Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u ftua për dëshmi nga Prokuroria Speciale, bëri të ditur zëdhënësi i Qeverisë së tij, Përparim Kryeziu.

Përmes një shkrimi në Facebook, Kryeziu kritikoi sistemin e drejtësisë për ndërhyrje në procesin zgjedhor.

“Në zgjedhjet e kaluara kishte një vendim gjyqësor, i cili ia kishte pamundësuar [Kurtit] kandidimin në garën zgjedhore të 14 shkurtit, 2021, kurse tash, përmes kësaj ftese, po tentohet ndikimi në rezultatin e zgjedhjeve të vitit 2025”, shkroi ai pa dhënë më shumë detaje.

Radio Evropa e Lirë (REL) e pyeti se për çfarë rasti bëhet fjalë, por ai nuk u përgjigj.

Prokurorët nënshkrues të thirrjes së Kurtit për të dëshmuar, Valdet Gashi dhe Milot Krasniqi, janë prokurorë specialë nga Departamenti për hetimin e Korrupsionit dhe Krimit Financiar.

REL-i e ka pyetur Prokurorinë Speciale në lidhje me këtë rast, por nuk ka marrë përgjigje të menjëhershme.

Zgjedhjet parlamentare në Kosovë do të mbahen më 9 shkurt të vitit të ardhshëm.

Në zgjedhjet paraprake, më 2021, Kurtit nuk iu lejua të kandidonte për deputet, pasi Gjykata Kushtetuese nxori vendim që kandidatët, të cilët në tre vjetët e fundit kishin vendim gjykate të formës së prerë, nuk mund të garojnë.

Kurti kishte një dënim të tillë, për shkak të trazirave që ndodhën në Kuvendin e Kosovës derisa ai ishte në opozitë.

Si kryeministër, Kurti në disa raste ka kritikuar sistemin e drejtësisë, duke thënë se është joefikas dhe i ngadaltë. REL

Për komunitetin serb në Kosovë është mirë të prishet ose të dobësohet monopoli i Listës Serbe, thonë për Radion Evropa e Lirë Miodrag Marinkoviq nga Qendra joqeveritare për Veprime Afirmative Sociale, me seli në Mitrovicë të Veriut, dhe Dushan Janjiq nga Forumi i Beogradit për Marrëdhënie Etnike.

Siç u konfirmua më herët nga disa subjekte politike, listat e kandidatëve për deputetë në Kuvendin e Kosovës do t’i dorëzojnë gjashtë prej tyre: Lista Serbe, Demokracia Serbe, Lëvizja Kombëtare Serbe, Partia për Liri, Drejtësi dhe Mbijetesë, Partia e Serbëve të Kosovës dhe Nisma Qytetare Drejtësia Popullore.

Afati për dorëzimin e listave për pjesëmarrje në zgjedhjet parlamentare skadon më 11 dhjetor.

Lista Serbe njoftoi se ka dorëzuar një listë prej 48 kandidatësh për deputetë në Kuvendin e Kosovës, në mesin e të cilëve është edhe Dragica Gashiq, e kthyera e parë serbe në Gjakovë – qytet rreth 70 kilometra larg Prishtinës.

Kthimi i saj në vitin 2021 ka shkaktuar reagime të dhunshme, por në fund ajo ka arritur të kthehej në banesën e saj.

“Jam i nderuar dhe i lumtur që dekanët tanë, profesorët, mjekët e dalluar, gjyqtarët, me emrat e tyre qëndruan pranë Listës Serbe në këtë moment më të vështirë të luftës për interesat e popullit serb në hapësirën e Kosovës dhe Metohisë”, tha Zllatan Ellek, kryetar i Listës Serbe.

Listën prej 12 kandidatësh e bëri të ditur edhe Nenad Rashiq, udhëheqës i Partisë për Liri, Drejtësi dhe Mbijetesë.

Në atë listë gjendet edhe Marina Bogojeviq nga Leposaviqi, nënkryetare aktuale e Lulzim Hetemit.

