RADA TRAJKOVIQ: Leva kryesore e fuqisë shkatërruese të Vuçiqit është Kisha Ortodokse Serbe

Që nga vitet nëntëdhjetë të shekullit të 20-të, Ballkani Perëndimor nuk ka qenë në krizë serioze politike, tha për Autonominë, Rada Trajkoviq, kryetare e Lëvizjes Evropiane të Serbëve nga Kosova dhe Kosova.

“Edhe njëherë jemi përballë një politike agresive që kërcënon paqen në rajon dhe e cila, për fat të keq, është e koordinuar prej kohësh dhe, fatkeqësisht, e papenguar nga Perëndimi, nga strukturat politike dhe strukturat e tjera në krye me Presidentin e Serbisë Aleksandar Vuçiq. “Bota serbe” e Vuçiqit arriti të destabilizojë Malin e Zi, një vend që është anëtar i NATO-s dhe që deri në vitin 2020 ishte lider në integrimet evropiane në Ballkanin Perëndimor. Shikoni Bosnjë dhe Hercegovinën! Javën e kaluar, qeveria e Milorad Dodik mbajti një paradë fjalë për fjalë në një vend që ngjall kujtime shumë të këqija dhe fatkeqe të rrethimit të Sarajevës dhe vuajtjeve të një numri të madh të qytetarëve të Sarajevës në vitet nëntëdhjetë të shekullit të kaluar. Politika për të cilën po flas e ktheu Serbinë, në vend të Perëndimit, drejt Rusisë, kështu që sot jemi më larg BE-së se kurrë. Leva kryesore e fuqisë shkatërruese të Vuçiqit është, për fat të keq, Kisha Ortodokse Serbe, e cila së bashku me Kishën Ruse destabilizon me sukses rajonin”.

AUTONOMIA: Ku e konstatoni veprimin e kombinuar të dy kishave?
TRAJKOVIQ: Kohët e fundit kemi pasur mundësinë të shohim “misionin” e Kishës Ruse dhe Patriarkut të saj Kirill në Bullgari, dhe më pas në Maqedoninë e Veriut, ku priftërinjtë rusë, në bisedë me personalitete të kishës maqedonase, u përpoqën të bëjnë që Kisha Ortodokse Maqedonase të njihet nga KOS-i, këtë nuk kërkon Patriarkana Ekumenike. Sigurisht, qëllimi është ruajtja e dominimit të Kishës Ruse.

Më duhet të përmend edhe “misionin” shumë të çuditshëm të patriarkut tonë Porfiri, i cili nuk e ka zakon, p.sh., të takohet ndonjëherë me liderët e opozitës në Beograd, nga frika se mos e bezdis Vuçiqin, urdhrat e të cilit politik i zbaton siç duhet.

AUTONOMIA: Çfarë urdhërash?
TRAJKOVIQ: Gjithçka! Edhe pse patriarku Porfirije dërgoi mesazhe paqeje në fjalimin e tij në Patriarkanën e Pejës, ato u neutralizuan shpejt nga lëvizjet agresive të autoriteteve të Beogradit dhe Kishës Ortodokse Serbe, të cilat kishin për qëllim nxitjen e situatave incidentesh dhe antagonizimin e mëtejshëm të serbëve dhe shqiptarëve tashmë të antagonizuar. njerëzit. Vuçiq po bën gjithçka për t’i rikthyer Serbisë dhe rajonit kujtimet e të gjitha të këqijave që kemi bërë në mënyrë dominuese në vitet nëntëdhjetë të shekullit të kaluar. Kjo lloj politike ushqen emocione jashtëzakonisht të këqija për serbët që jetojnë në vendet fqinje – disponimi antiserb i fqinjëve tanë.

Kur flas për KPS-në, më duhet t’ju kujtoj se në vitin 2020, Mali i Zi humbi Mitropolitin e tij Amfilohi, një njeri që, pavarësisht disa fjalëve të ashpra, e donte Malin e Zi, respektoi shtetësinë e tij.

