohjen e pavarësisë së Kosovës, zotëri Bender duke paralizuar ish Senatorin Dik Marti i cili ishte kundër dhe më vonë do shihej edhe roli destruktiv i tij kishte arritur që ky komision me nëntë vota të votonte pro njohjes së Kosovës shtet. Shoqata “Medvegja” kishte një rolë shumë të rëndësishëm rreth çështjes kombëtare e në veçanti asaj të Kosovës për vite e dekada me radhë…

Vizita dhe pritje madhështore të personaliteteve të ndryshme nga shoqata “Medvegja”

Gjatë veprimtarisë së saj shoqata “Medvegja” është vizituar nga shumë personalitete të jetës politike, kulturore e publike. Duke filluar nga Krye parlamentari i parë i Parlamentit Demikratik Shqiptar z. Pjetër Arbnori e deri tek këshilltari Nacional Zvicran Kristof Darbëlej (Cristophe Darbellay) Shoqata ka shpallur edhe shumë anëtar nderi nga vendlindja duke përfshirë edhe Parlamentarin Darbelej e deri tek stërnipi i Ismail Qemajlit z. Darling Vlora. Ndërsa akademiku tashmë i ndjerë Idriz Ajeti është shpallur personaliteti i shekullit nga shoqata “Medvegja” në 92 vjetorin e tij të lindjes.

Gjithashtu kjo shoqatë ishte edhe bashkë organizuese e pritjeve dhe dy vizitave historike, të ish Presidentit të Shqipërisë zotëri Bujar Nishani më 7 mars 2017 në Bujanoc e Preshevë dhe vizitës të Presidentit aktual zotëri Ilir Meta më 26 e 27 nëntor 2017 në Banjë të Sjarinës dhe Tupallën e akademik Idriz Ajetit e Ramadan Xhema, Zenzl e Hashim Hajdinit, Familjes Selmani e dhjetëra qindra familjeve tjera patriotike e kombëtare…

Por, nuk është vetëm e kaluara krenare dhe pjesë e ndritur e kësaj Shoqate. Është edhe e sotmja, është edhe veprimtaria e tyre e cila edhe në ditët tona vazhdon të mbajë gjallë frymën kombëtare të bashkë mërgimtarëve tanë veçanërisht atyre të cilët jetojnë në këtë pjesë të shtetit helvetik dhe më gjerë.

Udhëheqësit dhe anëtarët e këtij asociacion i cili sot, tubon shumë anëtarë duke filluar nga  mosha të ndryshme janë të angazhuar në ruajtjen e traditave dhe zhvillim të kulturës shqiptare, madje  duke e prezantuar atë edhe para të tjerëve. Entuziastët dhe veprimtarët e kësaj Shoqate shprehen të kënaqur me punën dhe të arriturat e deri tanishme. Për një dëshmi e dukshme e organizimeve dhe sukseseve të këtij asociacioni janë vet organizimet dhe tubimet e zhvilluara.

Nëse është e pamundur të ndryshosh shoqërinë dhe personalitetin brenda natës, është e mundur të krijohen parakushte për një ndryshim rrënjësor në hapësirën e shoqërisë. Shoqata “Medvegja” me punën dhe veprimtarinë e saj i ka dhënë shoqërisë frytet më të ëmbla të cilat piqen nga organizimet e përbashkëta njerëzore, me shembuj pragmatik ka treguar se nëse secili nga ne bën një hap të duhur, hapi i tërë shoqërisë është i sigurt dhe përparimtar.

Aktivitet humanitare dhe kulturore të cilat i zhvillon Shoqata “Medvegja” janë të ndryshme dhe të shumëllojshme. Referenca e tyre është që të transmetojnë vlerat dhe synimet e të rinjve të mërgatës shqiptare në Zvicër gjegjësisht në kantonin Valais dhe më gjerë. Po ashtu synime primare kanë mbajtjen e lidhjeve të mërgatës  me origjinën e tyre, kulturën dhe vlerat tradicionale shqiptare. Në të vërtetë, në një perspektivë të integrimit të suksesshëm, është thelbësore që të njohim rrënjët e origjinës dhe traditave tona shprehen udhëheqësit e kësaj shoqate.

Përmes këngëve,  valleve popullore, sportit dhe aktiviteteve të ndryshme ata mëtojnë të bëjnë pjesë për të njohur edhe kulturat e kombeve tjera… pastaj për të njohur publikun e gjerë dhe për të këmbyer përvoja artistike e kulturore.

Shoqata Humanitare “Medvegja” aktualisht, është e organizuar nga drejtuesit e saj dhe anëtarët e kryesisë aktuale në përbërje të së cilës ndodhen veprimtarët e dalluar siç janë: Fadil Selmani, Sabit Abazi, Zymer Hajrullahu, Sylejman Musliu, Shqipe Neziri, Mevlan Thaqi, Fadil Baftiu, Samir Neziri, Blerim Beha, Kujtim Salihu etj.

Nën drejtimin e kryetarit aktual Zejnullah Namani. Në përbërjen e kësaj Shoqate vepron edhe Shoqëria Kulturore-Artistike “Medvegja” me grupin e fëmijëve, valltarëve, rapsodëve, të udhëhequr nga Sylejman Musliu Kryetar. Një aktivitet të palodhur në këtë shoqëri ka treguar edhe Avni Neziri (djali i të ndjerit veprimtarit të dalluar Musa Neziri) i cili njëkohësisht ishte edhe bashkëthemelues i Shoqërisë. Po ashtu nëpër shumë manifestime shquhet edhe Zenel Nezir i cili është edhe kryetar nderi. Kjo Shoqëri kulturore e artistike bën dhjet vite aktivitete e organizime të mirëfillta kulturore dhe kudo që është paraqitur shfaqjet e tyre janë mirëpritur me entuziazëm nga të pranishmit