Rashiq, aktualisht, është ministër për Komunitete dhe Kthim në Qeverinë e Kosovës.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Kosovës njoftoi se Demokracia Serbia ka dorëzuar tashmë listën me 13 kandidatë, Nisma Qytetare Drejtësia Popullore me dhjetë kandidatë dhe Partia e Serbëve të Kosovës me nëntë kandidatë.

KQZ-ja duhet t’i konfirmojë listat më së voni deri më 25 dhjetor.

Zgjedhjet janë caktuar për datën 9 shkurt të vitit të ardhshëm.

“Është mirë që kemi një lloj pluralizmi në përfaqësimin e komunitetit serb. Kjo është diçka që ka munguar në periudhën paraprake”, thotë Marinkoviq.

“Vetë fakti që janë regjistruar gjashtë lista, tregon se monopoli i Listës Serbe ka rënë. Është e qartë se as Beogradi nuk mund t’i vendosë më të gjitha kartat në anën e Listës Serbe. Mendoj se kjo është një shenjë e mirë për komunitetin serb. Ai po i kthehet sistemit shumëpartiak në një mënyrë të pazakontë”, shton Janjiq.

Që nga themelimi i saj në vitin 2013, Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve në Kosovë, e cila ka mbështetjen e Beogradit – ka fituar mbi 90 për qind të votave të pjesëtarëve të komunitetit serb në të gjitha proceset zgjedhore në të cilat ka marrë pjesë.

Megjithatë, Misioni Monitorues i BE-së në Kosovë, në raportin e tij të vitit 2021, ka konstatuar se Lista Serbe “ka monopolizuar jetën politike në mesin e serbëve të Kosovës” dhe se ka pasur raste të frikësimit dhe presionit ndaj votuesve nga kandidatë dhe aktivistë të Listës Serbe.

Pjesëtarët e komunitetit serb në veri dhe në jug të lumit Ibër, me të cilët ka biseduar Radio Evropa e Lirë më 26 nëntor, e kanë mbështetur daljen në zgjedhjet e ardhshme parlamentare, duke thënë se duan që zëri i tyre të dëgjohet në institucionet e Kosovës.

“Politika e bojkotimit e Listës Serbe u hapi dyert partive të tjera”

Marinkoviq thotë se Lista Serbe “është zhdukur” dy vjet më parë, me daljen e serbëve nga institucionet e Kosovës në veri, dhe se është krijuar një hapësirë në të cilën “disa liderë të tjerë politikë kanë dalë në sipërfaqe dhe kanë marrë mbështetje nga qytetarët e komunitetit serb”.

“Ndaj, ai dominim, ai monopoli i Listës Serbe, do të jetë shumë vështirë të arrihet në këtë moment. Unë shoh që në Kuvendin e Kosovës të shfaqen fytyra të reja, opsione të reja politike dhe mendoj se kjo do të ishte shumë mirë për komunitetin serb”, thotë Marinkoviq.

Ai, megjithatë, thekson se përfaqësuesit politikë të serbëve, pavarësisht se cilit opsion i takojnë, duhet t’i përmbahen një platforme themelore që mbron interesat e komunitetit serb.

Pas bojkotimit dyvjeçar të institucioneve të Kosovës, për shkak të heqjes së targave serbe nga Qeveria e Kosovës, Lista Serbe njoftoi se do të marrë pjesë në zgjedhjet e ardhshme të Kosovës, por nuk specifikoi qartë nëse do të marrë pjesë aktive në punën e institucioneve.

Që nga viti 2022, dhjetë përfaqësues të grupit parlamentar “Lista Serbe” janë paraqitur në seancat e Kuvendit të Kosovës çdo gjashtë muaj, për të mos i humbur mandatet e tyre.

Me Kushtetutën e Kosovës, dhjetë ulëse janë të rezervuara për deputetët serbë, pa votat e të cilëve nuk mund të miratohen disa ligje të rëndësishme apo ndryshime kushtetuese.

Marinkoviq thekson se pjesëmarrja e ardhshme aktive e serbëve në institucionet e Kosovës, është “jashtëzakonisht e rëndësishme” për mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të komunitetit serb.