AUTONOMIA: Po, malazezët mezi e mbijetuan atë dashuri.
TRAJKOVIQ: Pikërisht për shkak të qëndrimit të tij ndaj shtetësisë malazeze, Mitropoliti Amfilohije ishte shumë i urryer brenda “partive pro-serbe” – Fronti Demokratik, para së gjithash – por edhe vetë Aleksandar Vuçiq. Mitropoliti Amfilohije e dinte mirë se qëllimi i Vuçiqit ishte shkatërrimi i shtetit të Malit të Zi. Mitropoliti i ri ka një mision tjetër

AUTONOMIA: Cilin?
TRAJKOVIQ: Ai vë kundër njëri-tjetrit malazezët dhe serbët. Joanikije i dërgon mesazhe të këqija Malit të Zi.

AUTONOMIA: A është Mitropoliti Joanikije nën kontrollin e Presidentit Vuçiq?
TRAJKOVIQ: Joanikija kontrollohet nga patriarku, që do të thotë se edhe Vuçiq e kontrollon atë.

“Porfirije zbaton të gjitha urdhrat e Vuçiqit”

AUTONOMIA: A ka presidenti Vuçiq ndonjë kundërshtim brenda Kishës Shtetërore të Serbisë?
TRAJKOVIQ: Brenda KPS-së, ka pasur gjithmonë një kundërshtim të fortë ndaj pozitës dominuese politike të Beogradit, e cila ishte e vlefshme. Gjenerata ekzistuese e personaliteteve të kishës, të cilët pritej të ishin më liberalët, në fakt e organizuan KPS-në sipas standardeve të Vuçiqit. Ndoshta arsyeja është se shërbesa serbe, e cila ka kohë që është infiltruar thellë në kishën tonë, edhe para kurorëzimit të Patriarkut Porfiri, ka folur hapur për krimin brenda Kishës Ortodokse Serbe dhe në atë mënyrë ka frikësuar disa nga personalitetet e kishës. Në këtë kuptim, për momentin vështirë se do të dëgjoni ndonjë rezistencë të artikuluar qartë ose një zë më të fortë kundër regjimit në Beograd.

Populli besimtar dhe qytetarët e orientuar në mënyrë demokratike kishin shpresë te peshkopi Gligorija, i cili, të krijohet përshtypja, më në fund arriti një lloj kompromisi me kishën ortodokse serbe. Kreu i kishës dhe i shtetit po përpiqen të komprometojnë peshkopin Irinej Dobrijeviç me afera të sajuara të nxitura nga gazetarë si Antoni Kovaçeviç, edhe pse ai është një njeri zëri i të cilit dëgjohet më fort në disa adresa të rëndësishme në Uashington. Një problem të ngjashëm ka edhe peshkopi Maksimi, i cili është gjithashtu në Amerikë dhe që edhe pse me mendje brilante, është hequr nga Fakulteti i Teologjisë në Beograd. Edhe babait të Savës iu mohua e drejta për të thënë diçka për politikën e udhëhequr nga kreu i PSC-së dhe shteti i Serbisë. Prandaj, askush nuk mund të shprehë publikisht një qëndrim kundër Porfirit dhe Vuçiqit. Kishës i është detyruar heshtja, gjë që nuk është e mirë për rajonin.

