Një grup qytetarësh, përfaqësues të shoqatave të ndryshme kanë protestuar edhe sot para ndërtesës së Kuvendit, kundër ligjit të gjuhëve si dhe ndryshimit të emrit kushtetues.
Protestuesit gjithashtu vazhduan të mbledhin firma kundër Qeverisë “Zaev”. Protestuesit kërkuan të mbrohet atdheu dhe ardhmëria e fëmijëve dhe të mos imponohet siç thanë dygjuhësia në Maqedoni.
“Dëshiroj t’i porosis gjithë maqedonasit në Maqedoni mos të humbin guximin, mos të bëhen tradhtar, kur të bëhet fjalë për Maqedoninë të dalin këtu dhe ta mbrojnë atdheun, ta mbrojnë të ardhmen e fëmijëve të tyre”.
“Përse, ju që jeni brenda, të kundërligjshëm dëshironi të flasim në gjuhë tjetër, në gjuhë të huaj. Gjuhë që nuk e njeh as gjyshja e as stërgjyshja ime, as nëna ime dhe askush tjetër nuk flet në gjuhë të huaj. Gjuha ime është maqedonishtja”.
Ministri i Jashtëm kroat Gordan Gërliq Radman ka njoftuar se Kroacia ka ndarë për Kosovën 10,000 vaksina kundër koronavirusit.
Ai i ka bërë këto deklarata pas një takimi që ka zhvilluar të enjten në Prishtinë me ministren për Punë të Jashtme dhe Diasporë në Qeverinë e Kosovës, Donika Gërvalla.
“Me kënaqësi të veçantë e kam informuar zonjën ministre rreth vendimit të Qeverisë së Kroacisë për dhënien e një donacioni prej 10.000 dozave te vaksinave kundër koronavirusit për Republikën e Kosovës. Besojmë se ky donacion do të jetë i mirë për mbrojtjen e njerëzve”, ka thënë ai në një konferencë për media pas takimit.
Ministri kroat nuk e ka përmendur se vaksina e cilës kompani do t’iu dorëzohet autoriteteve të Kosovës.
Më 4 maj, Kosova ka rinisur fushatën e vaksinimit kundër koronavirusit, pas pranimit të 4,680 vaksinave të kompanisë Pfizer/BioNTech.
Kjo është pjesa e parë e 95,000 dozave që Bashkimi Evropian i ka ndarë për Kosovën, në kuadër të mbështetjes së vaksinimit në vendet e Ballkanit Perëndimor.
Ministria e Shëndetësisë e Kosovës ka njoftuar të martën se këto doza do të përdoren për vaksinimin e punëtorëve shëndetësorë, të cilët nuk kanë mundur të vaksinohen në fazën e parë të vaksinimit, për arsye shëndetësore.
Kosova ka nisur procesin e vaksinimit në fund të muajit mars, me 24,000 doza të vaksinës AstraZeneca, të siguruara nga programi Covax i Organizatës Botërore të Shëndetësisë.
Kosova mbetet vendi i vetëm në Evropë që ende nuk ka mundur të nënshkruajë ndonjë kontratë për blerjen e vaksinave kundër COVID-19 dhe çdo vaksinë e siguruar deri tash, është donacion nga Bashkimi Evropian ose nga Organizata Botërore e Shëndetësisë.
Numri i përgjithshëm i të infektuarve në Kosovë ka arritur në 105,864, i viktimave në 2,195 dhe i të shëruarve në 96,322.
Bullgaria do të shkojë në zgjedhje të parakohshme më 11 korrik për shkak të dështimit për formimin e qeverisë së koalicionit pas zgjedhjeve parlamentare që u mbajtën më 4 prill, transmeton Anadolu Agency (AA).
Partia Socialiste e Bullgarisë (BSP) e cila është partia e tretë më e madhe në Parlament ka dështuar në detyrën për formimin e qeverisë.
Liderja e BSP-së, Korneliya Ninova e cila mori nga presidenti Rumen Radev detyrën për formimin e qeverisë ka kthyer mandatin për formimin e ekzekutivit duke deklaruar se partia e saj nuk ka marrë mbështetjen e partisë “Ka Një Popull të Tillë” (ITN) partia e dytë më madhe në Parlament dhe se në seancën e Bordit të Lartë që u zhvillua në fundjavë është marrë vendimi për të hequr dorë nga formimi i kabinetit qeveritar.
Në dështimin e tretë të BSP për formimin e qeverisë pas përpjekjeve të dy partive të tjera më të mëdha në Parlament, presidenti Radev njoftoi se sipas kushtetutës së Bullgarisë do të shpërbëjë Parlamentin dhe se zgjedhjet e parakohshme do të mbahen më 11 korrik.
