Mes vapës së rëndë të gushtit, vetëm pak javë pas arrestimit të bujshëm të ish-shefit të Forcës së Posaçme Operacionale Oltion Bistri në operacionin “Metamorfoza”, familjarët e tij dhe përfaqësues të kompanisë “Arlis-Ndërtim” u ulën në një zyrë noteriale në Tiranë për të firmosur një seri aktesh që zgjidhnin kontratat e sipërmarrjes për pesë apartamente dhe njësi tregtare në një kompleks luksoz.

Asokohe, lëvizja dukej thjesht si një manovër procedurale; por një vit më vonë, kur këto pasuri u sekuestruan si pjesë e hetimeve për korrupsion, lidhje me grup të strukturuar kriminal dhe pastrim parash, revokimet rezultuan vendimtare.

Me dokumentet në dorë, kompania i kërkoi Gjykatës së Posaçme zëvendësimin e sekuestrimit me bllokimin e një shume prej rreth 1 milion eurosh – shumë disa herë më të ulët se vlera e tregut të apartamenteve. Më 9 tetor 2024, me dakordësinë e prokurorit të çështjes, gjyqtarja Irena Gjoka miratoi kërkesën e “Arlis-Ndërtim”, duke i kthyer kompanisë pasuritë e paluajtshme dhe duke vendosur në sekuestro vetëm vlerën historike të kontratave.

Vendimi, i mbajtur fillimisht i fshehtë dhe bërë publik vetëm pas dy kërkesave për informacion të BIRN, ka ngjallur shqetësimin e ekspertëve ligjorë, të cilët thonë se legjitimimi i kësaj manovre bie ndesh me frymën e ligjit Antimafia dhe rrezikon të krijojë një precedent të rrezikshëm për shmangien e sekuestrimeve.

Sipas tyre, transaksionet e kryera menjëherë pas arrestimit duhej të ngjallnin dyshime të forta për fiktivitet dhe të hetoheshin si pastrim parash.

“Veprimet e të afërmve të Bistrit dhe të kompanisë do të duhej të ishin marrë nën hetim,” tha një prokuror në kushtet e anonimatit. “Nëse do të isha unë, do të kisha nisur hetimet për pastrim parash.”

Edhe avokatja dhe pedagogia Lirime Çukaj e sheh këtë lëvizje si të papajtueshme me ligjin.

“Revokimi i kontratave menjëherë pasi merret dijeni për arrestin është një veprim në kundërshtim me ligjin antimafia dhe nuk gëzon mbrojtje ligjore,” tha ajo, duke theksuar se gjykata duhej të kishte vlerësuar rrezikun e shmangies së pasurive nga sekuestroja.

Prokurori i çështjes, Arben Kraja, dhe kompania “Arlis-Ndërtim” nuk iu përgjigjën pyetjeve të BIRN për këtë vendimmarrje.

Arrestimi dhe procedimi pasuror

Ish-shefi i Forcës Operacionale, Oltion Bistri, u arrestua së bashku me biznesmenin Pëllumb Gjoka, ish-zyrtarin tjetër të policisë Ardit Hasanbega dhe prokurorin e Kukësit, Xhevahir Lita, në korrik 2023, në një operacion ndërkombëtar bazuar në dekriptimin së bisedave në rrjetin e njohur si Sky ECC. Në të njëjtin operacion, i cili u zbatua me bashkëpunim nga Europol, Eurojust, Autoritetet Gjyqësore Franceze dhe agjencitë ligjzbatuese belge, holandeze dhe franceze, u arrestuan edhe 13 persona të tjerë si pjesë e një organizate kriminale me anëtarë pjesëtarë të familjes Bajri nga Shkodra.