Anëtarët dhe drejtuesit e Shoqërisë Kulturore – Artistike janë të shumtë por, do të veçojmë disa nga ata të cilët me përkushtimin e tyre bëjnë që kjo Shoqëri të jetë e suksesshme në çdo shfaqje para publikut dhe të mirëpritet. Drejtimi i kësaj Shoqërie përbëhet nga:, Sadik Baftiu, Mevlan Thaqi, Avni Neziri, Kujtim Salihu, Shqipe Neziri, Sofije Nimani, Samir, Nezri, Marigona Kadriu, Valbona Thaqi, Lirije Nimani, Liza Musliu, Emine Neziri, Ninilona Neziri, Anisa Abazi, Anita Dragusha, Donika Thaqi, Lorina Nimani, Fiona Selmani, Melisa Abazi, Ledina Abazi, Lora Dragusha,Yllka Thaqi, Medina Abazi, Bleona Kadriu, Ardian Arifi, Eliza Arifi, Bleona Baftiu, Leona Zuka, Elina Kurti, Ema Kurti, Elina Istoku, Imer Rexhepi etj.

Po ashtu në kuadër të Shoqatës bën pjesë edhe Komisioni Sportiv i prirë nga Xhevat Neziri në përbërje të Naim Jakupi, Kushtrim Rama, Samir Neziri, Zog Nimani etj… Ky komision çdo vit bën organizimin e turnirit në futboll të vogël ku marrin pjesë shumë ekipe të ndryshme zvicerane dhe ato nga komunitetet e huaja.

Gjithashtu në kuadër të shoqatës është i organizuar Komisioni i ushqimeve të ndryshme tradicionale dhe ai i pijeve…Në përbërje të këtij komisioni janë veprimtarët Riza Mehmeti, Miftar Ajeti, Sali Ajeti, Bashkim Kadriu, Mevlan Thaqi etj…  Ky komision në çdo organizim prezanton gastronominë dhe specialitete të shumta nga kuzhina autoktone shqiptare.

Manifestimi tradicional i 24 me radhë i organizuar nga Shoqata “Medvegja”

Me datë 16 gjegjësisht 17 qershor në qytetin Fully të kantonit Valais, ashtu si çdo vit më parë, edhe këtë vit nën organizimin e Shoqatës Humanitare “Medvegja” u organizua tubimi tradicional me bashkë mërgimtarët tanë. Ndonëse kushtet atmosferike atë ditë ndikuan që ky manifestim të mos mbahet në fushën e hapur siç ishte organizuar vite më parë, megjithatë salla sportive ishte e vogël për ti mbledhur gjithë të interesuarit të cilët kishin ardhur për ta ndjekur këtë shfaqje kulturore.

Në nderim të këtij manifestimi të pranishëm ishin mysafir të shumtë, udhëheqës të jetës kulturore e politike nga kantoni zviceran i Valais dhe po ashtu edhe personalitete nga atdheu ynë.

Tubimi fillon me vallen e ekzekutuar nga Shoqëria Kulturore – Artistike “Medvegja” dhe më pas në skenë paraqitet kryetari aktual i Shoqatës Humanitare “Medvegja” zotëri Zejnullah Nimani i cili duke dhënë një historik nga formimi i shoqatës e deri më sot, thekson se domosdoshmëria e bashkimit gjithëpërfshirës të gjithë bashkë mërgimtarëve tanë si dhe koordinimi i forcave dhe harmonizimi i tyre i mirëfilltë, pa mëdyshje janë siguria dhe ruajtja e vlerave jo vetëm të rinisë por edhe gjithë mërgimtarëve tanë në tërësi. Ne do vazhdojmë në synimet tona. Rina jonë dhe fëmijët duhet përherë ti mbajnë lidhjet shpirtërore me atdheun shprehet zotëri Nimani…

Në këtë tubim me një fjalë rasti të pranishmit i përshëndeti edhe deputeti i Parlamentit të Kosovës zotëri Milaim Zeka i cili duke përmendur kontributet e kësaj Shoqate thotë se ne shqiptarët krenohemi me mërgatën tonë, ndonëse një pjesë e klasës sonë politike po ua nxinë fytyrën atyre…

Duke e përshëndetur tubimin kryetari i Komunës Fully tha se komuniteti shqiptar, është shembull i integrimit, dhe punës në kantonin tonë dhe tërë shtetin zviceran në përgjithësi…

Këtë tubim edhe më madhështor e bën edhe tingujt e folklorit dhe melosit tonë. Rapsodët të dhe këngët nga folklori ynë i pasur ku përmes këngës dhe çiftelisë zëri dhe malli për atdheun sikur ngrohu zemrat e gjithë atyre që ishin prezent në këtë mbrëmje të organizuar nga shoqata “Medvegja” Po ashtu një argëtim të këndshëm me valle e këngë interpretuan e edhe solistët e mirënjohur “Lori” dhe “Duli” ku bënë që mbrëmja të vazhdoj deri në orët e pasmesnatës.

Të nesërmen u zhvillua turniri tradicional në futboll të vogël ku morën pjesë disa ekipe të futbollit.  Në këtë turnir tradicional pas lojërave eliminuese vendi i parë i takoj ekipit “Gajzer”, sponsorizuar nga Auto Styling Conthey, vendi i dytë Ed Palestino Mirsad Kasa, ndërsa vendi i tretë Sdei It. Ndërsa portieri më i mirë u zgjodh Flamur Haradini gjithashtu u zgjodh edhe lojtari më i mirë. Veprimtari Fadil Selmani duke ua ndarë mirënjohjet sportistëve dhe ekipeve të dalluara falënderoi edhe Remzi Morinën për kontributin e tij në ndihmën shumëvjeçare rreth organizimit të këtij turniri në futboll. Duke e shpallur të mbyllur këtë manifestim në fund u potencua se organizimet e tilla kulturore janë mese të domosdoshme. Është koha e fundit të bashkohen gjitha forcat progresive të mërgatës sonë. Të bashkohen intelektualët e mirëfilltë nga të gjitha anët dhe potenciali i tyre të vihet në shërbim të njerëzve, proceseve, mërgimtarëve dhe trojeve tona…

