TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport thuhet se gara ishte e pabarabartë dhe se opozita kandidonte përballë partisë shtet.

Sipas OSBE-s qeveria e Edi Ramës organizoi plot 4522 evente me ndikim elektoral. Por sipas raportit, KQZ ndaloi vetëm 18 prej tyre.

Pjesë nga raporti:

Për më tepër, në periudhën katër mujore para ditës së zgjedhjeve, institucionet publike dhe entitetet shtetërore duhet të raportojnë çdo aktivitet publik pranë KQZ-së së paktën pesë ditë më parë. KQZ-ja mund të ndalojë disa evente nëse ato konsiderohen si një përdorim i mundshëm i burimeve shtetërore, të cilat nuk mund të raportohen më pas në media.

Nga 4.522 evente zyrtare të regjistruara gjatë kësaj periudhe, KQZ-ja ndaloi vetëm 18, duke ngjallur dyshime mbi kapacitetin e saj për të shqyrtuar të gjitha dorëzimet dhe interpretimin e saj të ngushtë të ligjit. Megjithëse shumë nga këto aktivitete formalisht përputheshin me dispozitat ligjore, volumi i tyre krijoi mundësi fushate për të zgjedhurin aktual, veçanërisht përmes institucioneve në nivel lokal në rajone ku zyrtarë të lartë qeveritarë shërbenin si koordinatorë politikë të PS-së.

Përdorimi i gjerë i këtyre aktiviteteve publike për qëllime elektorale forcoi më tej avantazhin e padrejtë të partisë në pushtet dhe e fshiu kufirin midis shtetit dhe partisë, në kundërshtim me paragrafin 5.4 të Dokumentit të Kopenhagenit të OSBE-së të vitit 1990.

TIRANË-  OSBE/ODIHR publikoi sot raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport theksohet se KQZ duhet të hetojë burimet financiare dhe të krijohet një tavan për shpenzimet e fushatës. Raporti gjithashu nënvizon se ndryshimet ligjore të vitit 2025 përjashtuan shpenzimet e kandidatëve nga kufijtë e shpenzimeve të partive, pa vendosur një tavan të veçantë për kandidatët.

Pjesë nga raporti:

Financimi i fushatave rregullohet kryesisht nga Kodi Zgjedhor dhe Ligji për Partitë Politike. Pavarësisht disa ndryshimeve të fundit, që nga viti 2020 nuk janë miratuar reforma gjithëpërfshirëse. Korniza aktuale nuk është efektive, duke dëmtuar transparencën e financimit të fushatave dhe barazinë e mundësive për partitë dhe garuesit. Partitë politike mund të financojnë fushatat nga fondet publike dhe private, duke përfshirë fondet e tyre, kreditë bankare dhe donacionet nga qytetarët dhe personat juridikë vendas. Rekomandimi i ODIHR-it për zgjerimin e financimit publik për kandidatët e pavarur nuk u zbatua.

Megjithatë, ligjit i mungojnë udhëzime të qarta se çfarë lloj aktivitetesh parazgjedhore përbëjnë shpenzime fushate dhe i nënshtrohen mbikëqyrjes dhe sanksioneve të mundshme, duke mos arritur praktikat e mira ndërkombëtare. Në përputhje me praktikat e mira, ligji duhet të përcaktojë qartë se cilat aktivitete parazgjedhore përbëjnë shpenzime fushate, duke siguruar që ato i nënshtrohen raportimit, mbikëqyrjes dhe sanksioneve të mundshme. Tavanti aktual i shpenzimeve për një parti ose koalicion është 326,456,950 lekë (rreth 3.3 milionë euro). Ndryshimet ligjore të vitit 2025 përjashtuan shpenzimet e kandidatëve nga kufijtë e shpenzimeve të partive, pa vendosur një tavan të veçantë për kandidatët.

