VOAL

VOAL

“Shqiptarët, njerëz të zgjuar, si i shpëtuan hebrenjtë”, çfarë shkruante Agjencia Hebraike e Lajmeve më 1945-‘46

November 22, 2019
blank

Komentet

blank

Deklarimet e zyrtarëve evropianë për Asociacionin ndër vite

ështja e kompetencave të Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë ka rënduar procesin e normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Të dyja palët kanë pikëpamje diametralisht të kundërta se si do të duhej të dukej Asociacioni.

Qëndrimi i Kosovës është se ai duhet të jetë në përputhje me vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, të vitit 2015, i cili përcakton se Marrëveshja mbi parimet duhet të harmonizohet me legjislacionin e Kosovës.

Nga ana tjetër, Serbia insiston që Asociacioni të formohet siç është rënë dakord në Bruksel, në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve, i cili ndërmjetësohet nga BE-ja.

Megjithatë, qëndrimi i ndërmjetësuesve (nga BE-ja) për këtë çështje, ndër vite, ka ndryshuar – nga “Asociacioni nuk do të ketë kompetenca ekzekutive”, në deklaratën se “Kushtetuta e Kosovës nuk është Bibël që të mos mund të ndryshohet”, e deri te mesazhet se për çështjen e kompetencave të Asociacionit duhet të diskutohet në kuadër të dialogut.

Më poshtë mund të lexoni më shumë lidhur me Asociacionin, si dhe qëndrimin e zyrtarëve evropianë për të, ndër vite:
19. 04. 2013

Nënshkruhet Marrëveshja e parë për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Kjo marrëveshje u nënshkrua nga kryeministrat e atëhershëm të Kosovës dhe Serbisë, Hashim Thaçi dhe Ivica Daçiq, me ndërmjetësimin e Catherine Ashtonit, asokohe përfaqësuese e lartë e BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri.
23. 05. 2013

Qeveria e Kosovës dhe ajo e Serbisë miratuan planin për zbatimin e marrëveshjes për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, e cila i hapi rrugë mbajtjes së zgjedhjeve të para lokale në veri të Kosovës dhe formimit të katër komunave sipas sistemit të Kosovës: Mitrovica e Veriut, Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok.
24. 08. 2015

Përfaqësuesja e lartë e BE-së, Federica Mogherini, i dërgoi letër kryeministrit të atëhershëm të Kosovës, Isa Mustafa, në të cilën theksoi se Asociacioni i komunave me shumicë serbe nuk do të përfaqësojë nivelin e tretë të qeverisjes dhe nuk do të ketë kompetenca ekzekutive.
25. 08. 2015

Një ditë më pas, Kosova dhe Serbia, në Bruksel, me ndërmjetësimin e BE-së, arritën Marrëveshjen lidhur me parimet për formimin e Asociacionit. Kjo marrëveshje përbëhet nga 22 pika, të cilat specifikojnë kornizën ligjore, qëllimet, strukturën organizative, marrëdhëniet me autoritetet qendrore, buxhetin dhe mbështetjen për Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

 

Disa nga qëllimet që theksohen, janë: forcimi i demokracisë lokale; kryerja e mbikëqyrjes së plotë për zhvillimin e ekonomisë lokale; arsimimi; mbrojtja shëndetësore dhe sociale; planifikimi urban dhe rural; dhe ofrimi i shërbimeve për anëtarët e saj në përputhje me ligjet e Kosovës.
25. 08. 2015

Përfaqësuesja e lartë e BE-së, Federica Mogherini, vlerësoi se marrëveshja e arritur është “arritje kyçe në procesin e normalizimit” të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

 

“Angazhimi i kryeministrave ishte shumë i rëndësishëm dhe konfirmoj se BE-ja do të mbështesë në mënyrë aktive zbatimin e plotë të marrëveshjes së sotme”, tha Mogherini.

 

Marrëveshja për parimet e Asociacionit u nënshkrua nga Isa Mustafa, si kryeministër i Kosovës dhe Aleksandar Vuçiq, si kryeministër i Serbisë.
23. 12. 2015

Gjykata Kushtetuese e Kosovës mori vendim se Marrëveshja për parimet për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe nuk është në harmoni të plotë me frymën e Kushtetutës së Kosovës.

Në sqarim thuhet se e kontestueshme është se “Asociacioni nuk bazohet në shumë-etnicitet, por mbledh komuna, në të cilat një komunitet etnik është shumicë”.

Megjithatë, konstatohet se pikat kontestuese mund të harmonizohen me akt juridik të Qeverisë së Kosovës dhe me statutin e Asociacionit.
29. 12. 2015

Maja Kocijançiq, zëdhënëse e përfaqësueses së lartë të BE-së, Federica Mogherini, tha se, “të gjitha palët duhet ta respektojnë vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe”.

 

Ajo shprehu pritjen e Bashkimit Evropian që akti juridik i Qeverisë së Kosovës për zbatimin e marrëveshjes për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, të miratohet sa më shpejt.
22. 06.2016

Përfaqësuesja e lartë e BE-së, Federica Mogherini, i tha presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, se të gjitha marrëveshjet e arritura në kuadër të dialogut, duhet të zbatohen “plotësisht dhe me mirëbesim nga të dyja palët”.
11.04. 2018

Zëdhënësja e përfaqësueses së lartë të BE-së, Maja Kocijançiq, tha se Asociacioni i komunave me shumicë serbe do të formohet brenda kornizës ligjore të Kosovës.

 

“Gjykata vendosi se Marrëveshja e Parë është në përputhje me Kushtetutën. Gjykata, gjithashtu, thekson se statuti i Asociacionit/Bashkësisë që do të hartohet, do të bazohet në kornizat e Parimeve të përgjithshme nga viti 2015. Vendimi i gjykatës shton se arsyetimi dhe konkluzionet e saj do të shërbejnë si bazë për hartimin e aktit juridik dhe të Statutit”, theksoi Kocijançiq për REL-in.
03. 04. 2020

Këshilli i BE-së emëroi Mirosllav Lajçakun si të dërguarin e posaçëm të BE-së për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë ishte bllokuar që nga fundi i vitit 2018, për shkak të vendimit të Qeverisë së Kosovës për vendosjen e taksës 100 për qind për mallrat e importuara nga Serbia.

Dialogu rinisi në korrik të vitit 2020, kur Qeveria e kryeministrit Avdullah Hoti i hoqi këto taksa.
30. 09. 2020

Brukseli i bëri thirrje Kosovës që të dalë me propozime konkrete se si të zbatohet marrëveshja për Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë, ndërsa zëdhënësi i Bashkimit Evropian, Peter Stano, ka sqaruar se në kuadër të kësaj mund të përfshihet korniza Kushtetuese e Kosovës.

“I takon Kosovës që të propozojë se si të zbatohen marrëveshjet e vitit 2013 dhe 2015, duke marrë parasysh këtu mendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës”, tha Stano për REL-in.
15.10. 2020

I dërguari i posaçëm i Bashkimit Evropian për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak, tha në Prishtinë se duhet të dakordohen “detajet” për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Ai nënvizoi se BE-ja “nuk ka interes që ta destabilizojë Kosovën apo ta bëjë Kosovën jofunksionale”, si dhe theksoi se Kosova është obliguar për formimin e Asociacionit, me marrëveshjet e vitit 2013 dhe 2015 dhe se duhet “ t’i respektojë këto obligime”.
15.10. 2020

Po atë ditë, në Beograd, të dërguarit të posaçëm të Bashkimit Evropian për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak, iu kërkua të sqarojë kërkesën e tij për zyrtarët kosovarë që Asociacioni të formohet në përputhje me rekomandimet e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës.

 

Lajçak u përgjigj se “gjithçka është dakorduar dhe nënshkruar dhe duhet të zbatohet”.

Ai më pas theksoi qëndrimin e BE-së se Serbia dhe Kosova janë duke negociuar për “procese aq serioze sa që është logjike që Kushtetuta e Kosovës do të ndryshohet”.

 

“Kushtetuta nuk është Bibël”, përfundoi Lajçak.
19. 10. 2020

Brukseli zyrtar vlerësoi se deklarata e përfaqësuesit të posaçëm të BE-së për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak, për ndryshimet kushtetuese, është keqinterpretuar, gjegjësisht, se ndryshimet kushtetuese vlejnë edhe për Beogradin.

 

Serbia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, e cila u shpall në vitin 2008, ndërkaq në Kushtetutën saj thuhet që “Krahina autonome e Kosovës dhe Metohisë është pjesë përbërëse e Serbisë”.
07.12.2021

Përfaqësuesi i lartë i BE-së, Josep Borrell, theksoi se vendimi i Gjykatës Kushtetuese të Kosovës për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, nuk është pengesë për zbatimin e marrëveshjes për formimin e tij.

 

Ai kështu iu përgjigj qëndrimit të kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, se nuk është i mundur formimi i Asociacionit për shkak të vendimit të Gjykatës Kushtetuese.
05.11.2022

Përfaqësuesi i lartë i BE-së, Josep Borrell, i bëri thirrje Kosovës që menjëherë të fillojë hapat drejt krijimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Ai përsëriti qëndrimin se Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka marrë vendim se “Asociacioni duhet të krijohet” dhe se themelimi i saj është obligim ligjor për Prishtinën zyrtare.

Ai nuk saktësoi qartë nëse statuti i Asociacionit duhet të harmonizohet me ligjet e Kosovës, siç rekomandohet nga Gjykata Kushtetuese e Kosovës.
02. 02. 2022

I dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak, i bëri thirrje Prishtinës që të deklarojë se çfarë Asociacioni të komunave me shumicë serbe dëshiron.

Ai tha se respekton rendin kushtetues të Kosovës, si dhe parimet e Kosovës në dialogun me Serbinë, por se bashkësia ndërkombëtare pret përparim në lidhje me formimin e Asociacionit.

Ai nënvizoi se “të gjithë duhet ta kenë të qartë se askush nuk dëshiron të krijojë një Republikë Sërpska të re”.

Për vite me radhë, Kosova e ka refuzuar formimin e Asociacionit, me arsyetimin se mund të ndikojë në funksionalitetin e brendshëm, duke aluduar në krijimin e një Republike Sërpska të re, që është një nga entitetet në Bosnjë e Hercegovinë.

“Në vend se të themi se çfarë nuk duam, pse nuk e themi atë që duam… Mos kini frikë nga diçka që nuk ekziston, askush nuk dëshiron që t’ju imponojë këtë, jeni partnerë të barabartë, nuk ka arsye të keni frikë nga procesi që po zhvilloni me Serbinë, duhet të thoni çfarë doni”, tha Lajçak.
21. 03. 2023

Pasi Kosova dhe Serbia e pranuan Marrëveshjen për normalizim në bazë të propozimit të BE-së, si dhe më pas ranë dakord për Aneksin për zbatimin e saj, i dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak, në një intervistë për REL-in theksoi edhe një herë obligimin e Kosovës për formimin e Asociacionit, gjegjësisht, që zbatimi i asaj marrëveshjeje të fillojë menjëherë.

