VOAL

VOAL

“Prilli i thyer” i zgjedhjeve parlamentare ­Nga Enxhi Nasto

April 16, 2021

Komentet

Fitorja e Trumpit mund të çojë drejt paqes në Ukrainë, por në favor të kujt?

Steve Gutterman

Perceptimi i përgjithshëm është se përfundimi i luftës së Rusisë kundër Ukrainës nuk është afër. Por fitorja e Donald Trumpit mund të nxisë një përpjekje për ta arritur një marrëveshje paqeje, ku Ukraina, Rusia, Shtetet e Bashkuara dhe shtete të tjera do të diskutojnë për kushtet e mundshme.

Fitorja e Trumpit në zgjedhjet presidenciale të 5 nëntorit vendosi një afat, në njëfarë mënyre, sepse ai theksoi disa herë gjatë fushatës se do ta përfundonte luftën shumë shpejt nëse zgjidhet, madje pa pritur për inaugurimin e tij më 20 janar.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e shfrytëzoi këtë gjë në deklaratat e tij të para publike për rezultatin e zgjedhjeve në SHBA, duke thënë më 7 nëntor se “dëshira” e Trumpit për t’i “rigjallëruar marrëdhëniet” me Rusinë dhe për të ndihmuar në përfundimin e luftës në Ukrainë “meriton, të paktën, vëmendje”.

Kjo deklaratë u bë mes lëvdatave të mëdha të Putinit për Trumpin: Ai tha se presidenti i zgjedhur kishte treguar “guxim” dhe kishte “vepruar si burrë” kur ishte qëlluar me armë në korrik, dhe se përshtypja e tij ishte se, gjatë mandatit të tij 2017-2021, Trump ishte penguar nga ndjekja e objektivave të tij.

Deklaratat e Putinit u shprehën në një mënyrë që qartësisht synohej të dukeshin rastësore dhe të shkujdesura. Por, ato sugjerojnë se Kremlini do të përpiqet ta shfrytëzojë ndryshimin e pushtetit në Shtetet e Bashkuara dhe shpresat e Trumpit për ta ndërmjetësuar paqen për t’i çuar përpara synimet e veta në Ukrainë.

Megjithatë, nuk ka asnjë shenjë që Moska ka hequr dorë nga objektivat e saj të deklaruara, që përfshijnë kontrollin rus mbi pesë rajone të Ukrainës dhe një ndalim të përhershëm për anëtarësimin e Ukrainës në NATO.

Mëngjesin pas deklaratave të Putinit, zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, dukej i etur për ta përforcuar këtë mesazh. Ai tha se Putini ka përmendur vazhdimisht se Rusia është e hapur për dialog, por presidenti “asnjëherë nuk ka thënë se objektivat [e pushtimit] kanë ndryshuar”.

Me forcat e saj që po avancojnë në Ukrainën lindore me ritmin më të shpejtë që nga muajt e parë pas pushtimit të plotë në shkurt të vitit 2022, Moska nuk duket e gatshme për kompromis.

Kreu i Këshillit të Sigurimit të Putinit, Sergei Shoigu, gjithashtu sugjeroi se Moska është e hapur për bisedime, por vetëm sipas kushteve të veta.

“Tani, kur situata në arenën e operacioneve ushtarake nuk është në favor të regjimit të Kievit, Perëndimi përballet me një zgjedhje – ta vazhdojë financimin e tij dhe shkatërrimin e popullit ukrainas ose t’i pranojë realitetet aktuale dhe t’i fillojë negociatat”, tha Shoigu më 7 nëntor.

Kjo është një nga sfidat kryesore për çdo përpjekje nga Trumpi për ta përfunduar luftën. Armëpushimi ose paqja e kënaqshme për Moskën ka gjasa të shihet si një humbje për Kievin dhe mund ta lërë Rusinë në një pozicion për ta kërcënuar Ukrainën dhe madje Perëndimin. Kështu, Shtëpia e Bardhë do ta kishte të vështirë ta paraqiste atë si një fitore gjeopolitike.

Me inaugurimin e Trumpit vetëm dhjetë javë larg, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, po përpiqet ta parandalojë këtë gjë. Ai po i kërkon Perëndimit të dërgojë më shumë armë, për ta ndihmuar Ukrainën ta përmirësojë pozicionin e saj në fushëbetejë dhe ta hapë rrugën për një “paqe të drejtë”, duke paralajmëruar se paqja sipas kushteve të Rusisë do të ishte një gabim i rëndë.

“Ka pasur shumë diskutime për nevojën për t’iu dorëzuar Putinit, për të bërë hapa pas, për të bërë disa lëshime. Kjo është e papranueshme për Ukrainën dhe vetëvrasje për të gjithë Evropën”, tha Zelensky në një takim të Komunitetit Politik Evropian në Budapest më 7 nëntor.

Përçarjet në Perëndim ka rrezik të shkojnë në favor të Rusisë.

Duke folur në Budapest më 8 nëntor, presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, e mbështeti Zelenskyn, duke thënë se “duhet ta forcojmë Ukrainën, ta mbështesim Ukrainën, sepse nëse nuk e mbështesim Ukrainën, ky është një sinjal i gabuar që ia dërgojmë Putinit, por edhe disa regjimeve të tjera autoritare në mbarë botën”.

Por, kryeministri hungarez, Viktor Orban, një aleat i Trumpit që gjithashtu është i afërt me Putinin, shprehu diçka pak a shumë të kundërt.

“Situata në front është e qartë, ka pasur një disfatë ushtarake [për Ukrainën]”, tha Orban. “Amerikanët do të tërhiqen nga kjo luftë”.

Por, se kjo do të ndodhë ose jo, ende nuk është e qartë, pavarësisht deklaratave të përsëritura të Trumpit se lufta duhet të përfundojë dhe kritikave të tij për miliarda dollarët mbështetje ushtarake që Shtetet e Bashkuara kanë dhënë për Ukrainën nën presidentin aktual, Joe Biden.

Përtej treguesve se ai do ta përdorte ndihmën për Ukrainën si mjet presioni për ta sjellë Kievin dhe Moskën në tryezën e negociatave, Trumpi nuk ka detajuar se si do të përpiqet t’i ndalë luftimet, kështu që qasja që ai do ta zgjedhë mbetet një variabël thelbësore teksa i afrohet mandati i ri.

Këshilltarët e Trumpit kanë paraqitur ide, disa prej tyre publikisht. Por, në një raport të 6 nëntorit që citonte aleatë anonimë të Trumpit, The Wall Street Journal raportoi se ai “nuk ka miratuar një plan specifik paqeje” ose nuk ka vendosur për një plan për ta ulur Putinin dhe Zelenskyn “në të njëjtën tryezë për të negociuar.”

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Doruntina Baftiu

A rregullohet inaktiviteti i Akademisë së Shkencave?!- Nga Prof. dr. ELMAS LECI

Ka ditë që opinioni është njohur edhe me një “ide nga lart” mbi krijimin e një të ashtuquajtur Këshilli Shkencor Mbikëqyrës mbi punën shkencore me “synimin për të bërë përparime të reja në shkencën shqiptare”?! Në këto momente kur po e vërdallis në mendje këtë “ide”, që kërkon të nxjerrë nga inaktiviteti punën tonë shkencore, më erdhi në mendje një intervistë e dikurshme e publikuar me shkencëtarin e madh Lomonosov, që korrespondenti gazetar e pyet në një intervistë për sukseset e tij në disa shkenca, e ndërsa shkencëtari që i përgjigjet gazetarit se: “Sukseset ia dedikoj prapanicës (ai i a tha troç, by… por unë nuk po e them në atë ligjëratë të drejtë), pasi -i u përgjigj Lomonosovi- se unë e ul “atë” dhe nuk e shkul”, atëherë kjo bëri bujë dhe ishte një lajm sensacional. Po a ndodh kështu me akademistët tanë “që ta ulin e të mos e shkulin atë….”. Opinioni thotë jo! Aktualisht po na shpikin edhe njëqind marifete, e madje na “implikojnë” edhe qeverinë që të dalin nga “bataku” me Këshilla Mbikëqyrës e artifica të tjera. Mirëpo para se të merret me “propozimet e reja”, Akademia jonë e Shkencave duhet t’i thotë opinionit se “çka bërë në kohën e këtij kryeshkencëtarit të ri”?!

Dikur, para se sa ta “katapultonin” kryetarin e tanishëm të Akademisë së Shkencave, u tha nga prima i qeverisë se “ajo (Akademia e Shkencave) ishte kthye (kuptohet për akademikët) në një vend funeralesh”. Paraprakisht mund të pohoj dhe këto me fakte, se ahere me veprimtari studimore Akademia e Shkencave, qe më mirë se sa sot. Lidhur me respektin që u është bërë atyre akademikëve të ndjerë, ishte gjë e meritueshme sepse Akademia e tyre ishte Akademi, ndërsa kjo lloj “Akademie” (siç është opinioni), nuk ka sjellë studime të tilla për t’u mbajtur mend. Këtë do ta argumentoj në vijim: Pra, sot me plot gojën mund të themi, jo vetëm të kundërtën e asaj që u tha ahere para “katapultimit” të kryetarit të ri, por diçka më të thelluar se aq, se “Akademia nga vend organizimi funeralesh, sot me inaktivitetin e saj, është kthyer në një vendvarrimi të shkencës shqiptare. Jo të asaj që përfaqëson kryetari prof. Gjinushi se “atë ne nuk e bëjmë”?!, por i shkencave Albanologjike ku ne kemi emergjencë, kemi dhënë e mund të japim kontribute me vlerë në saktësimin e mëtejshëm e më të hershëm të rrënjëve tona, në atë që janë fushat, përkatësisht të gjuhësisë, të historisë, të kulturës e trashëgimisë. Guxoj me keqardhje t’u them se juve drejtues të Akademisë, keni aty rreth e rrotull një dyzinë jo akademikësh, se akademikët aty numërohen me gishta dhe veçoj pak vetë, të tjerët janë numërorë, që marrin pagat e nuk kanë asnjë botim që ta njohë opinioni. Mendimet vizionare e reformatore të oponentëve, si kryesisht të akademik prof.dr. Artan Fugës e të ndonjë tjetri, mund të them se janë nëpërkëmbur ose lënë me dashje në heshtje dhe ky është opinioni. Siç guxova e u thash se asgjë me vlerë universale për çështjen kombëtare nuk ka këto vite nga Akademia e Shkencave, guxoj t’u them në formë pyetje se a e dini që historia jonë e re dhe e vjetër është bërë lëmsh?! Të vjetrit te ne njohin kryesisht atë, aq sa e njohim, të shkruar në kohën e largqoftit. Të rinjtë njohin pak ose aspak një histori kombëtare rrumpallhane se rrumpalla mësohet në shkolla, servirur tekstet nga shtëpi botuese fantazma për biznese, pasi ashtu është udhëzimi absurd i përdorimit të teksteve alternativë, shembulli më i keq i mësimit të shumë historive e në përfundim të asnjërës. Thuhet se kjo mënyrë të mësuari qenka e bazuar edhe në ligj. Aq më keq. Kjo, i teksteve alternative, është biznes i shtëpive botuese pa përgjegjësi dhe programe të tilla duhet të jenë të palejueshme në shkolla.

Historia është një, e duhet të jetë ajo që rekomandon pa diskutim Akademia e Shkencave. Edhe mund të mësojnë nxënësit e aq më shumë studentët, variante të ndryshme historie, por Akademia duhet të plotësojë mbi 90 për qind të mendjeve të tyre me variantin bazë që të mbajë firmën e studiuesve më në zë e më kompetentë të fushës së historisë. Historia nuk është rruga si e shumë lumenjve që në fund të çojnë në det. Jo, të nderuar akademikë të institucionit tonë të vetëm shkencor, që flet e duhet të flasë dhe shkruaj në emër të shtetit e jo të pushtetit, sepse presupozohet se ti si Akademi Shkence jep vetëm të vërtetën dhe për të ke mendim të pavarur, që mund të mos u pëlqejë pushtetarëve, por mendimi juaj është vendimi i patundur, ndonëse ju si drejtues keni ardhur në krye si pushtetar e kjo ju pengon shumë. Institucioni që drejtoni ka një peshë të madhe, që me gjithë konsideratën që kam për shkencën që i përkisni, nuk mundet dot ta ngrini atë peshë.

Çfarë keni bërë ju, kur them ju me kuptoni institucioni, që të sanksiononi “vjetërsinë e re” të gjuhës shqipe, duke mos u mohuar, por përshëndetur Konferencën e fundit Ndërkombëtare për origjinën e gjuhës, që sot me zbulimet e reja nga arkivat e botës, veçanërisht të Vatikanit e të Stambollit, rezulton se gjuha jonë është tepër e lashtë, ndërsa ju e keni lënë shqipen e shkruar me shkollën e Korçës, pra në atë datë që tashmë dihet dhe “shyqyr” që na e ka vendos komunizmi i vetizoluar. Mirëpo diapazoni i tanishëm ka kohë që është tjetër dhe pikërisht këtë nuk e keni, as kuptuar, as perceptuar. A ka me ofendim më të madh për këtë popull të lashtë, që ende i thuhet se “që në lashtësi libra kemi pasur, por shkolla jo”! Si nuk kemi pasur shkolla?! Po ku kanë mësuar ata që kanë shkruar librat dhe për kë i shkruanin?! Për kë u shkrua “Formula e pagëzimit” kur nuk kishte njerëz që ta lexonin?! Kemi pasur shkolla, madje jo pak në Shqipërinë e sotme londineze dhe në të gjitha trojet shqiptare. Po përmend Shkollën e Kurbinit të themeluar në vitin 1632 në afërsi të Krujës (ka të tjera më thellë në histori), e cila është një prej shkollave të para shqipe.