Kjo paqartësi ligjore mund t’u lejojë partive dhe koalicioneve të anashkalojnë kufijtë e shpenzimeve, duke ndikuar në transparencë dhe llogaridhënie dhe duke lejuar një avantazh joproporcional për partitë më të mëdha. Për të siguruar një fushë loje të barabartë, kuadri ligjor duhet të përfshijë gjithashtu një tavan të arsyeshëm për shpenzimet e fushatës për kandidatët që kandidojnë në listat e partive ose koalicioneve. Shpenzimet e fushatës për aktivitetet online duhet të përfshihen në limitin e përgjithshëm të shpenzimeve dhe të raportohen, pasi ligji kërkon raportimin e të gjitha shpenzimeve të fushatës. Megjithatë, fushatat online, reklamat politike të paguara në platformat e rrjeteve sociale dhe shpenzimet e palëve të treta janë të parregulluara, duke mundësuar përdorimin e pakontrolluar të fondeve në fushatë.

TIRANË- OSBE/ODIHR publikoi sot raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport është përmendur edhe burgosja e liderëve të Opozitës, ku nxitën disa protesta. Raporti thekson gjithashtu se protestat ishin gjithashtu një reagim ndaj disa arrestimeve dhe hetimeve me profil të lartë që lidhen me opozitën, të cilat disa i konsideruan të motivuara politikisht.

Pjesë nga raporti:

Në tetor 2024, ish-Presidenti Ilir Meta, lider i Partisë së Lirisë (PL), u arrestua mbi akuza për korrupsion. Muajin pasues, masat e arrestit shtëpiak ndaj Sali Berishës – të cilat ishin në fuqi që nga dhjetori 2023 – u revokuan, megjithëse ai pret gjykimin për akuzat e korrupsionit. U zhvilluan disa protesta të udhëhequra nga PD në fund të vitit 2024 dhe fillim të vitit 2025, të nxitura nga shqetësimet për perceptimin e shkatërrimit të institucioneve demokratike, akuza për korrupsion qeveritar dhe keqpërdorim të burimeve shtetërore.

Për më tepër, PD kërkoi krijimin e një qeverie kujdestare për të mbikëqyrur zgjedhjet parlamentare. Protestat ishin gjithashtu një reagim ndaj disa arrestimeve dhe hetimeve me profil të lartë që lidhen me opozitën, të cilat disa i konsideruan të motivuara politikisht./Dosja.al

TIRANË- OSBE/ODIHR publikoi sot raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport janë përmendur edhe përplasjet verbale mes kryetarëve të partive politike. Kryetarët e partive politike gjatë fushatës përdorën terma si “buf kënete”, krijesa kënete”, “Antikrisht”, “përbindësh” dhe “narkodiktaturë”.

Pjesë nga raporti:

Z. Rama e quajti vazhdimisht kundërshtarin e tij, z. Berishën, një “buf kënete”, dhe udhëheqës të tjerë të opozitës si “krijesa kënete”. Z. Berisha, nga ana tjetër, e quajti z. Rama “Antikrisht”, një “përbindësh” dhe qeverinë si “narkodiktaturë”. Agron Shehaj, kreu i Partisë së Mundësive, akuzoi Adriatik Lapajn, kreun e Lëvizjes “Shqipëria Bëhet”, se kishte përfituar nga marrëveshje të brendshme në cilësinë e tij si avokat. Në përgjigje të këtyre akuzave, sipas raportimeve të medias, z. Lapaj ngriti një padi për shpifje./Dosja.al

TIRANË-  OSBE/ODIHR publikoi sot raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend, ku përmendet edhe ndalimi i TikTok nga Kryeministri Edi Rama. Po ashtu në raport nënvizohet se pjesëmarrësit në garë e shfrytëzuan në mënyrë aktive Facebook dhe Instagram, ndërsa ndalimi i TikTok nga qeveria, që hyri në fuqi më 6 mars 2025, kufizoi mundësitë e disa kandidatëve për të bërë fushatë.

Pjesë nga raporti:

Fushata në rrjetet sociale nuk ishte e rregulluar me ligj dhe asnjë autoritet nuk ishte ngarkuar për ta monitoruar atë. Megjithëse shumica e partive politike kishin nënshkruar një Kod Sjelljeje për Fushatat Digjitale, disa subjekte përhapën përmbajtje përçarëse ose manipuluese, ndërsa llogari të palëve të treta dyshohet se përdorën veprimtari të koordinuar të rreme në platformat online për të amplifikuar sulmet ndaj opozitës.