“Politika e bojkotimit ka rezultuar e pasuksesshme. Ajo që mund të përfitohet nga ky pluralizëm, është se disa parti të reja janë më aktive në institucione, në parlament, marrin pjesë në punë, përcjellin se cilat janë interesat e komunitetit serb – gjë që nuk ishte rasti me Listën Serbe kur kishte përfaqësim ekskluziv”, thotë ai.

“Duhet të përmirësohen kushtet zgjedhore që pluralizmi të jetë i suksesshëm”

Edhe Janjiq vlerëson se “reputacioni i Listës Serbe ka rënë shumë”, për shkak të politikës së bojkotimit dhe të gjithë situatës në veri të Kosovës që ka pasuar.

Pas largimit nga institucionet e Kosovës në fillim të nëntorit të vitit 2022, Lista Serbe ka bërë thirrje për bojkotimin e zgjedhjeve lokale – gjë që ka rezultuar me marrjen e pushtetit nga katër kryetarë shqiptarë në komunat me shumicë serbe: Mitrovicë e Veriut, Leposaviq, Zveçan dhe Zubin Potok.

Me largimin e policëve të komunitetit serb nga pozitat e tyre, edhe ata janë zëvendësuar më së shumti nga ata të komunitetit shqiptar, dhe e njëjta situatë ka ndodhur edhe në fushën e drejtësisë dhe në administratën lokale.

Që nga vitit 2022, Qeveria e Kosovës, e udhëhequr nga kryeministri Albin Kurti, ka punuar në mënyrë aktive për vendosjen e pushtetit në veri dhe disa nga hapat që ka ndërmarrë në këtë drejtim, përfshijnë: heqjen e targave serbe, mbylljen e institucioneve që punonin nën sistemin serb dhe heqjen e dinarit serb.

Janjiq thotë se për “pluralizëm të suksesshëm” në mesin e komunitetit serb në Kosovë, është e nevojshme të sigurohen kushte të drejta zgjedhore.

Ai sqaron se disa nga këto kushte janë: rregullimi i listave të zgjedhësve, vendosja e kontrollit demokratik mbi vetë procesin e votimit dhe parandalimi i të gjitha abuzimeve.

“Tani po flas, para së gjithash, për komunitetin serb. Nëse nuk sigurohen këto kushte, do të ketë pasoja negative për të. Do të zvogëlohet pjesëmarrja dhe do të ketë edhe një përballje propagandistike mediatike mes serbëve”, beson Janjiq.

A do ta lejojë Beogradi pluralizmin mes serbëve në Kosovë?

Pasi Lista Serbe ka njoftuar se do të marrë pjesë në zgjedhje, zyrtarë të lartë të Qeverisë aktuale në Beograd kanë shprehur mbështetjen e tyre.

Më herët, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka bërë thirrje për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës, ndonëse Beogradi edhe e ka mbështetur largimin e tyre.

Marinkoviq dhe Janjiq nuk presin që Beogradi ta mbështesë pluralizmin në mesin e serbëve në Kosovë, sepse ai “gjithmonë luan me një kartë dhe ajo është Lista Serbe”.

Marinkoviq, megjithatë, beson se nëse në Kuvendin e Kosovës hyjnë opsione të tjera politike, Beogradi do të ketë një qasje më pragmatike për t’i mbrojtur interesat e komunitetit serb.

“Nuk jam i sigurt se çfarë do të ndodhë, por besoj se ka vend për veprim të përbashkët nëse ka qëllim të mirë”, shprehet ai.

Janjiq, nga ana tjetër, vlerëson se “situata në Serbi po ndryshon, e rrjedhimisht edhe te serbët që janë në Kosovë”.

“Unë gjithmonë kam thënë se është gabim të luash vetëm me një kartë. E kemi paguar me shumë njerëz në Kosovë. Është loja më e gabuar që të çon në demokraci”, thotë ai.

E, çfarë mesazhesh kanë dërguar partitë politike të serbëve në Kosovë para dorëzimit të listave për deputetë në Kuvendin e Kosovës?

Lista Serbe ka thënë se “asnjëherë më e fortë” do të luftojë për të dhjetë mandatet në Kuvendin e Kosovës dhe se është “e vetmja” që përfaqëson interesat e serbëve në Kosovë.