Ajo i përkiste vilajetit të Shkodrës dhe u ngrit në fshatin Gallatë, pasi aty Gjergj Kastriot Skënderbeu kishte shumë ndikim. Klasa që u hap në 1632 nga Ipeshkvi Gjon Kolesi me dokumente thuhet se kishte 12 nxënës. Përveç leximit e shkrimit, aty jepej dhe mësimi i gramatikës shqipe. Përdoreshin si tekste mësimore veprat në gjuhën shqipe të Frang Bardhit, Pjetër Budit, Pjetër Bogdanit. Këto kohët e fundit ka pasur zëra të shkruar e të pashkruar, për ta riparë datimin e të parës shkollë shqipe në vendin tonë, por që Akademia e Shkencave as ka lëvizur nga e kaluara e Mësonjëtores së Korçës, vepër kjo e gjurmë e shndritshme e veprës së Rilindësve tanë. Po a nuk janë rilindës edhe ata, që i hapën ato shkolla dy e tri shekuj e gjysmë para kësaj? Shkolla e parë shqipe mund të kërkohet dhe në një tjetër gjeografi rajonale nga ajo e mësipërmja, në Jug të vendit. Dhe kronikat thonë se në vitet 1628-1661, shkolla shqipe me germa latine u hap në Dhërmi të Himarës dhe më vonë edhe në disa qendra të tjera të krahinës. Pa dyshim një kapitull më vete përbën shkolla e parë shqipe në Kosovë, aq më tepër se ajo është e shekullit XVI, afro gjysmëshekulli para shkollës së Kurbinit e Velës.

Shkolla shqipe e Stubllës ka një traditë pesëshekullore. Edhe atëherë kur persekutimi i arsimit shqip nga autoritetet osmane ishte i ngritur në sistem, në Stubëll, fshat i Malësisë së Karadakut, më 1584 filloi mësimi shqip. Pra, tradita e arsimit tonë kombëtar shqip, rasti më i parë është në trevën e Kosovës. Duke marrë në analizë këtë traditë të vyer të katër shekujve më parë, shkencërisht dhe pa paragjykim, siç i ka hije një historiografie moderne, a nuk është me vend që “datëlindjen” e shkollës shqipe ta shtyjmë më përpara, te një shkollë në Stumbëll, Velë, Kurbin a diku tjetër?! Po ai Universiteti i Durrësit i vitit 1320, që konsiderohet universitet mesdhetar, çfarë është e çfarë tregon. Ai universitet edhe sot në Zadar Kroaci mban po të njëjtën emër, Universiteti i Durrahut! Zyrtarisht ai universitet ka vendosur edhe datën e themelimit, 14 qershorin e vitit 1396 dhe në historikun e tij shkruhet se rektori i parë ishte Gjoni i Dyrrahut dhe se ai e zhvendosi aty universitetin nga Durrësi, atëherë kur te ne nisën tentativat osmane për pushtim. Po ta kishin këtë fakt të tjerët, qoftë edhe vendet më të zhvilluara evropiane, kushedi se çfarë ditirimbesh do t’i kishin thurur atij! Ne, ju, për të asgjë! Shtyjeni burra të shkencës ca me tutje në histori shkrimin e shqipes, siç ka qenë në të vërtetë e shkruar gjuha shqipe në shekuj! Apo teza tjetër që gjuha shqipe është e vjetër 12 deri 20 mijë vjet më parë.

Hipotezat zgjidhen dhe bëhen me Konferenca Shkencore kombëtare e ndërkombëtare, me lobingje dijetarësh, me diskutime e me debatime dhe argumentime shkencore mbarëpërfshirëse, që gjithsesi i shërbejnë në një farë mënyre edhe Sigurisë sonë Kombëtare. Përse të kemi frikë të flasim e të shkruajmë për trojet tona se ku shtrihen, cilët janë e sa janë, madje kush i disponon e si?! Çubrilloviçi, akademiku famëkeq serb për ne dhe i mirë e me reputacion për serbët, ka krijuar alibi edhe atje ku ata nuk kanë pasur as troje, as popuj. Ndërsa ju akademistët tanë të censuruar e vetëcensuruar, keni frikë se kaloni vijën e kuqe politike. Kaq shpejt harruat qëndresën greke për emërtimin Maqedoni e atyre as që i u bë vonë as për Evropën e as për askënd se po shkelnin vijat e kuqe politike?!

Nuk i akuzoi njeri ata për grekomëdhenj e nacionalistë të ethshëm siç janë?! Jo të nderuar studiues të Akademisë, ju duhet të kuptoni e të ndaheni njëherë e përgjithmonë se jeni tjetër gjë e politika është gjë tjetër. U hodh ideja e “Open Ballkan” dhe opinioni plus të tjerave priste edhe mendimin akademik të atij zhargoni të vjetër. Përse nuk u argumentua digresioni i ideve të vjetra e të reja okupuese?! Përse nuk thatë se ajo tezë sabotonte rëndë nacionalizmin e domosdoshëm shqiptar e më gjerë?! Shyqyr që dolën gjermanët dhe e luftuan, pa për ju që nuk kishit asnjë zë se “keni hallin e privilegjeve”! “Open Ballkani” ishte perla e ardhur nga Kardeleviçët. Ju mendoj që thoni se keni shumë plane e projekte, edhe kështu mund të jetë, por sa ta shkrepni ju koburen e ndryshkur të Miladinit, serbosllavët e të tjerë fqinj si gjithnjë kanë nxjerrë “nga groposja” artifaktet e vjetërsisë së përvetësuar e të futura thellë nën tokë këtu e dhjetëra vjet më parë, e do kohë përpara i kanë nxjerrë e i “servirin” si relike të historisë së tyre të vjetër si psh., me Deçanin e Selanikun, me Manastiret puro shqiptare të Kosovës dhe me varrin e trilluar të Filipit në Selanik. Akademia e Shkencave domosdo duhet të japë verdiktin e plotë edhe për idenë e “Shtetit Bektashi” sepse çështja e shtetit të Baba Mondit, është në thelb çështje e Sigurisë Kombëtare, që nuk i takon vetëm Presidentit si garant i Kushtetutës, por edhe fjalës së fundit të Akademisë përse-në dhe pse-në? Me një mënishtet të tillë, nëse krijohet, siguria kombëtare, ajo bëhet më e mirë a më e keqe!

Historinë dhe reperkuisionet e saj më mirë se shumëkush i thonë dhe i dinë studiuesit. Të merresh me Sigurinë Kombëtare, ta analizosh atë nga pikëpamja historike, nuk është se merresh me politikë. Jo, larg këtyre keqkuptimeve me dashje a pa dashje! Në titullin e këtij opinioni, hodha tangent idenë e domosdoshmërisë së diskutimeve masive akademike për probleme madhore të Albanologjisë, tryezë kjo si me anëtarët e Akademisë tonë, ashtu edhe me të gjithë profesoratin shqiptar të fushës, brenda vendit e në diasporë. Faktet e deritanishme tregojnë se jemi larg këtyre opsioneve se siç duket te ju, aty brenda ekziston koncepti se “vetë i dimë të gjitha”. As më parë e as tani, po bëhen 30 vjet që nuk kemi tryeza mbarëkombëtare apo ndërkombëtare me akademistë siç ishte psh., ai me e nga arvanitasit Aristidh Kola i ndjerë ose Arif Mati apo Mateo Aref shqiptar nga Franca, potencial intelektual akademik, ose të vendit si prof. Përparim Kambo, prof. Eleni Kocaqi, prof.Piro Prifti e të tjerë, që kanë mend, argumentime e plot dokumente të zbuluara së fundi, si studiuesi i apasionuar i arkivave të Vatikanit Mark Palnikaj, krenari e jona, që e vlerësoi edhe vetë Papa i shenjtë, ndërsa ne këtyre as u hapim derën e Akademisë.

Mund të them pa droje se vlerat e Mark Palnikajt qëndrojnë mbi ju të ndërtesës së Akademisë, se së fundi ai ka zbuluar një sërë dokumentesh në gjuhën shqipe, të cilat plotësojnë thesarin e historisë shqiptare të mesjetës e më tej. Dhe rëndësia e tyre qëndron dhe është edhe më bindëse, sepse kryesisht shumica janë të shkruara me dorë, ku më të rëndësishme janë shkrimet nga shek. XV e që rezultojnë me vazhdimësi. E në vijim të këtij pasqyrimi, që u bën hije sashave të Akademisë, ju në heshtje edhe mund të thoni se, “ç’na duhen ne Mark Palnikajt e Eleni Kocaqët me studimet e tyre pasiononte?! Kush i ngarkoi”, – kur ne kemi akademistët tanë (në vegjetim), që i kemi plot (për emër po), e duke u kursyer po them pa prodhimtari, pa të dhëna e pa zbulime shkencore. Hodhi dikush para disa kohësh “një shashkë” për origjinën “e dyshimtë” të Gjergj Kastriot Skënderbeut, madje për t’i ulur vlerat heroit tonë dhe na e quajtën edhe me origjine sllave! Po a ka turp më të madh për Akademinë tonë të Shkencave, e cila as u ndje fare, kur urgjentisht duhet të ishin “marrë daullet” dhe me fakte, argumente e ngjarje ajo të rivërtetonte të kaluarën, origjinën shqiptare të Skënderbeut edhe nga nëna, përmes tryezave të mëdha shkencore e dokumentacionit të bollshëm që ekziston. Po ato dhjetëra letërkëmbime të Skënderbeut me kancelaritë e vendeve evropiane, që populli nuk i ka ditur se nuk kishte nga t’i dinte, përse nuk i thuhen që janë të zbuluara sot në demokraci?! Po për vendprehjen e eshtrave të Skënderbeut, tezë e re për eshtrat se gjenden në varrezat në Manastirin e Hilandarit, në pirgun e Kastriotëve, çfarë përpjekjesh ka bërë Akademia në zbulim të së vërtetës?!

Opinioni e kërkon të saktësuar këtë tezë! Në regjimin diktatorial diçka ose shumëçka brenda atij koncepti që ishte atëherë për Akademinë, duhet pranuar e thënë se ajo bëri boll. Psh., vendvarrimin e Skënderbeut e saktësoi, por që mbeti me tezën se eshtrat e heroit “turqit i bënë hajmali”! Mirëpo teza e Hilandarit e hedh poshtë këtë version folklorik dhe tregon se shqiptarët e parë heroin e tyre e fshehën “nën gjuhë” dhe eshtrat nuk i a lanë në përdhosje të pushtuesve. Ndërsa në demokraci, Akademia, fjalën e saj, “ahë se e ka thënë”, madje këto vite nuk e ka thënë për asgjë të rëndësishme shkencore. Edhe një Fjalor Enciklopedik, që ka botuar në këto 30 vite, në përgjithësi vetëm kapakët dhe letrën i ka ndërruar botimit të parë, se zërat kanë mbetur po ato apo janë redaktuar si mos më keq dhe me të meta të mëdha thelbësore gjuhësore e dokumentare.

Nuk mund të themi se nga ato mendime, që hidhen për zbulimet e reja shkencore, nuk tregohet se e vërteta është me autorët pasionantë studiues të historisë, por gjithsesi ato teza duhen hedhur në tryezat e gjëra akademike e nëpërmjet të kundërtave, të dalë e vërteta. Ka plot mendime e studime shkencore, që sot edhe nënvlerësohen. Le të marrim studimet e prof. Sazan Gurit. (Ndjesë prof. për ndonjë zhargon të pa saktë e smirioz që hidhet ndaj jush si i “çartur”. Ju këshilloj “mos u mërzisni” se kështu është folur në hapësirën kohore histori, për njerëzit e shkencës). Si qenka i “çartur” profesori i nderuar, që flet e shkruan me pasion për studimet e zbulimet me vlerë të madhe për lashtësinë e gjuhës amtare?!

Si mund të qëndrohet kaq indiferent ndaj tezës së tij të mirëpëlqyer të pellazgjishtes e nuk bëhet asnjë përpjekje për të “vërtetën”, që pa diskutim duhet ta mbrojë Akademia jonë e Shkencave?! Po përse i bën prof. Guri këto studime, për hobi?! Apo se nuk ka punë tjetër, kur “akademistët tanë” (e kam fjalën për ata që punojnë në zyrat e saj) na paskan “punë të mëdha” dhe supet e tyre na i konceptojnë me “shtatë tuje”?! Që të mos dukem komplet nihilist, po them se aty në Akademi ka studiues të brendshëm e të jashtëm me emër, madje me studime admiruese si akademik prof. Pëllumb Xhufi, prof. Shaban Sinani, prof. Irakli Koçollari etj., por që (e meta) pak shikohen nga opinioni në konferenca shkencore e simpoziume, e aq me pak në tryeza diskutimesh të gjëra e me leverdi për historinë e gjuhën tonë, përveç prof. Xhufit e Koçollarit që dalin në ndonjë emision televiziv. Ndaj ta themi hapur se për arsyet që përmenda, te një pjesë e madhe e studiuesve, ekziston edhe një “inat i verbër” midis tyre dhe të Akademisë, mllef i profesoratit e studiuesve i akumuluar ndër vite, që bazohet te mospromovimi që Akademia nuk u ka bërë e as nuk i stimuluar veprimet e tyre studimore.