Në Marrëveshjen për normalizimin e marrëdhënieve është rënë dakord që të vendoset një nivel i caktuar i vetë-menaxhimit për komunitetin serb, ndërkaq Lajçaku konfirmoi se kjo i referohet formimit të Asociacionit.
21.09.2023

Bashkimi Evropian përsëriti thirrjet për Kosovën që menjëherë dhe pa vonesë të fillojë puna për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Mirëpo, zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, nuk u përgjigj drejtpërdrejt nëse Asociacioni duhet të jetë në përputhje me vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës.

“Lidhur me atë se si të bëhet, në çfarë mënyre, si do të duket, si do të funksionojë, cili do të jetë statuti, duhet të diskutohet në kuadër të dialogut”, tha Stano.

Një zyrtar i lartë i Bashkimit Evropian, pas takimit të fundit në kuadër të dialogut në nivel të lartë politik, tha se qëndrimi i BE-së është që Asociacioni duhet të jetë në përputhje me vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosova, por që ky qëndrim nuk mund të jetë publik dhe formal.

Sipas të njëjtit burim, strukturat e BE-së kanë hartuar udhëzime se si duhet të duket Asociacioni i ardhshëm i komunave me shumicë serbe, si dhe kanë thënë se qëndrimi i BE-së është se ai duhet të bazohet në shembujt më të mirë evropianë dhe në përputhje me kornizën ligjore të Kosovës, Kushtetutën e Kosovës dhe udhëzimet e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës.

Në fund, i njëjti burim ka theksuar se statuti i Asociacionit duhet të shkojë sërish për konfirmim në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës, por se është Kosova ajo që duhet të fillojë përmbushjen e obligimeve të saj në këtë moment, sepse formimi i Asociacionit është “proces dhe jo një akt”.

blank

Albin Kurti: “Fati im më i madh i jetës”. Kështu e kishte quajtur Fehmi Lladrovci vdekjen për lirinë e Kosovës

“Fati im më i madh i jetës”. Kështu e kishte quajtur Fehmi Lladrovci vdekjen për lirinë e Kosovës.
Me ideale të larta kombëtare, Fehmi Lladrovci, inxhinieri i makinerisë nga Universiteti i Zagrebit, veprimtari i çështjes kombëtare, i burgosuri politik, luftëtari i UÇK-së, ia fali jetën lirisë.
Më 22 shtator 1998, pas përballjes disa orëshe me njësi të forcave të armatosura serbe, ai ra dëshmor bashkë me Xhevë Lladrovcin, Shefqet Zekën dhe Fatime Hetemin. Fatimja është motra dëshmore e Kryetarit të Komunës së Leposaviqit, Lulzim Hetemi.
Në këtë çerek shekull të rënies heroike, nderojmë kujtimin e të rënëve në Gradinë. I përjetshëm qoftë kujtimi i të gjithë dëshmorëve që dhanë jetën në rrugën për çlirimin e Kosovës nga Serbia.
Lavdi!

blank

VOA: McGonigal pritet të pranojë fajësinë për akuzat se mori para nga ish-punonjësi i zbulimit shqiptar

Keida Kostreci

Ish-zyrtari i FBI-së, Charles McGonigal pritet të pranojë fajësinë të premten për akuza lidhur me faktin se ka marrë dhe fshehur 225,000 dollarë nga një ish-oficer i inteligjencës shqiptare, i cili sipas të dhënave të gjykatës u bë burim në një hetim të FBI-së.

Axhenda e gjykatës tregon se ai pritet të dalë në një seancë të premten pasdite.

Pranimi i fajësisë, megjithëse nuk dihet konkretisht se për cilat akuza, do të jetë një ndryshim nga deklarimi i tij si i pafajshëm në fillim të procesit.

I pyetur nga Zëri i Amerikës se për cilën akuzë do të pranojë fajësinë zoti McGonigal, një nga avokatët e tij, Seth Ducharme nuk pranoi të bënte komente.

Akuzat më të rënda kundër zotit McGonigal parashikojnë një dënim maksimal prej 20 vjetësh, por pranimi i fajësisë duket të jetë pjesë e një marrëveshjeje me prokurorët për një dënim të zbutur.

Pothuajse gjithmonë një seancë e tillë do të thotë që të dyja palët kanë arritur një marrëveshje dhe qëllimi i seancës është që t’i paraqitet marrëveshja gjyqtares për miratim. Gjykatësi pothuajse gjithmonë e miraton atë. Arritja e një marrëveshjeje do të thoshte që çështja të mos shkojë në gjyq.

Pas seancës të së premtes, do të ketë të paktën një seancë tjetër, që do të jetë ajo e dhënies së dënimit. Gjykatësja Colleen Kollar-Kotelly do ta japë atë në një moment të mëvonshëm.

Akt-padia e ngritur ndaj zotit McGonigal në gjykatën federale të Uashingtonit ka nëntë akuza, mes së cilave ajo se ai kishte marrë të paktën 225,000 dollarë nga shqiptaro-amerikani më pas i identifikuar si Agron Neza, një ish-oficer i zbulimit shqiptar në këmbim të promovimit të interesave të tij të biznesit, pa njoftuar FBI-në për lidhjet e tij me të.

Akuzat kishin të bënin me fshehje faktesh materiale, deklarata të rreme dhe falsifikim dokumentash lidhur me marrëdhëniet me shqiptaro-amerikanin Neza, marrjen prej tij të 225 mijë dollarëve, udhëtime të siguara prej tij dhe të tjerëve dhe mosdeklarimin e tyre, udhëtime të padeklaruara, kontakte me shtetas të huaj, përfshirë kryeministrin e Shqipërisë dhe deklarimin e pozicionit të tij në kontakte me ta, pavarësisht se po i takonte në cilësi private dhe jozyrtare.

Për një pjesë të kësaj periudhe, Charles McGonigal kishte punuar për sektorin e kundërzbulimit të FBI-së, derisa u largua nga FBI-ja në shtator të vitit 2018 dhe ndër të tjera mbulonte edhe Shqipërinë dhe Bosnje Hercegovinën.

Ish-zyrtari i lartë i kundërzbulimit të FBI-së, pranoi në gusht fajësinë në një gjykatë në Nju Jork lidhur me akuzën për shkelje të sanksioneve amerikane ndaj Rusisë, duke punuar pas daljes në pension për oligarkun rus Oleg Deripaska, të cilin më parë ai e kishte hetuar.

Në këmbim të pranimit të fajësisë, prokurorët hoqën dorë nga akuza të tjera në lidhje me bashkëpunimin e zotit McGonigal me Deripaskën.

blank

Rrezikon 20 vite burg, mediat amerikane: Ish-agjenti i lartë i FBI-së, McGonigal deklarohet sot fajtor për bashkëpunim me oligarkun rus

Ish-agjenti i lartë i FBI-së, Charles McGonigal, pritet të deklarohet fajtor të premten për akuzat se ka fshehur 225,000 dollarë pagesa në cash nga një ish-oficer i inteligjencës shqiptare, i cili u bë burim në një hetim të FBI-së, tregojnë të dhënat e gjykatës, raporton reuters. McGonigal, i cili drejtoi divizionin e kundërzbulimit të FBI-së në Nju Jork përpara se të tërhiqej në vitin 2018, është planifikuar të paraqitet në një seancë për pranimin e fajësisë në gjykatën federale të Uashingtonit në orën 14:00, (1800 GMT).

Ai u deklarua fajtor për një akuzë konspirative në gjykatën federale në Manhattan muajin e kaluar në një rast të veçantë në lidhje me punën e tij për oligarkun rus Oleg Deripaska ndërsa Deripaska ishte nën sanksionet e SHBA.
McGonigal përballet me një padi prej nëntë pikash në Uashington, duke e akuzuar atë për dështimin për të raportuar pagesat në para dhe udhëtimet që ai bëri me ish-oficerin e inteligjencës në Evropë në 2017 dhe 2018. Ai më parë u deklarua i pafajshëm për këto akuza.

Një paragraf hyrës në dosjen e gjykatës tregoi se McGonigal synon të ndryshojë kërkesën e tij të premten. Ai nuk specifikoi se për cilat akuza do të deklarohej fajtor. Avokati i McGonigal dhe një zëdhënës i Zyrës së Prokurorit të SHBA në Uashington nuk pranuan të komentojnë përpara seancës. Prokurorët amerikanë thonë se ish-oficeri shqiptar i inteligjencës kishte interesa biznesi në Evropë dhe ishte një burim për një hetim të FBI-së që përfshinte lobim të huaj të cilin e mbikëqyrte McGonigal. Akuzat më të rënda kundër McGonigal mbartin një dënim maksimal prej 20 vitesh burg, por ka të ngjarë që prokurorët do të kërkojnë një dënim më të butë si pjesë e një marrëveshjeje për pranimin e fajësisë.bw

blank

EMRAT: Ish-drejtoresha e Rilindjes arrestohet në Spanjë për pastrimin e 65 milionën eurove të drogës

Një ish-drejtoreshë e rëndësishme e “Rilindjes” në Vlorë, e arrestuar më herët për korrupsion, si edhe bashkëshorti i saj, gjithashtu i lidhur familjarisht me Partinë Socialiste, janë pjesë e një grupi kriminal të shkatërruar së fundmi në një operacion të Policisë Spanjolle dhe Europol, të cilët akuzohen për trafik narkotikësh dhe pastrim parash me transferta në rreth 65 milionë euro, shkruan sot Boldnews.al.

Autoritetet spanjolle njoftuan të Premten se kishin arrestuar 27 persona, në disa provinca si Madrit, Malaga, Seville, Valencia e Barcelona. Gjatë kontrolleve janë sekuestruar 615,000 euro para cash, si dhe ora dhe bizhuteri me vlerë më shumë se 400,000 euro.

Organizata, e drejtuar nga shtetas shqiptarë, mbështeti organizata të ndryshme ndërkombëtare për të pastruar fondet e përfituara në mënyrë të paligjshme për të lehtësuar pagesat për trafikun e drogës.

Në listën e personave të arrestuar janë bashkëshortët Algerta Fejzulla dhe Nexhmedin Danaj nga Vlora.

Algerta Fejzulla u emërua drejtoreshë e Zyrës Përmbarimore të Vlorës, sapo “Rilindja” e kryeministrit Edi Rama mori pushtetin, në vitin 2013.

Vetëm pak muaj pasi kishte marrë këtë detyrë, e konkretisht në Shkurt 2014, Fejzulla arrestohet, në kuadër të një hetimi të zhvilluar nga Prokuroria e Vlorës për korrupsion.

Algerta Fejzulla, nëpërmjet një avokateje në Vlorë, Dhurata Sulaj (Tafili), i mori 50 mijë lekë të reja një qytetari, me qëllim që të shtynte në kohë ekzekutimin e një vendimi gjyqësor.

Ndërkohë, bashkëshorti i saj, Nexhmedin Danaj është vëllai i ish-kryetarit socialist të Qarkut të Vlorës, Sadrit Danaj.