Pas shpërbërjes së Parlamentit, Radev do të formojë “qeverinë teknokrate” e cila do të përgatisë zgjedhjet dhe do të drejtojë vendin deri në formimin e qeverisë së re.
Dështuan edhe përpjekjet e dy partive të tjera
Përpara BSP-së e cila ka 43 deputetë në Parlamentin prej 240 vendesh, kanë dështuar edhe përpjekjet për formimin e qeverisë nga dy partitë e tjera që kanë më shumë vende në shtëpinë ligjvënëse.
Të gjitha partitë tjera në Parlament bojkotuan përpjekjen e formimit të qeverisë nga partia “Qytetarët për Zhvillimin Evropian të Bullgarisë” (GERB) e cila ka një grup prej 75 vendesh në Parlament dhe që drejtohet nga kryeministri i vetëdorëhequr Bojko Borisov.
Ai më pas detyrën për formimin e qeverisë e dorëzoi me arsyetimin se “nuk do të mund të gjejë mbështetje për sigurimin e votëbesimit” si dhe partia “Ka Një Popull të Tillë” (ITN) e themeluar nga shoumeni Slavi Trifonov që ka 51 vende në Parlament.
Presidenti kroat, Zoran Milanoviç, tha të mërkurën se nuk ka ofruar garanci për lirimin e përkohshëm të ish presidentit të Kosovës Hashim Thaçi, i cili po mbahet në Hagë nën akuzat për krime lufte.
“Nuk mund të ofroj garanci, kjo është thjesht e pamundur”, tha presidenti kroat, duke shtuar se Kroacia nuk do të bëjë atë që bëri Hungaria si anëtare e Bashkimit Evropian, duke i dhënë strehim ish-kryeministrit maqedonas Nikola Gruevski, i cili u strehua në Hungari për të shmangur vuajtjen e një dënimi për korrupsion.
Presidenti Milanoviç, tha se akuzat e ngritura pas kaq vitesh kundër zotit Thaçi e dëmtojnë rajonit”.
“Thjesht mendoj se Thaçi ose duhej të ishte akuzuar prej kohe, ose duhet të lihet i qetë, sepse disa njerëz në Beograd po kalojnë të paprekur”.
Komentet e presidentit kroat pasuan debatet e nxitura pas vendimit të Gjykatës së Posaçme të Kosovës me seli në Hagë, për të refuzuar kërkesat e katër të akuzuarve: Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimi, për t’u mbrojtur në gjendje të lirë.
Ligji për themelimin e Gjykatës mundëson që një shteti të tretë, mund të ofrojë garanci për “të marrë dhe nëse është e nevojshme, të monitorojë një të dyshuar”.
Juristi Ehat Miftaraj, nga Instituti i Kosovës për Drejtësi, shprehet se “vendi i tretë për të dhënë garanci lidhur me të akuzuarit në Hagë, është edhe Kosova, ose thënë ndryshe është vendi i parë në raport me shtetet tjera”.
Në një postim në rrjetet sociale ai thotë se “shtetet e fuqishme qe kane qënë sponzorizues dhe promovues të Gjykatës Speciale nuk dalin garant, sepse mund të konsiderohet si paragjykim dhe një lloj ndërhyrje ne procesin gjyqësor, për shkak se kjo gjykatë financohet kryekëput nga këto shtete, prokurorët dhe gjykatësit vijnë mu nga këto shtete. Shtetet demokratike i kushtojnë rendësi jo vetëm pavarësisë në ligj dhe procedurë, por edhe në dukje, dhe perceptimit në publik”, shkroi ai.
Nuk ka pasur ndonjë reagim nga zyra e presidentes së Kosovës, ndërsa zëdhënësi i qeverisë Përparim Kryeziu tha të mërkurën se “Bazuar në dispozitat ligjore, garancia nuk kërkohet as nga shteti amë e as nga kryeministri i shtetit amë, nga i cili vjen i akuzuari dhe të cilit shtet i takon Gjykata Speciale me juridiksion. Pra, Kosova nuk mund të shërbejë si garantuese, ashtu siç po raportohet”.
Një pjesë e juristëve pohojnë se Kosova mund të ofrojë garanci të tilla vetëm nëse kjo gjë kërkohet nga Gjykata e Posaçme.
Ish udhëheqësit e lartë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi e Rexhep Selimi u arrestuan në nëntor të vitit të shkuar. Ata akuzohen për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, përkatësisht për veprat përndjekje dhe burgosje, ndalim arbitrar, akte të tjera çnjerëzore, trajtim mizor, torturë, vrasje, vrasje e paligjshme dhe zhdukje me forcë të personave.
Që të gjithë i kanë hedhur poshtë akuzat.