Rrugëzgjidhje ka: Akademia të dalë urgjent nga inaktiviteti, të reformojë veten, të reformojë objeksionet e shkencës tonë, ku primare është Albanologjia me fushat përkatëse të gjuhësisë e historisë e këto janë domosdoshmëri e mbijetesës së ardhshme të sajë e të kombit tonë. Ideja e fundit e hedhur nga “lart” për një “reformim shkencor” të punës studimore përfshi kryesisht Akademinë nuk e ndihmon çështjen e daljes së Akademisë nga inaktiviteti për të mos thënë se ai lloj “organizimi” (nëse do bëhet) është një censurim. A mund të realizohen tryezat e përbashkëta shkencore me studiues të fushave nga brenda e jashtë vendit, ku ka shqiptarë të mëdhenj në shkenca të ndryshme? Po! Me gjithëpërfshirje të studiuesve këtu në shtetin tonë, në të katërta shtetet rrotull nesh, ku kemi trojet dhe popujt tanë dhe me amplifikimin e fortë të mendimeve të studiuesve, kjo arrihet dhe është e domosdoshme. Por sa të “hapen këto dyer nga Akademia”, sa të reformohen konceptet e saj dhe sa të dalë ajo nga inaktiviteti, nuk e di sa duhet të presim! Nëse nuk qëndrojnë këto që përmendëm e nuk i pëlqejnë Akademisë, konkluzioni është i thjeshtë fare: A mundet Akademia e Shkencave t’i thotë opinionit me dy fjali se “çfarë shkence ka bërë në këto vite dhe në cilën fushë”?! Po na e tha këtë, hallall!

* Drejtor Ekzekutiv Instituti i Sigurisë dhe Mbrojtjes

/Gazeta Panorama

Debat në Washington mbi rolin e Shqipërisë në Luftën e II Botërore- Nga Isuf B.Bajrami

 

Gazetarë grekë në Uashington kanë tentuar dy ditë më parë të imponojnë qëndrimin e vendit të tyre lidhur me pozicionin e Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Përbri ndodhet Memorandumi Kundrafashist Çam i vitit 1947; është në anglisht që të përdoret.

Një gazetar nga Athina, i quajtur Lambros, gjatë një konference shtypi të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit të SHBA jo vetëm ka pyetur por edhe ka komentuar rreth Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri dhe Ballkan, duke interpretuar me tendencë fragmente të asaj periudhe, që nuk kanë prishur imazhin antifashist të Shqipërisë në atë periudhë. Debati mes gazetarit grek dhe zëdhënësit Casez ka pasur si pikënisje një letër, që shoqëria “Vatra” në SHBA i ka nisur Departamentit të Shtetit të SHBA, lidhur me problemet etnike në Ballkan dhe për problemin shqiptar në rajon, me kontekst zgjidhjen e problemit të Kosovës dhe pozicionimin e kahershëm të Shqipërisë përkrah Perëndimit edhe në Luftën e Dytë Botërore.

Gjithë qëllimi i gazetarit grek Lambros ishte identifikimi i përcaktimit grek se ccamët e Greqisë ishin koloboracionistë me pushtuesit gjermanë dhe të justifikojë pastrimin etnik të kësaj treve shqiptare përgjatë viteve 1945-1946.

Departamenti Amerikan i Shtetit, ka vlerësuar në konferencën e fundit të tij se mbi çështjen e qëndrimit të Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore duhet ta përcaktojnë vetëm historianët dhe jo emocionet. Në këtë konferencë të dhënë nga Casey, SHBA shprehet se me Shqipërinë ka marrëdhënie mjaft të mira. Një qëndrim i tillë i gazetarëve grekë më ndikim në SHBA vjen në momentin kur mes vendeve të Ballkanit ka nisur një studim për një histori të përbashkët, ku do të eliminohen faktet emocionale dhe që tentojnë të sjellin një urrejtje mes popujve. Profesori i Pedagogjisë së Universitetit të Athinës, Panajoti Ksohelli, është duke përfunduar një projekt mbi studimin e figurës së “tjetrit” në librat shkollorë, që përdoren për mësimin e gjuhës dhe historisë, të detyrueshme në Greqi dhe në katër vende të tjera Shqipëri, Turqi, Bullgari dhe Maqedoni. “Qëllimi kryesor i këtij studimi është gjetja dhe zhdukja e ideve, përshtypjeve armiqësore midis shtetesh, të cilat formohen dhe përcillen nëpërmjet librave shkollorë”, shpjegon profesor Ksohelli. Studimi përfshin librat e vendeve të sipërpërmendura në dhjetëvjeçarin e 1980-ës dhe 1990, ndërkohë që ka filluar studimi për vitin 2000.

Më poshtë po japim të plotë debatin mes gazetarit Lambros dhe zëdhënësit Casez, i përkthyer nga redaksia.

Zt. CASEY: Po për Shqipërinë. Presidenti i VATRA, një organizatë shqiptare e themeluar nga kryepeshkopi i kishës autoqefale, Fan Noli, që sipas “Pravda” së 11 nëntorit të 1927 parashikoi fitoren e plotë të Ushtrisë së Kuqe, shkroi dhe publikoi në gazetën e organizatës së tij, Dielli, dy letrat për ambasadorin tuaj në Greqi, Charles Ries, si dhe respektivisht Sekretarit të Shtetit, Condoleezza Rice, në të cilën ai përsëriste pozicionin shqiptar në lidhje me çështje etnike si dhe të tjera.

PYETJE: A i janë përgjigjur dy marrësit këtyre letrave?

CASEY: Ato janë dërguar, kujt i janë dërguar letrat, Charlie Ries dhe kujt tjetër?

Pyetje: Po, dhe Condoleezza Rice

CASEY: Unë nuk jam i informuar për këto letra, z.Lambros, kështu që nuk mendoj se ata na janë përgjigjur. Ju mund të kontaktoni me ambasadorin në Greqi dhe të shihni nëse ju përgjigjet.

Pyetje: Do të flasim për këtë sërish.

Zt. CASEY: Nuk kam ndërmend të flasë për përgjigjen e një letre, të cilën nuk jam i sigurtë në është marrë.

PYETJE: Thoni po ose jo. Kam ardhur të mësojë mbi konteksin e letrës, përgjigjen. Por do të doja të dija nëse i është përgigjur.

Zt. CASEY: Me sa di unë letra nuk ka mbërritur, kështu që nuk mund t´ju them nëse është kthyer përgjigje.

PYETJE: Dakord. Për disa kohë (i padëgjueshëm) ka shërbyer për të ngatërruar historinë. Sipas letrës së tij, ata ende përpiqen ta konsiderojnë Shqipërinë si viktimë të Nazi-Fashizmit më tepër sesa kanë qenë realisht, një aleat entuziast dhe i vullnetshëm i të dyve. Për shembull divizioni shqiptar “Tomori” ishte njësia e parë që pushtoi Greqinë në 28 tetor 1940 me bekimin e Musolinit dhe si çështje nderi (i padëgjueshëm). E dyta, shqiptarët e Kosovës, vendosën dy divizione në …

Zt. CASEY: Zt. Lambros, më lejoni t´ju ndërpres, ju lutem, sepse …

PYETJE: Pse?

Zt. CASEY: Sepse besoj se? Sepse (Qesh)

PYETJE: Pse?

Zt. CASEY: Sepse do t´ua lë historinë historianëve. Qëndrimi ynë ndaj Shqipërisë nuk ka ndryshuar. Ne kemi marrëdhënie të mira me Shqipërinë. Ne do të bëjmë këtë gjë edhe në të ardhmen. Po e përsëris, ua lë historianëve dhe studiuesve të diskutojnë mbi këto pika.

PYETJE: Z.Boucher, z. Casey, do ta pranoni ju faktin që Shqipëria ishte një aleat i Hitlerit dhe Musolinit? Kjo është çështje e fakteve historike?

Zt. CASEY: Unë pranoj këtë fakt, që të dhënat historike të lidhura me Luftën e Dytë Botërore të jenë shumë të qarta dhe unë do t´ua lë gjithçka hisotrianëve të shohin në të me rast të 60-vjetorit të përfundimit të konfliktit, të shkruajnë dhe të diskutojnë.

METROPOL 13-05-2005

* * * * * * * *

M E M O R A N D U M

OF THE ANTI-FASCIST COMMITTEE OF THE CHAMI IMMIGRANTS IN ALBANIA TO THE UNITED NATIONS SECURITY COUNCIL INVESTIGATION COMMISSION ON THE TREATMENT OF THE CHAM ALBANIAN MINORITY IN GREECE AND THE MASSACRE AGAINST IT

We, the Anti-fascist Committee of the Chams immigrants in Albania, believing in the democratic and humanitarian principles of the United Nations Organization, on behalf of the Chams immigrants in Albania, submit to the Investigation Commission our lost rights, our suppression, persecution and massacres at the hands of the Greek fascists to exterminate the Albanian minority in Greece. In continuation of our protests and demands addressed to the Great Allies and the United Nations, we demand justice in connection with the following:

For 32 years on and while brutally trampling upon every human principle and neglecting international treaties, the Greek chauvinistic and reactionary cliques have resorted to a policy of extermination against the Albanian minority in Greece. As early as the Greek occupation of the Chameria on the 23rd of February 1913, the Deli Janaqi’s band, aided and abetted by the state authorities, massacred 72 men of the Paramithia province at Selani’s Creek without any reason at all. The massacre marked the beginning of the process of extermination of the Albanian minority and helped uncover the orientation of the Greek policy towards our population.

Persecution, imprisonment, deportation, tortures, plunder and looting on the pretext of search for arms during the years 1914-1921, the terrorist activities of the komitadjis, the Gen. Bairas provocation in 1921, all of these go to testify to the reality of misery that befell our population in the time of Greek occupation. Koska, Lopsi, Varfanji, Karbunari, Kardhiqi, Paramithia, Margëllëç, Arpica, Grykohor, etc., are just some of the villages that paid dearly because of terror. In the years 1922-1923, the rulers of Greece decided to impose the displacement of the Muslim element of Chameria in exchange for the Greeks of Asia Minor considering them to be Turks. This ignominious act of the Athens rulers met our resistance and the intervention of the League of Nations which, having observed the Albanian ethnicity of our population, rejected the decision of the Greek government.

Despite the interference of the League of Nations and the solemn pledges taken by the Greek government at Lausanne on the 16th of January,1923,the Athens rulers continued their policy of extermination. They had recourse to any means available to render as difficult as possible the stay of the Albanian element in Chameria, expropriated hundreds of families in Dushk, Gumenica, Kardhiqi, Karbunar etc., robbing them of 6000 hectares of land without remunerating them in the least. The Athens government settled immigrants from Asia Minor in Chameria in order to populate it with Greeks and create the conditions for the Albanian native population to emigrate. Entire families were compelled to tear themselves away from their native land and leave for Turkey, Albania, America and elsewhere; such villages as Petrovica and Shendellinja were completely emptied of Albanian inhabitants.

In the circumstances, we did not enjoy a single national right and were denied even the use for our mother tongue. In stead of developing our national culture and making progress, fanaticism and ignorance were supported; instead of schools, religious, Arabic language clubs were opened and subsidized. Ninety five percent of our population is still illiterate. The Chameria province, a rich and fertile place, remained backward, deprived of economic development and communications; it was in the hands of such usurers and speculators as the Kochonis, Pituls, Kufallas,Zhullas, Ringas, etc., who impoverished and enslaved the entire province.

During the struggle against fascism, when the war was ending, the reactionary monarch-fascist forces of Suli’s Llaka, which were created by reaction and served the occupiers, under the command of general Napoleon Zerva, perfidiously cracked down on and massacred the Albanian Muslim inhabitants of Chameria. At a time when the ELAS troops and our forces were engaged in the fight against the Germans, the EOEA command, hand in glove with the Germans, was trying to gain ground in the fratricidal war. When our forces true to the spirit and decisions of the Sarafis-Zervas Caserta agreement in August 1944 were carrying out the orders of the Joint Command in pursuit of the Germans, general Napoleon Zervas, commander of the resistance forces in Epirus (ELAS-EOEA), ordered that operations and massacre carried out against the innocent population of Chameria.

The massacres in Chameria are a flagrant violation of human principles and an ignominious neglect of the principles and character of the anti-fascist war. The massacres in Chameria were perpetrated owing to cooperation and agreement with the Germans, who left the province to the Zervas forces at the time of their retreat. Here is a concrete fact of the cooperation that existed between the Zervas forces and the German forces: “The Zervist commander of the forces of the Filat region, Theodhori Vito, the day before the entry of the Zerva forces into Filat, on Septembar 22,1944, at the village of Fanaromen, 3 kilometers from Filat, had a meeting with the commander of retreating German forces”. After the meeting, no sooner had the German forces left than Theodhoros Vito’s forces entered Filat. Such collaboration made the Zerva forces feel safe on the flanks enabling them to unleash terror and massacres on a large scale all over the Chameria province.

The forces of the EOEA Division X under the command of colonel Vasil Kamaras, precisely the forces of the 16th regiment of the Division commanded by Kranjaj who was assisted by Lefter Strugar, lawyer Stavropullos, Ballumi, Zoto, the diehard criminals, the Pantazeits, entered the town of Paramithia on a 27th of June, 1944. Contrary to the promises given and the agreement reached between the mufti Hasan Abdulla on the one hand and Shapera with Paramithia’s bishop as Zervas’agents on the other, the most atrocious massacres started. Defenseless old men and women and children were the target of the Greek monarch-fascists. The number of those massacred in the town of Paramithia and suburbs rose to 600. On July 28, 1944, the forces of regiment 44 under Agore’s command marched into Parga where they massacred 52 men, women and children.