Duke u përmbyllur ky manifestim edhe një herë u dëshmua se falë punës dhe organizimeve edhe të pamundurën mund ta bëjmë të mundur. Shoqata Humanitare “Medvegja” është shembulli më i mirë i gjithë organizimeve tona të mërgatës sesi duhet organizuar dhe drejtuar komunitetin tonë i cili ndodhet jashtë trojeve të atdheut. Duke u bazuar në bëmat dhe veprimtarinë e bujshme të shoqatës “Medvegja” pa kurrfarë hezitimi mund të thuhet se kjo shoqatë me punën e saj peshon rëndë në tërë Lëvizjen tonë Kombëtare Shqiptare dhe meriton mirënjohjen dhe nderimet nga dy shtetet tona ekzistuese.

Avni Azizi

La Fondation Artists-Way a le plaisir de vous inviter au
vernissage de l’exposition Asllani, le 20 juin 2019 de 17 h à 20 h 30, en présence de l’artiste.
Route Industrielle 2, 1806 Saint-Légier-La Chiésaz

Fondacioni Artists-Way ka kënaqësinë t ‘ ju ftojë në:

Hapja e ekspozitës Samedin Asllani, më 20 qershor 2019 nga 17 am deri në 20 pm, në prani të artistit.

Adresa: Rruga industriale 2, 1806 Saint-Légier-La Chiésaz

Jun 18, 2019

Po e ndjek me interes si çdo shqiptar debatin  e shfrenuar lidhur me mundësinë apo jo që Shqipëria të bëjë pjesë në familjen europiane të Brukselit. Gjakrat janë ndezur dhe shkohet deri atje, sa “për inat të sime vjehrre”, disa janë gati “të flenë me mullixhinë”. Gazetat shqiptare shprehin mendime të kundërta dhe botojnë shkrime të analistëve, si dhe deklarata të atyre që janë “kundër” apo “pro” përkatësisë europiane të Shqipërisë. E kuptoj se për interesat e tyre politike, grupime të caktuara përpiqen të imponojnë argumentet e tyre. Por këtu nuk është fjala për interesat politike, ekonomike, sociale vetëm të një grupimi, qoftë ky i së majtës, i qendrës apo i së djathtës, ”për të marrë pjesën e luanit” e ku ta di unë, por kemi të bëjmë me interesat e ligjshme të gjithë kombit, popullit shqiptar: mundësinë e futjes në Bashkimin Europian, paçka se ai është shumë larg së qeni i përkryer. Ëndrra europiane e brezave të tërë, rilindësve e më vonë, siç duket për egoizëm të disave do të shtyhet akoma. Në këtë kor futen dhe grupime të caktuara europiane, qofshin në Bruksel, Strasburg, Luksemburg etj., që kanë frikë siç duket nga ideja e “Shqipërisë së Madhe”, e cila në fakt nuk shtrohet tani. Shqipëria dhe Kosova janë dy shtete mike që i kanë rritur shkëmbimet e tyre, që flasin një gjuhë, ashtu siç është Zvicra me Italinë, Austrinë, Francën, Gjermaninë, Lihtenshteinin, ku flitet respektivisht italishtja, gjermanishtja, frëngjishtja, romanshë dhe popuj të këtyre vendeve kalojnë lirisht dhe janë vendosur atje ku kanë gjetur punë apo ku kanë interesa dhe jetë më të mirë. S’ka gjë më të mirë se Rruga e Kombit apo nisma të tjera që ndihmojnë dy vendet për shkëmbime ekonomike, tregtare, kulturore etj.. E kam ngritur prej vitesh dhe miqtë tanë të një multinacionaleje amerikane ku unë kam punuar në vitet 2000 e kanë ngritur, se porti i Durrësit duhej të ishte kthyer prej kohësh në një “silos” ku të stokoheshin mallrat që do vinin nga gjithë bota dhe pastaj të shkonin me rrugë tokësore edhe në Kosovë e Maqedoninë e Veriut. Këtë rol e ka luajtur deri-diku porti i Selanikut apo porte të tjera në Ballkan.

Prej mëse 40 vitesh ushtroj profesionin e gazetarit, përkthyesit, botuesit, funksionarit ndërkombëtar, dikur në Shqipëri dhe aktualisht në Zvicër. Kam bashkëpunuar dhe bashkëpunoj me shkrime dhe botime në shtypin zviceran dhe në atë të organizatave ndërkombëtare, si dhe në shtypin shqiptar. Këto vitet e fundit, më tepër jam i prirur të shkruaj dhe të debatoj edhe me miqtë e mi për Europën dhe kombin tonë. Sidomos në këto çaste, kur Veriu i industrializuar nuk është akoma i prirur të pranojë peshën në rritje dhe ndihmesën që japin fuqitë e reja të “Europës tjetër” jashtë saj dhe nevojën për të vendosur një ekuilibër të ri midis Veriut dhe Jugut. Vetëm Shtetet e Bashkuara, në erën e Klintonit, Bushit, të Obamës dhe tani të Trump-it mund të krahasohen si komb, ndërsa Europa e të 27-ve, përveç disa përjashtimeve, me Francën dhe Gjermaninë, është akoma shumë larg që të cilësohet një ditë si “Shtetet e Bashkuara të Europës”. Kontrasti është i madh midis kontinentit amerikan dhe Europës, për arsye se europianët e Brukselit refuzojnë të përballojnë situatën e tanishme që evoluon dita- ditës. Nuk mund të vësh në asnjë mënyrë, siç vënë në dukje analistët, Presidentin amerikan Trump me drejtuesit e Komisionit Europian, të atrofizuar dhe burokrat, apo me protokollin e tij i shkon për hosh nostalgjikëve të epokës së merhumit. A nuk ishte ajo “Europë e kamur” që e mbante të mbyllur Shqipërinë për dekada të tëra, duke mos folur për të dhe shumë europianë nuk e dinin ku binte Shqipëria dhe shqiptarët, si e dëshironte E.H? A mos do ajo akoma, për hir të disa zotërimeve apo privilegjeve që kanë fituar funksionarë të saj diku në Jug të Europës, ta shtyjë “në kalendat greke” futjen e Shqipërisë në Bruksel, që i takon “de jure”? Apo për t’i bërë qefin duke e joshur klanin serbomadh, apo ndonjë shtet “superfuqi” që i shkon pas ?! E dimë se Tito me politikën e tij” të paangazhuar” të hapjes, çoi emisarë të tij burra, gra dhe vajza të reja, në shumë vende europiane, të cilët pasi mbaruan studimet dhe u bënë profesorë, ekonomistë, mjekë apo u martuan me vendës, tani hapur apo edhe në mënyrë të zhdërvjellët bëjnë politikën e Serbisë.