AUTONOMIA: Besoj se nuk ka rëndësi për rajonin, pasi “kapaciteti demokratik” i peshkopëve të lartpërmendur të kishës shtetërore serbe, ashtu si opozita serbe dhe mediat nën kontrollin e tyre, përfundon brenda kufijve të Serbisë. Me fjalë të tjera, qëndrimi i tyre ndaj shteteve të rajonit është identik, ndonjëherë edhe më keqdashës, sesa qëndrimi ndaj Malit të Zi, BeH-së dhe Kosovës që kanë patriarku Porfirije, presidenti Vuçiq dhe mediat që ai kontrollon.
TRAJKOVIQ: Dua të besoj se deklarata juaj nuk qëndron dhe se brenda qarqeve të caktuara të kishës serbe ka marrëveshje të heshtur me Porfirin dhe Vuçiqin vetëm për shkak të frikës së tyre ndaj mekanizmave që mund të marrin Sinodi dhe Patriarku në drejtim të ndëshkimit ndaj ”klerikut të pabindur” si ndryshime në vendin e shërbimit, zhvendosje nga dioqeza të caktuara etj. ato janë vetëm një pjesë e sanksioneve që mund të zbatohen ndaj tyre nëse thonë diçka që nuk është në përputhje me qëndrimin zyrtar të kreut të kishës dhe shtetit tonë. Nëse, nga ana tjetër, nëse ajo që thatë është e vërtetë, atëherë me të vërtetë presim vetëm një rënie më të thellë.

AUTONOMIA: Deri në çfarë mase politika malinje e partive opozitare serbe ndaj rajonit është një justifikim për Perëndimin për qëndrimin se presidenti Vuçiç është partneri i tyre sepse nuk shohin një alternativë politike evropiane në Serbi?
TRAJKOVIQA: Ky është një problem i madh. Barrikadat që vendosën serbët në veri të Kosovës është i njëjti shkatërrim që kemi parë në fillim të viteve nëntëdhjetë në Kroaci dhe kudo ku luftuan Sllobodan Millosheviqi dhe ushtritë e tij. Ajo recetë, them unë, tani është aplikuar në Kosovë dhe mbështetet nga qarqe të caktuara opozitare në Beograd. Disa publikisht, disa në heshtje. Sigurisht që keni edhe ata që e kritikojnë, por janë margjinalë, gjë që dëshmon për krizën e rrezikshme në të cilën ndodhet Serbia sot.

AUTONOMIA: Kush i vendosi barrikadat në veri të Kosovës?
TRAJKOVIQ: Barrikadat janë ngritur dhe drejtuar nga grupi mafioz i Milan Radojiçiqit. Gazetari Tim Xhuda ka shkruar së fundi për këtë dhe ka pohuar se më shumë se gjashtëqind të rinj nga veriu i Kosovës janë dërguar në Rashkë, ku janë trajnuar për t’i rezistuar shqiptarëve. Në këtë kuptim, historia për grupin Wagner që pretendohet se është atje është më shumë një hile me të cilën trimërohen serbët, por edhe propagandë, qëllimi i së cilës, në kuptimin politik, është të lidh më tej serbët me rusët. . Kam frikë se Vuçiq, i cili është një eksponent kryesor i politikës ruse në Ballkan, është pjesë e asaj propagande.

AUTONOMIA: Pas heqjes së barrikadave, a prisni që situata në veri të Kosovës të qetësohet?
TRAJKOVIQ: Situata është ende shumë e vështirë. Në bisedimet me zyrtarët perëndimorë, kryeministri Albin Kurti kërkon me këmbëngulje partnerë që do ta ndihmonin të forconte pozitën e tij. Kurti është i vetëdijshëm për dobësinë e Kosovës në raport me ushtrinë serbe dhe është e natyrshme që ka frikë nga konflikti. Në të njëjtën kohë, pavarësisht se çfarë thotë ai, Vuçiq ende i frikësohet ndërhyrjes së mundshme të NATO-s në rast të një konflikti me intensitet më të madh. Nëse këto dy frika do të mund të përdoreshin disi për të mbështetur projektin e promovuar nga Gabrijel Eskobar dhe Miroslav Lajçak, i cili u referohet komuniteteve komunale, do të arrinim në një zgjidhje: serbët do të ktheheshin në institucione, veçanërisht në ato të sektorit të sigurisë.

Nga ana tjetër, edhe Perëndimi bëri shumë gabime.