The EOEA forces under the command of Theodhor Vitos, Ilia Kacho, Hristo Mavrudhi, Hristo Kacho, Hari Dhiamanti and others entered the town of Filat in the early hours of Saturday ,the 23rd of September 1944 after they had besieged it. They had entered Spatar too on the same day. They looted all the families and took with them whatever they could find. On the evening of September 23, dawning of September 24, 1944, the forces commanded by Kranjaj, Strugari and others joined in. The arrival of these forces was the signal for the commencement of the massacre. Forty seven men, women and children were massacred in Filat, while in Spatar, part of whose population had found shelter in other villages, the number of the massacred people was 157. All the young women and girls were ill-treated and raped by Zervas’ criminals. A few days later, the monarch-fascists rounded up all the men who were still alive and by decision of a trial presided over by Koqinja, chairman, Stavropulolos, prosecutor and four members, 47 innocent Albanians were massacred. In Granica, Filat people killed by fire arms or stabbed to death were buried, whereas another 45 others were buried in Xhelo Meto’s field in the Filat plain.

Entire families, parents, children and babies, were wiped out. Women and girls were raped. Hundreds of statements made by those who escaped, describe the massacre and the sufferings which shed light on the crimes and designs of the monarch-fascists in Chameria. Here are a few examples: Sanije Bollati in Paramithia was burned with petrol after her breasts were cut off and her eyes put out. Ymer Murati was killed and then mutilated in Paramithia. Chili Popova from Popova wearing army uniform together with a squad of soldiers broke into Sulo Tari’s home where more than 40 women had taken refuge, carried off the prettiest women and girls by force into another room where they forced sexual intercourse on them. The house resounded with the cries of pain and horror of the women in torment during all the night. Seri Fejzo, Fizret Sulo Tare and others were the target of the crime.

Hilmi Beqiri from Filat was wounded in front of his family. After those who wounded him, had left, his family took him to the dentist Mavrudhiu who kept him for a few hours, the he asked to take him away. Those who took him to Stavro Muhaxhiri, left for Shuaip Meta’s home where many families had gathered. The Greek andarts learned where he had been hidden, tore him away from the others, pulled out his gold teeth with pincers and shot him dead afterwards. Malo Muho, 80 years old, who had been sick for four years, was killed with a shovel in front of his wife. His wife collected his brains which had fallen on her lap and covered him with a quilt. At Spatar, Abdul Nurçe was taken away, brought to Filat barefooted, dragged on the streets of the town and then was shot in front of Nidh Tafeq’s home. Lile Rustem’s family consisting of 16 people, mainly children, was completely exterminated. Xhelal Mini from Paramithia was beheaded with bayonets on V:F7 the dead body of Myfti Hasan Abdulla. Sali Muhadini, Abedin Bako, Muharrem Pronja and Malo Sejdi had their fingres, noses, tongues and feet cut off. As they were suffering from extreme pain, Zerva’s andarts were singing their commander’s song and rejoicing at the sight. Finally, they hanged them on the butcher’s hooks.

Estref Himi, a resident of Paramithia, has to say about the massacre at Paramithia: “On Tuesday, June 27, 1944, at 07:00, Greek monarch-fascist marched into Paramithia under the command of colonel Kamara, major Kraja, captain Lefter Strugari (a lawyer), vice-lieutenant Nikolla Cheni and others. Once they entered the town, an order was issued that nobody should move because honour, freedom and property were in no way to be violated. On the afternoon, men, women and children began to be arrested, white houses began to be looted. All men were killed until the next morning. After I was detained in a jail for 4 days, I was set free to bury the dead. At the place called “Kisha e Aj Jorgjit”, I recognized five of the dead, the others could not be recognized because of the extreme tortures inflicted on the. The five victims I recognized were Met Qere, Sami Asim, Mahmut Kupi, Adem Beqiri and Haki Mile. Two days after, I was taken to “Galatajt” and then to the vicinity of Dhimiter Nikolla’s home where 8 people had been killed. I could not tell who they were for they had been mutilated beyond recognition. I saw dead bodies littering all the place.

Sanije Bollati, after being tortured, was burnt with kerosene. This tragedy took place on Wednesday. On Firday morning, she was carried away by her mother and two other people, who covered her with a blanked to a basement by order of the monarch-fascists who prevented people from seeing her. There in the basement, she died after five days. I saw everything with my own eyes. First, I went into hiding finding shelter on a ceiling staying there for five days, then the monarch-fascists found and arrested me and after being taken to major Kranja, the latter interrogated me and then ordered that I be jailed. In the jail, I found 380 people, including womenfolk and children; 120 of them died of hunger; four persons and I were kept in the prison for 15 days and then they took us to Preveza and afterwards to Ioannina where we were detained for another 40 days. There, we were subject to unheard of tortures. We were freed when the E.A.M. forces came to the town”.

“On the morning of the Saturday, September 1944, all the population was rounded up in front of the village mosque. The soldiers began looting the houses and raping women, girls including old women folk. Pale Çulani, 50 years old was raped, her personal belongings were taken, her hair and then her ears were cut off and finally she was shot in her garden in the vicinity of Muço’s corn field. The family of Sako Banushi from Skopjona, that is, women, men and children, had settled in our home. After raping the women whose breasts were cut off with knives, all the family was massacred. At the home of Damin Muhameti, 5 women and 3 children were shot. In the home of Fetin Muhameti, Hane Isufi and another woman were tortured and then raped. In the home of Dul Sheref, the 80 year old man Sulejman Dhrimica and his wife were beheaded.

At the home of Mete Braho 20 people, women, children and men were burned alive. Kije Nurcia, 76 years old, was killed with a knife. I saw 30 massacred people in the vineyard of Zula and in the garden of Avdul Nurça in the house of Haxhi Latif, Haxhi Culan’s daughter was raped, while in the house of Mejdi Mete, Hava Ajshe and Nazo Arapi were raped; the latter was massacred afterwards. ”The victims and losses in human lives, according to statistics so far, during the 1944-1945 massacre against the Albanian minority in Greece reached the number of 2877: in Filat and suburbs 1286, in Gumenica and suburbs 192, in Paramithia and suburbs 673 and Margallic and Parga 620.

That was the fate of those who failed to leave Chameria with the exception of some women who are living witnesses to the hair raising massacre in Paramithia, Parga, Spatar and Filat. What they say clearly exposes the criminal character of the barbaric acts organized by the Greek monarch-fascist reaction in Chameria. The slaughter inspired by the basest sentiments of chauvinistic and religious hatred resulted in the forcible displacement of nearly 28000 Chams people who came and found shelter in Albanian in most deplorable conditions.

Sixty eight villages with 5,800 houses were looted, razed to the ground and burnt down. Based on the assessment of the damage, it results that 17000 sheep, 1200 cattle, 21000 quintals of wheat and 80000 quintals of edible oil including the produce of the years 1944-1945 amounting to 11,000,000 kilograms of grain and 3,000,000 kilograms of edible oil were taken away by Zervas’ monarch-fascist forces. As people were fleeing, 110,000 sheep and 2400 cattle either died or lost. All this clear evidence of the profound economic catastrophe suffered by our population which was stranded with only their clothes on. Chameria made a material and moral contribution to the great anti-fascist war. Chameria’s population threw itself unreservedly into a total war against the invaders; it created the fourth battalion of the ELAS regiment XV. More than 500 fighters emerged from the tiny population of Chameria.They resolutely fought against the nazi-fascist occupiers and the Ballist and Zervist traitors.

The blood shed by martyrs Muhamet Murteza, Ibrahim Hallumi, Hysen Vejseli and others together with the blood shed by the Greek partisans at the Qaramica passes testify to this fact. At the end of the war for the liberation of the country from the occupier the troops commanded by general Napoleon Zervas operated in provinces and villages not as liberators, but as hangmen and sworn enemies of the Albanian element in Chameria.

Under the Sarafis-Zervas Caserta agreement, August 1944,the resistance troops had to join the same front against the Nazi army, under a joint command in specified operational zones. The agreement was violated in Chameria.The Zervist forces compromised with the Germans and by attacking our forces hindered the activity of the fourth battalion of Regiment XV in the Filat zone. The operations and massacres in the Filat province are direcly linked with this situation and openly ran counter to mutual confidence and the spirit of cooperation as agreed in Caserta. Even the last village of Koska in Chameria, one of the bases of organization of the resistance forces of the National Liberation Front in Chameria was destroyed and burnt down as a result of destructive acts in Chameria.

On October 30,1944, a commission of the Chams anti-fascist Council was sent to Athens to lodge a protest with the Papandreu Greek government against the massacres in Chameria, asking for an end to them. The Papandreu government refused to take any measures or commit itself to what was requested from it. After the December 1944 operations, with the liberation of Chameria from Zervist occupation, part of our population was repatriated and settled in the Filat province. On March 12,1945,the government forces of the Corfu garrison, violating the February 1945 Varkiza agreement, organized and perfidiously perpetrated the revolting massacres of Vanra (Filat), which once again laid bare the stand and policy of the Greek government authorities responsible for the annihilation of the Albanian population of Chameria. In view of the situation, the UNRRA mission (Albania) received approval from its centre in Washington to accord the Chams immigrants 1,450,000 dollars as immediate relief because of their difficult situation.

Despite their conditions, the Chams immigrants continued to make an ever greater contribution to the Front. At the Shales (Konispol) conference held in the latter part of September,1945,the voice of the Chams in exile for cooperation against the invader and the injustices of the Greek monarch-fascist was raised higher. At the Vlora Congress on September 23,1945, the Chams delegates who represented all the groups of the Chams immigrants in Albania expressed themselves against the massacres of the Greek monarch-fascists and through memoranda to the London Conference demanded an analysis of their problem and the condemnation of those who caused the bloodshed in Chameria and their endless sufferings. The Congress adopted a resolution which sums up all its proceedings.

During our life as immigrants, we have asked the world several times for our denied rights and repatriation. On October 30,1944, the Chams anti-fascist Council sent a note of process to the Greek National Union government, the Mediterranean General Headquarters, the allied governments, the EAM Central Committee, which referred to the atrocities of the Geek fascists in Chameria.

On May 9,1945, the Chams Anti-fascist Council sent the Allied Military Missions a copy of the telegram to the president of the San Francisco Conference on the rights of the Chams on the basis of the Atlantic Charter. On June 27,1945, telegrams of protest against the massacres in Chameria by the Chams Anti-fascist Council were forwarded to the democratic government of Albanian, the Soviet, British, American, French, Czechoslovak military mission, the Yugoslav Legation, the Albanians in the USA, Italy and Bulgaria. An aide-memoir was sent to Mr. Hutchinson, a Labour deputy in Great Britain on November 26, 1945. A telegram was sent by the Cham Anti-fascist Council on September 25,1945 to the UNRRA headquarters asking for assistance.

The delegates of the Chams Congress addressed a memorandum to the Allied Foreign Ministers’ Conference in London (3-4.09.1945). A memorandum was sent to the United Nations Assembly in London by the Cham Anti-fascist Committee on January 11,1945,which sheds light on the massacres and asks the recovery of the Chams’ rights. A memorandum to the United Nations Assembly in New York was sent by the Cham Anti-fascist Committee on October 25,1946, and so on.

We are the victims of the monarchic regime which is ruling in Greece today. Together with the fraternal Greek people, we are suffering from the consequences of the black terror unleashed by them all over Greece. It is two and a half years now that we have been roaming in Albanian leading a miserable life far from our native land, at a time when our rich land is unjustly exploited by the agents of the monarch-fascists in Chameria. Our sufferings in exile have been and are boundless. Thousands of people have died because of this situation. Despite protests we have made and the rights we are entitled to, we continue to be in exile, whereas the Greek government has gone all out to establish aliens in our Chameria in order to prevent us from going back home.

On behalf of our population, we once more ledge a protest and bring to the attention of the Investigation Commission of the United Nations Security Council the tragedy played out in Chameria and the act carried out to exterminate our population. We stress the need for a urgent settlement of the Cham problem, confident that our following demands will be met:

1.Adoption of immediate measures to halt the settlement of aliens in our native land.

2.Repatriation of all the Chams.

3.Restitution of our property and remuneration of damage in liquid and fixed capital.

4.Assistance to rebuild our home and resettlement.

5.Sefeguards and guarantees emanating from the international treaties and mandates, such as guaranteed civil, political, cultural rights and personal safety.

6.Trial and condemnation of all those who are responsible for the crimes they have perpetrated.

With our highest consideration
THE ANTI-FASCIST COMMITTEE OF THE CHAMS IMMIGRANTS

Tirana,1947

——Përkthyer nga Isuf B. Bajrami——–
Botuar tek gaztea ILLYRIA 6,10 Maj

Ministri Maqedonci thotë se ‘shërbime të huaja dashakeqe’ nxitën lajmet për mungesën e ushqimit për ushtarët e FSK-së

Ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci, ka kritikuar raportimet për mungesë ushqimi në FSK, duke i quajtur ato të pavërteta dhe të nxitura nga shërbime dashakeqe.

Maqedonci ka komentuar raportimet e mediave ditëve të kaluara për mungesë të ushqimit për Forcën e Sigurisë së Kosovës (FSK).

Maqedonci i ka cilësuar këto lajme si “të pavërteta” dhe të nxitura nga forca të jashtme dhe të brendshme që, sipas tij, synojnë të krijojnë pasiguri dhe të destabilizojnë sigurinë e vendit.