Europës i duhet përsëri një staf me vizion të qartë dhe që është i paanshëm, pasi ajo po paguan anonimatin burokratik të drejtuesve të saj me çmim të lartë.

Duke qenë jashtë në diasporë, më tepër kam mbajtur rolin e spektatorit dhe jo të protagonistit të ngjarjeve të këtyre viteve, sidomos pas viteve ‘90. Detyrat që kam pasur si funksionar ndërkombëtar i pavarur në disa organizma të sistemit të OKB-së, nuk më linin kohë të merresha me analiza e shkrime për shtypin shqiptar. Natyrisht, kam ndjekur në çdo hap gjendjen në Shqipëri, analizat e bëra nga dashamirët e saj, por edhe të atyre dashakeqëve që sa vijnë e pakësohen. Kam shkruar edhe me mllef, por edhe me argumente kundër tyre, siç vazhdoj edhe tani, kur është sidomos çështja e mbrojtjes së interesave të kombit dhe padrejtësive që i bëhen atij nga disa qarqe vendimmarrëse europiane apo nga disa fqinj keqdashës. Kam shkruar dhe e theksoj edhe sot për domosdoshmërinë e ekuilibrit të politikës sonë të jashtme, sidomos me fqinjët tanë, qofshin të Jugut, Veriut, Lindjes apo Perëndimit. Edhe për një politikë largpamëse me europianët. Kam shkruar edhe për Amerikën dhe qëndrimet pozitive të administratës së presidentëve Klinton, Obama e Trump. Për mua mbetet vendi i parë në botë, i paarritshëm, i lirisë dhe demokracisë. Kam shkruar edhe për Zvicrën që kur shkon në fshatin zviceran, se qytete të mirëfillta mund t’i quash pa hezituar, shikon në ballkonet e shtëpive, krahas luleve shumëngjyrëshe, edhe flamurin e Kantonit dhe atë të Zvicrës. Midis Zvicrës dhe vendeve fqinje tani ka vetëm kufij fiktivë. Fqinjë të mirë që ngrenë së bashku dolli, qofshin këta zviceranë, francezë, edhe shqiptarë. Kufijtë ndahen vetëm nga breza tokash me grurë apo lule dhe aty-këtu ka forca lëvizëse, që natyrisht kontrollojnë hyrjen e keqbërësve të mundshëm.

Kjo më bën në këto çaste të mendoj edhe për kombin tonë: tashmë ai nuk është më “i mbyllur hermetikisht” si dikur, por i hapur, paçka se shumë bashkëkombës të mi detyroheshin akoma deri para disa vitesh të mbanin radhën me orë të tëra, ditë dhe muaj, për të marrë një vizë për të shkuar në Europën e 27-shes. Jo për turizëm, por për të punuar dhe për t’u rraskapitur… Ata shkojnë tani lirshëm.

Kam punuar në organizatat ndërkombëtare, Kombet e Bashkuara në Gjenevë, në Komisionin Ekonomik të OKB-së për Europën, në UNCTAD, në Byronë Ndërkombëtare të Punës, në OMS, me kolegë të vendeve të botës dhe nuk kishim asnjë kompleks për njëri-tjetrin. Punonim si vëllezër dhe ndihmonim njëri-tjetrin, ashtu siç më kujtohet kur isha gazetar në Shqipëri, ndihmonim njëri- tjetrin, me Kastriot Gjinin e ndjerë kompozitor, me Shaban Muratin analist të zotin etj.. Ambicia ime e vetme tani është se si të hedhim një gur të mirë në kalanë tonë, që është futur në udhën e demokracisë europiane, të NATO-s. Unë kam pasur fat dhe e them sinqerisht, siç mund të kishin edhe shumë bashkëkombës dhe ish-kolegë të mi, që kam jetuar për një kohë të gjatë në një vend me tradita të lashta demokratike, si Zvicra, kryesisht për arsye personale. Në Zvicër kam vazhduar edhe një universitet të dytë, duke shtuar njohuritë e mia juridike, politike, ekonomike, rajonale për Europën e ëndërruar nga Viktor Hygo, Robert Shumani, Jean Monnet, Henri de Saint-Simon, Konrad Adenauer, Curçilli, Altiero Spinelli, Alcide de Gasperi, Paul-Heri Spaak, Denis de Rougemont.

Emri “Europë” është shumë i lashtë dhe e gjejmë te Herodoti. Sipas legjendës, Europa ishte një princeshë feniciane që ia kishte marrë mendjen Zeusit, mbretit të Olimpit. Europa ishte dhe Iliria, Dardania, shumë më parë se treva që u krijuan në Europë më vonë.