“Dubai im” i Algerta Fejzullait

Pasi mbylli problemet me drejtësisë në Vlorë, Algerta Fejzulla u përfshi në botën e biznesit privat.

Ajo u regjistrua si avokate në Qendrën Kombëtare të Biznesit në Maj të vitit 2015. Por, pa mbushur një vit, vendosi të pezullojë aktivitetin tregtar.

Në Mars të vitin 2023, Algerta Fejzulla regjistrohet sërish në QKB. Kësaj radhe, me një kompani të emërtuar “Dubai im”.

Sipas të dhënave zyrtare, “Dubai” i Algerta Fejzulla ka për objekt të veprimtarisë “Aktivitet në fushën e turizmit, hoteleri, restorante, bar-kafe, agjensi turistike, menaxhim turizmi,etj. Import-Eksport. Tregti me shumicë dhe pakicë të mallrave të ndryshëm industrialë e ushqimorë. Dhënie dhoma me qera. Transport për llogari të vetë dhe për të tretë. Shërbime Taksi, dhënie e marrje e mjeteve të transport me qera…”.

Shoqëria është regjistruar me seli në një godinë në “Lungomare” dhe me kapital fillestar 100 mijë lekë. Aktualisht, nuk ka të dhëna të tjera për këtë kompani.

Megjithatë, ka një element për të kuptuar se nga mund t’i ketë ardhur idea për emërtimin e shoqërisë “Dubai im”.

Bashkëshorti i saj, Nexhmendim Danaj, rezulton pronar i shoqërisë “General Trading LLC”, me seli në Dubai, Emiratet e Bashkuara Arabe.

Sipas të dhënave zyrtare të kompanisë së Nexhmedin Danaj, rezulton se për vitin 2019 ka deklaruar të ardhura në shumën 6,546,857 AED (Arab Emirated Dirham) ose rreth 1.6 milionë euro.

Gjithashtu, Nexhmendin Danaj është ortak me 30 përqind në televizionin kabllor “Vlora”.

  • blank

Dokumente dhe foto nga operacioni në Spanjë

Kjo kompani u krijua në vitin 2012 nga vëllezërit Vexhi, Sadrit dhe Nexhmedin Danaj. Në nëntor të vitit 2014, Sadriti largohet si ortak dhe vijoi detyrën si Kryetar i Këshillit të Qarkut Vlorë, post që e mbajti deri në Prill 2017, ku u shkarkoi pas debateve të ashpra brenda “rilindasve” në qytetin bregdetar.

Arrestimi në Spanjë

Agjentët e Policisë Kombëtare spanjolle, në një operacion të përbashkët me EUROPOL, kanë shkatërruar një organizatë kriminale të dedikuar për trafikun e drogës dhe pastrimit të parave me metodën “Hawala”.

Gjithsej 27 persona janë arrestuar në disa provinca si Madrid, Malaga, Seville, Valencia, Alicante dhe Barcelona dhe gjatë kontrolleve janë sekuestruar 615,000 euro para cash, si dhe ora dhe bizhuteri me vlerë më shumë se 400,000 euro.

Organizata, e drejtuar nga shtetas shqiptarë, mbështeti organizata të ndryshme ndërkombëtare për të pastruar fondet e përfituara në mënyrë të paligjshme për të lehtësuar pagesat për trafikun e drogës.

Hetimi filloi si rezultat i raporteve të inteligjencës kriminale të dërguara nga Europol, falë të cilave u bë e mundur identifikimi i një organizate të përbërë nga shtetas me origjinë shqiptare, të dedikuar për trafikimin e lëndëve narkotike, kryesisht mbjelljen e kulturave marijuanë në ambiente të mbyllura, dhe që së bashku me qytetarë me origjinë kineze, kishin formuar një strukturë komplekse në të cilën të dy grupet përfitonin avantazhe të ndërsjella dhe përfitime që rrjedhin nga aktivitetet kriminale me të cilat ata ishin përfshirë.

Gjatë hetimit, agjentët mundën të verifikonin sesi në këtë strukturë shtetasit kinezë u dërgonin bizneseve të tyre shuma të mëdha parash, në këmbim që kjo shumë të kompensohej diku tjetër, me qëllimin përfundimtar që ato para të mbërrinin në vendin e origjinës pa qenë subjekt i kontrollit përkatës ligjor ose formal në Spanjë.

Nga ana tjetër, “havaladarët” shqiptarë, duke funksionuar si një subjekt bankar, kryenin “transferimin” dhe fshehjen e shumave të mëdha të parave nga shitja e drogës dhe merrnin rifinancimin e operacioneve të reja.

Roli i shqiptarëve

Hetuesit kanë mundur të zbulojnë se në krye të strukturës kriminale ndodheshin dy shtetas shqiptarë, njëri që vepronte si drejtues dhe tjetri si toger dhe kontabilist.

Të paktën që nga viti 2018, ata kishin dy koordinatorë me origjinë kineze, të cilët dyshohet se menaxhonin një “portofol” të madh me institucione të shumta aziatike të shtrira në të gjithë territorin kombëtar, me të cilat shërbenin kërkesat në para të organizatave kriminale të dedikuara për trafikun e drogës kurdo dhe kudo. kishin nevojë.

Bizneset vepruan në të njëjtën mënyrë pavarësisht vendndodhjes së tyre, duke grumbulluar shuma të mëdha parash që u dërgoheshin trafikantëve të drogës në këmbim të kompensimit financiar, duke përdorur si masë sigurie një TOKEN, që zakonisht përkonte me numërimin e dyqane, një faturë me vlerë të ulët nominale.

Gjatë periudhës së hetuar midis majit 2020 dhe marsit 2021, dërgesa të vazhdueshme dhe të shumta cash u janë bërë organizatave kriminale shqiptare, në një vlerë totale prej gati 65.5 milionë euro, në provincat e Barcelonës, Malaga, Valencia, Madrid, Sevilje dhe Alicante.

Brenda kuadrit të hetimit, ata arritën të zbulonin se disa nga të arrestuarit vizituan një institucion “groëshop” dhe se më pas ata kryen vizita kontrolli në një shtëpi të vetme në një komunë të Madridit, në të cilën u arrestuan tre persona dhe u sekuestruan pothuajse 65 kilogramë drogë.

Nga ana tjetër, kreu i organizatës, me origjinë shqiptare, u arrestua si përgjegjës për veprën penale të pengmarrjes, plagosjes dhe armëmbajtjes pa leje, pasi kishte rrëmbyer një nga “havaladerët”.

Pasi hetuesit gjetën anëtarët e organizatës kriminale, u zhvillua një operacion që coi në arrestimin e 27 personave në provincat e Alicante (1), Barcelona (6), Madrid (7), Málaga (7), Seville (2) dhe Valencia (1). Gjatë kontrollit u sekuestruan 615 mijë euro cash, dhjetë ora luksoze me vlerë mbi 400 mijë euro, dy automjete të nivelit të lartë, makineri numërimi parash, pajisje kompjuterike dhe celularë të koduar./Boldnews.al

blank

Kërkoi njohjen e pavarësisë së Kosovës, gazetarja ukrainase: Duhet të luftojmë propagandën ruse

Gazetarja ukrainase Iryna Synelnyk e cila kishte kërkuar që të pranohet pavarësia e Kosovës, nga vendi i saj ka treguar vështirësitë e raportimit pas agresionit ushtarak rus të filluar në shkurt të 2022-ës.

Synelnyk me anë të një shkrimi thotë se mediet lokale janë të domosdoshme për të raportuar në kohë lufte.

“Ato janë shpesh të vetmet burime informacioni për banorët e komunitetit, pikërisht informacioni lokal. Ky është gjithashtu një front, vetëm informues”, ka shkruar Synelnyk.

Ajo tregon se mediet sociale dhe televizionet ishin burimet kryesore të informacionit në atë kohë.

“Kisha frikë se mund të më arrestonin. Por unë isha edhe më e shqetësuar se familja ime mund të vuante për shkak të veprimtarisë sime gazetareske dhe pozitës civile. Megjithatë, vazhdova të punoja, për sa kohë kisha qasje në internet”, tregon ajo.

“Mediet sociale dhe TV ishin burimet kryesore të informacionit në atë kohë. Sa për mua, është lufta e parë që po del online. Shumë prej tyre përshkruan përvojat e tyre në rrjetet sociale. Mund të shihnim foto dhe video nga vendet e ngjarjes. Unë gjithashtu i mblodha këto materiale, por e kuptoj që burimet nga rrjetet sociale duhet të kenë verifikim të detajuar. Meqë ishte e mundur kontaktova me zyrtarë apo pushtetin vendor për të verifikuar informacionin”, shton Synelnyk.

Në këtë shkrim autorial, ajo shpreson që një ditë rezultatet e punës së gazetarëve ukrainas të bëhen pjesë e historisë.

“Mua më dukej e nevojshme t’i tregoja gjithë botës se si jetojnë njerëzit në Chernihiv, se nuk kemi energji elektrike, nuk kemi ujë, ka probleme me ushqimin, njerëzit janë vënë në kushte të vështira mbijetese dhe kjo po ndodh në vitin 2022 në qendër të Evropës. Unë dhe kolegët e mi punuam pa pauza. Puna ime më dha forcë. Më duhej të punoja sepse doja të tregoja të vërtetën, doja t’u tregoja të gjithëve se çfarë po ndodhte, sepse gjithçka që po ndodhte ishte kaq e padrejtë dhe e tmerrshme”, shkruan ajo.

“Shpresoj që një ditë rezultatet e punës së gazetarëve ukrainas të bëhen pjesë e historisë. Do të doja t’i botoja këto tregime si një libër me përkthim në anglisht, në mënyrë që më shumë njerëz të dinë të vërtetën për luftën në Ukrainë, sepse jam e sigurt se përvoja individuale është pasqyrë e ngjarjeve në vend”, pohon gazetarja ukrainase.

Sipas Synelnykut, pavarësisht luftimeve në qytetin e saj, shumë gazetarë qëndruan për të raportuar.

“Në atë kohë, roli i medieve sociale u rrit dhe kanalet televizive ishin një burim i rëndësishëm informacioni aktual. Çdo qeveri vendore krijoi kanalin e vet Telegram. Kanali i mediave lokale, për shembull, ‘Suspilne Chernihiv’ kishte mijëra përdorues. Disa nga gazetarët qëndruan në qytet dhe vazhduan të punojnë”, shton Synelnyk.

Në fund, ajo bën thirrje që të luftohet propaganda ruse.

“Disa gazetarë mbeten jashtë vendit dhe vazhdojnë të punojnë. Njëjtë edhe unë. Unë vazhdoj të punoj sepse e di që informacioni i vërtetë është po aq i vlefshëm sa buka në luftë. Ne duhet të luftojmë propagandën ruse”, përfundon ajo.

Kujtojmë se Synelnyk dhe Lyudmila Makey, dy gazetaret ukrainase kanë qëndruar në Kosovë, ndërsa tashmë janë kthyer në Ukrainë për shkaqe familjare.

blank

Schindler: Kongresi e ka në monitorim dosjen shqiptare të McGonigal

Gazetari amerikan dhe njëkohësisht eksperti i inteligjencës, John Schindler, ishte i ftuari i mbrëmjes i gazetares Armela Ferko në edicionin e lajmeve të SYRI TV. Ai komentoi zhvillimet e bujshme nga Kongresi amerikan, i cili kërkon të hetohet dosja shqiptare e aferës McGonigal.