Anëtarët e grupit akuzohen për 12 vepra penale, mes të cilave vrasje, heqje e paligjshme e lirisë, trafikim narkotikësh, pastrim parash, të kryera në kuadër të grupit të strukturuar kriminal. Ndërsa zyrtarët e arrestuar u akuzuan për korrupsion, shpërdorim detyre, nxjerrje të sekretit, ekspertime të rreme dhe pastrim parash.

Por akuzat më të rënda për Bistrin ranë pas përfundimit të procesit në shkallën e parë. Në nëntor 2025, Gjykata e Posaçme e shpalli atë të pafajshëm për akuzat e korrupsionit dhe pastrimit të parave. Megjithatë Bistri u gjet fajtor dhe u dënua me 2 vjet burg për nxjerrje të sekretit hetimor, dënim që u konsiderua i shlyer me kohën e paraburgimit. Një burim pranë Prokurorisë së Posaçme tha se çështja do të apelohej.

Nga ana tjetër, procedimi pasuror ndaj Oltian Bistrit dhe të afërmve të tij, i cili u regjistrua zyrtarisht në prill 2024 bazuar në ligjin antimafia, vijon të jetë në gjykim.

Pronat e Bistrit dhe të afërmve të tij, të dyshuara si të fituara nga veprimtaria e paligjshme, u sekuestruan më 3 maj 2024 me vendim të GJKKO. Në total, Bistrit dhe të afërmve iu sekuestruan 4752 metra katrorë ndërtim, apartamente e njësi tregtare dhe 572 metra truall; mes këtyre pasurive ishin edhe pesë pasuritë e paluajtshme të përfituara me kontratat e sipërmarrjes me “Arlis-Ndërtim”, rreth 1120 metra katrorë apartamente dhe njësi tregtare.

Vendimi për pesë pasuritë

Por në momentin kur gjykata vendosi masën e sekuestros, realiteti juridik i pesë pasurive kishte ndryshuar. Menjëherë pas arrestimit të Oltion Bistrit, të afërmit e tij i kërkuan kompanisë së ndërtimit të revokonte kontratat e shit-blerjes – një kërkesë që, sipas vendimit gjyqësor, u pranua pa kundërshtime. Dosja nuk tregon se revokuesit kishin nevojë të menjëhershme për para të gatshme; përkundrazi, “Arlis-Ndërtim” mori afat deri në dhjetor 2024 për të kthyer shumat e paguara ndër vite.

Sipas vendimit të GJKKO-së të nëntorit 2024, aktet e revokimit të kontratave të sipërmarrjes, të nënshkruara më 18 dhe 21 gusht 2023, paraprinë masën e sekuestros dhe ndryshuan statusin juridik të apartamenteve. Me këto akte, familjarët e Bistrit hoqën dorë nga të drejtat e tyre si porositës, pranuan zgjidhjen e kontratave dhe ranë dakord që pronësia e plotë t’i rikthehej kompanisë, duke u pozicionuar vetë si kreditorë për shumën e paguar.

Këto veprime i hapën rrugë kompanisë që t’i kërkonte gjykatës heqjen e sekuestros mbi pasuritë fizike, duke ofruar në këmbim depozitimin e 1 milion e 30 mijë eurove në llogaritë e Agjencisë së Administrimit të Pasurive të Sekuestruara dhe Konfiskuara (AAPSK). Kjo shumë përfaqësonte vlerën e përcaktuar në kontratat e revokimit – ndjeshëm më të ulët se vlera e tregut. Megjithëse revokimet ishin kryer menjëherë pas arrestimit të Bistrit, prokuroria nuk ngriti dyshime dhe mbështeti kërkesën e kompanisë.

Në vendimin e saj, gjyqtarja Irena Gjoka argumentoi se aktet e revokimit nuk ishin fiktive dhe se ishin kryer “konform parashikimeve ligjore, bazuar në vullnetin e lirë të palëve”. Sipas gjykatës, në momentin e sekuestrimit, familja Bistri nuk kishte më të drejtë pasurore mbi apartamentet – një interpretim që i hapi rrugë aplikimit të nenit 12/b të ligjit Antimafia, që lejon zëvendësimin e pasurisë së sekuestruar me “pasuri të barazvlershme”, kur palët bien dakord dhe gjykata e konsideron të arsyeshme.