E përsëris, e kam shprehur dhe e shpreh hapur dhe pa ndonjë nëntekst, pasi i gëzoj prej vitesh të gjitha të drejtat te shteti multietnik zviceran: kam një simpati të veçantë për Zvicrën dhe ministren e saj të Jashtme, Micheline Calmy- Rey, ish-presidente e Konfederatës Zvicerane, jo sepse më ka dërguar një letër të ngrohtë, por sepse është e guximshme dhe e prerë kur ka të bëjë me çështjen e interesave të vendit të saj. Atë e respektonin dhe e respektojnë akoma edhe përfaqësues të partive të tjera politike, të së djathtës dhe të majtës apo të qendrës, për probleme që lidhen me interesat kombëtare. Ajo më shkruante për rrugën që duhet të ndjekë Kosova dhe Shqipëria për në Europën e Brukselit. Zvicra nuk është anëtare e Bashkimit Europian, është në “Europën tjetër” si dhe Shqipëria, pasi kështu ka vendosur populli sovran i saj. Por ajo ka marrëdhënie të shkëlqyera dypalëshe me fqinjët që janë në Europën e Brukselit, apo edhe më larg. Zëri i saj dëgjohet dhe vlerësohet në marrëdhëniet ndërkombëtare. Do të doja që e njëjta gjë të ndodhte edhe në Shqipëri, në Kosovë dhe në vendet e Ballkanit. Nuk mund të rri pa përshëndetur hapat e guximshëm të ministrit të Jashtëm të Kosovës, të përkushtuarit fisnik, Bexhet Pacolli, i cili ka bërë dhe bën aq shumë për njohjen e Kosovës në arenën ndërkombëtare dhe në shumë shtete të botës. Një shembull tepër domethënës në këtë kohë të tranzicionit të kombit tonë të lashtë në Europë. Ai është tepër largpamës dhe me vizion të qartë për të ardhmen e Kosovës martire.

Ndonjë parlamentar që e njoh dhe dikur na ka thënë se “ju të diasporës jeni jashtë loje dhe nuk duhet të jepni mendime për kombin”, tani mund të përtypet. Atij i kujtoj se Zvicra i quan bashkëkombësit e saj të vendosur jashtë territorit helvetik, në Europë, Argjentinë, Amerikë, Kanada, Tailandë, Singapor e gjetiu, si “ambasadorë të nderuar” të Zvicrës apo “Zvicra e dytë”. Janë mbi 700 mijë zviceranë që jetojnë jashtë shtetit. Popullsia zvicerane tanimë ka arritur rreth 8 milionë banorë, midis të cilëve 20 për qind janë të huaj. Do të kisha dëshirë që të hapnim një diskutim edhe për rolin e ambasadave dhe misioneve tona: se çfarë bëjnë ato për të afruar shqiptarët, sidomos në kohët e sotme, për të diskutuar edhe për të ardhmen e tyre, për rolin që duhet të luajnë tani kur na bëhen padrejtësi, për shtyrjen e futjes së Shqipërisë në Europë?! Ato vende si Italia, Portugalia, Spanja etj., kur hynë në rrugën demokratike, kanë pasur dhe kanë fatin të mos kenë fqinjë “që të qajnë ditën dhe të fusin thikën natën”. A mund të pranojmë të heshtur që Europa të jetë si Shtetet e Bashkuara të Europës, pa Shqipërinë, Kosovën dhe ndonjë vend tjetër të Ballkanit? Jo, duhet të veprojmë së bashku, me maturi dhe pa mllef, për të mirën e kombit, sa nuk është vonë, që të mos na shajnë brezat e ardhshëm shqiptarë, duke na cilësuar si “të mefshtë”, që kemi parë vetëm interesat e ngushta vetjake. Të shohim së shpejti flamurin tonë me shqipen dykrenore, krahas atyre të kombeve të tjera që e përbëjnë atë në Bruksel, ashtu siç e shohim me krenari në Kombet e Bashkuara në Nju Jork, në Gjenevë apo në selinë e NATO-s dhe organizmave të tjera ndërkombëtare, ashtu siç e shohim në Rokfeler Center e gjetiu në botë. Me të drejtën e tyre të shkruar, romakët i dhanë Europës rregullat që drejtuan marrëdhëniet sociale. Misionarë të ardhur nga Roma, Irlanda dhe Kostandinopoli përhapën besimin kristian në Europë. Megjithëse kisha orientale u deklarua e vetmja kishë “ortodokse” duke u ndarë nga Roma dhe megjithëse reforma u imponua në shumicën e vendeve të Europës Veriore, parimet kryesore të kristianizmit janë të ngjashme për të gjithë kristianët e të gjitha besimeve dhe bazat e moralit kristian njihen kudo. Me gjithë shumëllojshmërinë e gjuhëve dhe të dialekteve rajonale, njohuritë e filozofëve dhe të shkencëtarëve u përhapën në gjithë territorin europian dhe ndikuan në mënyrë reciproke. Shkrimtarë dhe poetë europianë përdorin simbole që kanë të njëjtat burime: mitologjinë greke, legjendat skandinave, ungjillin që njihet prej shqiptarëve shumë përpara disa popujve dhe kombeve që tashmë janë në Europë. A nuk është e mjaftueshme ajo gjuhë nga më të vjetrat indoevropiane, si shqipja, ajo kulturë, puna e qindra mijëra shqiptarëve që kanë ndërtuar e ndërtojnë Europën prej dhjetëra dekadash; a nuk është e mjaftueshme Nënë Tereza, ata guvernatorë e njerëz të shquar të kombit tonë që kanë dhënë për Europën; ato sakrifica të popullit të vuajtur shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore; ajo ndihmë që iu dha italianëve gjatë “kapitullimit” të Italisë që u strehuan te vatrat e shqiptarëve të thjeshtë? Për ata shqiptarë që në vitet ‘90 u larguan nga Shqipëria për të parë një jetë më të mirë. Një fenomen i tillë ishte parë edhe në shekullin e XIX me emigracionin e dhjetëra mijëra europianëve në Amerikë, tokën e premtuar. Shumë grekë, sidomos intelektualë, por gjithashtu muratorë, fshatarë janë kudo në botë. Në rast se shkoni në Florida, ju mund të shihni ata që ndërtojnë “billdingjet” janë grekë; ka shumë restorante greke me “buzuqe” dhe një lagje e tërë greke. I njëjti fenomen ndodhi me italianët në vitet e parat ë shekullit XX. Si edhe francezët që janë kudo në botë; me zviceranët që siç e përmendëm më sipër janë mbi 700 mijë, jashtë kufijve të Konfederatës Helvetike. Autoritetet e këtyre vendeve, ambasadorët e akredituar atje, si edhe shtypi, nxjerrin në pah cilësitë e këtyre “përfaqësuesve të denjë” të Francës, të Greqisë, të Zvicrës, të Spanjës…Dhe kjo me të drejtë. Mjaft më me korniza e ndarje kufijsh për popujt e Ballkanit! Edhe ata meritojnë të shohin diçka më tepër, për vete dhe fëmijët e tyre. Shqipëria dhe Ballkani të mos bëhen pré e keqdashësve që hedhin vetëm anatema ndaj popujve të tyre mikpritës, bujarë, punëtorë, që kanë të drejtën të lëvizin në Europën që u përket jo vetëm gjeografikisht, por edhe ligjërisht. Europa është e ardhmja jonë dhe jo më nostalgji.