Gjykata e Posaçme u miratua në fillim të muajit gusht të vitit 2015 nga parlamenti i Kosovës, ndërsa themelimi i saj pasoi hetimet e pretendimeve të të dërguarit të Këshillit të Evropës, Dick Martty, për përfshirjen e disa prej ish-drejtuesve të Ushtrisë Çlirimtare në krime të luftës dhe të pasluftës në Kosovë.
Ngritja e saj si dhe ngritja e akuzave janë shoqëruar vazhdimisht me reagime dhe protesta ne Kosovë, ku pohohet se në këtë mënyrë po bëhet barazimi me mizoritë e kryera nga forcat serbe gjatë luftës së viteve 1998 – 1999, që mori fund me ndërhyrjen e NATO-s.
Mediet greke raportojnë se një alarm për bombë mbi hapësirën ajrore greke ka krijuar panik. E përditshmja greke “Protothema” raporton sot se një aeroplan pasagjerësh, që po udhëtonte drejt Izraelit, ka dhënë alarmin, kur ndodhej mbi qytetin grek të Heraklio, pasi dyshohej që në bord të kishte bombë.
Menjëherë është aktivizuar mekanizmi i alarmit dhe avionë luftarakë grekë janë ngritur në fluturim. Aeroplani me pasagjerë ka hyrë në hapësirën ajrore të Greqisë rreth orës 09:00, sipas kohës lokale.
Katër avionët luftarakë grekë F-16 e kanë shoqëruar aeroplanin e nisur nga Shtetet e Bashkuara. Për fat të mirë, nuk ka ndodhur asnjë incident dhe sipas informacioneve të fundit, aeroplani është ulur në mënyrë të sigurt në Izrael.
Ndërkohë, policia ka nisur hetimet për të verifikuar informacionet që flisnin për dyshimet për bombë.
Presidenti i Serbisë Vuçiq, tha të mërkurën se autoritetet në Prishtinë as nuk duhet të ëndërrojnë që Serbia do ta njohë pavarësinë e Kosovës.
Ai iu përgjigj kështu pretendimeve të presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, e cila ka thënë se prapa gjitha “non papers” të kohëve të fundit qëndron Serbia.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë të martën se të gjitha dhe idetë e paraqitura në to, janë destabilizuese për rajonin.
“Më lejoni t’ju them menjëherë se ajo që është shkruar në të nuk do të ndodhë, njohja nuk është e pranueshme për Serbinë,” u tha Vuçiq gazetarëve në Novi Sad, ku ai inspektoi punimet në ndërtimin e një spitali të ri për trajtimin e sëmundjes COVID-19.
Janë dy qarkore të cilat janë publikuar nga mediat në Ballkan në periudhën e fundit, autenticitetin e të cilave Radio Evropa e Lirë nuk ka arritur ta vërtetojë. Ato kanë ngjallur debate të shumta në nivele të larta politike për shkak të përmbajtjes që pretendohet se ofron zgjidhje të çështjes mes Kosovës dh Serbisë, por edhe më gjerë midis vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Njëri dokument është publikuar nga mediat sllovene në të cilën pretendohej se kryeministri i Sllovenisë, Janez Jansha i ka dorëzuar Brukselit zyrtar, një dokument, në të cilën besohet të jetë thënë se procesi i dezintegrimit të ish-Jugosllavisë nuk është finalizuar, dhe tjetri nga gazeta “Koha Ditore” në Prishtinë, për të cilin është thënë të jetë hartuar nga Gjermania dhe Franca, si iniciativë për rinisjen e dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, dhe përmbylljen e këtij procesi me një marrëveshje përfundimtare.
Në këtë dokument thuhej se Kosova e Serbia duhet të pajtohen që të themelohet një i ashtuquajtur “distrikt autonom i Kosovës Veriore”, me kompetenca vetëqeverisëse. Ai do të përfshinte komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës.
“Ky dokument nuk është i vërtetë dhe nuk reflekton në asnjë mënyrë pozicionet e Gjermanisë dhe Francës”, është thënë në një përgjigje të Ambasadës gjermane, dhënë Radios Evropa e Lirë.
Të martën, Shtetet e Bashkuara thanë se mbeten të angazhuara në mbështetje të vendeve të Ballkanit Perëndimor në rrugën e tyre të integrimit evropian dhe antarësimit në institucione kyçe evropiane dhe auroatlantike. Kështu është thënë në një deklaratë të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, Ned Price, transmeton Zëri i Amerikës.