AUTONOMIA: Në çfarë?
TRAJKOVIQ: Proceset në Kosovë kanë qenë të gabuara. Filloi me Marrëveshjen e Brukselit, kështu që Federica Mogherini erdhi me idenë e ndarjes së Kosovës, e cila u mbështet nga Hashim Thaçi dhe Vuçiq. Pikërisht për shkak të kësaj bredhjeje, Perëndimi sot nuk di nga t’ia fillojë. Në fund të fundit, nëse integrimi i serbëve në sistemin e Kosovës bëhet nga mafia, qëllimi i vetëm i së cilës është krijimi i kanaleve të tregtisë së drogës dhe aktiviteteve të tjera ilegale, atëherë çfarë prisni?! Sapo dikush u përpoq ta pengonte, kishte shpërbërje dhe tërheqje të serbëve nga institucionet, barrikada dhe oferta për konflikt dhe luftë si zgjidhje. Sfondi, natyrisht, është i njëjtë: mafia duhet të fitojë. Dhe kjo është ajo që më shqetëson: a do ta mundë politika normale politikën mafioze.

AUTONOMIA: A mund të jetë zgjidhja plani franko-gjerman?
TRAJKOVIQ: Me sa di unë, ai plan nuk përfshin një karrige për Kosovën në OKB, por përfshin atë që Vuçiq nënshkroi në Marrëveshjen e Brukselit – se Serbia nuk do ta pengojë Kosovën në proceset e integrimit në BE dhe në institucionet evropiane. . Deri më tani kemi pasur mosnjohje, përpjekje për të penguar anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës dhe një sërë aktivitetesh të tjera të Serbisë. Në të njëjtën kohë, nëse Beogradi nuk bën një deklaratë përfundimtare për Rusinë, Kosova do të marrë gjithnjë e më shumë mbështetje nga NATO, do të forcohet dhe do të investojë në potencialin ushtarak të Kosovës. Të gjitha këto, ju kujtoj, Vuçiq i ka nënshkruar në Bruksel.

AUTONOMIA: Çfarë ka firmosur?
TRAJKOVIQ: Krijimi i Ushtrisë së Kosovës. Perëndimi do të punojë për hyrjen e Kosovës në institucionet evropiane, ndërsa vendimin për anëtarësim në OKB do ta lërë për më vonë.
“Vuçiq është një njeri që lufton vetëm për veten e tij. Ai kujdeset për Serbinë”

Në përgjithësi, mendoj se brenda dokumentit franko-gjerman ka elementë të mirë dhe të pranueshëm dhe normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës do të nënkuptonte stabilizim të rajonit. Mendoj se në këtë moment prioritet është që Serbia të vendosë sanksione kundër Rusisë, d.m.th. për të harmonizuar politikën e saj të jashtme me politikën e jashtme të BE-së. Do të ishte shumë e rëndësishme për qytetarët e Serbisë dhe vetë Serbisë.

AUTONOMIA: A do ta bëjë Serbia?
TRAJKOVIQ: Vuçiq nuk do të vendosë kurrë sanksione ndaj Rusisë.

AUTONOMIA: A e mbështesin këtë qytetarët e Serbisë?
TRAJKOVIQ: Hulumtimet tregojnë se rreth 75 për qind e qytetarëve serbë e kundërshtojnë anëtarësimin në BE; Në të njëjtën kohë, liderët e opozitës u shpjegojnë përfaqësuesve ndërkombëtarë se këto të dhëna shkatërruese janë rezultat i kontrollit të mediave të Vuçiqit, të cilat çdo ditë mbjellin histeri antievropiane dhe antiamerikane, bëjnë luftë dhe destabilizojnë shtetet e rajonit. Në rregull, pranoj, por pyes veten pse nuk dëgjojmë një zë të fortë nga partitë opozitare kundër politikave të tilla. Jam i sigurt se ai do të dëgjohej dhe se do të mbështetej nga disa partnerë në rajon; sidomos nga ata të cilëve u kërcënohen kufijtë shtetërorë. Në ato shoqëri, Serbia mund të gjente shumë miq dhe bashkëpunëtorë – si në Bosnje dhe Hercegovinë, ashtu edhe në Mal të Zi, një vend që, siç dihet, gjithmonë u ka ofruar strehë liderëve të opozitës demokratike në Serbi. Ndonjëherë pyes veten nëse kjo lloj marrëveshjeje anti-perëndimore dhe anti-fqinjore mes qeverisë dhe opozitës përfaqëson një strategji “tani apo kurrë”.