Një dijetar i madh është shprehur “Nuk janë elementet e jashtëm që duhet të kërkojmë të ndryshohen, por mendimet tona dhe besimet tona që kushtëzojnë në pjesën më të madhe, se çfarë ndodh me ne. Jemi ne ata siç mendojmë vetë”. Dhe është e vërtetë. Besimet dhe mendimet tona ndikojnë në mënyrë vendimtare mbi ecurinë e egzistencës tonë.

Siç shkruan shkrimtari i madh Viktor Hygo në librin e tij “Njeriu që qesh”: “Ursus dhe Homo ishin të lidhur me një miqësi të ngushtë. Homo ishte ujk. Humoret e tyre përshtateshin. Njeriu e kishte pagëzuar ujkun. Ndoshta ai e kishte zgjedhur vetë emrin e tij; duke gjetur emërtimin Ursus si mirë për veten e tij, dhe ai kishte gjetur si të mirë Homo për kafshën. Kombinimi i këtij njeriu dhe këtij ujku ishte me përfitim për panairet, festat e famullive, në qoshet e rrugëve ku grumbulloheshin kalimtarët, dhe nga nevoja që kishte populli kudo për të dëgjuar dokrra dhe për të blerë orvietan, lloj droge. Ursus preferonte Homon, si kafshë për ta urdhëruar, në krahasim me një gomar. Si mik, Ursus preferonte Homon se sa një qen, duke e vlerësuar se ujku vjen nga larg drejt miqësisë. Prandaj Homos i mjaftonte Ursus. Homo ishte për Ursus më tepër se shok, ishte një analog”. Pra Viktor Hygo na i paraqet Ursusin dhe Homon, si një çift të krijuar mbi antitezën i egër/njerëzor dhe me një ton satirik. Ai gjatë romanit “Njeriu që qesh” do të tregojë se të dy këto qënie përbëjnë një të vetëm.

Le të kthehemi tani tek tema jonë kryesore. Shqiptarët në diasporë janë me zemër dhe mendje pranë Shqipërise dhe Kosovës. Në rast se ju bie rasti të vini në Gjenevë të Zvicrës, aty këtu do të gjeni edhe bashkëkombas të mirë që kanë hapur dyqane apo restorante, si Shala, Dini tek « Mère Royaume », ku mblidhen shkrimtarët zviceranë dhe të huaj, Seferi buzë lumit Rhone, bashkatdhetarë të tjerë përballë Shatrivanit të Madh të Gjenevës dhe Orës së bukur të Gjenevës, dhe Flamur Gashi me familjen e tij tek restoranti « Edon », Rue de Lyon 73, Gjenevë. Është gjithmonë i qeshur, modest, mikpritës dhe mjedisi është i tillë sikur je në Kosovë dhe Shqipëri. Janë flamujt e Kosovës, të Shqipërisë, por edhe të Zvicrës, vendi që ai ka zgjedhur të jetojë me familjen e tij dhe të zhvillojë biznesin fitimprurës, por edhe i domosdoshëm që të mblidhen bashkëkombasit tanë. Tek « Edon » mund të shohësh që nga ora 6 e mëngjezit deri në 12 të natës, Televizionin shqiptar, atë zviceran, por edhe të kombeve të tjerë. Flamuri ka angazhuar në punë të shoqen Sabrijen, dhe dy djemtë e tij, Petritin që ndërkohë ka filluar punë në një garazh të vëllezërve shqiptarë dhe Astritin që ndihmon në punë të jatin. Meqënëse puna e restorantit fillon herët në mëngjez dhe nganjëherë përfundon pas mezit të natës, Flamuri ka angazhuar edhe të vëllanë, të shoqen e tij Afërditën dhe djalin e tyre, Pajtimin. Një familje, që në harmoni i shërben bashkëkombasve por edhe mikpritësve zviceranë. Shpesh herë aty takohen edhe bashkëatdhetarë me miq të huaj, si me profesorëshën franceze me origjinë shqiptare nga nëna, Solange d’Angely. Ajo tregon historinë e familjes së saj, si dhe pasionin e të jatit për gjuhen shqipe, francez, i martuar me grua përmetare. Nën kujdesin e saj janë botuar shtatë vëllime të Robert d’Angely në frëngjisht. Ruaj me kujdes shtatë vëllimet e Robert d’Angely, të dhuruara nga e bija. Bashkë me bashkëkombasit e saj nga nëna, ajo me dëshirë pranon të dalë në fotografi me ta dhe të ngrejë një dolli me raki shqiptare, duke folur shqip, për suksesin dhe ecurinë e Kosovës tanimë të pavarur. Kujton me respekt kur ka qënë në ditët e luftës së pabesë, në kufirin midis Kosovës dhe Shqipërisë dhe ka ndihmuar me qindra e qindra vocërakë shqiptarë nga Kosova, të lënduar nga pushtuesit serbë. Ditët më të lumtura i ka kaluar në Kosovë që për të do mbeten të paharruara. Solange d’Angely është dekoruar nga presidenti i Republikës franceze me dekoratën e lartë të “Kalorësit të Legjionit të Nderit” për veprimtarinë e saj humanitare.  Njëra nga rrugët e Përmetit, qysh nga viti 2008,  mban emrin “Robert d’Anzheli”. Ndërsa në vitin 2010,  bashkia e Përmetit e nderoi Solanzh me titullin “Qytetare nderi”, për kontributin e saj si humaniste e madhe dhe për lidhjet e forta shpirtërore që ka me banorët e Përmetit. Ajo e kujton me nostalgji këtë nderim dhe herë pas here shpëerthen në lotë gëzimi. Megjithëse në moshë të avancuar ajo nuk i shkëput lidhjet me tokën dhe njerëzit e prejardhjes së nënës të saj.