“Siç e kemi parë, spekulimet e panevojshme kohët e fundit për ndryshim kufijsh në Ballkan në bazë të linjave etnike kërcënojnë të sjellin destabilitet në rajon dhe zgjojnë jehonën e tensioneve të mëparshme. Një e ardhme e stabilizuar, e begatë për Ballkanin Perëndimor duhet të bazohet tek qeverisja e mirë, sundimi i ligjit, demokracia shumetnike dhe respekti për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore,” thuhet në deklatën e zëdhënësit të Departamentit amerikan të Shtetit, Ned Price.
Të hënën Ministria e Punëve të Brendshme të Malit të Zi ka njoftuar se sipas burimeve të saj, ka sinjale se anëtarët e grupit kriminal Kavaç po planifikojnë sulm ndaj jetës të Zv/kryeministrit të vendit, Dritan Abazoviq.
“Në këtë rast të veçantë, informacioni i mbledhur tregon qëllimin e anëtarëve të grupeve të organizuara kriminale, kryesisht anëtarëve të grupit të organizuar kriminal Kavaç për të ndërmarrë aktivitete që synojnë kryerjen e krimit të rëndë dhe të organizuar si reagim ndaj privimit të tyre nga liria dhe ndjekja penale, duke rrezikuar jetën e zëvendëskryeministrit të Malit të Zi, Dritan Abazoviq”, njoftoi Ministria e Brendshme e Malit të Zi.
Në këtë njoftim thuhet më tej se “duke pasur parasysh rëndësinë e veprimtarive të realizuara më parë, dhe të vetëdijshëm për faktin se anëtarët e grupit të përmendur kriminal janë pjesë e strukturave më të gjera rajonale, me lidhje shumë të forta në nivele të ndryshme, tipari kryesor i të cilave është kryerja e krimeve më të rënda”
Ministria vlerëson se çdo veprimtari që synon rrezikimin e integritetit fizik të zyrtarëve të lartë të shtetit do të destabilizonte situatën shumë komplekse të sigurisë në Mal të Zi.
Ky kërcënim ndaj Zv/kryeministrit Abazoviq vjen pas arrestimit të Slobodan Kashçelan në qytetin bregdetar të Kotorrit, pas së cilit zoti Abazoviq theksoi se ky ishte suksesi më i madh i policisë në 10 vitet e fundit.
Kashçelan ishte drejtues i një grupi kriminal dhe që nga viti 2015 është përfshirë në një luftë të përgjakshme me një bandë rivale për kontrollin e kontrabandës së kokainës nga Amerika e Jugut. Kashçelan i ka mbijetuar dy atentateve më parë.
Pamje nga takimi mes presidentit serb Aleksandër Vuçiq dhe ministrit të Jashtëm gjerman, Heiko Maas.
Serbia është e gatshme për vazhdim të dialogut me Prishtinën dhe dëshiron të arrijë një zgjidhje kompromisi, ka thënë të premten presidenti serb Aleksandar Vuçiq, gjatë një takimi me ministrin e Jashtëm gjerman Heiko Maas në Beograd.
“Serbia nuk po kërkon arsye për të mos arritur zgjidhje,” ka deklaruar Vuçiq.
Sipas tij, Beogradi nuk mendon se është mirë të kesh një konflikt të ngrirë sepse njëra palë gjithmonë mund ta shkrijë atë.
“Është veçanërisht e rëndësishme për ne që të zbatojmë marrëveshjet e dakorduara, kryesisht marrëveshjen e Brukselit dhe marrëveshjen mbi Asociacionin e komunave me shumicë serbe, por ne jemi të gatshëm të diskutojmë gjithçka,” ka thënë mes tjerash ai.
Më 21 prill, Qeveria e Kosovës thotë se do të punojë në evitimin e kompromiseve që mund të paraqiten në procesin e dialogut me Serbinë për normalizimin e raporteve mes dy shteteve.
Një ditë më parë, Maas ka vizituar Kosovën, dhe ka zhvilluar takime me krerë të lartë shtetërorë.
Sa i përket dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, Maas ka thënë se Gjermania ka ofruar vazhdimisht mbështetjen e pakusht për dialogun në mes të këtyre vendeve, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.
Maas ka thënë se njohja e shtetësisë së Kosovës do të jetë një nga elementet e marrëveshjes.
“Në dialogjet për normalizim të marrëdhënieve, është normale nga të dyja anët të ketë kompromise dhe unë nuk dua të tërheq linja të kuqe, mirëpo në anën tjetër e di që për shkak të linjave historike, kjo gjë është e vështirë. Unë dëshiroj që në fund të procesit të gjejmë zgjidhje dhe të ketë gatishmëri nga të dyja palët që të gjejnë rrugë për kompromise”, ka deklaruar Maas.
Lidhur me këtë çështje, presidentja e Kosovës Vjosa Osmani ka thënë se dialogu mes Kosovës dhe Serbisë ka nevojë për rinisje dhe jo vazhdimësi.