Demokracia Serbe ka deklaruar se ka ardhur koha për të ofruar mbështetje për ata që “nuk ia kanë kthyer shpinën popullit derisa të drejtat e serbëve janë kërcënuar”, edhe pse “disa kanë zgjedhur të heshtin dhe të tërhiqen në hije”.

Lëvizja Popullore Serbe ka thënë se nuk ka pushuar të luftojë për interesat serbe dhe se “është e vetmja që ka fuqi të luftojë për liri dhe ndryshime për të mirë”.

Qëndrimi i Partisë për liri, Drejtësi dhe Mbijetesë është se ka ardhur koha që serbët të përfaqësohen në institucionet e Kosovës.

Partia Serbe e Kosovës ka thënë se në Kuvendin e Kosovës duhet të ketë edhe serbë, “të cilët do të marrin pjesë aktive në punë dhe do t’i mbrojnë interesat e popullit serb, ndryshe nga përfaqësuesit e mëparshëm”.

Nisma Qytetare Drejtësia Popullore ka shfaqur besimin se është e nevojshme që “gjërat të merren në duar të veta” dhe që njerëzit “më në fund ta ndiejnë lirinë”.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Valona Tela

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, i ndau ambasadorit të Shteteve të Bashkuara në Kosovë, Jeffrey Hovenier, Urdhrin “Dr. Ibrahim Rugova”.

Hovenier, i cili ka vendosur të pensionohet, do të largohet nga misioni në Kosovë këtë muaj.

Osmani e vlerësoi atë si më shumë se një ambasador.

“Ishte me ne kur populli i Kosovës ishte viktimë e krimeve të llahtarshme, ishte me ne kur raportonte për masakrën e Reçakut, ishte me ne kur vendosnim themelet e shtetit tonë të pavarur, e ishte me ne edhe përgjatë viteve të fundit në mbrojtje të pavarësisë, sovranitetit dhe aleancës së pathyeshme me SHBA-në”, tha Osmani në një postim në Facebook, ku publikoi edhe një video nga ceremonia e ndarjes së Urdhrit.

Ky urdhër u jepet personave, vepra jetësore e të cilëve cilësohet si kontribut i veçantë për ndërtimin e paqes, zhvillimin e demokracisë dhe kultivimin e humanizmit.

Hovenier ishte në misionin e ambasadorit në Kosovë që nga fillimi i vitit 2022.

“Ky çmim ka domethënie të madhe për mua, pasi përfaqëson punën kolektive dhe përkushtimin e kujtdo që ka qenë pjesë e kësaj përpjekjeje për të siguruar paqen dhe stabilitetin në Kosovë dhe për të avancuar vizionin tonë të përbashkët për një vend sovran, demokratik dhe multietnik. Ishte privilegj i madh të shërbej si ambasador i SHBA-së këtu në Kosovë”, shkroi Hovenier në një postim në X.

Derisa ka shprehur vazhdimisht mbështetje për vendin, në disa raste edhe ka kritikuar, sidomos Qeverinë, për shkak të disa veprimeve që SHBA-ja i ka cilësuar si të njëanshme dhe të pakoordinuara.

Në një intervistë dhënë Radios Evropa e Lirë në gusht, Hovenier ka thënë se partneriteti me Kosovën “nuk është ai që do të shpresonim”.

Veprimet e kritikuara kanë pasur të bëjnë me disa vendime për veriun e Kosovës, të banuar me shumicë serbe, të cilat Qeveria e kryeministrit Albin Kurti i ka cilësuar vetëm si përpjekje për shtrirjen e autoritetit në të gjithë vendin. REL

Ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla, ka thënë të martën se beteja e vazhdueshme e autoriteteve të Kosovës për shtirje të sovranitetit në pjesën veriore të vendit, ka demaskuar aspiratat e Serbisë për territorin e Kosovës, dhe që pjesëtarë të Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë – kanë qenë të përfshirë në trazira të vazhdueshme në veri.

Sveçla nuk ka përmendur ndonjë emër në mënyrë specifike dhe deri më tani autoritetet e drejtësisë nuk kanë ngritur ndonjë aktakuzë ndaj zyrtarëve të lartë të Listës Serbe, ndonëse disa janë ftuar për intervistim për pjesëmarrje në protesta.