Le të kthehemi tek historia e Flamur Gashit.

Shkak për këtë shkrim të shkurtër u bë udhëtimi i tij në Kosovë dhe Shqipëri, pas një pune të lodhshme njëvjeçare. I nxirë nga dielli i Durrësit, i entuiazmuar për çfarë ka parë atje, na tregon dhe s’ka të pushuar. Pak edhe me superlativa për mëmëdheun dhe njerëzit që banojnë atje. Në Kosovë ka vetëm një vëlla, pasi prindërit i kanë vdekur. Shumë prej bashkëfshatarëve të tij gjatë luftës humbën shtëpitë, por sa vjen më tepër po rimëkëmben. Vihet re një solidaritet midis bashkëbesëlidhësve dhe pak e nga pak, sipas tij, gjithçka do marrë për mirë. Shumë banesa janë rindërtuar me ndihmën dhe solidaritetin e zviceranëve, miqve të tjerë, por edhe të bashkëkombasve në Diasporë. Jeta dhe biznesi janë duke ecur në rrugë të mbarë. Sa kaluam tunelin kur hymë në Shqipëri, gjithçka na u duk tjetër, tregon ai. Gjithçka madhështore. Rrugët si në Zvicër, njerëzit përshëndesin kudo. Dyqynet plot, shkolla, banka, gjelbërim, spitale, si në Zvicër. Ndërkaq, rrugët dytësore duhet të mbahen më mirë. Duhet më tepër gjelbërim, sidomos fusha loje për fëmijët që natyrisht nuk mungojnë. Më tepër vende qëndrimi në plazh për pushuesit, përveç atyre që kanë zënë me shumicë hotelet e shumta. Dhe është e vështirë të bindësh pronarët e hoteleve në Durrës, Velipojë, Sarandë e gjetkë, për të drejtën e qytetarëve të tjerë që të kenë një vend në tokën që u takon të gjithëve. Nuk është puna që të kthehemi tek “Njeriu që qesh” i Hygoit të madh, por jetojmë në një kohë kur tranzicioni i gjatë ka sjellë largimin tek një pjesë e bashkëatdhetarëve tanë, të traditave të mira të mirësjelljes, bujarisë dhe jo të konfrontimit me njeri tjetrin. Në Durrës jeta vazhdon 24 orë në 24, si në shumë vende të Perëndimit. Shumë nga vëllezërit tanë kosovarë apo nga Maqedonia e Veriut, kanë hapur dyqane apo kanë hotelet e tyre. Tek Hoteli në Durrës me 40 euro ishte fjetja dhe ushqimi ditor. Pastërti kudo, rregull, por aty këtu edhe mbeturina të hedhura nga bashkëatdhetarë të pa ndërgjegjshëm. Flamuri ka sjellë me vete një Flamur shqiptar, disa relike me stemën e Shqipërisë. « Shqipëria ka bërë shumë edhe për Kosovën, për Kombin tonë», shprehet ai midis shokëve dhe atyre që janë klientë të rregullt të restorantit të tij. Megjithatë ai, si edhe bashkëatdhetarë të tjerë i kanë sytë nga Shqipëria dhe presin më tepër nga toka mëmë dhe nga ata që kanë fatet në dorë të shqiptarëve që të bëjnë më tepër, duke hequr dorë nga interesat e tyre të ngushta. Ata urojnë që Shqipëria dhe Kosova të bëhen një ditë si Zvicra siç e kanë ëndërruar Rilindasit tanë. Ata e duan Shqipërine dhe Kosovën si Europën e ëndërruar nga Viktor Hygo, Robert Shumani, Jean Monnet, Henri de Saint-Simon, Konrad Adenauer, Curçilli, Altiero Spinelli, Alcide de Gasperi, Paul-Heri Spaak, Denis de Rougemont. Emri “Europë” është shumë i lashtë dhe e gjejmë tek Herodoti. Sipas legjendës, Europa ishte një princeshë feniciane që ja kishte marrë mendjen Zeusit, mbretit të Olimpit. Europa ishte dhe Iliria, Dardania, shumë më parë se treva që u krijuan në Europë më vonë. E kam shprehur dhe e shpreh hapur dhe pa ndonjë nëntekst, pasi i gëzoj prej vitesh të gjitha të drejtat tek shteti multietnik zviceran: kam një simpati të veçantë për Zvicrën dhe ish ministren e saj të jashtme, Micheline Calmy-Rey, aktualisht Profesoreshë në Institutin Europian, ku unë kam bërë një universitet të dytë shumë të vlefshëm, jo sepse më ka dërguar një letër të ngrohtë kohë më parë kur ishte Presidente e Zvicrës, por sepse është e guximshme dhe e prerë kur ka të bëjë me çështjen e interesave të vendit të saj. Atë e kanë respektuar dhe e respektojnë edhe përfaqësues të partive të tjera politike, të së djathtës dhe të majtës, apo të qendrës që drejtojnë Zvicrën, për probleme që lidhen me interesat kombëtare. Zvicra nuk është anëtare e Bashkimit Europian deri diku e atrofizuar dhe burokratike, pasi kështu ka vendosur populli sovran i saj. Jeta në Zvicër, vend mikpritës për shqiptarë dhe të mbi 190 kombeve të tjerë që gëzojnë të gjitha të drejtat e tyre, për shkollim, zhvillimin e kulturës, biznes, është e përkryer, përsëri u mungon toka mëmë, që një ditë duan ta shkelin përgjithmonë. Ndaj këtij vendi si Konfederata Zvicerane që shqiptarët e kanë zbuluar para shumë shekujsh. Si pararendës përmendet një grup i fisit ilir të Dardanëve që jetonte në lashtësi në tokat e Kosovës së sotme. Pastaj, ata zbritën në rajonin e Gjenevës, në kohën e Jul Qezarit dhe krijuan vendbanime, siç është njera që quhet Dardanji. Gjithashtu dihet se Zvicra, para 150 vitesh ka qënë ëndërra e Rilindasve për organizimin e shtetit të ardhshëm shqiptar. Njëri prej tyre, Sami Frashëri shprehej hapur “Ta bëjmë Shqipërinë një Zvicër të dytë”. Zvicra është bërë për mëse 200.000 shqiptarë nga Kosova e viset, Maqedonia e Veriut, si dhe nga Shqipëria, si atdhe i dytë, i nderuar, i dashur dhe shumë i respektuar.
Gjenevë, më 14 qershor 2019