“Lajmet më të vërtetët kanë qenë një gjë e pahijshme. Veçanërisht kur kemi parasysh faktin se për asnjë moment, asnjë ushtar i FSK-së nuk ka mbetur pa bukë, ashtu siç është prezantuar shpesh në media. Dhe po vazhdon të prezantohet herë pas here. Mendoj që ka qenë më shumë një histeri kolektive, që ka kapluar jo vetëm mediat por edhe njerëzit tjerë. Kjo ka mundur të shtyhet edhe nga faktorë të brendshëm dhe jashtëm, që jo detyrimisht po ia duan të mirën vendin tonë dhe FSK-së”, ka thënë Maqedonci në Debat Plus.

Ministri sugjeroi se disa prej këtyre raportimeve mund të jenë nxitur nga individë që mbajnë lidhje me shërbime të huaja dhe kanë synim të cenojnë interesat e Kosovës.

“Brenda vendit mund të kemi ende faktorë që kanë lidhjet e tyre jashtë Kosovës. Më saktësisht kemi pasur raste kur janë identifikuar edhe persona të cilët vazhdojnë të punojnë edhe për shërbime të huaja. Dhe ato dashakeqe për vendin tonë. Është ushqyer si lajm nga shërbimet dashakeqëse, është rritur, formësuar në mënyrë të krijojë pasiguri. Pa u marrë parasysh deklaratat zyrtare, të cilat janë nga i gjithë stafi i ministrisë”, ka shtuar ministri Maqedonci.

Maqedonci u ka deklarua edhe për procesin e emërimin e Gafurr Dugollit si sekretar i Përgjithshëm në Ministrinë e Mbrojtjes. Ai tha se ky proces është ndjekur sipas procedurave të rregullta, duke u bazuar në rezultatet e kandidatëve dhe jo në lidhjet familjare.

Gafurr Dugolli, vëllai i deputetit të Lëvizjes Vetëvendosje, Enver Dugollit, u emërua në këtë pozitë pasi përmbushi kriteret e kërkuara, sipas Maqedoncit.

Ministria ka shtuar se përzgjedhja është bërë duke u fokusuar në procesin e konkursit, jo në mbiemrat e kandidatëve.

“Unë besoj që do të vazhdonte njëjtë. Nuk ka qenë çështje e emrit e as mbiemrit. Edhe kur është përzgjedhur edhe kur është pyetur. Unë i shoh proceset nuk i shoh emrat. Normalist secili mund të jetë vëlla i dikujt. Dhe secili mund të jetë në një pozitë në institucione. Gafurri ka qenë pjese e TMK-së edhe Ministrisë së Mbrojtjes, nuk ka qenë e ndërlidhur asgjë me emrin e Enver Dugollit. Vlerësojë që nuk mund të ia mohoj vëllau, vëllaut aplikim apo konkurrojë në një pozitë”, ka thënë Maqedonci në Debat Plus.

Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës për Shërbimin Civil të Kosovës e kishte konfirmuar për Dukagjinin se ia kishte tërhequr vërejtjen Ministrisë së Mbrojtjes se Gafurr Dugolli u emërua nga Qeveria si Sekretar pa përfunduar afati i ankesave në KPMSHCK.

Maqedonci ka treguar për hapat që ndërmori për të ruajtur ligjshmërinë e procesit, duke kërkuar pezullimin e emërimit derisa të sqarohej çështja e ankesave, por se nuk mori përgjigje nga Qeveria.

“Kam pranuar një raport (nga burimet njerëzore të MM) që ka sugjeruar që është një proces i rregull, që njëri nga kandidatët, më saktësisht sekretari Dugolli ka marrë piktë e mjaftueshme për të qenë sekretar i Përgjithshëm i MM. Më pas, më 18 shtator nga Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës, kam pranuar një njoftim, ku jam njoftuar se janë edhe dy ankesa në proces që nuk janë shqyrtuar. Dhe menjëherë kam marrë masa për të ruajtur ligjshmërinë e procesit. Dhe kam dërguar një kërkesë për anulimin e vendimit për emërimin e Gafurr Dugollit. Kam kërkuar shkarkimin duke iu referuar njoftimit që kam marr nga Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës. Më pas më datën 23 kemi pranuar një njoftim nga Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës, që dy ankesat kanë qenë të pasafatshme, pra i ka hedhur poshtë ankesat dhe si i tillë procesi ka vazhduar të mbete i tillë siç ka qenë”, ka shtuar Maqedonci. sn

Fitorja e Trumpit, vajza transgjinore e Elon Muskut: Do largohem nga SHBA

Vivian Jenna Wilson, vajza transgjinore e manjatit Elon Musk, ka deklaruar se dëshiron të largohet nga Shtetet e Bashkuara pas fitores së fundit të Donald Trump në zgjedhjet presidenciale.

E reja, 20 vjeçe, bëri të ditur mendimet e saj përmes një postimi në Threads, duke shpjeguar se konfirmimi i rizgjedhjes së Trump e shtyu atë të reflektonte për të ardhmen e saj jashtë vendit.

“Unë nuk e shoh të ardhmen time në Shtetet e Bashkuara,” shkroi ajo, duke kritikuar klimën politike dhe tensionet në rritje ndaj komunitetit LGBTQ+.

Wilson kishte ndërprerë lidhjet me babanë e tij në vitin 2022, kur zyrtarisht kërkoi ndryshimin e emrit dhe gjinisë.

Që atëherë, marrëdhënia e tyre është bërë gjithnjë e më e tensionuar, me akuza të ndërsjella që shfaqen në rrjetet e tyre sociale.

Musk, një mbështetës i njohur i Trump, ka deklaruar në disa intervista se ai beson se ndarja me vajzën e tij u shkaktua nga ndikimi i “neo-marksistëve” në shkollat ​​elitare që ndoqi, duke argumentuar se kjo “ideologji zgjoi” (“qëndro vigjilent” ndaj padrejtësive shoqërore ose racore) e transformoi të renë në një komuniste radikale.

Nga ana e tij, Wilson iu përgjigj me kritika të ashpra ndaj babait të tij, të cilësuar në një intervistë si “të ftohtë” dhe “mizor”. Ajo gjithashtu hodhi poshtë akuzat e Musk se ai ishte “mashtruar” në lidhje me ndryshimin e gjinisë, duke ndarë episode nga fëmijëria e saj në të cilat ajo pretendon se ishte trajtuar ashpër për mënyrat e saj femërore. “Ai nuk u mashtrua”, tha Wilson, duke specifikuar se Musk ishte plotësisht i vetëdijshëm për zgjedhjet mjekësore që donte t’i nënshtrohej.

“Sa e mbylla muhabetin tënd, ti shkon i 5-ti, Liri i 7-ti”- News24 zbardh mesazhet në SKY ECC, si krimi ndikoi që Jurgis Çyrbja të renditej në listë fituese në Durrës

Klodiana Lala

News24 zbulon mesazhet se si njerëz të krimit të organizuar ndikuan që emri i Jurgis Çyrbjas, të renditej në listën e sigurt për deputet i Partisë Socialiste për Qarkun e Durresit, në zgjedhjet parlamentare të 25 prillit 2021. Edmond Koçi i njohur si Mond Çekiçi, i ekzekutuar pranverën e 2021 dhe Altin Hajrin, i shumëkërkuar nga drejtësia, u kërkuan zyrtarëve të PS që Jurgis Çyrbja të ishte i treti në listën e deputetëve.

Përmes burimeve të besuara, News24 ka mësuar përmbajtjen e disa prej mesazheve në SKY ECC që Mond Çekiçi, krahu i djathtë i Plaurent Dervishajt, ka shkëmbyer me ish-deputetin e PS, Jurgis Cyrbja në mars të 2021.

Edmond Çekiçi:Tashi sa e mbylla muhabetin tënd. Kam 3 orë me atë. Ia kërkova personalisht. E du unë ketë gjë i thashë. Përveç se e duan të gjithë. Do ja çoj ashtu, tha, ti i pesti, Liri i 7”.

Jurgis Çyrbja, gjithnjë sipas burimeve të News24, i kthen përgjigje: “Ma ngrite moralin. Se na kishte ik mendja”.

Të njëjtat burime konfirmojnë se një tjetër person, ende i paidentifikuar nga SPAK, komunikon me Çyrbjan e ndër të tjera i shkruan:

I paidentifikuar: “Mos humbim qetësinë, po të punojmë fort. Ishalla ndërrojnë mendje C me GJ. I thashë duam J. Po duhet qetësi, po të punojmë fort se u ngjan C dhe GJ sikur krijojmë përçarje”.

Gjatë kohës që negociohet për të zhvendosur emrin e Çyrbjas në listë, në telefonin e këtij të fundit nga i shumëkërkuari Altin Hajri mbërrin lista me emrat e kandidatëve ku emri i deputetit ishte i 7.

Hajri i shkruan Çyrbjas, dhe i thotë se Çekiçi duke nënkuptuar Edmond Koçin është dakord, ndërsa do të fliste me Lentin, që sipas SPAK është Plarent Dervishaj.

Në listën që më pas Partia Socialiste dërgoi në komisionin Qendror të Zgjedhjeve rezultoi se emri i Jurgis Çyrbjas ishte renditur i treti.

Ish-deputeti u arrestua në 20 tetor nga SPAK, tre ditë pasi kishte dorëzuar mandatin. Ai është nën hetim për korrupsion zgjedhor dhe dy akuza të tjera.

Raportet Trump-Kosovë: Çfarë ishin dhe çka mund të pritet

Doruntina Baliu

Nga marrëveshja ekonomike ndërmjet Kosovës e Serbisë, njohja nga Izraeli, deri te mospajtimet politike dhe akuzat – janë ngjarjet që shënuan raportet e Kosovës me administratën e kaluar amerikane me në krye Donald Trump, 2016-2020.

Tani që Trump u zgjodh për mandatin e dytë, njohësit politikë në Kosovë dhe të huaj, kanë qëndrime të ndara për ndikimet që kjo administratë do të ketë mbi Kosovën.

Afrim Hoti, profesor i së Drejtës dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin e Prishtinës, është optimist se Trump sjell një “mundësi pozitive për Kosovën dhe rajonin”.

Ndërsa për Toby Vogel, nga Këshilli për Politikat e Demokratizimit në Berlin “as edhe një gjë pozitive” për Ballkanin nuk mund të vijë nga zgjedhja e Trumpit.

Normalizim ekonomik dhe konflikte politike

Gjatë mandatit të parë të Donald Trump si President i SHBA-së (2016-2020), administrata e tij u përqendrua fuqimisht në atë që e quajti “normalizim ekonomik” të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Synimi kryesor, sipas kësaj administrate, ishte që bashkëpunimi ekonomik t’i vendoste “në plan të parë përfitimet e qytetarëve, duke i ulur tensionet politike në rajon”.

I dërguari i posaçëm për dialogun Kosovë-Serbi, Richard Grenell, luajti një rol kyç në këtë përpjekje, duke theksuar se mungesa e një marrëveshjeje të tillë përbënte një pengesë të madhe për zhvillimin ekonomik të të dyja vendeve dhe për tërheqjen e investimeve të huaja.

Në katër vjetët sa president i SHBA-së ishte Trumpi, në Kosovë u ndërruan tre kryeministra: Ramush Haradinaj nga Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, Albin Kurti nga Lëvizja Vetëvendosje dhe Avdullah Hoti nga Lidhja Demokratike e Kosovës.

Një moment i rëndësishëm i ndërmjetësimit të administratës Trump, në marrëdhëniet Kosovë- Serbi ndodhi më 4 shtator 2020, kur presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, dhe kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Avdullah Hoti, e nënshkruan Marrëveshjen për Normalizimin e Marrëdhënieve Ekonomike në Shtëpinë e Bardhë.

Marrëveshja përfshinte projekte konkrete infrastrukturore si autostrada e Paqes Prishtinë-Merdare dhe një linjë hekurudhore në të njëjtën rrugë, për të lehtësuar lëvizjen dhe tregtinë mes Kosovës dhe Serbisë. Megjithëse projekti i autostradës vazhdoi në të dy anët, ai mbetet ende i papërfunduar tërësisht.

Një element tjetër kyç ishte studimi i fizibilitetit për liqenin e Ujmanit, i cili shtrihet në kufirin Kosovë-Serbi.

SHBA-ja e përfundoi këtë studim në qershor të vitit 2021 dhe propozoi një model të përbashkët menaxhimi.

Grenell, madje, sugjeroi që liqeni të riemërohej “Liqeni Trump”, një propozim i cili mori mbështetje nga Hoti dhe zyrtarët serbë, edhe pse pati reagime të përziera nga publiku.

Gjithashtu, Grenell ndërmjetësoi një marrëveshje në janar të vitit 2020 ndërmjet Kosovës, Serbisë dhe kompanisë gjermane Lufthansa për të krijuar një linjë ajrore direkte Prishtinë-Beograd. Trump e përshkroi këtë si “një tjetër fitore,” por linja ende nuk është realizuar në praktikë.

Ndërmjetësimi i Trumpit i solli Kosovës edhe njohjen nga shteti i Izraelit.

Ndryshe nga kjo periudhë, marrëdhëniet e administratës Trump dhe në veçanti të Grenellit me Albin Kurtin ishin të tensionuara.

Kurti, kur mori për herë të parë detyrën në fillim të vitit 2020, përplasej shpesh me Grenellin, i cili e kritikoi publikisht, duke e cilësuar Kurtin si “antiamerikan” dhe duke e akuzuar se i kishte kundërshtuar politikat amerikane të sugjeruara nga ish-presidentët Bill Clinton, Barack Obama dhe Donald Trump.

Tensionet kulmuan në marsin e 2020-tës kur Qeveria e Kurtit u rrëzua nëpërmjet një mocioni mosbesimi, për të cilin Kurti pretendoi se ishte orkestruar me mbështetjen e Grenellit.