“Ky është një zhvillim shumë i rëndësishëm në Uashington për çështjen McGonigal. Së pari, Kongresi ka ushtruar autoritetin e tij juridik dhe i ka kërkuar FBI-së përgjigjen për çështjen McGonigal. Po ky komision, i kryesuar nga kongresmeni Jim Jordan, i ka bërë kërkesë FBI-së në shkurt të këtij viti dhe nuk ka marrë përgjigje.

Zhvillimet janë mjaft interesante. Në letrën drejtuar drejtorit Wray, kongresmeni i referohet akuzave për korrupsion në Shqipëri ku është edhe përvetësimi i tij prej 4 milionë dollarësh. Në këtë moment, Kongresi nuk po shfaqet interes për çështjen shqiptare te çështja McGonigal dhe ky është një zhvillim i ndjeshëm,” tha Schindler.

“Unë mendoj se minimalisht çfarë do të ndodhë, kongresmeni Jordan ka njoftuar publikisht drejtorinë e FBI-së se ka edhe gati 1 muaj që të mbledhë komisionin juridik për të trajtuar çështjen e aferës McGonigal. Nëse FBI nuk jep informacionin dhe dokumentacionin, kongresmeni Jordan do përdorë pushtetin e tij të vetos që të bëjë që autoritetet e tjera të detyrojnë FBI-në të dorëzojë dokumentacionin.

Prandaj duhet kuptuar se çfarë është në lojë këtu. Nëse për çështjen shqiptare arrihet një marrëveshje fajësie si për çështjen ruse, administrata mund ta varrosë komplet këtë skandal dhe t’i heqë një vizë. Por kongresmeni nuk do që të ndodhë kjo dhe Kongresi kërkon përgjigje, pavarësisht se ku mund të ketë shkuar korrupsioni në FBI. Nëse McGonigal po merrte shuma të mëdha, ku kanë shkuar ato? A ka pasur bashkëpunëtorë? Kush ka bashkëpunuar me të në FBI? Të gjithë këtë informacion duhet ta dijë Kongresi. Dhe Departamenti i Drejtësisë nuk ka dhënë akoma përgjigje,” tha Schindler.

Gazetari i njohur amerikan, John Schindler, që e ka ndjekur nga afër aferën McGonigal me shkrimet e tij në gazetën ‘Washington Examiner’, tha për gazetaren Armela Ferko në SYRI TV se ky skandal ka hyrë në fazën më të rëndë.

“Tani skandali McGonigal ka hyrë në një fazë më të rëndë dhe më serioze se ç’ka qenë më parë. Në aspektin juridik, FBI dhe Departamenti i Drejtësisë nuk mund të mos i binden Kongresit. Por ato mund të japin informacion të cunguar për shkak të sekretit shtetëror apo qeveritar. Këtë mendoj se do bëjë FBI, do japë copëza informacioni, nuk do japë informacion të plotë. Deri tani nuk është arritur akoma marrëveshja e fajësisë për dosjen shqiptare.

Qeveria e SHBA dhe Departamenti i Drejtësisë kërkojnë që informacioni të mos bëhet publik. Ka pasur shumë akuza në të cilat janë të përfshirë politikanët shqiptarë, kryeministri Rama, anëtarë të PS dhe të cilët e kanë përdorur McGonigal për të frikësuar politikanët e tjerë apo biznesmenët shqiptarë.

Nëse një pjesë e këtyre janë të vërteta, kemi të bëjmë me një skandal të vërtetë, megjithëse Shqipëria është një aleat i ngushtë në NATO i SHBA. Disa prej bisedave të McGonigal në Shqipëri tregojnë se ai ka takuar politikanë të rëndësishëm dhe duket se këto i ka kryer në kuadër të veprimtarisë brenda FBI-së. Nëse dikush në FBI e di se çfarë ka bërë në Shqipëri, duhet të japë llogari,” tha Schindler.

“Mendoj se nëse FBI nuk kthen përgjigje letrës së kongresmenit deri më 3 tetor, Kongresi do të lëshojë një ultimatum duke kërkuar që FBI të japë informacion të plotë. Patjetër që do bëhet një ngjarje skandaloze në SHBA. Skandali McGonigal i administratës Biden është diskutuar gjerësisht për të parë se deri ku është e përfshirë FBI në korrupsion serioz. Patjetër kjo histori do bëhet me përmasa të mëdha. Kjo gjë është në qendër të medias amerikane pasi është i përfshirë edhe një oligark rus që ka pasur lidhje të ngushta me qeverinë e Moskës. Mendoj se gjërat do ndryshojnë edhe në lidhje me Shqipërinë, duke qenë se kongresmeni Jordan i është referuar konkretisht pjesës shqiptare,” theksoi gazetari amerikan.

“Nëse del se McGonigal po merrte ryshfet për të hequr shqiptarët apo rusë nga lista e zezë, kjo krijon shumë pikëpyetje: si është e mundur një zyrtar i lartë i FBI-së kishte mundësinë të ndërhynte në një listë të tillë dhe t’i hiqte nga lista e sanksioneve? Patjetër nuk ishte brenda kompetencave të tij, atëherë me kë ka bashkëpunuar brenda qeverisë amerikane për t’i hequr njerëzit nga kjo listë e zezë apo po gënjente për të mbledhur fonde për vete? FBI nuk do që kjo të shpërfaqet sepse do i prishet vërtetë reputacioni. Deri tani e dimë se McGonigal mund të ketë pasur bashkëpunëtorë brenda Departamentit të Drejtësisë dhe FBI-së për të hequr persona nga lista e zezë, por nuk e dimë se kë. 

Së shpejti do të dalë edhe një datë e gjyqit për çështjen shqiptare të skandalit. Letra e Jordan për drejtorin e FBI nuk është një koincidencë sepse kongresmeni kërkon që të bëhet një monitorim i marrëveshjes për pranimin e fajësisë. Pra McGonigal dhe FBI duhet t’i tregojnë konkretisht Kongresit përpara se të pranohet marrëveshja e fajësisë apo pafajësisë. Marrëveshjet e pranimit të fajësisë duhet të shqyrtohen nga një gjykatës i caktuar dhe tani kongresmeni është përpjekur të nxjerrë në vëmendjen e të gjithë publikut dhe të FBI-së se Kongresi është duke monitoruar nga afër këtë marrëveshje.

Varet se deri ku do të shkojë hetimi i Kongresit, por është e turpshme për SHBA nëse qeveria Rama ka qenë e përfshirë në këtë korrupsion ashtu siç mendohet të jetë. Sepse Shqipëria është aleat i SHBA dhe do të ishte skandal për të gjitha palët. Realiteti tregon se nëse Kongresi fillon të bëjë pyetje se ku janë paratë shqiptarë, ç’para merrte McGonigal, si u përfshi McGonigal me qeverinë Rama, si ndodhi kjo, të gjitha këto pyetje duhet t’i bëjë Kongresi që të marrë përgjigje,” deklaroi gazetari amerikan.

blank

Rama ambasadorit rus në OKB: Ndalni luftën dhe Ukraina nuk flet në Këshillin e Sigurimit

VOA/Keida Kostreci

Mbledhja e Këshillit të Sigurimit të OKB-së të mërkurën që u përqendrua tek lufta në Ukrainë, u shoqërua me polemika nga Rusia, Shqipëria, kryetare e radhës e Këshillit, dhe Ukraina.

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama që drejtoi seancën, kishte ftuar Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy të fliste. Ishte hera e parë që Presidenti ukrainas merrte pjesë personalisht në punimet e këtij organi të OKB-së që kur Moska ndërmori agresionin ndaj Ukrainës në shkurt 2022.

Por edhe para se zoti Zelenskyy të merrte fjalën, ambasadori rus në OKB, Vassily Nebenzia dhe kryeministri Rama, këmbyen polemika të ashpra.

Rusia shprehu pakënaqësinë për pjesëmarrjen e presidentit Zelenskyy dhe faktin që ai foli para se të flisnin anëtarët e Këshillit. Ambasadori Nebenzia tha se Shqipëria kishte shkelur gjithashtu rregullat, duke ftuar një numër të madh përkrahësish (të Ukrainës) nga vende te NATO, si edhe ministin e jashtëm të Maqedonisë së Veriut, Bujar Osmani, si kreun e radhës së OSBE-së.

Kryeministri Rama u përgjigj me ironi se “ky nuk është një operacion special i presidencës shqiptare”, një referencë ndaj emërtimit të Rusisë për ofensivën e saj kundër Ukrainës.

“Na vjen keq që Presidenca shqiptare po tregon një shpërfillje të hapur për praktikat për konsensus të Këshillit të Sigurimit. Ata po vendosin bindjet e tyre politike dhe ideologjike të NATO-s, mbi detyrimet e Këshillit të Sigurimit, që përcaktojnë procedurat dhe duhet të mbajë një qëndrim të paanshëm. Për fat të keq Shqipëria nuk arriti ta bëjë një gjë të tillë sot”, tha ambasadori Nebenzia.
Kryeministri Rama reagoi ashpër, duke thënë se i dukej interesante që Rusia jepte leksione për shkeljen e rregullave.

“Por duke qenë se ju përsëritët shumë herë se shkelja ka të bëjë me faktin që Presidenti Zelenskyy të flasë më parë se anëtarët e Këshillit, ka një zgjidhje për këtë, nëse ju bini dakord. Ju ndalni luftën dhe presidenti Zelenskyy nuk e merr fjalën. Ajo që e bën atë të rëndësishëm këtu dhe ajo që e bën të rëndësishme për të gjithë ne që ta dëgjojmë atë fillimisht dhe pastaj të diskutojmë, është shkaktuar nga ju, jo nga ne”, tha ai.

Presidenti Zelenskyy e falenderoi zotin Rama në platformën X, të njohur më parë si Twitter.

blank

“I dashur Edi Rama, sot në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, ju i treguat botës se si ta trajtojë ashtu siç duhet Rusinë, gënjeshtrat dhe hipokrizinë e saj. Ju falënderoj që e drejtoni Presidencën në një mënyrë kaq parimore”, shprehet ai.

Në fjalën e tij para Këshillit, zoti Zelenskyy tha se nuk do të kishte ardhur në mbledhjen e Këshillit, nëse nuk do të kishte një propozim për t’i dhënë fund luftës 19-mujore. Ai theksoi se rikthimi i të gjithë territorit nën kontrollin e Ukrainës është çelësi për paqen.

Para mbledhjes së Këshillit të Sigurimit, kryeministri Rama foli për domosdoshmërinë e mbështetjes së Ukrainës.