Në praktikë, kompania depozitoi shumën që i detyrohej familjes Bistri, ndërsa pesë pasuritë fizike iu kthyen asaj. Formalisht, shteti ka në dispozicion një shumë të ngrirë, e cila mund të konfiskohet nëse procedimi përfundon me fajësi. Por, ekspertë të së drejtës i thanë BIRN se kjo skemë krijon precedent të rrezikshëm, pasi shteti humbet vlerën reale të pasurive të sekuestruara, ndërsa hapen rrugë të qarta për shmangien e goditjes së ligjit Antimafia.

Në keqbesim

Pasuritë e Oltin Bistrit nuk janë rasti i parë ku investimet në sektorin e ndërtimit në Shqipëi përdoren për pastrim parash.

Përgjime të dala nga hetimet e antimafias së Catanzaros dhe të bëra publike në vitin 2021, treguan një interes të veçantë të organizatave të njohura kriminale ndërkombëtare si Ndrangheta për sektorin e ndërtimit në Shqipëri. Të përgjuarit e shihnin investimin në ndërtim në kryeqytet si mundësi të artë.

Raportet vjetore të SPAK në vitin 2023 dhe 2024, që përkojnë me kohën e arrestimit dhe gjykimit të Bistrit, vënë në dukje se ndërtimi mbetet një nga sektorët e preferuar për pastrimin e parave. Kjo për shkak të qarkullimit të lartë të parasë cash dhe mundësisë për të manipuluar vlerën e transaksioneve.

Raporti vjetor i Departamentit të Shtetit për Pastrimin e Parave vë në dukje se në Shqipëri ndërtimi mbetet një prej sektorëve të preferuar.

“Kriminelët i riciklojnë të ardhurat e tyre kryesisht përmes blerjeve të pasurive të paluajtshme, projekteve të ndërtimit, aseteve virtuale dhe zhvillimit të bizneseve, duke i integruar gradualisht paratë e pista në ekonominë formale”, thuhet në raport.

Kostot e ndërtimit në kryeqytet luhaten mes 500-600 eurove për metër katror, por çmimet e shitjes, pavarësisht të ardhurave modeste të qytetarëve, janë shumë herë më të larta.

Marzhi i lartë i fitimit në ndërtim krijon një mundësi të artë për pastrim parash, siç del e provuar thuajse pas çdo operacioni të SPAK kundër krimit të organizuar, që sekuestron qindra e shpesh mijëra metra katrorë ndërtimesh.

Pikërisht ky marzh fitimi dhe koha e kryerjes së veprimeve ngre, sipas ekspertëve, pikëpyetje mbi vendimin e GJKKO për të hequr sekuestron mbi 5 pasuritë e lidhura me Bistrin.

Dokumentet e gjykatës tregojnë, për shembull, se dy apartamente me sipërfaqe rreth 400 m² secili, të porositura nga E.B. dhe D.B., kishin një vlerë kontraktuale prej vetëm 200 000 eurosh për secilin. Kjo përkthehet në rreth 500 euro/m² për ndërtim – në një nga zonat e Tiranës me çmime në treg mes 1 500 dhe 2 500 eurosh për metër katror.

Çukaj i tha BIRN se qëllimi i këtyre veprimeve bëhet pikërisht që të shpëtohej vlera e shtuar e pasurisë.

“Qëllimi i këtyre veprimeve është të shpëtohet pasuria e cila tashmë ka një vlerë më të lartë se momenti kur është bërë transaksioni më parë”, tha Çukaj.

Sipas saj, veprimet e kryera menjëherë pas arrestimit janë të dyshuara dhe janë veprime në keqbesim.