“Republika e Kosovës ka ofruar dorën e bashkëpunimit dhe pse për fat të keq Serbia ende nuk ka kërkuar falje për krimet e kryera në Kosovë”, ka thënë Osmani.
Ajo ka thënë se autoritetet e Kosovës do të rrisin zërin që të arrihet drejtësi për secilën viktimë të luftës.
Sipas Osmanit, Kosova do të zhvillojë dialog me Serbinë me parime të qarta.
Maas ka thënë se ka dëgjuar parimet e palës së Kosovës në këtë proces dhe se ato do t’ia përcjellë përfaqësuesit të Bashkimit Evropian në dialog, Mirosllav Lajçak.
Dialogu mes Kosovës dhe Serbisë, me ndërmjetësim të Bashkimit Evropian, ka nisur më 2011. rel
Kryeredaktori i gazetës sllovene, Necenzurirano, Primozh Cirman, i cili botoi një ‘non-paper’ mbi ndryshimin e kufijve në Ballkan, tha se Brukseli kishte konfirmuar se kishte marrë një dokument me përmbajtje të tillë nga kryeministri slloven, Janez Jansha.
Cirman tha se Brukseli nuk mund ta mohojë marrjen e kësaj letre.
“Kur lajmi doli të hënën, kolegu ynë nga gazeta e Brukselit, Dela tha se zyra së pari konfirmoi se kishte marrë një dokument që fliste për ndryshimin e kufijve të Bosnje e Hercegovinës, por gjysmë ore më vonë e njëjta zyrë thirri një gazetar dhe tha se nuk mund ta mohonte, por as ta konfirmonte që ata e morën letrën”, tha Cirman për Albanian Post.
Ai thotë se është i pakënaqur që qeveria sllovene është bërë pjesë e këtij plani.
“Personalisht, unë mendoj se Sllovenia nuk duhet të përfshihet, por kam frikë se ajo është përfshirë tashmë dhe se ne do të jemi në gjendje të shohim pasojat në të ardhmen”, tha ai.
Së fundmi, janë publikuar disa dokumente jozyrtare që flasin për ridefinim të kufijve në Ballkan, konkretisht shpërbërjen e Bosnje e Hercegovinës, aneksimin e Republikës Serbe nga Serbia dhe bashkimin e Kosovës me Shqipërinë.
Pyetjes së mediumit slloven, 24UR rreth këtij dokumenti dhe përmbajtjes së tij iu përgjigj Ambasada e SHBA-së atje. Ata thanë se Shtetet e Bashkuara vlerësojnë shumë partneritetin afatgjatë me Bosnje e Hercegovinën dhe se e mbështesin sovranitetin dhe integritetin e saj territorial, i cili është i pranuar në Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit.
Kreu i Partisë së Veprimit Demokratik (SDA), Bakir Izetbegoviq trazoi përsëri publikun, duke e lënë të hapur mundësinë e një lufte të re në Ballkan, transmeton Gazeta Express.
“Unë nuk do ta them atë. Sepse nuk varet nga Alija ose Bakir”, tha Izetbegoviq në një intervistë me kanalin O të Sarajevës.
Pyetjes së gazetarëve se ai nuk iu përgjigj pyetjes nëse ishte i gatshëm të qëndronte para njerëzve nëse ka luftë, Izetbegoviq iu përgjigj pozitivisht.
“Absolutisht! Absolutisht! Unë preferoj të vdes sot sesa të lejoj gjenocidet të sundojnë një pjesë të Bosnje e Hercegovinës. Padyshim. Unë po ua them këtë sot gjatë Ramazanit. Pra, nuk ka dyshim që ata do ta bëjnë atë. Ata mund ta fillojnë, por ata nuk do ta dijë se si do të përfundojë”, tha Izetbegoviq.
SDA njoftoi ditë më parë se një ndarje paqësore e BeH nuk është e mundur dhe paralajmëroi të gjithë ata që e mbështesin këtë ide se pasoja mund të jetë një luftë e re në rajon, por edhe në gjithë Evropën.
Së fundmi, janë publikuar disa dokumente jozyrtare që flasin për ridefinim të kufijve në Ballkan, konkretisht shpërbërjen e Bosnje e Hercegovinës, aneksimin e Republikës Serbe nga Serbia dhe bashkimin e Kosovës me Shqipërinë.