“Të ndihmosh Ukrainën sot të vetëmbrohet duke frenuar Rusinë, përçon mesazhin më të drejtë dhe të mirë tek gjithkush që mendon të angazhohet në një aventurë të ngjashme nesër, jep garanci për ata që kërkojnë paqe dhe bashkëpunim, paralajmëron ata që duan konfliktin dhe përplasje, sepse nëse agresioni do të kishte sukses, kjo do të përçonte sinjalin e fundit të botës siç e njohim sot”, tha ai.

Shqipëria ka marrë për herë të dytë drejtimin e Këshillit të Sigurimit dhe pasojat e agresionit rus të Ukrainës tek paqja dhe siguria në botë, janë në qendër të axhendës së saj.

Kjo çështje e Ukrainës dhe agresionit rus ndaj saj, ka qenë në qendër të aktivitetit të Shqipërisë në Këshillin e Sigurimit edhe më herët, duke qenë dhe bashkëpenëmbajtëse me Shtetet e Bashkuara.

blank

“U la jashtë parkut kombëtar pjesa e lumit Vjosa”, drejtori i PPNEA për DW: Ndërtimi i aeroportit të Vlorës, rrezikon ekosistemin

Si mund të ruhet një mjedis natyror unik dhe në të njëjtën kohë të krijohet një jetesë e qëndrueshme për popullsinë vendase? Sfida të tilla po tërheqin vëmendjen ndërkombëtare edhe në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Për të analizuar nga perspektiva të ndryshme ruajtjen e natyrës duke ndjekur parimet e zhvillimit të qëndrueshëm në Kosovë, Shqipëri, Mal të Zi dhe Maqedoninë e Veriut 25 anëtarë të Shoqatës Gjermane për Evropën Juglindore zhvilluan një udhëtim studimor, gjatë të cilit eksploruan disa nga peizazhet më të spikatura dhe pikat më të nxehta të biodiversitetit në këto vende dhe në rajonet kufitare mes tyre.

blankNë kuadër të udhëtimit studimor u zhvillua në Prizren edhe konferenca “Biodiversiteti dhe Ruajtja e Natyrës në Ballkanin Perëndimor”. Prizreni ndodhet në skajin jugor të Malësisë së Sharrit. Parku Kombëtar i Sharrit është pjesë e një prej zonave të mbrojtura më të mëdha në Evropë, që shtrihet në tri vende: Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut.

Vjosa dhe aeroporti ndërkombëtar i Vlorës

blank

 

Lumi i Vjosës ka marrë një vëmendje të jashtëzakonshme ndërkombëtare, si një lumë që ka një biodiversitet të jashtëzakonshëm dhe mbi të gjitha, sepse është i pa ndërprerë gjatë gjithë rrjedhjes së tij, që nga burimi deri në grykëderdhje. Në Vjosë ka mbi 250 lloje shpezësh të pranishme. Mbi 150 lloje janë të listuara në konventën e Bernës si lloje të mbrojtura dhe me interes të lartë për ruajtjen.

Por Aleksandër Trajçe, drejtor ekzekutiv i OJQ-së Mbrojtja dhe Ruajtja e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA), thotë për DW se “ishte zhgënjim i madh që në shpalljen e Vjosës park kombëtar, u la jashtë parkut kombëtar pjesa e deltës së lumit Vjosa, si pjesa më biodiverse e parkut kombëtar. Për ne është shumë të qartë se kjo është bërë për shkak përfitimi, pasi në deltën e lumit Vjosa që prej fund të vitit 2021 po ndërtohet aeroporti ndërkombëtar i Vlorës, i cili është një investim jo vetëm që po rrezikon ekosistemin të pjesës me biodiversitetin më lartë të Vjosës. Kjo do të ndërpresë edhe një rrugë migratore që mijëra shpendë e përdorin për të migruar nga Evropa në Afrikë, ajo që quhet rruga e migrimit të Adriatikut (adriatic flight way). Pra nuk është vetëm  ekosistemi i deltës së Vjsosës apo natyra Shqipërisë që po dëmtohen, por prej ndërtimit të këtij aeroporti i bëhet një dëm i jashtëzakonshëm gjithë kontinentit evropian dhe më gjerë.

blank

 

 

blank

 

Trajçe kërkon që të ndalohen menjëherë punimet për këtë aeroport dhe të gjehen zgjidhje alternative për këtë situatë. “Ai aeroport do të sjellë një dëm të pariparueshëm për natyrën e Shqipërisë.”

blank

 

Mediat dhe mjedisi

blank

 

Ndër temat që u trajtuan në konferencë ishte edhe çfarë mund të bëjnë mediat për të përhapur dhe ngritur vetëdijen për mjedisin dhe  mbrojtjes së natyrës në Ballkanin Perëndimor.

blank

 

Në këtë panel Adelheid Feilcke, drejtore e programeve për Evropën dhe Ballkanin Perendimor në Deutsche Welle dhe gazetarja Behare Bajraktari, drejtuese e programit ON AIR Radio Kosova, emision i profilizuar për tema mjedisore, diskutuan se si mediat mund të mbështesin sistemin edukativo-arsimor për të arritur suksese në kauzat për një mjedis natyrë të pastër për të gjithë./DW

blank

Afera Rama-McGonigal/ Zhvillimi i bujshëm nga Kongresi i SHBA: Do lëshojmë fletëthirrje për FBI-në

Zhvillime të bujshme sa i përket dosjes Rama-McGonigal.

Kongresi amerikan pritet të lëshojë fletëthirrje për FBI-në për rastin që ka tronditur politikën amerikane dhe atë shqiptare.

Sipas Business Insider, Komisioni i Gjyqësorit në Dhomën e Përfaqësuesve ka kërcënuar se do të thërrasë FBI-në për një mori të dhënash për Charles McGonigal, i cili është paditur për dy dosje të ndryshme.

Në letrën që kreu i komisionit, republikani Jim Jordan i ka dërguar drejtorit të FBI, Christopher Wray, hidhen dyshime mbi marrëveshjet e fajësisë që po pranon McGonigal në bashkëpunim me Departamentin e Shtetit.

“FBI dhe Departamenti i Drejtësisë mund të jenë duke u përpjekur të fshehin shtrirjen e vërtetë të abuzimeve nga McGonigal në përpjekje për të shmangur dëmtimin e mëtejshëm të reputacionit të Byrosë,” shkruan Jim Jordan në letrën e të martës.

Jordan kërkoi fillimisht nga FBI në shkurt që të dorëzonte dokumentet në lidhje me McGonigal, pak ditë pasi ai u padit në Uashington dhe Nju Jork. E para njihet si dosja shqiptare dhe implikon kryeministrin shqiptar, kurse e dyta njihet si dosja ruse.

Byroja nuk u përgjigj kurrë përveç pranimit të letrës, tha një zëdhënës i komisionit për Insider.

“Nëse refuzoni të dorëzoni vullnetarisht dokumentet dhe informacionin e kërkuar, Komisioni mund të detyrohet të marrë në konsideratë përdorimin e procesit të detyrueshëm,” thekson Jordan.

ImageImage

blank

Ky është Lumi i Tiranës sot datë 19 shtator 2023 e kjo është lagjia Bregu i Lumit në Njësinë 9 në Tiranë- Nga ALBA KEPI

Ky është Lumi i Tiranës sot datë 19 shtator 2023 e kjo është lagjia Bregu i Lumit në Njësinë 9 në Tiranë.
Kjo lagje e kjo Njësi që është shpirti i Tiranës e kaq pranë qendrës historike e komplekseve institucionale, Shtëpisë së Lindjes (Materniteti) e Dispancerisë, shkollës më të mirë profesionale Amerikane e Ministrisë së Drejtësisë është një bombë ndotjeje ajri e natyre.
Në lumin e Tiranës konsumohet cdo orë kjo masakër mjedisore me dhjetra metra kub inerte ndërtimi që derdhen mbi të e mbetje urbane që shpesh janë në thesë të mbyllur ku mund të fshihen dhe mbetje toksike.
Kryebashkiaku i Tiranës imponoi me votën vetëm të Partisë së tij, rritjen e buxhetit me 5.7 milionë euro me motivin se Tirana është një qytet i pastêr e duhet të jetë akoma më i pastër.
Pamjet sot janë dëshmia e demagogjisë politike e abuzimeve me paratë e qytetarëve për një Djegës të paekzistueshëm e për hajdutë në kërkim me bekim shteti.
Lumi i Tiranës dikur për banorët autoktonë qe vend atraksioni pushues me peshq e ujë të kulluar, sot është një grop plehrash mbushur me nitrite, fekale e bakterie shëndet vrasëse.
Kjo ndotje bëhet motiv vdekje, virozash e patologjish për banorët e Njësisë 9 e me rëndesë akoma më preokupuese tek fëmijët, të moshuarit e personat shëndetligë.
Rreth 70 mijë banorë jetojnë këtë realitet e këtë bombë mjedisore.
blank
blank

STUDIMI- Pse Shqipëria s’duhet të bënte cens për kombësinë! Rreziku në Konispol dhe Himarë nga vetëdeklarimi i rremë i ndikuar nga Greqia

STUDIMI PJESA 1/ Çfarë është identiteti etnik dhe kombëtar? Çfarë është fluiditeti etnik dhe cilat janë popullsitë me identitet fluid në Shqipëri? Pse vetëdeklarimi është forma e vetme e vetëidentifikimit në censuse sipas udhëzimeve ndërkombëtare dhe cilat janë rastet kur ky vetëdeklarim konsiderohet i rremë? Pse Shqipëria nuk duhet të bënte census me vetëdeklarim për kombësinë, pasi nuk plotëson kushtet e parapara nga legjislacioni ndërkombëtar?

Gazeta “Panorama” boton në katër numra vijues pjesë nga libri i autorit Ardit Bido “Beteja për 20 përqindëshin: Fluiditeti etnik, statistikat demografike dhe implikimet politike në Himarë dhe Konispol”, që do të botohet ditët në vijim. Në këtë studim, ai paraqet arsyet pse në Himarë dhe Konispol ka individë që vetidentifikohen grekë dhe analizon të dhënat demografike për të prodhuar statistikat se sa ata janë.

blankPër herë të parë, paraqiten të dhënat e kombësisë nga regjistri i gjendjes civile, si dhe numri minimal dhe maksimal i atyre që kanë kombësi shqiptare në regjistër, por vetidentifikohen grekë që nuk i kalojnë 15% në asnjë prej dy bashkive. Bido paralajmëron për një plan grek për greqizimin e bashkive Himarë dhe Konispol, përmes vetëdeklarimit të rremë të mbi 20% të banorëve si grekë. Kjo do të bënte që nga Qafë Bota në Llogara të duhet të ngrihej flamuri grek krah atij shqiptar në institucionet shtetërore dhe greqishtja të bëhej gjuhë e dytë zyrtare me tabela e shkolla dygjuhëshe duke prodhuar një varësi afatgjatë të Shqipërisë nga Athina zyrtare.