“Personat në keqbesim nuk gëzojnë mbrojtje, prokuroria duhet të sekuestrojë pasurinë, jo kundërvleftën e tyre, pasi konfiskimi drejtohet ndaj pasurisë, kudo që ajo gjendet”, tha ajo.

Por diferenca mes çmimit të kontratave dhe vlerës së tregut nuk është vetëm statistikë, ligji Antimafia e parashikon qartë si fiktive kategorinë e transaksioneve “dukshëm nën vlerën e tregut” dhe në një periudhë që shkon pas në kohë deri në dy vjet nga kërkesa për sekuestrim në gjykatë.

Neni 22, pika 5/b i ligjit parashikon se gjykata konstaton pavlefshmërinë e veprimeve juridike kur vërtetohet se pasuritë janë transferuar apo regjistruar në emër të të tretëve “me titull falas apo dukshëm nën vlerën e tregut, të kryera brenda dy viteve përpara paraqitjes së kërkesës për marrjen e masës parandaluese”.

Por në vendimin që liroi pasuritë citohet vetëm pika 5/a e kësaj pjese të ligjit dhe referenca ligjore ndërpritet aty.

Moscitimi i plotë i dispozitës ngre pikëpyetje për ekspertët.

“Është e çuditshme që në vendim gjykata ka referuar vetëm pjesërisht nenin 22 të ligjit, duke lënë jashtë germën b të pikës 5,” i tha BIRN njëri prej tyre.

Prokuroria e Posaçme ka kaluar për gjykim dosjen ndaj Evis Berberit, ish kreu i ARRSH-së, i cili është në burg si i dyshuar për abuzime me tenderat e institucionit që ai drejtonte.

Vartësi i besuar Belinda Ballukut, seancën e kaluar, kërkoi gjykim të shkurtuar, ndërsa pretendoi pavlefshmëri të akteve, fshirje të korrespodencës dhe papërdorshmërinë e të dhënave të marrë nga celularët e tij, të sekuestruar gjatë hetimit.

Përmes avokatëve, ish-zyrtari i lartë Berberi, ndaj të cilit rëndojnë akuzat e korrupsionit, pastrimit të parave dhe fshehjes së pasurisë, pretendoi se celularët e tij janë sekuestruar vetëm mbi bazën e urdhrit të prokurorit dhe jo me vendim të gjykatës, çka sipas tij përbën shkak për pavlefshmëri të akteve dhe të të dhënave, referuar vendimeve të gjykatës Kushtetuese. Valter Begaj ish-ortak i Berbetit dhe kompanitë DAAM shpk dhe Net Grup kërkuan kthim të çështjes për hetime të mëtejshme. Begaj dha shpjegime të detajuara para Gjykatës së Posaçme lidhur me pronësinë e kompanisë DAAM të cilën sipas SPAK e kontrollonte në mënyrë të tërthortë Evis Berberi dhe kompania fitonte tendera nga institucionet që ai drejtonte.

Kujtojmë se Berberi u arrestua më 13 Mars 2024 me urdhër të Gjykatës së Posaçme.

Skema 

SPAK ka dyshime se shumat Berberi fillimisht si Drejtor i Efiçencës së Energjisë ka zhvilluar tre procedura prokurimi me vlerë rreth 1.2 milionë euro që janë fituar nga kompania DAAM që drejtohej nga Valter Begaj, por që defakto sipas SPAK, kompania zotërohej prej Berberit.

Po kështu SPAK dyshon se në kohën që Berberi drejtonte ARSH, e njjëta kompani ka fituar tre tendera të tjerë më vlerë rreth 1 milionë euro.

Hetimet kanë zbuluar se kjo kompani është përdorur për kalimin drejt saj të sasive të mëdha të parave, nga kompania tjetër, “Net Group”, e sipërmarrësit Begaj, përmes transaksioneve të ndryshme.