Pyetjes së mediumit slloven, 24UR rreth këtij dokumenti dhe përmbajtjes së tij iu përgjigj Ambasada e SHBA-së atje. Ata thanë se Shtetet e Bashkuara vlerësojnë shumë partneritetin afatgjatë me Bosnje e Hercegovinën dhe se e mbështesin sovranitetin dhe integritetin e saj territorial, i cili është i pranuar në Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit,
Vuçiç ndjek zgjedhjet në Shqipëri dhe sulmon Bashën: Pas tij qendron Berisha –
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, në një intervistë të dhënë së fundmi ka folur rreth zgjedhjeve në Shqipëri që do të zhvillohen më 25 prill
Vuçiç, duke u bërë presidenti i parë serb që flet për zgjedhjet në vendin tonë, ka thënë se po i ndjek sondazhet e dhëna, ku sipas tij kundërshtarët politikë janë me nga dy për qind larg.
Më tej, Vuçiç tha se pas kryedemokratit Lulzim Basha, qëndron ish-kryeministri Sali Berisha.
“Unë jam duke ndjekur nga afër hulumtimet e opinionit publik, dhe dallimi është rreth 2 për qind dhe unë nuk përcjell hulumtime pa lidhje, po ato që janë shumë serioze. Dhe në fakt dallimi është nga 1 në 3 përqind.”-ka thënë Vuçiç.
Sipas asaj që pretendon Vuçiç, pas kreut të Partisë Demokratike, Lulzim Basha qëndron ish-kryeministri Sali Berisha. Sipas Vuçiç, ata flasin për një Shqipëri Etnike dhe ai ndihet krenar që po i pengon.
“Pas Lulzim Bashës qëndron Sali Berisha dhe ju e dini, si vijon e gjithë historia pas saj, nga Veriu i Shqipërisë, me gjithë barrën e së kaluarës, por kjo është çështje e tyre. Dhe sigurisht që unë jam krenar që jam pengesa e tyre më e madhe sepse ata flasin hapur për krijimin e Shqipërisë së Madhe. Dhe ata flasin hapur për këtë gjë dhe askush nuk reagon.”-ka thënë Vuçiç.
Vuçiç ndër të tjera ka folur rreth letrës të shumë diskutuar ditët e fundit, “non-paper” që pretendohet se ishte dorëzuar në Bruksel presidentit të Këshillit Evropian, Charles Michel, nga kryeministri slloven Janez Jansha, e sipas të cilit parashihet që Republika Srpska t’i bashkangjitet Serbisë, kurse Kosova, Shqipërisë.
Vuçiç në intervistën e dhënë për emisionin “Fokues” në B92, tha se nuk e ka parë një letër të tillë ndërsa më pas foli për qëndrimin e Serbisë, Bosnjë Hercegovinës, Kroacisë, dhe komunitetin ndërkombëtar.
“Unë nuk mund të pajtohem me bashkimin e Kosovës dhe Shqipërisë, unë duhet të respektoj integritetin territorial të Bosnje dhe Hercegovinës.”-tha Vuçiç për B92.
Presidenti i Sllovenisë, Borut Pahor, ka folur pas tymnajës së madhe të krijuar nga publikimi i një letre në të cilën flitet për ridefinimin e kufijve të Ballkanit Perëndimor. Pahor ka thënë se është kundër idesë së ndryshimit të kufijve.
“Si president i Republikës, unë vizitova Bosnjën shtatë herë. As gjatë vizitës së fundit, as më herët e as më vonë, s’kam qenë në dijeni për ndonjë dokument jozyrtar. Unë e kundërshtoj fuqimisht idenë e shpërbërjes përfundimtare të Jugosllavisë dhe ndryshimin e kufijve”, ka thënë presidenti slloven për mediumin slloven 24.ur.com
Pahor ka thënë se zgjerimi dhe integrimi në Bashkimin Evropian do të parandalojë shfaqjen e ideve të rrezikshme për ndryshime të kufijve, që vetë Pahor thotë se e kundërshton ashpër.
Ai tutje ka thënë se mbështet zgjerimin e BE-së në Ballkanin Perëndimor dhe zgjerimin e BE-së .
Pahor ndërkohë ka thënë se ngecja drejt anëtarësimit të këtyre vendeve, po shkakton edhe humbje të besimit tek vendet e Ballkanit Perëndimor.
“Për këtë pasojat mund të jenë forcimi i nacionalizmit dhe rritja e ndikimit të vendeve të treta”, ka shtuar tutje Pahor.
Lidhur me letrën e publikuar nga mediat sllovene ka reaguar edhe ministri gjerman për Evropën, Michael Roth. Ai ka thënë se rivizatimi i kufijve është një rrugë e rrezikshme.
Në “non-paper”-in e publikuar nga “necenzuriano.si”, përshkruhej ridefinimi i kufijve në rajon. Sipas asaj letre, Kosova bashkohet me Shqipërinë, derisa “Republika Srpska” e Bosnjës i bashkohet Serbisë./GazetaExpress/
Një automjet duke kaluar nëpër seksionin e parë të një autostrade që lidh qytetin e Tivarit në Mal të Zi me Serbinë.