 

Ai analizon se si shteti grek ka një zhvendosje graduale nga viti 1991 në vitin 2012 me kahun e tezave të qarqeve nacionaliste që pretendojnë “Vorio Epirin”, përmes mekanizmave si shtetësitë, pensionet dhe personazheve influentë si Fredi Beleri dhe kryepeshkopi Anastas Janullatos, e ka zhvilluar këtë strategji për censusin 2023. Në numrin e sotëm, do të paraqitet pjesa e parë e studimit, ku Bido analizon në plan teorik çfarë është identiteti dhe fluiditeti etnik dhe grupet fluide në Shqipëri, si dhe parashtron pse Shqipëria nuk plotëson kriteret për të bërë census me pyetje mbi etninë, sipas legjislacionit ndërkombëtar.

blank

Në numrin e nesërm, Bido analizon të dhënat demografike të bashkive Konispol dhe Himarë dhe nxjerr të dhënat se sa njeh shteti shqiptar si grekë, sa vetëquhen grekë dhe sa tenton ta çojë këtë numër shteti grek. Studimi nxjerr se në 2011, në Bashkinë Konispol ka pasur shtrembërim të censusit me 80% të popullsisë ortodokse shqiptare që u deklaruan grekë, si pasojë e presionit grek me shtetësitë dhe pensionet.

blank

 

ARDIT BIDO

blank

 

Në fund të vitit 2023, zhvillohet censusi i popullsisë dhe banesave, e bashkë me të do të rilindin një sërë debatesh që kanë të bëjnë me vetidentifikimin etnik, përqindjen e pakicave në hapësira të caktuara të vendit, ndërhyrjet e huaja në një proces që do të duhet të përvijohej pa probleme dhe pa dyshim një debat shqiptaro-grek.

blank

 

Për të krijuar një ide të qartë të lexuesit mbi debatin që mund të vijë në Himarë dhe në Konispol, do të trajtohet shkurtimisht koncepti i identitetit etnik dhe kombëtar, fluiditeti etnik, veçanërisht në tri fshatra të Bashkisë Himarë dhe i vllehëve të zonës së Konispolit. Më tej, do të trajtohet vetëdeklarimi, si forma e vetme e saktë e vetidentifikimit, por edhe koncepti i vetëdeklarimit të rremë.

blank

 

Po ashtu, do të pasqyrohen të detajuara statistikat se sa janë shqiptarët dhe grekët në këto dy bashki, parë nga qasje të ndryshme të përkufizimeve të koncepteve të mësipërme. Në fund, do të analizohet nëse ka pasur rritje artificiale të numrit të personave të vetëdeklaruar si grekë nga numri që rezulton i vetëidentifikuar si i tillë dhe nëse po, sa dhe si kanë ndikuar në këtë aspekt politikat shtetërore të Greqisë, apo grupet e veçanta të interesit.

blank

 

SI KRIJOHET IDENTITETI ETNIK DHE KOMBËTAR

Përkufizimi i përgjithshëm se grupi etnik është ai grup që ka tipare të veçanta nga grupimet e tjera, të tilla si: origjina, gjuha, feja, zakonet ose doket, nuk na ndihmon shumë për të kuptuar se si krijohet identiteti etnik. Dakordësia e përgjithshme mes studiuesve është se identiteti etnik është, në fakt, një negocim i vijueshëm, por i ngadaltë, mes elementeve të sipërpërmendura dhe proceseve politike të shoqërive, të cilat definojnë përcaktime përfshirëse ose përjashtuese për t’u bërë pjesë e një grupimi etnik të caktuar.

Duke qenë se edhe ky përcaktim mbetet shumë i gjerë dhe sintetizon qindra studime në një debat të vijueshëm në këtë fushë shkencore, do të thjeshtëzohet me disa nga paradigmat ballkanike. Kështu, nëse të qenit shqiptar pas Rilindjes Kombëtare nuk ka kurrsesi element ndarës mes të qenit mysliman, ortodoks, katolik, bektashi, apo protestant, për aq sa gjuha, zakonet e doket janë shqiptare, të qenit serb, kroat, apo boshnjak, është i lidhur ngushtësisht me fenë e folësve të serbokroatishtes. Për më tepër, edhe brenda elementit ortodoks, identiteti i fortë fetar i Mitropolisë së Cetinjës, si një dioqezë e pavarur nga Kisha Serbe gjatë sundimit osman në Ballkan, formësoi një identitet etnik, e më pas kombëtar, të fortë mes malazezëve të ndryshëm nga fqinjët e tyre me të njëjtën gjuhë, tradita, zakone e fe. Po ashtu, vllehtë që u konvertuan në myslimanë mbetën lehtësisht të asimilueshëm, pikërisht sepse një ndër elementet thelbësore të të qenit vlleh, ishte të qenit ortodoks.

Që ky krijim i identiteteve të reja etnike është proces vijues negocimi mes elementëve potencialë përbërës të grupit etnik dhe proceseve politike, doli në pah edhe vitet e fundit përmes ndarjes mes romëve dhe ashkalinjve në Kosovë, bazuar kryesisht mbi fenë dhe kahjen e tyre ndaj shqiptarëve e serbëve.

Shembujt e grekëve, maqedonasve, apo turqve janë edhe më të komplikuar, pasi proceset e krijimit të identitetit etnik te ta u transformuan edhe më tej përgjatë procesit të tyre të kombformimit dhe të krijimit të identitetit kombëtar, që është një narrativë me më shumë elemente politike të negocimit të identitetit. Kjo bëri që turq etnikë ortodoksë të deklaroheshin grekë, grekët myslimanë të bëheshin turq, bullgarë të territorit të Maqedonisë së Veriut të bëheshin maqedonas, pomakët të ktheheshin në torbeshë në Maqedoni e pjesërisht turq në Greqi e Bullgari, e kështu me radhë. Këto procese të kombformimit në Ballkan tentuan, si kudo tjetër, të konvergojnë sa më shumë të jetë e mundur identitetin etnik me identitetin kombëtar. Kjo tentativë rezultoi përgjithësisht e suksesshme, aq sa në Ballkan, identiteti etnik vlerësohet si sinonim me identitetin kombëtar. Mirëpo, siç do të shohim mbi rastin e kuçovllehve, ky nuk është gjithnjë rasti, veçanërisht për etnitë e pashteta të Ballkanit, si romët dhe vllehtë.

Pikërisht fakti që identiteti formësohet si negocim mes individit që i përket një grupimi të caktuar dhe shoqërisë që përcakton rregulla të përgjithshme të përkitjes, bën që shumica në një shoqëri të ketë fjalën e parë në asimilimin ose në përjashtimin e një grupimi të caktuar. Kështu, pas themelimit të shtetit, grekët nuk e kishin të vështirë krijimin e identitetit kombëtar grek (integrimin në kombin e tyre) e më pas ndryshimin e identitetit etnik (asimilimin e plotë etnik) të shumicës së ortodoksëve shqiptarë, vlleh, bullgarë, apo turq që kishin në territorin e tyre. Edhe serbët e patën më të thjeshtë të integronin në kombin e tyre e më pas të asimilonin etnikisht rreth 10 mijë ortodoksë shqiptarë, që shteti shqiptar llogariste se ishin në Kosovë deri në vitin 1941, apo ai maqedonas, shqiptarët ortodoksë të Rekës së Epërme, Manastirit dhe Krushevës. Nga ana tjetër, popullsitë “e përjashtuara” të këtyre kombësive, shpesh u asimiluan nga pakicat, si një pjesë e maqedonasve/bullgarëve myslimanë që deklaroheshin turq apo shqiptarë.

Koncepti i identitetit si një soliditet i pandryshueshëm, mund të marrë si kundërshti vetë rastin tonë pas Rilindjes Kombëtare. Identiteti shumëfetar i etnisë dhe kombit shqiptar bëri që, ndërkohë që ortodoksët jashtë Shqipërisë të asimiloheshin nga etnitë e tjera, nuk ka pasur asnjë dilemë të identitetit të ortodoksëve shqiptarë brenda territorit të Shqipërisë politike, që nga fillesat e shtetit e deri tani. Nëse kombi shqiptar do të formohej duke marrë parasysh elemente të ndarjes fetare, siç u tentua nga ndërhyrjet e huaja, grupimet fetare do të mund të ktheheshin në pakica etniko-fetare si në çdo paradigmë tjetër.

Po ashtu, pikërisht për shkak të këtij procesi negociues që merr parasysh gjuhën e jo fenë, Shqipëria e ka pasur më të lehtë të integrojë në trungun kombëtar tri nga pesë nëngrupimet kryesore të vllehve të saj, të njohur gjerësisht si shqiptaro-vllehë (arvanito-vllehë nga grekët), të cilët ishin dygjuhësh, si pasojë e bashkëveprimit me shqiptarët. Këto tri nëngrupime janë myzeqarët, frashërotët dhe moskopolitët, terma që përdoren për nëngrupimet dialektologjike, krahinore dhe nënetnike të vllehve dhe jo për shqiptarët myzeqarë, frashërllinj dhe voskopojarë, të cilët janë shumicë në këto tri zona edhe në tërësi, edhe në radhët e ortodoksëve. Ndërkaq, shteti shqiptar e pati më të vështirë të integrojë kuçovllehtë e nëndarjeve gramozjane dhe pindjane, çështje që do të trajtohet në vijim.

Kahkundërt, identiteti i arbërorëve të Italisë mbijetoi pikërisht sepse besimi i tyre me origjinë ortodokse, vinte në kundërshti me shumicën rrethuese italiane, të cilët edhe sot i thërrasin në arbërisht “lëtinjë”, pra, latinë, e jo bizantinë siç arbërorët kanë fenë.

FLUIDITETI I IDENTITETIT ETNIK DHE KOMBËTAR

Duke qenë se ky punim nuk po tenton të qëndrojë në elaborimin e plotë dhe detajimin e koncepteve të identitetit etnik dhe kombëtar, që mund të vijojë në thellësi të pafundme, do të përqendrohet te koncepti që është i nevojshëm për të analizuar rastin e Himarës dhe të Konispolit: fluiditeti i identitetit etnik.

Fluiditeti i identitetit etnik ndodh kur kriteret përgjithësuese të narrativës që shoqëria vendos, nuk plotësohen tërësisht nga një nëngrupim shoqëror i caktuar. Në këtë rast, negocimi mes elementeve të nëngrupimit (gjuha, feja, zakonet dhe doket, origjina), nuk arrin të krijojë një përputhje tërësore me narrativën e përcaktuar nga shumica në procesin politik, duke pamundësuar një konsolidim të plotë të identitetit të nëngrupimit. Kështu, një nëngrupim me të njëjtat karakteristika, si: gjuha, feja, zakonet dhe doket, ndahet me fise që vetidentifikohen me etni ose kombësi të ndryshme, pa ndryshuar doemos karakteristikat e tyre. Raste të fluiditetit të identitetit etnik dhe kombëtar ka në çdo vend ballkanik, madje shumë herë më të theksuara sesa në rastin e shtetit shqiptar. Mirëpo, në vijim do të analizohet vetëm rasti i Shqipërisë.