Paratë e kaluara në favor të kompanisë “Daam”, janë përdorur për të blerë prona të patundshme në emër të kësaj shoqërie. Këto veprime kanë ngritur dyshime për Prokurorët, se gjenden përballë një veprimtarie të pastrimit të parave.

Transaksionet nga “Net Group” drejt shoqërisë “Daam”, në zotërim indirekt nga zoti Berberi, përkojnë, sipas hetimeve, me kohën kur shoqëria “Net Group” rezultoi fituese e disa tenderave të të shpallur nga Agjencia për Efiçencën e energjisë dhe Autoritetit Rrugor, nën drejtimin e zotit Berberi. Bëhet fjalë për prokurime publike me një vlerë totale prej mbi 2.7 milion euro me tvsh.

Çfarë u zbulua pas sekuestrimit të celularit të tij

Bazuar në të dhënat e zbuluara në celularët e sekuestruar në shtëpinë e ish-kreut të Autoritetit Rrugor Shqiptar SPAK ka çelur disa dosja të tjera penale dhe ka ngritur akuzë për shkelje të barazisë në tendera kryer në bashkëpunim edhe për zv.kryeministren dhe Ministren e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku lidhur me tenderin për ndërtimin e tunelit të Llogarasë e po ashtu për tenderin loti 4 unaza e madhe.

Shkeljet me tenderin për Tunelin e Llogarasë

Më 31 tetor, SPAK mori të pandehur Ballukun për shkelje me tenderin 190 mln euro për ndërtimin e Tunelit të Llogarasë. Bashkë me Ballukun, në këtë çështje janë marrë të pandehur edhe 5 persona të tjerë, Gentian Gjyli, ish-drejtori i ARRSH-së Evis Berberi, i cili është i arrestuar për një tjetër çështje, Erald Elezi, Jetmira Dervishi dhe Mirzeta Kashica. Të 5-të janë marrë të pandehur në cilësinë e anëtarëve të Komisionit të Vlerësimit të Ofertave (KVO).

Tenderi u hap fillimisht më 11 dhjetor 2020 dhe u mbyll më 12 shkurt 2021. Por më 19 prill 2021 në buletinin e Agjencisë së Prokurimit Publik, u njoftua se tenderi ishte anuluar, pasi asnjë ofertë nuk ishte e suksesshme në përputhje me dokumentet e tenderit.

E njëjta garë u shpall 22 qershor 2021 për ndërtimin e tunelit të Llogarasë, me një fond limit prej afro 190 mln euro pa TVSH. Në tenderin i cili u mbyll më 28 korrik po të vitit 2021, u bënë 5 oferta, ku grupi i dy kompanive turke Intecar dhe Asl, u shpall fitues, me ofertë 170 mln euro plus TVSH.

SPAK dyshon se Balluku dhe Gjyli kanë kryer veprime që mund të kenë ndikuar në mënyrë të padrejtë në këtë proces prokurimi, pasi tenderi u anulua kur oferta më e ulët ishte 140 mln euro dhe u rihap pak muaj më pas dhe ju dha bashkimit të kompanive turke edhe pse kishin ofruar vlerë më të lartë.

“Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar po heton në kuadër të procedimit penal nr.136 të vitit 2025 (bashkuar me procedimet penale nr.167 dhe 181 të vitit 2024), për veprën penale, “Shkelje e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, parashikuar nga neni 258 i Kodit Penal.

Në kuadër të hetimit të këtij procedimi penal, sot, më 31.10.2025 i është njoftuar akuza të pandehurës Belinda Balluku, me funksionin e lartë shtetëror, Ministër i Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, akuzuar për kryerjen e veprës penale, “Shkelje e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim, parashikuar nga nenet, 258/2 dhe 25 i Kodit Penal.