Konkursi i fjalës shqipe

Më 9 qershor ’19 në qendrën Safnern – Bernë, LAPSH organizoi Konkursin e diturisë tashmë të kthyer në traditë, me shkollat e mësimit plotësues të gjuhës shqipe. Në këtë veprimtari konkurruan 22 nxënës nga shkollat ku organizohet mësimi shqip si: Zyrih, Jura, Gjeneva, Vaudi. Për të ndjekur konkursin e diturisë, ishin ftuar drejtues të shkollave shqipe, prindër, nxënës dhe mësues.

Kjo “ festë” e fjalës shqipe u organizua në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Ministrinë e Diasporës, Republika e Kosovës. Meriton përshëndetje, sepse krijoi mundësinë e vazhdimësisë të kësaj veprimtarie që ka vlera të shumëfishta humane, arsimore e më së shumti atdhetare e kombëtare. Është një shërbim i vyer për shkollën e mësimit plotësues të gjuhës shqipe sepse u krijon mundësi nxënësve të shpalosin e të përcjellin nivelin e mësimdhënies e mësimnxënies, njëkohësisht edhe kujdesin ndaj më të mirëve.

Fjalën e hapjes e mbajti kryetari i LAPSH-it Nexhat Maloku ku ndër të tjera vuri në dukje dhe cilësoi se sa e rëndësishme është puna edukative që bëjnë prindërit me fëmijët e tyre për t’i ushqyer dëshirën për gjuhën dhe kulturën e bukur shqiptare.

Konkursin e udhëhoqi prof. Nuhi Gashi nga Ministria e Arsimit dhe përgjegjës për mësimin plotësues të gjuhës shqipe. Saktësinë e përgjigjes e verifikonte juria e përbërë prej tre anëtarësh.

Pyetjet e konkursit ishin të bazuara në mësimet që kanë marrë nxënësit gjatë mësim-nxënës në shkollë. Garat u zhvilluan me nxënës të tri nivelesh, por sikur edhe viteve të kaluara mbetemi vetëm në përpjekjet e mësueseve: Remzije Shabani, Elfete Hasi, Sabahate Krasniqi, Afërdita Veliu (Zyrih) Nexhmije Mehmetaj (Jura), Lumnije Emini, Hyrije Kurteshi (Gjenevë) dhe Albana Thaçi (Vaud).

Pyetjet kishin të bënin me gjuhën shqipe dhe letërsinë shqiptare, historinë kombëtare, gjeografinë e etnikumit shqiptar dhe artit muzikor. Lista e pyetjeve përbëhet nga pesë pyetje për nivelin e parë dhe 7 pyetje për nivelet tjera.

Në përfundim të kësaj veprimtarie, mbi bazën e pikëve të grumbulluara, nga juria u dhanë këto çmime:

Niveli ulët vendi parë i takoi shkollës së Cyrihut. Niveli i mesëm vendi parë shkollës Gjeneva, vendi dytë Zyrihu, vendi tretë Jura. Niveli i lartë vendi parë Vaudi dhe vendi dytë Jura. Ekipi fitues u shpërblye  me (karta me vlerë 40, 30, 20 fr.)

Nuk mund të lëmë pa përmendur se tërë aktiviteti u prezantua me plot emocion dhe korrektësi nga mësuesja Mirela Xoxi.

Ky është një rast i bukur, që flet vetë. U krijua një mundësi më shumë për këta misionarë të vegjël të bashkimit të kombit, që të njihen e të bëhen miq me njëri-tjetrin, të sodisin nga afër vlerat historike të shkollës shqipe dhe pse jo, të shkëmbejnë përvojë dhe dije.

Shpresoj dhe më shumë besoj, se të tilla veprimtari do të jenë të mirëpritura kurdoherë tek ne. Le të bëhet shkolla e mësimit shqip një qendër e zhvillimit të vlerave qytetare dhe arsimore.

Delemont, 10.06. 2019                        Nexhmije Mehmetaj