Një nga pikat e tensioneve ishte edhe një tarifë doganore prej 100 për qind ndaj mallrave me origjinë nga Serbia e vendosur nga Qeveria Haradinaj më 2018.

Sipas Kurtit, Grenell kërkoi heqjen e tarifës pa masa reciproke, gjë që Kurti e kundërshtoi fuqimisht.

Kurti gjithashtu akuzoi Grenellin për ndërhyrje të drejtpërdrejtë në krizën politike në Kosovë, duke thënë se ai kishte propozuar një marrëveshje me Serbinë për këmbim territorial dhe se një marrëveshje e tillë “nuk mund të ishte një marrëveshje paqeje”.

Grenell, nga ana e tij, e përshkroi Kurtin si një “problem” dhe vazhdoi të argumentonte se qasja e tij ishte e nevojshme për t’i avancuar interesat amerikane në Ballkan.

Edhe pas përfundimit të mandatit të parë të Trumpit, kritikat e Grenellit ndaj Kurtit nuk kanë reshtur.

Në verën e vitit 2023, Grenell komentoi mbi veprimet e Kurtit në veriun e Kosovës, sidomos në komunat me shumicë serbe, duke i cilësuar si veprime që rrezikonin stabilitetin e rajonit.

Administrata aktuale e SHBA-së nën udhëheqjen e presidentit Joe Biden, gjithashtu, ka kritikuar disa nga veprimet e njëanshme të Kurtit veçanërisht në veri të vendit, duke i cilësuar si të dëmshme për marrëdhëniet me Uashingtonin.

Në gusht, Grenell kritikoi ashpër Kurtin në rrjetet sociale, duke theksuar se “Kurti është problem”.

Pavarësisht kësaj, kryeministri aktual, Albin Kurti e uroi Trumpin për fitoren duke thënë se mezi pret “të punojmë së bashku për përparim dhe paqe“.

Edhe liderë të partive opozitare në Kosovë e kanë uruar Trumpin për fitoren në zgjedhjet e 5 nëntorit.

Mandati i dytë, “pozitiv ose shumë negativ”

Në një intervistë për Radio Evropa e Lirë, profesori Afrim Hoti nga Universiteti i Prishtinës e konsideron zgjedhjen e Donald Trumpit president të SHBA-së si një zhvillim pozitiv për Kosovën dhe Ballkanin.

Hoti beson se administrata e Trumpit mund të sjellë energji të reja në marrëdhëniet e SHBA-së me Kosovën dhe rajonin.

“Unë dua të besoj se kushdo që i udhëheq institucionet e Kosovës duhet të jetë i vetëdijshëm se ka pak rëndësi fakti se kush e udhëheq Shtëpinë e Bardhë. Pra, cila administratë udhëheq SHBA-në, sepse si me njërën, ashtu edhe me tjetrën, institucionet tona kanë pasur raporte të ngushta”.

Hoti, gjithashtu, shton se Kosova duhet të forcojë përpjekjet e lobimit me SHBA-në për të ruajtur këtë marrëdhënie të rëndësishme, pasi sipas tij ky lobim është rritur shumë në Serbi.

“Tashmë gjërat kanë ndryshuar dhe tashmë serbët janë në ofensivë, ata po lobojnë me të madhe. Përfundimisht, institucionet tona duhet të jenë të vetëdijshëm për këto veprime dhe ta ripozicionojnë vendin karshi SHBA-së”, thotë Hoti.

Në anën tjetër, Toby Vogel parashikon se Ballkani nuk do të jetë shumë lart në agjendën e Trumpit, por beson se çfarëdo ndikimi që administrata e tij do të ketë në rajon, “nuk do të jetë pozitiv”.

Më konkretisht, ai përmend mundësinë e ringjalljes së skemës së “këmbimit të territoreve,” ku Serbia mund të aneksojë veriun e Kosovës dhe që, sipas tij, nuk mund të përfundojë paqësisht.

“Evropianët nuk janë të gatshëm ta kundërshtojnë këtë – në fakt, herën e fundit kur u diskutua seriozisht kjo ide ishte nën iniciativën e shefes së politikës së jashtme të BE-së, Federica Mogherini, dhe më pas u mor nga administrata e Trump”, thotë Vogel.

Përveç kësaj, ai paralajmëroi se kryeministri kosovar, Kurti, dhe presidenti serb, Aleksandër Vuçiq, mund të përpiqen të krijojnë “fakte në terren,” veçanërisht në veri të Kosovës dhe se “Kurti mund të ndihet i detyruar të veprojë para inaugurimit të Trumpit dhe zgjedhjeve në Kosovë në shkurt”.

Veriu i Kosovës i banuar me shumicë serbe ka qenë në vazhdimësi vatër e tensioneve në Kosovë meqë në atë zonë kundërshtohet pavarësia e Kosovës. Një sulm i fundit i armatosur në shtator të vitit 2023, la të vrarë një polic të Kosovës.

Megjithatë, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ishte ndër të parët në rajon që ia uroi fitoren Trumpit, dhe rezultatit zgjedhor iu gëzuan edhe qytetarë serbë në veri të Kosovës.

Radio Evropa e Lirë

Kontribuoi: Nadie Ahmeti

Çka pritet nga presidenca e dytë e Trumpit?

Donald Trump qëndron mes flamujsh në skenë pasi shpalli fitoren në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së, Florida 6 nëntor 2024.

 

Michael Scollon

Gjatë fushatës së tij presidenciale, Donald Trump bëri premtime të mëdha për atë që mund të pritej nëse ai do të rikthehej në Shtëpinë e Bardhë.

“Me mbështetjen tuaj, ne do ta kthejmë fuqinë, dominimin, prosperitetin dhe krenarinë e vendit tonë”, tha Trump dy javë para ditës së zgjedhjeve.

“Kjo do të jetë epoka e re e artë e Amerikës”.

Tani që Trump e ka fituar një mandat të dytë si president, çfarë mund të pritet nga administrata e tij e re?

Përgjigjja për këtë pyetje varet shumë nga ajo se kë e pyesni. Mbështetësit e Trumpit besojnë se ai do ta bëjë Amerikën madhështore sërish – sipas motos së fushatës së tij – brenda dhe jashtë vendit.

Kundërshtarët e tij kanë paralajmëruar se Trump do ta minojë demokracinë në Shtetet e Bashkuara.

Koha për hakmarrje

Ai vazhdimisht i ka sulmuar kundërshtarët e tij politikë, duke iu referuar atyre si “armiku nga brenda”, dhe duke sugjeruar se ushtria mund “të merret lehtësisht me ta” në rast të kaosit pas zgjedhjeve.

Komentet kanë nxitur nënpresidenten në largim, Kamala Harris, e cila garoi dhe humbi përballë Trumpit, të thotë para zgjedhjeve se Trump është “i fiksuar pas hakmarrjes, plot mëri dhe i uritur për pushtet të pakontrolluar”.

Brenda vendit, sistemi gjyqësor amerikan është një fushë ku Trump pritet të bëjë spastrime, kryesisht për shkak të rasteve të shumta penale që lidhen me mandatin e tij të parë, përfshirë ndërhyrjen e supozuar në zgjedhje dhe përpjekjet për ta penguar kalimin e pushtetit pas humbjes së tij në zgjedhjet e vitit 2020.

Trump ka thënë, po ashtu, se do t’i falë “patjetër” mbështetësit e tij, të burgosur për rolin e tyre në sulmin e 6 janarit ndaj Kongresit amerikan, në një përpjekje të dështuar për të penguar certifikimin e fitores së Joe Bidenit.

Gjerësisht, shumë parashikojnë se Trump do ta përdorë “Projektin 2025” – një iniciativë e qendrës analitike djathtiste, Heritage Foundation, në Uashington për të “rrëzuar shtetin e fshehtë” – si mostër për politikat e tij.

Trump është distancuar nga “Projekti 2025” gjatë fushatës së tij, duke thënë se nuk e di se kush qëndron prapa tij, por hulumtimet kanë zbuluar se në të janë të përfshirë të paktën 140 persona që kanë punuar në administratën e kaluar të Trumpit.

“Trump ka qejf të flasë ashpër, por rrallë i çon fjalët deri në fund”, ka thënë Keith Naughton, bashkëthemelues i firmës lobuese Silent Majority Strategies, me bazë në SHBA. “Çfarëdo hakmarrje do të jetë e rastësishme dhe nga pjesëtarët e stafit. Unë mendoj se do të ketë shumë ndryshime në Departamentin e Drejtësisë”.

Lufta dhe paqja

Edhe mënyra se si Shtetet e Bashkuara e ushtrojnë ndikimin e tyre nëpër botë pritet të ndryshojë.

Trump ka thënë se mund t’i japë fund luftës në Ukrainë “brenda 24 orëve”.

Me Izraelin të përfshirë në një luftë me dy fronte në Lindjen e mesme kundër grupeve të armatosura të mbështetura nga Irani, Trump i ka bërë thirrje Izraelit “ta kryejë punën”.

Peter Skerry, profesor i shkencave politike në Kolegjin e Bostonit, ka thënë se pret që Trump të “japë shtytje për një lloj zgjidhjeje” ndërmjet Moskës dhe Kievit, të cilat, siç ka parashikuar ai, “nënkuptojnë lëshime të mëdha nga ana e Ukrainës”.

Ajo çfarë Trump do të bëjë në lidhje me Izraelin është më pak e qartë, sipas Skerryt, por ai ka thënë se “do të jetë mbështetës i madh i Izraelit”, ndërsa në të njëjtën kohë do të përpiqet t’i ngjallë Akordet e Abrahamit, që synojnë normalizim arabo-izraelit.

Kina, me të cilën Trump ka nisur një luftë tregtare gjatë mandatit të tij të parë në pushtet, është fushë e paparashikueshme. Trump është zotuar se do të miratojë më shumë tarifa të larta ndaj produkteve të prodhuara në Pekin, nëse Pekini “e okupon Tajvanin”. Ai më herët ka thënë se nuk do t’i duhej ta përdorte forcën ushtarake amerikane për ta parandaluar një bllokadë të mundshme kineze të Tajvanit, për shkak të marrëdhënies së tij me presidentin kinez, Xi Jinping.

Ndikimi global

Në katër vjetët e tij si president, Trump u ka kërkuar anëtarëve të NATO-s që t’i arrijnë nivelet e kërkuara të shpenzimeve për mbrojtje, objektiva që shumica i kanë përmbushur që atëherë.

Trump ka mbikëqyrur, po ashtu, tërheqjen e SHBA-së nga organizmi kulturor i Organizatës së Kombeve të Bashkuara, UNESCO, nga Traktati për Forcat Bërthamore me Rreze të Mesme (INF) me Rusinë, nga marrëveshja bërthamore me Iranin e arritur me fuqitë botërore, nga Marrëveshja e Parisit për zbutjen e efekteve të ndryshimeve klimatike, dhe ka ndërprerë fondet për Organizatën Botërore të Shëndetësisë, për shkak të reagimit të saj ndaj shpërthimit të koronavirusit.

Administrata në largim e Bidenit u kujdes që të kthejë ndikimin amerikan në marrëveshjet dhe institucionet e tilla, por shumë njerëz tani parashikojnë një tjetër hap prapa nga Trump.

Skerry ka thënë se Trump është “aktor që ka një qëllim dhe shikon interesat e veta”, i cili është i fokusuar në çështjet e brendshme. Nuk do të ishte befasuese që nga Donald Trump ta shihnim “vazhdimin” e kufizimit të rolit të Uashingtonit në disa institucione globale, ka thënë ai.

Naughton ka thënë se “Trump do të dojë t’i bëjë prapë gjërat vetë”. Por ai ka shtuar se Kongresi i SHBA-së nuk pritet “të bëjë amin” dhe do të rezistojë.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Trim Haliti

Amerikanët sot zgjedhin mes dy vizioneve qartësisht të ndryshme

VOA/Pamje nga votimet në Nju Jork.

 

Marrë nga Associated Press

Votuesit amerikanë vendosin sot mes kthimit të republikanit Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë dhe ngritjes së demokrates Kamala Harris nga posti i nënpresidentes në atë të presidentes së vendit, pas një fushatë presidenciale intensive të shoqëruar me polemika dhe një gjuhë të ashpër.

Vendvotimet u hapën në mbarë vendin herët në mëngjes, ndërsa votuesit po përballën me një zgjedhje të qartë midis dy kandidatëve që kanë ofruar vizione shumë të ndryshme mbi të ardhmen e fuqisë më të madhe ekonomike dhe ushtarake të botës.

Nëse fiton, demokratja Kamala Harris do të bëhej presidentja e parë grua. Ajo ka premtuar të punojë me ligjvënës nga të dyja partitë për të zgjidhur problemet ekonomike dhe çështjet e tjera pa u distancuar shumë nga kursi i përcaktuar nga Presidenti Joe Biden. Ish-Presidenti republikan Donald Trump ka premtuar të zëvendësojë mijëra punonjës federalë me mbështetës të tij besnikë, të vendosë tarifa gjithëpërfshirëse si për aleatët ashtu edhe për vendet rivale dhe do të organizojë operacionin më të madh të dëbimit të imigrantëve të paligjshëm në historinë e Shteteve të Bashkuara.

Dy kandidatët kaluan orët e fundit të fushatës në Pensilvani, shteti më i madh i pavendosur. Ata bënë përpjekje për të rritur entuziazmin dhe energjinë në bazat e tyre të votuesve, si dhe për amerikanët që ende nuk kanë vendosur se për cilin kandidatë do të votojnë.