Deri në këtë fazë të hetimeve paraprake, faktet penale, objekt akuze në ngarkim të të pandehurës Belinda Balluku, kanë të bëjnë me veprimet e saj, në cilësinë e Ministrit të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, për njërën nga procedurat e prokurimit, objekt i këtij hetimi, “Ndërtimi i tunelit të Llogarasë”, në seksionin rrugor Orikum-Himarë, pjesë e autostradës SH8 (Vlorë-Sarandë), zhvilluar në datën 11.12.2020 dhe pas anulimit të saj, procedura është rihapur në datën 22.6.2021, me fond limit, 18 967 810 952.08 (tetëmbëdhjetë miliardë e nëntëqind e gjashtëdhjetë e shtatë milionë e tetëqind e dhjetë mijë e nëntëqind e pesëdhjetë e dy (pikë) zero tetë) lekë pa TVSH.

Më 21.10.2025, Prokuroria e Posaçme, si organ procedues ka njoftuar të pandehurën përmes shkresës me numër protokolli 37398. E pandehura, pasi mori dijeni, ka njoftuar më 23.10.2025, organin procedues se nuk mund të paraqitej në datën dhe orën e caktuar. Me anë të një shkrese tjetër, me numër protokolli 37881, datë 24.10.2025, Prokuroria e Posaçme kërkoi paraqitjen e saj më 31 tetor, në orën 15:00.”- njoftonte SPAK.

Tenderi abuziv në Unazën e Madhe

Zv.kryeministrja e pezulluar, përveç tunelit të Llogarasë është nën hetim edhe për tenderin abuziv në Unazën e Madhe.

SPAK sqaroi se ndaj të pandehurës Belinda Balluku rëndojnë akuzat për kryerjen e veprës penale,“Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim sa përket procedurës së prokurimit me objekt “Ndërtimi i Unazës së Jashtme Tiranë, Loti 4”.

Ashtu si në rastin e Tunelit të Llogarsë, edhe te ndërtimi i Lotit 4 të Unazës së Madhe, dyshimet janë se Belinda Balluku dhe Evis Berberi kanë paracaktuar fituesin e tenderit. Sipas të dhënave të Openprocurment, gara për tendering e Lotit 4 të Unazësë Madhe u hap në datën 16 gusht 2021 dhe u mbyll në datën 16 shtator të atij viti.

Ndërsa fituesi u shpall në datën 7 tetor 2021. Në garë morën pjesë 8 kompani, por ARRSH ka skualifikuar të gjithë pjesëmarrësit në garë, duke shpallur fitues bashkimin e operatorëve    EUROTEOREMA PEQIN shpk – “PE-VLA-KU” sh.p.k – “NOVA Construction 2012” shpk, me ofertë 23.8 milionë euro me tvsh.

Sipas Openprocurment, ky tender është vlerësuar me Flamur të kuq, për shkak se nga gara janë skualifikuar të gjithë operatorët e tjerë pjesëmarrës, ndonëse disa prej tyre kanë ofruar deri në 5 milionë euro më pak se operatori fitues, për ndërtimin e lotit 4 të unazës së madhe të Tiranës.

Jo vetëm tenderi i ndërtimit, por edhe supervizimi i lotit 4 të Unazës së Madhe, dyshohet se është abuziv dhe po hetohet nga SPAK.

GJKKO “zhveshi” Belinda Ballukun nga pushteti

Belinda Balluku është e pezulluar nga ushtrimi i funksioneve me vendim të gjykatës së Posaçme dhe i është ndaluar e drejta për të dalë jashtë vendit.

Lidhur me çështjen e saj pritet të vendosë gjykata Kushtetuese e vënë në lëvizje nga kryeministri Edi Rama që kundërshton pezullimin nga detyra të numrit dy të qeverisë.

Ndërsa Apeli i Posaçëm pritet të shpallë datën për shqyrtimin e ankimimit të Ballukut dhe dy vartësve të saj Gentian Gjyli dhe Erald Elezi të cilët ndodhen nën masën e arrestit në shtëpi.