Për shembull, popullsia e Gollobordës ka për gjuhë amtare një dialekt të maqedonishtes dhe/ ose bullgarishtes, ndërsa ajo e Gorës, një nëndialekt të dialektit torlak, që është dialekti tranzicional mes bullgarishtes dhe serbishtes. Mirëpo, këto dy popullsi kanë zakone e tradita të përafërta me popullsitë shqipfolëse të zonës dhe rrëfejnë për origjinë shqiptare në historitë e tyre gojore. Mbi të gjitha, shumica dërrmuese e këtyre popullsive nuk plotësojnë kriteret diakronike të grupimeve etnike me të cilat ndajnë një gjuhë, pasi nuk e kanë besimin fetar mbizotërues të tyre. Këto popullsi mund të vetidentifikoheshin lehtësisht si gorane e gollobordase (si identifikim rajonal), bullgare (si identifikim gjuhësor), maqedonase (si identifikim gjuhësor dhe territorial), pomake (si identifikim gjuhësor dhe fetar), torbeshe (si identifikim gjuhësor, territorial dhe fetar), turke (si identifikim fetar), serbe në rastin e goranëve (si identifikim gjuhësor, politik e territorial), shqiptare (si identifikim origjine, traditash e zakonesh territoriale). Mirëpo, ato e kanë pasur më të thjeshtë në procesin identifikues të vetëdeklarohen në masën dërrmuese si shqiptare. Këto grupime rezultojnë se kanë një stabilitet të identifikimit të tyre etnik dhe kombëtar, teksa vetëm një pakicë e popullsisë u deklarua si maqedonase, gorane, ose bullgare në censusin e vitit 2011.

Shembulli i dytë i fluiditetit të identitetit shihet në zonën e Korçës, te nëngrupet e kuçovllehve (pindjanët dhe gramozjanët) në shumicë relative, (por edhe një pakicë të vllehve të nëngrupimit të moskopolitëve), të cilët, për shkak të ndikimit të Greqisë, si popullsi nomade që jetonin në zonën e Pindit dhe Gramozit, në fqinjësi të grekëve, rreth 2000 vlleh me këtë prejardhje vetidentifikohen si grekë në vetidentifikimin e tyre kombëtar të sotëm. Ndërkaq, shumica relative e vllehve të nëngrupimit të moskopolitëve dhe një pjesë shumë e vogël e nëngrupimit të vllehve pindjanë ose gramozjanë (kuçovllehtë) vetidentifikohen si shqiptarë. Një pjesë e tretë, thuajse aq sa ata që vetidentifikohen si grekë, ndarë mes vllehve pindjanë/gramozjanë dhe moskopolitë, vetidentifikohen si vlleh. Ky identitet fluid, ndoshta është edhe më interesanti për të kuptuar ndarjen mes identitetit etnik dhe atij kombëtar.

Kështu, të tria këto grupime, kanë të njëjtën gjuhë, shumë të ndryshme nga shqiptarët dhe grekët, të njëjtat doke, zakone e tradita, me nuanca dukshëm të ndryshme nga shqiptarët etnikë dhe grekët etnikë dhe besim të njëjtë me një pjesë të mirë të shqiptarëve etnikë të zonës ku jetojnë (në Korçë nuk ka grekë etnikë). Megjithatë, edhe pse janë vlleh etnikë dhe e ruajnë këtë vetidentifikim etnik, janë të ndarë në numra thuajse të barabartë ndër ata që në kuptimin kombëtar vetidentifikohen si shqiptarë, grekë apo vlleh. Gjithsesi, duke qenë se shqiptarët etnikë në zonën e Korçës, në çdo rast përbëjnë mbi 95% dhe shqiptarët ortodoksë përbëjnë mbi 90% të ortodoksëve të zonës, ky fluiditet i identitetit etnik nuk mund të prodhojë në masë të madhe pasoja politike, si çështja që do të trajtohet në Himarë dhe në Konispol.

Rast kahkundërt i fluiditetit etnik është rasti i fshatrave Frashtan, Llugar dhe Koshovicë, të cilat janë fshatra me origjinë kryesisht shqiptare, që kanë pasur gjuhën shqipe si gjuhë dominante deri në vitet ’30 dhe me zbehje që gradualisht e zhduku gjuhën shqipe deri në vitet ’60, por me fe, tradita, doke e zakone të njëjta me pjesën tjetër të Dropullit, fshatrat e të cilit janë të banuara me shumicë greke. Këto fshatra me origjinë shqiptare kanë pasur në vijimësi fluiditet të identitetit etnik shqiptar dhe grek, të ndikuar kryesisht nga martesat me fshatrat me shumicë greke, e ndërlidhur me faktin e të qenit në zona të paizoluara fushore.

Nisur nga kjo, përpara se të kalojmë në konceptin e vetidentifikimit dhe të shohim sa është diapazoni real i mundshëm i vetidentifikimit në Himarë dhe në Konispol, duhet të kuptojmë mbi të gjitha çfarë nuk është fluiditeti i identitetit etnik e kombëtar.

Së pari, ky fluiditet nuk nënkupton ndryshim, sepse identiteti etnik ndryshon për shkak të martesave të shumta me fshatrat fqinje. Njësoj si Frashtani, Llugari dhe Koshovica, fshatrat e Muzinës, Pecës dhe Sopikut kanë pasur martesa vijuese me fshatrat me shumicë greke të zonës së Vurgut dhe të Rrëzës, si tri fshatrat e vetme ortodokse shqiptare të hinterlandit të Sarandës dhe Delvinës. Megjithatë, këto tri fshatra nuk kanë pasur fluiditet të identitetit etnik apo kombëtar dhe janë vetidentifikuar historikisht si shqiptare. Kjo, pasi faktori kryesor nuk është origjina e një prej prindërve, e as sa mikse është popullsia, por është vendi ku zhvillohet procesi shoqërizues që formëson negocimin e identitetit dhe mundëson integrimin apo asimilimin e vullnetshëm.

Kështu, në fshatrat e izoluara (kodrinore-malore) të Muzinës, Pecës dhe Sopikut, ku aktiviteti jetësor përqendrohej brenda fshatit, nuset e fshatrave minoritare që martoheshin në to, integroheshin e asimiloheshin duke pamundësuar fluiditetin e identitetit etnik. Nga ana tjetër, në Frashtan, Llugar e Koshovicë, të gjendura në pllajë përballë fushës, në vijimësi vendbanimesh që mundësonin aktivitet jetësor më të gjerë sesa vetë vendbanimi, integrimi dhe asimilimi ndodhi kahkundërt, duke greqizuar këto tri fshatra me origjinë shqiptare me nivel të lartë martesash mikse, zhvendosjeje e bashkëveprimit me fshatrat me shumicë greke. Situatë e ngjashme e fshatrave të izoluara (kodrinore-malore) vërehet edhe në rastin e Himarës, Dhërmiut e Palasës.

Së dyti, fluiditeti nuk nënkupton ndryshim të identifikimit në kohë të shkurtër. Procesi i negocimit të identitetit mund të ndodhë me shpejtësi, vetëm nëse shumica do të ndryshonte “kriteret” e përfshirjes apo përjashtimit në identitetin e vet. Pra, nëse teorikisht do të lindte një rrymë fetare mbizotëruese në shoqërinë shqiptare, do të sillte për pasojë një ndryshim të menjëhershëm në procesin negociues, siç ka ndodhur në Libanin e fillesave të shekullit të kaluar, në lindje të nacionalizmit grek e turk, apo në “procesin e rilindjes” bullgare në fund të viteve ’80. Në kushte normale, në popullsi me identitet të stabilizuar, siç është identiteti shqiptar dhe ai grek, ndryshimi i vetidentifikimit ndodh gradualisht, në një proces shumëbrezësh, që do të thotë se shumica dërrmuese e atyre, gjyshërit e të cilëve identifikohen si shqiptarë, do të identifikohen si shqiptarë e kështu me radhë.

Kështu, procesi në Frashtan, Llugar dhe Koshovicë është një proces i ngadaltë i negocimit të vetidentifikimit në zhvendosjen nga vetidentifikimi si shqiptarë në grekë, që ka nisur që përpara pavarësisë së Shqipërisë, për të kulmuar në vitet ’60. Nga ana tjetër, siç do të pasqyrohet në vijim, në zonat e izoluara (kodrinore-malore) me fluiditet të identitetit, siç janë Himara, Dhërmiu e Palasa, negocimi i identitetit qëndron thuajse statik me ndarje të përafërt mes pendëbardhëve (të vetidentifikuarve si grekë) dhe pendëkuqve (të vetidentifikuarve si shqiptarë), thuajse si në vitet ’30.

Së treti, fluiditeti nuk nënkupton ndryshime radikale në strukturat fisnore të brendshme, edhe pse brenda të njëjtit fis mund të gjejmë individë që vetidentifikohen me etni të ndryshme. Mirëpo, si rregull, kjo ndodh në degë të ndryshme të të njëjtit fis, duke ruajtur trashëgiminë e memories së brezave në vijimësi të këtij identifikimi. Procesi i zhvendosjes së identitetit nga shqiptarë në grekë në Frashtan, Llugar dhe Koshovicë, na rrëfen se si rregull janë degë të fiseve fillimisht, e më pas fise të plota, të cilat për shkak të ndërthurjes së lartë me etninë tjetër, ndryshojnë vetidentifikimin dhe jo individë apo familje të veçanta. Edhe në rastin e Himarës, Dhërmiut e Palasës, si rregull, janë degë të fiseve që krijojnë identitetet pendëkuqe dhe pendëbardha, të trashëguara këto në brezat në vijim.

Së katërti, stabilizimi i fluiditetit nuk nënkupton ngurtësim të identitetit. Ai është një proces negocimi vijues deri në stabilizimin përfundimtar të identitetit, por që edhe atëherë mund të nisë një proces i ri fluiditeti i identitetit etnik drejt rikthimit në identitetin e mëparshëm. Raste të ngjashme janë kornët në Kornuell të Anglisë apo shqiptarët ortodoksë në Maqedoninë e Veriut.

Sa më sipër, në kushtet e mosndryshimit të kritereve të shumicës, fluiditeti nuk nënkupton ndryshimin e vetidentifikimit të individit përgjatë jetës së tij, as ndryshimin e vetidentifikimit mes prindit dhe fëmijës, apo vëllezërve dhe motrave, as ndryshime radikale që ndodhin në një apo dy breza, e as ndryshim vetidentifikimi prej miksimit të popullsisë, por është një proces gradual, që ndodh kryesisht në degë të fiseve të popullsive me identitet fluid, me njëfarë stabiliteti të negocimit në brezat vijues. Ky koncept i rëndësishëm do të na ndihmojë të kuptojmë në vijim përse elemente të veçanta të vetëdeklarimit masiv si në rastin e Mursisë, apo ndikimet e prodhuara prej individëve të rritur në Greqi si emigrantë, janë vetëdeklarime të rreme dhe devijim nga procesi i negocimit të fluiditetit të identitetit etnik, sikurse edhe do të na ndihmojë të kuptojmë se premtimi i favoreve, si letrat greke, pensionet, bursat dhe inatet, nuk përbëjnë elemente të mjaftueshme që ndryshojnë vetidentifikimin, por veçse ndikojnë në deklarimin e rremë të një identifikimi të ndryshëm nga vetidentifikimi.