Ai ka thënë se mungesa e shtrirjes së plotë të institucioneve vendore në pjesën veriore në të kaluarën, ka mundësuar terren plotësisht të lirë për grupet kriminale dhe çdolloj aktiviteti ilegal.

Ministri Sveçla i ka bërë këto deklarata pas prezantimit të një raporti të Institutit për Siguri dhe Reziliencë – PREVENT, për sigurinë në veri, pas sulmeve në Banjskë të Zveçanit vitin e kaluar, dhe atë në kanalin e Ibër-Lepencit në Zubin Potok në nëntor të këtij viti.

Kosova fajëson Serbinë për këto sulme që i konsideron terroriste, ndërsa Beogradi mohon gjithçka.

“Nuk mund të thotë Lista Serbe se nuk ka qenë e përfshirë në sulmin ndaj pjesëtarëve të KFOR-it, kur asistentë, shoferë, truproje, zyrtarë të Listës Serbe, kanë qenë pjesë aktive e sulmit, janë identifikuar dhe tash një pjesë e tyre janë në arrati”.

Në maj të vitit 2023, protestuesit serbë në Zveçan janë përleshur me pjesëtarë të misionit të NATO-s në Kosovë, KFOR, duke lënë të plagosur mbi 90 paqeruajtës të misionit, disa të plagosur rëndë.

Sipas ministrit Sveçla, integrimi i strukturave paralele serbe në institucionet e Kosovës, sipas marrëveshjes së Brukselit, ka mundësuar instalim të strukturave që i kanë raportuar Serbisë dhe presidentit serb, Aleksandar Vuçiq.

“Kjo faktohet jo vetëm me dorëheqjen e orkestruar të pjesëtarëve serbë nga Policia e Kosovës dy vjet më parë, të cilët me uniformë policore, me pagë të Policisë së Kosovës, dhe me armë zyrtarë të policisë u kanë shërbyer politikave destabiluzuese të Serbisë”.

Ai u është referuar dorëheqjeve kolektive të pjesëtarëve serbë nga institucionet e Kosovës, në nëntor të vitit 2022, si shenjë pakënaqësie me vendimet e Qeverisë së Kosovës në veri.

Lista Serbe, në mes të vitit 2022, pati konfirmuar se zyrtarë të saj të lartë, duke përfshirë edhe kryetarin e atëhershëm, Goran Rakiq, kanë qenë në listën e të dyshuarve për “rrëzimin e rendit kushtetues të Republikës së Kosovës”.

Atëbotë pati reaguar edhe Zyra për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, duke deklaruar se për këtë ka njoftuar Bashkimin Evropian, që ndërmjetëson dialogun për normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve.

Zyrtarë të lartë të Listës Serbe zakonisht kanë mbështetur të gjitha protestat ose barrikadat e serbëve në veri të Kosovës, të cilat kishin për qëllim kundërshtimin e vendimeve të Qeverisë së Kosovës ose zbatimin e tyre në terren.

Sveçla ka thënë se po punohet vazhdimisht në rritjen e efikasitetit të Policisë në reagim, pasi sfidat në veri janë të mëdha.

“Ne asnjëherë nuk do të themi se ja kemi dalë, se nuk do të ketë sulme të reja, për aq kohe sa kemi përpara një Serbi jodemokratike, kemi një Serbi paramilitare, e qeverinë e saj fashiste”.

Lista Serbe – parti që gëzon mbështetjen e Beogradit zyrtar – ka konfirmuar se do të marrë pjesë në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit në Kosovë.

Autoritetet e Kosovës kanë ndërmarrë një mori veprimesh këtë vit në veri, përfshirë ndalimin e dinarit serb për kryerje të pagesave të para të gatshme dhe mbylljen e disa institucioneve paralele serbe, për siç kanë thënë, shtirje të sovranitetit.

Disa prej tyre janë kritikuar nga faktori ndërkombëtar, duke u konsideruar si të njëanshme dhe i kanë kërkuar Qeverisë së Kosovës koordinim më të mirë. REL

Gjyqtari Nexhmi Rexhepi është zgjedhur të martën kryetar i Gjykatës Kushtetuese të Kosovës.