Mali i Zi thotë se i duhet ndihmë nga Bashkimi Evropian për të paguar një hua të madhe nga Kina, në vlerë prej 1 miliard dollarësh, për një projekt të diskutueshëm rrugor.
Por zëdhënësja e Bashkimit Evropian, Ana Pisonero, thotë për Radion Evropa e Lirë se blloku “nuk shlyen hua nga palët e treta”, ndonëse shton se Brukseli ka shqetësime për “efektet socio-ekonomike dhe financiare, që mund t’i kenë disa nga investimet e Kinës”.
Pisonero, megjithatë, thotë se BE-ja është e gatshme të ofrojë mbështetje përmes Planit të saj Ekonomik dhe të Investimeve për Ballkanin Perëndimor, që kap vlerën prej 10 miliardë eurosh.
Autostrada në Mal të Zi, e vonuar dhe ende e paplotë, e gjen veten në zemër të një gare më të gjerë gjeopolitike.
Ndikimi i Kinës në Ballkan është zgjeruar në mënyrë dramatike në vitet e fundit.
Thirrja për ndihmë nga Brukseli vjen në kohën kur Mali i Zi përballet me një afat të afërt për ripagimin e autostradës, e cila po ndërtohet nga Korporata e Rrugëve dhe Urave të Kinës (CRBC).
Mali i Zi po ashtu përballet me një mori sfidash politike dhe financiare. Ekonomia e këtij vendi varet nga turizmi dhe ky i fundit është tkurrur ndjeshëm për shkak të pandemisë së koronavirusit.
Kina mban afërsisht një të katërtën e borxhit të përgjithshëm të Malit të Zi, i cili, vitin e kaluar, ka arritur në 103 për qind të bruto prodhimit të brendshëm.
Nëse Podgorica nuk arrin të paguajë huanë, kontrata për projektin e rrugës i jep Kinës mundësinë për të pasur hise në tokë dhe në asete në Mal të Zi.
Sipas kontratës aktuale me Bankën Eksport-Import të Kinës, pagesat e para të kredisë priten në korrik.
Rreziqet tani janë të mëdha si për Brukselin, ashtu edhe për Podgoricën.
Mali i Zi duhet të kërkojë mundësi të tjera për të ardhmen e tij financiare, ndërsa BE-ja duhet të gjejë një mënyrë për të forcuar pozicionin e saj në Ballkanin Perëndimor – një rajon ku Kina vazhdon të forcojë lidhjet e saj, duke dhuruar vaksina kundër koronavirusit dhe duke ofruar ndihma në kohë krize.
“Nuk është befasi që projekti ka përfunduar kështu, ishte problem në bërje që nga fillimi”, thotë për Radion Evropa e Lirë Vuk Vuksanoviq, studiues në Qendrën për Politikë të Sigurisë në Beograd.
Politika e borxhit
Duke mos pasur ndihmën e BE-së në tryezë, Qeveria e re e Malit të Zi, e cila mezi është votuar në dhjetor, duhet të gjejë një zgjidhje të re.
Kredia është marrë nga një qeveri e mëparshme, e udhëhequr nga presidenti aktual, Millo Gjukanoviq.
Kryeministri i atëhershëm i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, dhe kryeministri i Kinës, Li Keqiang. Nëntor, 2015.
Mali i Zi, i cili është bërë shtet i pavarur kur është ndarë nga Serbia në vitin 2006, është anëtarësuar në NATO më 2017 dhe po punon për të marrë dritën jeshile për anëtarësim në BE.
Ashtu si shumë vende në Ballkan, Mali i Zi po ashtu ka lidhje të forta me Rusinë, ndërsa Kinës i është drejtuar gjithnjë e më shumë për infrastrukturë dhe investime.
Qeveria aktuale e kryeministrit Zdravko Krivokapiq ka bërë përpjekje të distancohet nga projekti i autostradës, i cili është nënshkruar në vitin 2014.
Zëvendëskryeministri Dritan Abazoviq i ka ngritur për herë të parë shqetësimet në muajin mars, kur, para Parlamentit të Malit të Zi, ka deklaruar se BE-ja duhet të ndihmojë në shlyerjen e huasë, për ta mbrojtur vendin nga varësia prej Kinës.
Ministri i Financave i Malit të Zi, Millojko Spajiq, u është bashkuar përpjekjeve publike, duke deklaruar për gazetën Financial Times më 11 prill se ndihma e BE-së për kredinë nga Kina është një “fitore e lehtë” për bllokun.