“Është përgjegjësia ime qytetare. Është e rëndësishme që unë të votoj për çështjet e rëndësishme për mua dhe të votoj për demokracinë dhe vendin që kam mbështetur për 22 vjet të jetës sime”, tha 54 vjeçari Ron Kessler, një veteran i Forcave Ajrore nga Pensilvania i cili shtoi se kjo është hera e dytë që ai voton në zgjedhjet presidenciale të vendit.

Harris dhe Trump hynë në Ditën e Zgjedhjeve të përqendruar në shtatë shtetet e pavendosura, pesë prej tyre të fituara nga zoti Trump në 2016 dhe nga zoti Biden në 2020: Pensilvania, Miçigani, Wisconsin-i, Arizona dhe Xhorxhia. Zoti Trump fitoi dy herë në Karolinën e Veriut dhe humbi dy herë në Nevada. Ai fitoi në Arizona dhe Xhorxhia në vitin 2016, por i humbi ato në zgjedhjet e vitit 2020.

Gara e ngushtë ka rritur shanset që fituesi të mos dihet në natën e zgjedhjeve. Rezultati në Dixville Notch, një fshat në Nju Hempshër, cili sipas traditës, i hap qendrat e votimit menjëherë pas mesnate, duke u bërë i pari që voton dhe shpall rezultatet, mund të jetë një paralajmërim i asaj që mund të ndodhë në ditën e zgjedhjeve. Në Dixville Notch, ku ka vetëm 6 votues të regjistruar, vota u nda në mes, tre për Donald Trumpin dhe tre për Kamala Harrisin.

Në garën presidenciale të vitit 2020 u deshën katër ditë për të shpallur fituesin e zgjedhjeve presidenciale. Megjithatë, zoti Trump ka pretenduar pa fakte, se nëse ai humb, kjo do të ndodhte për shkak të manipulimit të votave. Fushata e zonjës Harris është përgatitur për mundësinë që ai të shpallë fitoren përpara se të dihet fituesi të martën mbrëma apo të mos pranojë rezultatin, nëse ajo i fiton zgjedhjet. Katër vjet më parë, zoti Trump nisi një përpjekje për të përmbysur rezultatin e zgjedhjeve, që përfundoi me një sulm më 6 janar 2021 ndaj Kapitolit.

Zoti Trump planifikon të votojë në Florida të martën dhe më pas do të presë daljen e rezultatet në Mar-a-Lago. Më vonë ai pritet të marrë pjesë në një tubim në një sallë konferencash aty pranë. Zonja Harris tashmë ka votuar me postë në Kaliforni. Ajo do ta ndjekë procesin e zgjedhjeve dhe publikimin e rezultateve të tyre në Universitetin Howard në Uashington, ku ajo ka mbaruar studimet.

Kandidatët Harris dhe Trump me vizione të ndryshme për vendin

Nëse fiton, zonja Harris do të hynte në histori, duke u bërë gruaja e parë presidente dhe gruaja e parë me ngjyrë në këtë post. Ajo gjithashtu do të bëhej nënpresidentja e parë që fiton Shtëpinë e Bardhë në 32 vjet.

Fitorja e saj do të mbyllte një fushatë presidenciale kaotike, ndryshe nga çdo tjetër në historinë amerikane. Zonja Harris u bë kandidate e demokratëve më pak se katër muaj më parë, pas tërheqjes së Presidentit Biden nga gara, pas një trysnie të madhe nga partia e tij e shkaktuar nga paraqitja e dobët në debatin presidencial me zotin Trump në fund të qershorit.

Nëse fiton, 78 vjeçari Trump do të bëhej presidenti më i moshuar në historinë e vendit. Një fitore e ish-Presidentit Trump do ta bënte atë presidentin e parë të shpallur fajtor për një krim. Një juri në Nju Jork e shpalli atë fajtor për pagesat për një aktore të filmave pornografikë në këmbim të heshtjes mbi një marrëdhënie intime, që ajo kishte patur me zotin Trump. Nëse i fiton zgjedhjet, ai do të mund të përdorë komptencat e Presidentit për t’i dhënë fund hetimeve të tjera federale ndaj tij. Zoti Trump do të bëhej gjithashtu presidenti i dytë në histori që fiton mandate jo të njëpasnjëshme në Shtëpinë e Bardhë, pas ish-Presidentit Grover Cleveland, i cili e realizoi këtë në fund të shekullit të 19-të.

Ish-Presidenti Trump i mbijetoi një atentati, ku plumbi e gërvishi lehtazi në vesh, në një tubim elektoral në Batllër të Pensilvanisë në korrik. Reagimi i shpejt i shërbimit sekret pengoi një atentat të dytë ndaj tij në shtator, kur një person i armatosur ishte fshehur në afërsi të pronës së tij në Flordia, ku ai po luante golf.

Zgjedhjet me pasoja të mëdha për Amerikën dhe botën

Pasojat e mundshme të një mandati të dytë të zotit Trump janë rritur nga komentet e tij në mbështetje të së djathtës ekstreme dhe shpërfillja e tij për normat e qëndrueshme demokratike.

Zoti Trump ka përdorur retorikë të ashpër kundër zonjës Harris dhe demokratëve të tjerë, duke i quajtur ata “djallëzorë” dhe ka sugjeruar veprime ushtarake kundër njerëzve që ai i quan “armiq të brendshëm”. Zonja Harris, duke vënë në dukje paralajmërimet e ish ndihmësve të zotit Trump, e ka quajtur atë “fashist” dhe fajësoi zotin Trump për rrezikim të jetës së grave përmes emërimit të tre anëtarëve konservatorë të Gjykatës së Lartë, të cilët ndihmuan në përmbysjen e ligjit Roe kundër Wade, që e kishte bërë abortin të drejtë kushtetuese. Në orët e fundit të fushatës, ajo u përpoq të përdorte një ton më pozitiv dhe kaloi të hënën gjithë ditën e fundit pa përmendur emrin e rivalit të saj republikan.

Zyrtarët federalë, shtetërorë dhe lokalë shprehën besimin në integritetin e sistemit zgjedhor të vendit një ditë para zgjedhjeve. Megjithatë, ata janë përgatitur të përballen me atë që ata thonë se është një nivel i pashembullt i fushatave të dezinformimit nga vendet rivale, veçanërisht nga Rusia dhe Irani, si dhe mundësinë e dhunës fizike apo sulmeve kibernetike.

Fushatat e dy kandidatëve kanë punësuar një numër të madh avokatësh në pritje të betejave ligjore në ditën e zgjedhjeve dhe pas saj. Agjencitë e zbatimit të ligjit në mbarë vendin janë në gatishmëri të lartë për t’u përballur me mundësinë e veprimeve të dhunshme.

Gara presidenciale po ndiqet me vëmendje në mbarë botën, sepse rezultati i zgjedhjeve do të jetë i rëndësishëm për të ardhmen e mbështetjes amerikane për Ukrainën, angazhimin e Shteteve të Bashkuara ndaj aleancave të saj globale dhe luftën kundër udhëheqësve autokratë të botës.

Nënpresidentja Harris është zotuar të vazhdojë mbështetjen për Kievin në luftën kundër Rusisë, e cila në vitin 2022 filloi një sulm në shkallë të gjerë ndaj Ukrainës. Ish-Presidenti Trump ka kritikuar ashpër Ukrainën, ka lavdëruar presidentin rus Vladimir Putin dhe ka sugjeruar se ai do ta inkurajonte Rusinë të sulmonte aleatët amerikanë të NATO-s, që nuk i përmbushin detyrimet financiare në fushën e mbrojtjes.

Përveç zgjedhjes së Presidentit, në këto zgjedhje po votohet edhe për Kongresin dhe nisma ligjore në shumë shtete për të drejtën e abortit.

Më shumë se 82 milionë njerëz votuan herët, duke arritur afër rekordit të vendosur gjatë pandemisë në 2020, kur zoti Trump inkurajoi republikanët të votonin në ditën e zgjedhjeve. Këtë radhë, ai u kërkoi votuesve të tij që të votonin herët dhe një pjesë e madhe e tyre e bënë këtë.

Rama del në dosjet belge të SKY ECC, prokurorja speciale belge në SPAK

Një prokurore belge ka mbërritur sot në SPAK.

Burime bëjnë me dije se prokurorja federale Ann Fransen do të zhvillojë një takim me kreun e SPAK, Altin Dumani.

Autoritetet belge dhe SPAK kanë disa skuadra të përbashkëta hetimore për çështje të krimit të organizuar. Po ashtu, drejtësia belge ka vendosur në dispozicion të SPAK të dhëna nga aplikacionet SkyECC dhe EncroChat.

Në dosjet e prokurorisë belge ka dalë edhe emri i Edi Ramës, i përmendur në bisedat e zbardhura të SKY dhe EncroChat.

Vizita e prokurores belge në Tiranë vjen një javë pasi Gjykata e Brukselit shpalli 119 dënime të martën për procesin ‘Encro’, një nga rastet më të mëdha të trafikut të narkotikëve në historinë e Belgjikës, me dënime që variojnë deri në 17 vjet burg dhe konfiskime masive.

Pas një procesi që zgjati 16 muaj, 115 individë dhe katër kompani u shpallën fajtorë për akuza që përfshijnë pjesëmarrjen në një organizatë kriminale, trafikimin e narkotikëve dhe armëve, si dhe përpjekjet për shantazh dhe rrëmbim.

Në mesin e të dënuarve, të kombësive të ndryshme ka edhe shtetas shqiptarë dhe kosovarë, përveç se kolumbianë, belgë, ukrainas apo nga Afrika e veriut. Njëri prej tyre, shqiptari Eridan Guerrero Munoz, i cili u dënua për drejtimin e laboratorëve të kokainës në Belgjikë, bë i famshëm në mediat belge me deklaratën e tij ‘Luajta dhe humba’.

Hetimi i quajtur ‘Encro’ u bazua në deshifrimin e komunikimeve të koduara në EncroChat dhe Sky ECC, që çoi në zbardhjen e aktiviteteve të një organizate të gjerë kriminale. Gjithsej, u dhanë rreth 700 vite burg, ndërsa konfiskimet e urdhëruara arrijnë në 65 milionë euro. Këto konfiskime përfshijnë pasuri të paluajtshme të investuara nga të ardhurat nga trafikimi i drogës. sn

Nga magjitë te lutjet e veçanta te hyjnia hindu- Si do ndiqen zgjedhjet amerikane nga Parisi në fshatin e stërgjyshërve të Harris

Nga Brazili në Irlandë, nga Gjermania në Karaibe, votimi presidencial i këtij viti, do të ndiqet me një interes të veçantë për rezultatin.

Në Parish St Ann, Xhamajka – dhe veçanërisht në Browns Town, ku lindi babai i Harris, Donald dhe kandidatja demokrate kaluan shumë pushime të lumtura fëmijërie – mbështetësit e saj planifikojnë festime, pije alkoolike dhe tubime të tjera shoqërore.

“Unë parashikoj një garë të ngushtë, por pres një fitore të Kamala Harris sepse ajo është një dinamit dhe po lutem që, në interes të demokracisë, të fitojë”, tha 74-vjeçari, Delroy Redway.

Redway, vëllai i të cilit do të organizojë një festë në qendrën e tij sportive, tha se Browns Town ishte në një “teh thikë” për Harris, të cilën njerëzit e konsiderojnë një “motër të vogël”.

“Gjyshi i saj është varrosur në kishën anglikane, pikërisht atje në Browns Town … kështu që ne do të festojmë fitoren e saj”, tha ai.

Kryetari i bashkisë së St Ann Parish, Michael Belnavis, po planifikon gjithashtu një festë. Një fitore e Harris, tha ai, do të ishte një sinjal se demokracia është e gjallë dhe mirë në SHBA. “Siç e dini, Shën Ana është veçanërisht afër saj”, tha Belnavis.

“Ne duam t’i shikojmë dhe t’i bëjmë ato një gjë festive duke pirë një pije dhe thjesht duke parë ekranin e madh në tavernën John Crow në Ocho Rios me disa miq të ngushtë. Sido që të shkojë, do të jetë historike dhe ne duam të jemi pjesë e kësaj”, tha ai.

Po ashtu me shumë interes zakonor do të ndjekin zgjedhjet banorët e Thulasendrapuram, fshati i stërgjyshërve të Harris në shtetin jugor indian të Tamil Nadu, ku gjyshi i saj lindi më shumë se një shekull më parë.

Përgatitjet kanë nisur prej kohësh për ditën e zgjedhjeve, me gratë e fshatit që krijojnë kolam, imazhe shumëngjyrëshe të bëra nga pastë orizi, jashtë të gjitha shtëpive, duke kërkuar bekime hyjnore për Harrisin në zgjedhje.

Një lutje e veçantë (puja) është planifikuar në tempullin lokal Dharmasastha. “Dharmasastha [hyjnia hindu] jonë do të garantojë fitoren e saj”, ishte parashikimi i sigurt i besuarit të tempullit S Venkataraman.

Në Berlin, gjithashtu janë bërë përgatitjet për skena miqësore me demokratëtnë klubin e xhazit Donau 115 në lagjen Neukölln të qytetit, i preferuari i komunitetit amerikan.

Një transmetim i drejtpërdrejtë i mbulimit të zgjedhjeve do të fillojë pak para mesnatës “dhe do të përfundojë kur të dimë se kush është fituesi dhe/ose kur të humbasim nga ankthi”, thonë organizatorët, të cilët premtojnë gjithashtu pije speciale “dinamike” bazuar në rezultatet e kolegjit zgjedhor.