AUTONOMIA: Çfarë do të thotë? Për çfarë strategjie e keni fjalën?
TRAJKOVIQ: E kam fjalën për përpjekjen për të arritur qëllimet e Serbisë si shtet i madh. Ndoshta mendojnë se ka ardhur koha për “gjysmën e dytë” të luftërave të viteve nëntëdhjetë, për të cilën foli Ivica Daçiq. Nëse vërtet mendojnë kështu, atëherë është e qartë se as qeveria dhe as opozita nuk e kuptojnë se Perëndimi po punon shumë thellësisht për të shtypur mekanizmat e veprimit malinj të politikës së Vuçiqit. Dhe kjo nënkupton edhe shtypjen e aktivitetit malinj të opozitës.

AUTONOMIA: Çfarë po ndërmerr saktësisht Perëndimi për të parandaluar ndikimin keqdashës të Beogradit në rajon?
TRAJKOVIQ: Së fundmi ndoqëm përkujtimin e përvjetorit të Reçakut. Ai krim, që nga dita e kryerjes, u pasua me polemika të shumta, gjë që u pranua nga disa përfaqësues të bashkësisë ndërkombëtare perëndimore. Do t’ju kujtoj se ish-ambasadori i Francës në Beograd, Gabriel Keller, e ka mohuar mënyrën se si William Walker e ka portretizuar Raçakun në raportin e tij.

AUTONOMIA: Disa zyrtarë dhe ministra në qeverinë e Zoran Gjingjiq pretendojnë se në mars 2003, ambasadori Keller i dërgoi Ministrisë së Jashtme Franceze një raport skandaloz për vrasjen e kryeministrit serb. Thuhet se raporti përkoi kryesisht me neveritë e shqiptuara nga Partia Demokratike e Serbisë e Vojislav Koshtunicës për motivet dhe sfondin e vrasjes së kryeministrit Gjinxhiq, prandaj MPJ franceze ia ktheu dërgesën ambasadorit Keller. Unë do të thoja që pretendimet e ambasadorit Keller mund t’i merrni me një kokërr kripë.
TRAJKOVIQ: Mirë, por çështja është ndryshe: përkujtimi i fundit i Reçakut mblodhi një numër të madh përfaqësuesish ndërkombëtarë në Prishtinë, të cilët po kthehen në Reçak për të arritur një konsensus se ishte një krim i forcave serbe kundër civilëve shqiptarë. Dhe ai do të ketë sukses në këtë, veçanërisht nëse Vuçiç vazhdon të udhëheqë një politikë pro-ruse, duke konfirmuar vazhdimisht besnikërinë e tij ndaj Moskës. Duhet pranuar se Vuçiq ka lindur nga ideologjia dhe shërbimi rus; ai nuk është një njeri të cilit rusët i imponojnë diçka, përkundrazi: ai zgjodhi me vetëdije anën ruse, d.m.th. për anën e agresorit në Ukrainë.