VETËDEKLARIMI SI FORMA E VETME E VETIDENTIFIKIMIT DHE VETËDEKLARIMI I RREMË

Mënyra e formësimit të identitetit etnik dhe kombëtar, aq më tepër edhe në situatat e fluiditetit të identitetit etnik dhe kombëtar, është arsyeja përse e vetmja formë që mund të përcaktohet ky identitet me saktësi dhe rigorozitet është vetëdeklarimi, si një e drejtë bazike e sugjeruar në dokumentet ndërkombëtare të politikave për pakicat. Vetëdeklarimi në census nuk është detyrim, siç shpesh paraqitet rrejshëm në debatin tonë publik. Nuk ka asnjë përcaktim në asnjë konventë apo akt të së drejtës ndërkombëtare, qoftë Shqipëria palë ose jo, që detyron një vend që njeh ose nuk njeh pakica, të ketë pyetje mbi kombësinë dhe fenë në censuse.

Udhërrëfyesi i divizionit të statistikave të Departamentit Ekonomik dhe Çështjeve Sociale të Organizatës së Kombeve të Bashkuara përcakton në mënyrë eksplicite: “Është e mundur që disa shtete të shmangin nga censusi disa çështje të rekomanduara ose sepse nuk ka nevojë për të mbledhur këto të dhëna, ose sepse ka kufizime ligjore ose sensitivitete të veçanta mbi to, siç mund të jetë për shembull, rasti për çështje, si: fertiliteti, etnia dhe feja”. Sipas tij, “Vendimi për të mbledhur dhe shpërndarë informacion mbi grupet etike ose kombëtare të popullsisë në një census, është në varësi të një sërë çështjeve dhe rrethanave kombëtare, përfshi, për shembull, nevojën e shtetit për këto të dhëna, përshtatshmërinë dhe sensitivitetin e pyetjes për të dhënat etnike në censusin e një vendi”.

Mirëpo, udhëzimet ndërkombëtare përcaktojnë se vetëm përmes vetëdeklarimit mund të mblidhen të dhëna mbi identitetin etnik dhe kombëtar, nëse shteti vendos se i duhet diçka e tillë. Udhërrëfyesi i sipërcituar përcakton: “Natyra subjektive e termit [etni] (për të mos përmendur martesat përmes grupimeve të ndryshme në disa shtete, për shembull) kërkon që informacioni mbi etninë të mblidhet përmes vetëdeklarimit të individit dhe se individët të kenë mundësinë të përcaktojnë disa përkatësi etnike”.

Në teorinë e shkencave politike, marrëdhënieve ndërkombëtare dhe lëmën e ngushtë të mbrojtjes së pakicave, vetëdeklarimi shihet si forma e vetme e shprehjes së identitetit. Së pari, vetëdeklarimi shmang abuzimin e shumicës, përmes imponimit të një vetidentifikimi të caktuar etnik, të papërputhshëm me atë që ka pakica. Së dyti, duke qenë se identiteti etnik është një proces negocimi, vetëdeklarimi përbën formën e vetme të shfaqjes së identiteteve të reja sa herë që kriteret e vendosura nga shumica imponojnë përfshirje ose përjashtim, siç është rasti i ashkalinjve të Kosovës, të trajtuar më sipër.

Së treti, identitetet e pastabilizuara detyrojnë krijimin e identiteteve të reja të shumicës, siç është rasti i moravëve në Çeki, ku në vitin 1991, 13% e banorëve mbivendosën identitetin e tyre fluid rajonal moravian si një ndërthurje mes arsyeve komplekse të këtij identiteti rajonal dhe një proteste ndaj mbizotërimit të bohemianëve në jetën publike çeke. Pra, vetëdeklarimi shërben veçanërisht për të lejuar evoluimin e identitetit në kushte demokratike, kur ekzistojnë identitete të pastabilizuara, veçanërisht në situata ndryshimesh rrënjësore shoqërore.

Thënë ndryshe, vetëdeklarimi shërben për të matur nëse grupimet me fluiditet të identitetit etnik kanë ndryshuar formën e negocimit përkundrejt shoqërisë ose jo. Rrjedhimisht, ajo ndikohet nga dy faktorë. Faktori i parë është sa janë grupimet me fluiditet të identitetit etnik, që në rastin e Shqipërisë (gollobordasit, goranët, boshnjakët e Shqipërisë së Mesme, vlleh të Korçës dhe Xarrës, banorët e Himarës, Dhërmiut e Palasës) janë në shifra të papërfillshme, në ndryshim nga vendet fqinje, ku pavarësisht konsolidimit të identitetit, grupimet me fluiditet të identitetit etnik kanë qenë shumë të mëdha (për shembull: arvanitasit, çamët ortodoksë, vllehtë, bullgarët, turqit në Greqi). Faktori i dytë është sa rrënjësore janë arsyet e ndryshimit të fluiditetit të identitetit etnik, që në rastin e Shqipërisë mbeten po ashtu minimale, për aq sa nuk ka ndryshime të kritereve të përjashtimit ose përfshirjes, të vendosura nga shoqëria (rast i kundërt për shembull, është vetëdeklarimi gradual si shqiptarë i një pjese të vogël të shqiptarëve ortodoksë në Maqedoninë e Veriut, për shkak të zhvendosjes nga rregullat e shoqërisë së mbizotëruar nga maqedonasit, ku ata përjashtoheshin nga të qenit shqiptarë, në rregulla të vendosura në një situatë të re politike, bashkekzistencë të një shumice të përbërë nga shqiptarët e maqedonasit, ku të dyja palët i përfshijnë në negocimin e identitetit të tyre).

Nga ana tjetër, vetëdeklarimi është domosdoshmëri kur është i nevojshëm, por njëherazi ka një risk: vetëdeklarimin e rremë. Pavarësisht nga debati joshkencor publik, ku deklarohet se vetëdeklarimi nuk mund të jetë i rremë, sepse është shprehje e lirë, kjo nuk është e vërtetë. Në fakt, vetidentifikimi është vullnet i lirë i individit, pikërisht sepse ai nuk ndryshon lehtësisht. Mirëpo, kjo nuk e imunizon vetëdeklarimin që të mos jetë i njëjtë me vetidentifikimin. Thënë ndryshe, individë që vetidentifikohen si shqiptarë apo grekë, mund të vetëdeklarohen në një census edhe marsianë për të protestuar apo për humor të pavend. Kjo ka ndodhur në një sërë censusesh në mbarë botën.

Për shembull, në vitin 2001, 1,5% e neozelandezëve, krahas shtatëdhjetë mijë australianëve dhe thuajse katërqind mijë britanikëve, deklaruan fenë e tyre si Jedi, frymëzuar nga një personazh i Star Wars, si një formë shakaje virale botërore. Ky u vlerësua si vetëdeklarim i rremë dhe nuk u mor parasysh nga autoritetet përkatëse që e përfshinë në kategorinë “të tjera” dhe jo si besim fetar real. Pra, edhe pse është forma më e mirë e vetidentifikimit, vetëdeklarimi sërish mund të jetë i rremë nëse ndikohet nga faktorë të tjerë, që nuk e cenojnë vetidentifikimin e individit, por krijojnë “shtrembërim, ndryshim ose shitblerje momentale” të vetëdeklarimit të tij.

Parë në qasje teorike bazuar në këtë udhërrëfyes, në Shqipëri nuk ka arsye të ekzistencës së vetëdeklarimit të etnisë dhe fesë në census, për sa kohë që asnjë prej këtyre dy statistikave nuk do të sillte si pasojë, nevojën e ndryshimit të politikës ndaj pakicave në kushte normale, teksa ato janë të vogla në numër dhe nuk ka ndryshime rrënjësore shoqërore që të prodhonin përçarje të identitetit të shumicës shqiptare në identitete rajonale. Kjo vlen edhe për popullsitë me identitet fluid, pasi, siç u pa më sipër, edhe tek ato, vetidentifikimi nuk ndryshon në periudha të shkurtra, e aq më tepër në zona të veçuara (kodrinore-malore).

Pra, Shqipëria nuk ndodhet në kushtet e përcaktuara nga udhërrëfyesi për mbledhjen e këtyre të dhënave, për aq kohë sa hapësirat e banuara nga popullsitë e pakicave janë të mirëpërcaktuara dhe të drejtat e tyre nuk janë të lidhura me elementin numerik, siç është rast në vende të tjera. Aq më shumë që, edhe elementet numerike të përfshira në legjislacionin e brendshëm mbi pakicat, janë të atilla që mund të sigurohen përmes të dhënave dytësore, siç është kërkesa e grupimit të individëve që i përkasin pakicës, pa nevojën e censusit.

Përveç kësaj, për shkak të formave të avantazhimit dhe disavantazhimit, të ushtruar nga shteti grek, si dhënia e pensioneve, shtetësisë e privilegjeve, rrezikon prodhimin e vetëdeklarimit të rremë të vetidentifikimit, duke cenuar elementin e përshtatshmërisë dhe sensitivitetit të paraparë në këtë udhërrëfyes, për aq sa vetidentifikimi përkthehet në shifër anonime dhe jo në vetidentifikim të individualizuar të personave që e kërkojnë të drejtën e paraparë në legjislacionin për pakicat në Shqipëri. Udhërrëfyesi përcakton dy rrethana për të cilat sugjerohet që të jenë këto pyetje në census. Së pari, evidenton që “shtetet me popullsi kulturalisht diverse mund të duan të mbledhin informacion” mbi etninë dhe fenë.

Së dyti, udhëzon që “statistikat mbi përbërjen etnike të emigrantëve… do të ndihmojë në përcaktimin e saktë të rrymës dhe volumit të migracionit ndërkombëtar”. Nëse do të merrnim për bazë këtë dokument thelbësor ndërkombëtar, Greqia, që nuk pyet mbi kombësinë, fenë dhe gjuhën, ka arsye të rekomanduara për ta bërë këtë, së paku për shkak të numrit të lartë të emigrantëve. Ndërkohë që Shqipëria, edhe pse ka pakica, nuk mund të kategorizohet as kulturalisht diverse dhe as ka numër të lartë emigrantësh. Nga sa më sipër, se vendimi për përfshirjen e pyetjeve mbi etninë dhe fenë nuk vjen nga detyrimi i palës shqiptare dhe as është i nevojshëm e në kushte normale nuk do të duhej të kryhej, por është produkt i presionit diplomatik të palës greke, të materializuar edhe përmes paketës së kërkesave për integrimin në BE. (vijon në numrin e radhës)

SHËNIM: Titujt dhe nëntitujt janë redaksionalë. Titulli i punimit është “Beteja për 20 përqindëshin: Fluiditeti etnik, statistikat demografike dhe implikimet politike në Himarë dhe Konispol”. Studimi botohet i pjesshëm, pa citime dhe pa shënimet e autorit në footnote.

*Profesor i asociuar në marrëdhënie ndërkombëtare, me fushë të ngushtë studimi raportet politikë-fe dhe pakica-marrëdhënie ndërkombëtare/Panorama


Send this to a friend