Një rrugë e gjarpëruar
Pranimi i huasë nga Banka Eksport-Import e Kinës dhe ndërtimi i autostradës ishin gjëra të diskutueshme që nga fillimi.
Projekti është hartuar për të lidhur portin e Tivarit në Mal të Zi me Serbinë, e cila nuk ka dalje në det.
Autostrada në ndërtim e sipër.
Vetë autostrada është e ndarë në tri pjesë dhe huaja kineze mbulon vetëm 41 kilometrat e parë.
Pjesa që kalon nëpër malet në veri të Podgoricës ka qenë më e shtrenjta, pasi 60 për qind e saj përbëhet nga ura dhe tunele.
Seksioni i parë i autostradës nuk ka përfunduar ende, pasi është përballur me probleme planifikimi dhe vonesa, për shkak të pandemisë.
Qeveria, së voni, ka thënë se synon që seksioni i parë të përfundojë këtë vit.
Kur qeveria aktuale ka qenë në opozitë, ajo e ka kritikuar qeverinë e atëhershme për shkak të kredisë nga Kina. Opozita, atëbotë, ka ngritur shqetësime për koston, mungesën e transparencës në procesin e tenderit, korrupsion të mundshëm dhe rrezik afatgjatë ekonomik.
Dyshimet për autostradën janë shfaqur për herë të parë pas dy studimeve të fizibilitetit, të kryera më 2006 dhe 2012, të cilat kanë treguar se ajo nuk ishte e dobishme ekonomikisht.
Mali i Zi ka bërë përpjekje, por ka dështuar të sigurojë fonde nga burimet evropiane dhe më pas i është drejtuar Kinës.
“Disa projekte nuk janë ndërtuar për një arsye”, thotë Jonathan Hillman, drejtor i Projektit Rilidhja e Azisë, pranë Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.
“Vetëm se financimi bëhet i disponueshëm, nuk do të thotë se ai duhet të pranohet”, thotë Hillman për Radion Evropa e Lirë.
MANS, një vëzhgues anti-korrupsion, i financuar nga BE-ja, po ashtu i ka kërkuar Qeverisë së atëhershme të Malit të Zi që t’iu ofrojë ligjvënësve të dhëna që mbështesin idenë e saj dhe dëshmojnë se projekti do të gjenerojë të ardhura.
Por, qeveria ka refuzuar ta bëjë këtë dhe shumë detaje rreth kontratës për kredinë mbeten të fshehura.
Kredia kineze i ka shkaktuar dhimbje ekonomike Malit të Zi edhe para problemeve aktuale me afatin e ripagimit. Ajo e ka detyruar qeverinë t’i rrisë taksat dhe t’i ngrijë pjesërisht pagat e sektorit publik, për t’i rregulluar financat e saj.
Në vitin 2018, Qendra për Zhvillim Global, një institut me seli në Uashington, e ka listuar Malin e Zi në mesin e tetë vendeve në rrezik nga kriza e borxheve, për shkak të kredive kineze.
“Rreziqet rreth kësaj autostrade ishin të qarta qysh në fillim. Kjo tregon se çfarë mund të ndodhë kur nuk ka përgjegjësi të duhur dhe mbikëqyrje efektive për këto projekte të mëdha të infrastrukturës”, thotë Hillman.
Kina në Ballkan
Përveç problemeve ekonomike që i paraqet Malit të Zi, saga aktuale po ashtu e vë BE-në në një pozitë të vështirë sa i përket Kinës në rajon.
Kina vazhdon të ketë ndikim të madh në Ballkan përmes projekteve të infrastrukturës dhe energjisë.
Ky vend ka filluar gjithashtu të krijojë lidhje më të forta politike në rajon, duke ndërtuar një partneritet gjithëpërfshirës me Serbinë.
Mali i Zi është potencialisht tërheqës për Kinën për një numër arsyesh.
Ai i jep Pekinit një prani evropiane në bregdetin e Adriatikut. Ndikimi i shtuar mund të jetë i dobishëm nëse Podgorica i bashkohet BE-së.
Për Brukselin, mënyra se si vendos ta drejtojë këtë situatë, do të ndikojë në besueshmërinë e tij në Ballkan, e cila është ndikuar negativisht gjatë pandemisë, për shkak të vonesave në furnizimin me pajisje mjekësore dhe vaksina.
Bashkimi Evropian është investitori dhe tregu kryesor i rajonit dhe po eksploron rrugë të tjera për ta ndihmuar Podgoricën.
Më 12 prill, ministri francez i Çështjeve Evropiane, Clement Beaune, shkroi në Twitter se Parisi po punon me Komisionin Evropian për të gjetur një zgjidhje për problemin e borxhit të Malit të Zi dhe “për ta zvogëluar varësinë nga Kina në Ballkan”.
Komentet