AUTONOMIA: Atëherë pse ambasadori amerikan në Beograd Christopher Hill e mbështet Presidentin Vuçiq?
TRAJKOVIQ: Vuçiq po merr paralajmërime serioze dhe në prapaskenë gjërat duken shumë ndryshe. Mos harroni se Amerika tashmë dy herë ka parandaluar një konflikt në veri të Kosovës – herën e parë gjatë mosmarrëveshjes Beograd-Prishtinë për targat, herën e dytë së fundmi, para se të merrej vendimi që serbët të tërhiqeshin nga barrikadat. Kam frikë se nuk do ta bëjë për herë të tretë, sidomos nëse Beogradi nuk ka kuptim. Mosvendosja e Serbisë në raport me Rusinë, gjegjësisht refuzimi i Beogradit për të vendosur sanksione ndaj Moskës, mbart rrezikun e një konflikti serioz në veri të Kosovës, pas të cilit serbët do t’i priste një “stuhi” e re. Njerëzit nuk mund të mbijetonin aty ku raketat fluturojnë mbi kokat e tyre, ashtu si miliona ukrainas nuk mund të mbijetojnë në Ukrainë. Nëse një vend ju ndihmoi dhe parandaloi dy herë një skenar lufte, kam frikë, them se nuk do të bëjë të njëjtën gjë herën e tretë.

Komuniteti ndërkombëtar perëndimor po diskuton në mënyrë aktive për Kosovën dhe këmbëngul për një mbërritje të përshpejtuar në Beograd dhe Prishtinë dhe për të gjetur një zgjidhje kompromisi. Vakuumi i sigurisë në veri të Kosovës është i tmerrshëm: nuk ka polici serbe, policët shqiptarë po marrin stacionet policore në veri, edhe pse e dinë që popullata vendase nuk e pranon. Nëse nuk ke polici, ke krim. Ai vakum në veri nuk mund të zgjasë shumë. Nëse nuk ka kuptim, pasi nuk ka qartë, do të përfundojmë në një situatë ku askush nuk do të na ndihmojë. Serbët që emigrojnë nga veriu do të largohen në numër shumë më të madh. Duke gjykuar nga përvoja nga enklavat, nga Prishtina dhe nga qytetet e tjera të Kosovës, nëse largoheni një herë, do ta keni të vështirë të ktheheni.

AUTONOMIA: A i dëgjon presidenti Vuçiq paralajmërimet e Brukselit apo, pasi ka zgjedhur Amerikën si partner kyç – si dhe atë – nuk i kushton shumë rëndësi kritikave që vijnë nga kryeqytetet evropiane?
TRAJKOVIQ: Si zakonisht, Vuçiq ka llogaritur gabim. Amerika nuk mund të bëjë pa Evropën, as Evropa pa Amerikën. Në këtë kuptim, Vuçiq sërish po luan ashpër me zjarrin. Në kohën e kancelares Angela Merkel, vështirë se mund të jetonim me promovimin e gjermanëve dhe politikës gjermane nga Vuçiq. Në atë kohë ai konsiderohej si “gjerman”. Pas largimit të Angela Merkel, ai ndërroi aleatë, duke harruar se fuqitë e mëdha nuk falin aq lehtë. Hashim Thaçi gjithashtu besonte se ai mund ta udhëheqë Kosovën me një politikë antigjermane, kështu që një ditë fluturoi për në Uashington me qëllim që të takohej me Vuçiqin, por fillimisht u kthye në Prishtinë dhe më pas në Hagë nga një aeroport evropian. Të njëjtin gabim bën edhe Vuçiqi, i cili sot fyen Gjermaninë dhe popullin gjerman! Xhepi i Vuçiqit është plot me krime. Dhe Europoli është evropian dhe ai bagazh i rëndë që mban mund të hapet lehtësisht. Vuçiq investoi shumë në marrëdhënie të mira me Amerikën për të mbrojtur gjoja Serbinë. Në thelb, ai është një njeri që lufton vetëm për veten e tij. Ai kujdeset për Serbinë. Besimi se ai mund të ruajë fuqinë e tij dhe veten në aleancën aktuale me Amerikën është i gabuar. Do ta shohësh!

Tamara Nikçeviq (Autonomia, pamjet e ekranit: Gradska TV)/ Përkthimi është bërë nga Voal.ch me Google dhe për saktësi është konfrontuar në shqip, anglisht, frëngjisht, italisht)