Sipas njoftimit të gjykatës, Rexhepi do ta nisë mandatin më 31 dhjetor të këtij viti, pasi kryetares aktuale, Gresa Caka – Nimani, i përfundon mandati nëntëvjeçar i gjyqtares në këtë institucion.

Gjyqtari Safet Hoxha, është zgjedhur zëvendëskryetar i gjykatës në përbërjen e re.

Gjyqtarët emërohen nga presidenti i shtetit, me propozim të Kuvendit, për një mandat nëntëvjeçar, pa mundësi vazhdimi.

Ndërsa pozita e kryetarit të Gjykatës Kushtetuese është tri vjet.

Gjykata Kushtetuese është autoriteti më i lartë në Republikën e Kosovës për interpretimin e Kushtetutës dhe përputhshmërisë së ligjeve me Kushtetutën.REL

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka folur sërish lidhur me sulmin në kanalin e Ibër-Lepencit, i cili ndodhi më 29 nëntor në fshatin Varagë të Zubin Potokut.

Përmes një postimi në platformën ‘X’, ai ka bërë të ditur se sulmi ishte planifikuar me përdorimin e rreth 20 kilogramë eksploziv dhe kishte potencialin për të shkaktuar dëme të mëdha në furnizimin me energji dhe ujë në vend.

‘Përafërsisht 20 kg eksploziv u përdorën në sulmin terrorist të së premtes së kaluar në infrastrukturën tonë kritike. Kjo javë e kaluar mund të kishte qenë shumë ndryshe po të mos kishte qenë reagimi i shpejtë, i koordinuar dhe profesional institucional për të zbutur ndikimin e dëmit’.

‘Si një sulm ndaj popullatës civile, ai mund të kishte reduktuar prodhimin e energjisë në vend me 60 për qind dhe të kishte ndikuar në aksesin e ujit për deri në 40 për qind të popullsisë,’ ka shkruar Kurti.

Kryeministri ka krahasuar këtë sulm me shënjestrimin e infrastrukturës civile kritike nga Rusia në Ukrainë, duke e cilësuar si një akt alarmant.

Ai gjithashtu ka publikuar një video që dokumenton reagimin institucional brenda 48 orëve të para pas incidentit.

‘Kjo video rrëfen ngjarjet dhe reagimin institucional brenda 48 orëve të para pas sulmit, që ndodhi më 29 nëntor. Ndërkohë që është bërë përparim i dukshëm, përpjekjet institucionale për riparimin e plotë të dëmit dhe rivendosjen e normalitetit janë ende në vazhdim,’ ka përfunduar Kurti. sn

Misioni paqeruajtës i NATO-s në Kosovë, KFOR, njoftoi se ushtria e Turqisë ka dislokuar afër 350 trupa në këtë mision.

“Ata do të zëvendësojnë njësitë italiane” në Forcat Operacionale Rezervë, tha KFOR-i.

Të 350 ushtarët, që janë nga brigada e 65-të e këmbësorisë do të kryejnë një sërë aktivitetesh “së bashku me trupat e KFOR-it dhe do të përfshihen në përgjigjen ndaj çdo zhvillimi të rëndësishëm të sigurisë”.

KFOR-i përsëriti se është i aftë që të parandalojë çdo rrezik të mundshëm përshkallëzues “dhe të përballet me çdo skenar të sigurisë” sipas mandatit që i buron nga Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

NATO-ja e ka shtuar praninë e saj në Kosovë gjatë vitit 2023, pas rritjes së tensioneve në veriun e banuar me shumicë serbe.

Aktualisht, KFOR-i ka mbi 4.400 trupa ushtarake në Kosovë.

KFOR-i është reaguesi i tretë i sigurisë në Kosovë, pas Policisë së Kosovës që është e para dhe pas misionit të Bashkimit Evropian për sundim të ligjit, EULEX.

Për sigurinë e kufijve të Kosovës me Serbinë është përgjegjës misioni i NATO-s, ndërsa për pjesën tjetër të vijës kufitare Policia e Kosovës. REL