Në të gjithë qytetin në Berlinin lindor, demokratët jashtë vendit do të mbajnë një natë zgjedhore në vendin e tyre tradicional në kinemanë shekullore Kino Babylon me komente nga skena, muzikë live dhe “komedi – pavarësisht se si do të shkojë nata”.

Në Paris, Harry’s Bar ka mbajtur votime mbi zgjedhjet në SHBA që nga viti 1924 dhe ka gabuar vetëm tre herë: në vitin 1976, kur pijedashësit mbështetën Gerald Fordin mbi Jimmy Carter; në vitin 2004, kur ata mbështetën John Kerry-n mbi George W Bush; dhe në vitin 2016 në favorizimin e Hillary Clinton ndaj Donald Trump.

Pronari i atëhershëm i lokalit që pretendon se ka shpikur Bloody Mary, donte të bashkonte komunitetin e emigrantëve në Paris dhe lejojini ata të shprehin një pikëpamje.

Çdo klient që mund të sigurojë prova të shtetësisë amerikane mund të marrë pjesë në votim, duke hedhur votën në një kuti druri shekullore në fund të lokalit. Shifrat e fundit nga bari ishin 265 për Trump – dhe 302 për Kamala Harris.

Në São Paulo të Brazilit, qyteti më i madh i Amerikës Latine, lokali irlandez i O’Malley do të zbukurohet për këtë rast me flamuj, balona, ​​yje dhe vija, dhe do të shërbejë një menu me peshk dhe patate të skuqura, tikka masala, burritos dhe qebap, plus nëntë opsione të ndryshme burgeri (përfshirë “përbindëshin e madh”: proshutë, vezë të skuqura, tre lloje djathë, guacamole, jalapeños, djegës etj).

Organizuar nga demokratët jashtë vendit, por e hapur për njerëzit “nga të dyja palët”, ngjarja fillon në orën 22:00 me orën lokale dhe zgjat deri në orën 2:30 të mëngjesit kur priten exit poll-et.

“Ne mbajtëm aktivitete në të njëjtin pub këtë vit për debatet presidenciale dhe nga nënpresidentët, dhe ato ishin jashtëzakonisht të suksesshme,” tha një zyrtar i Demokratëve jashtë vendit, Kelly Ann Kreutz.

Në Irlandë, hoteli i Donald Trump në Doonbeg në County Clare do të mbyllet si zakonisht të martën mbrëma, pa asnjë ngjarje të planifikuar për të festuar.

Kolegji Universitar i Dublinit po zhvillon dy festa për zgjedhjet. bw

Shqiptarër e dëbuar dhunshëm nga Serbia, prej trojeve të tyre autoktone, duhet të kërkojnë të drejtën e dekolonizimit- Nga Isuf B.Bajrami

Shqiptarër e dëbuar dhunshëm nga Serbia, prej trojeve të tyre autoktone, duhet të kërkojnë të drejtën e dekolonizimit dhe njohjen e të drejtës për rikthim sipas Rezolutës së OKB-së miratuar nga Asamblea e Përgjithshme Nr. 1514 (XV) më 14 dhjetor 1960

Protesta e qytetarëve shqiptarë në Medvegjë, është një ankesë për mohim të të drejtave në vendbanimet e tyre autoktone!
Përmes pasivizimit të adresave të vendbanimit për shqiptarët e Preshevës,Bujanocit,Medvegjaës e Sanxhakunut i detyruan banorët të dalin në protestë të dielën në Medvegjë!
Medvegja është një nga vendbanimi me numrin më të lartë të pasivizimit, shqiptarët kërkuan kthimin e adresave të tyre!
Shqiptarët nuk mund të pajisen me dokumente identifikimi,familjet shqiptare vuajnë nga diskriminimi, pasi numri i banorëve të pasivizuar është i lartë!
Para stacionit të policisë në Medvegjë,shqiptarët kërkuan reagimin e ndërkombëtarëve kundër diskriminimit ndaj qytetarëve nëpër shtëpitë, pronat e tyre autoktone! Banorëve të Medvegjës iu kërkua po ashtu të mos ndalojnë me kërkesat për riaktivizimin e adresave të tyre dhe pajisjen me dokumente identifikimi.
Sipas statistikave të fundit, në Komunën e Medvegjës janë regjistruar 6360 banorë dhe janë pasivizuar 4214 qytetarë!
Por qytetarët shqiptarë në këto raste, duhet të kenë parasysh “Deklaratën për dhënien e pavarësisë vendeve dhe popujve kolonialë”.
E miratuar nga OKB-ja si Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme 1514 (XV) 14 dhjetor 1960.
Sipas kësaj Rezolute duhet të kërkohet e drejta e dekolonizimit të trojeve shqiptare dhe rikthimi i tyre në vendet e tyre autoktone.
Kjo e drejtë themelore zakonisht në këtë rast, duhet të kërkohet nga ana e qytetarëve nëpër vijës institucionale dhe diplomatike deri në OKB.

Deklarata për dhënien e pavarësisë vendeve dhe popujve kolonialë

MIRATUAR 14 dhjetor 1960
NGA Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme 1514 (XV)
Asambleja e Përgjithshme,
Duke pasur parasysh vendosmërinë e shpallur nga popujt e botës në Kartën e Kombeve të Bashkuara për të riafirmuar besimin në të drejtat themelore të njeriut, në dinjitetin dhe vlerën e personit njerëzor, në të drejtat e barabarta të burrave dhe grave dhe të kombeve të mëdha e të vogla dhe për të promovuar përparimin shoqëror dhe standarde më të mira të jetës në liri më të madhe,
Të vetëdijshëm për nevojën për krijimin e kushteve të stabilitetit dhe mirëqenies dhe marrëdhënieve paqësore e miqësore të bazuara në respektimin e parimeve të të drejtave të barabarta dhe të vetëvendosjes së të gjithë popujve, si dhe të respektit universal dhe respektimit të të drejtave të njeriut dhe liritë themelore për të gjithë pa dallim race, seksi, gjuhe apo feje,
Duke njohur dëshirën e zjarrtë për liri në të gjithë popujt e varur dhe rolin vendimtar të këtyre popujve në arritjen e pavarësisë së tyre,
Të vetëdijshëm për konfliktet në rritje që vijnë nga mohimi ose pengesat në rrugën e lirisë së këtyre popujve, të cilat përbëjnë një kërcënim serioz për paqen botërore,
Duke marrë parasysh rolin e rëndësishëm të Kombeve të Bashkuara në asistimin e lëvizjes për pavarësi në Territoret e Mirëbesimit dhe Jo Vetëqeverisëse,
Duke pranuar se popujt e botës dëshirojnë me zjarr fundin e kolonializmit në të gjitha manifestimet e tij,
Të bindur se ekzistenca e vazhdueshme e kolonializmit pengon zhvillimin e bashkëpunimit ekonomik ndërkombëtar, pengon zhvillimin social, kulturor dhe ekonomik të popujve të varur dhe militon kundër idealit të Kombeve të Bashkuara për paqen universale,
Duke pohuar se popujt, për qëllimet e tyre, mund të disponojnë lirisht pasurinë dhe burimet e tyre natyrore pa paragjykuar çdo detyrim që rrjedh nga bashkëpunimi ekonomik ndërkombëtar, bazuar në parimin e përfitimit të ndërsjellë dhe të drejtën ndërkombëtare,
Duke besuar se procesi i çlirimit është i papërmbajtshëm dhe i pakthyeshëm dhe se, për të shmangur krizat serioze, duhet t’i jepet fund kolonializmit dhe të gjitha praktikave të segregacionit dhe diskriminimit që lidhen me të,
Duke përshëndetur daljen në vitet e fundit të një numri të madh territoresh të varura në liri dhe pavarësi, dhe duke njohur tendencat gjithnjë e më të fuqishme drejt lirisë në territore të tilla që nuk e kanë arritur ende pavarësinë,
Të bindur se të gjithë popujt kanë një të drejtë të patjetërsueshme për lirinë e plotë, ushtrimin e sovranitetit të tyre dhe integritetin e territorit të tyre kombëtar,
Solemnisht shpall domosdoshmërinë e përfundimit të shpejtë dhe të pakushtëzuar të kolonializmit në të gjitha format dhe manifestimet e tij;
Dhe për këtë qëllim
Deklaron se:
1. Nënshtrimi i popujve ndaj nënshtrimit, dominimit dhe shfrytëzimit të huaj përbën një mohim të të drejtave themelore të njeriut, është në kundërshtim me Kartën e Kombeve të Bashkuara dhe është një pengesë për promovimin e paqes dhe bashkëpunimit botëror.
2. Të gjithë popujt kanë të drejtën e vetëvendosjes; në bazë të kësaj të drejte ata përcaktojnë lirisht statusin e tyre politik dhe lirisht ndjekin zhvillimin e tyre ekonomik, social dhe kulturor.
3. Papërshtatshmëria e përgatitjes politike, ekonomike, sociale apo arsimore nuk duhet të shërbejë kurrë si pretekst për vonimin e pavarësisë.
4. Të gjitha veprimet e armatosura ose masat represive të të gjitha llojeve të drejtuara kundër popujve të varur do të pushojnë për t’u mundësuar atyre të ushtrojnë në mënyrë paqësore dhe lirisht të drejtën e tyre për pavarësi të plotë dhe do të respektohet integriteti i territorit të tyre kombëtar.
5. Do të ndërmerren hapa të menjëhershëm, në territoret e besimit dhe jo-vetëqeverisës ose në të gjitha territoret e tjera që nuk kanë arritur ende pavarësinë, për t’i transferuar të gjitha pushtetet popujve të atyre territoreve, pa asnjë kusht ose rezervë, në përputhje me lirinë e tyre. shprehin vullnetin dhe dëshirën, pa asnjë dallim race, besimi apo ngjyre, për t’u mundësuar atyre të gëzojnë pavarësi dhe liri të plotë.
6. Çdo përpjekje që synon prishjen e pjesshme ose totale të unitetit kombëtar dhe të integritetit territorial të një vendi është e papajtueshme me qëllimet dhe parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara.
7. Të gjitha shtetet do të respektojnë me besnikëri dhe në mënyrë rigoroze dispozitat e Kartës së Kombeve të Bashkuara, Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut dhe kësaj Deklarate mbi bazën e barazisë, mosndërhyrjes në punët e brendshme të të gjitha shteteve dhe respektimit të të drejtat sovrane të të gjithë popujve dhe integritetin e tyre territorial.

Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples
ADOPTED
14 December 1960
BY General Assembly resolution 1514 (XV)
The General Assembly ,
Mindful of the determination proclaimed by the peoples of the world in the Charter of the United Nations to reaffirm faith in fundamental human rights, in the dignity and worth of the human person, in the equal rights of men and women and of nations large and small and to promote social progress and better standards of life in larger freedom,
Conscious of the need for the creation of conditions of stability and well-being and peaceful and friendly relations based on respect for the principles of equal rights and self-determination of all peoples, and of universal respect for, and observance of, human rights and fundamental freedoms for all without distinction as to race, sex, language or religion,
Recognizing the passionate yearning for freedom in all dependent peoples and the decisive role of such peoples in the attainment of their independence,
Aware of the increasing conflicts resulting from the denial of or impediments in the way of the freedom of such peoples, which constitute a serious threat to world peace,
Considering the important role of the United Nations in assisting the movement for independence in Trust and Non-Self-Governing Territories,
Recognizing that the peoples of the world ardently desire the end of colonialism in all its manifestations,
Convinced that the continued existence of colonialism prevents the development of international economic co-operation, impedes the social, cultural and economic development of dependent peoples and militates against the United Nations ideal of universal peace,
Affirming that peoples may, for their own ends, freely dispose of their natural wealth and resources without prejudice to any obligations arising out of international economic co-operation, based upon the principle of mutual benefit, and international law,
Believing that the process of liberation is irresistible and irreversible and that, in order to avoid serious crises, an end must be put to colonialism and all practices of segregation and discrimination associated therewith,
Welcoming the emergence in recent years of a large number of dependent territories into freedom and independence, and recognizing the increasingly powerful trends towards freedom in such territories which have not yet attained independence,
Convinced that all peoples have an inalienable right to complete freedom, the exercise of their sovereignty and the integrity of their national territory,
Solemnly proclaims the necessity of bringing to a speedy and unconditional end colonialism in all its forms and manifestations;
And to this end
Declares that:
1. The subjection of peoples to alien subjugation, domination and exploitation constitutes a denial of fundamental human rights, is contrary to the Charter of the United Nations and is an impediment to the promotion of world peace and co-operation.
2. All peoples have the right to self-determination; by virtue of that right they freely determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development.
3. Inadequacy of political, economic, social or educational preparedness should never serve as a pretext for delaying independence.
4. All armed action or repressive measures of all kinds directed against dependent peoples shall cease in order to enable them to exercise peacefully and freely their right to complete independence, and the integrity of their national territory shall be respected.
5. Immediate steps shall be taken, in Trust and Non-Self-Governing Territories or all other territories which have not yet attained independence, to transfer all powers to the peoples of those territories, without any conditions or reservations, in accordance with their freely expressed will and desire, without any distinction as to race, creed or colour, in order to enable them to enjoy complete independence and freedom.
6. Any attempt aimed at the partial or total disruption of the national unity and the territorial integrity of a country is incompatible with the purposes and principles of the Charter of the United Nations.
7. All States shall observe faithfully and strictly the provisions of the Charter of the United Nations, the Universal Declaration of Human Rights and the present Declaration on the basis of equality, non-interference in the internal affairs of all States, and respect for the sovereign rights of all peoples and their territorial integrity.

Vendi i Lekës, 03.11.2024


Send this to a friend