Pjesëmarrësit në garë e shfrytëzuan në mënyrë aktive Facebook dhe Instagram, ndërsa ndalimi i TikTok nga qeveria, që hyri në fuqi më 6 mars 2025, kufizoi mundësitë e disa kandidatëve për të bërë fushatë. Megjithëse KQZ-ja konstatoi shkelje në postimet e institucioneve publike, ajo i ndërpreu hetimet në disa raste, dhe përpjekjet e saj të përgjithshme për monitorim mbetën të kufizuara në fushëveprim dhe efektivitet.

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport theksohe se ODIHR mori akuza se votuesit frikësoheshin nga hakmarrja për pjesëmarrje në aktivitete të partive opozitare, si dhe raste intimidimi ndaj kandidatëve të opozitës dhe disa kandidatëve të partisë në pushtet. Raporti thekson gjithashy se gjatë fushatës u vunë re disa akuza për blerje votash dhe u hapën hetime në 37 raste.

Pjesë nga raporti:

ODIHR mori raporte të shumta për presion mbi punonjësit lokalë nga drejtuesit e tyre për të mbështetur ose marrë pjesë në fushatën e PS-së. Edhe pse PS organizoi disa aktivitete fushate të drejtuara ndaj grave, u ngritën shqetësime se disa pjesëmarrës ishin udhëzuar nga punëdhënësit e tyre në sektorin publik të merrnin pjesë. Shumë nga interlokutorët e ODIHR shprehën shqetësime për ndikimin e rrjeteve të patronazhit në të gjithë vendin, duke akuzuar se premtimet për punësim të ardhshëm në sektorin publik, favore administrative, përfitime sociale dhe leje përdoreshin si mjet për sigurimin e votave.

Për më tepër, ODIHR mori gjithashtu akuza se votuesit frikësoheshin nga hakmarrja për pjesëmarrje në aktivitete të partive opozitare, si dhe raste intimidimi ndaj kandidatëve të opozitës dhe disa kandidatëve të partisë në pushtet. Disa interlokutorë deklaruan se komunitetet e cenueshme ishin veçanërisht të ekspozuara ndaj presionit nga autoritetet publike për të votuar për PS-në. Praktikat e tilla nuk janë në përputhje me standardet ndërkombëtare që kërkojnë që votuesit të jenë të lirë nga ndikimi ose detyrimi i padrejtë. Gjatë fushatës u vunë re disa akuza për blerje votash, dhe u hapën hetime në 37 raste. Disa interlokutorë të ODIHR EOM akuzuan lidhje midis partive politike dhe krimit të organizuar në disa zona, ku grupet e krimit të organizuar intimidonin dhe kërcënonin votuesit dhe, herë pas here, kandidatët.

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport thuhet se edhe pse konkurrentët zhvilluan fushatë lirshëm dhe votuesit kishin zgjedhje midis alternativave politike, fusha e lojës ishte e pabarabartë, me partinë në pushtet që përfitonte nga përdorimi i burimeve administrative dhe ndikimi institucional.

Raporti thekson gjithashtu se kufiri mes partisë dhe pushtetit u shkri, u shkel ligji dhe dokumenti i Kopenhagenit. Po ashtu raporti thekson se KQZ mund të ndalojë disa ngjarje që konsiderohen si përdorim i mundshëm i burimeve shtetërore, të cilat pastaj nuk mund të raportohen në media.

Pjesë nga Raporti:

Edhe pse konkurrentët zhvilluan fushatë lirshëm dhe votuesit kishin zgjedhje midis alternativave politike, fusha e lojës ishte e pabarabartë, me partinë në pushtet që përfitonte nga përdorimi i burimeve administrative dhe ndikimi institucional. Ligji ndalon përdorimin e burimeve të shtetit për fushata, por lejon kandidatët të kryejnë detyrat e tyre zyrtare gjatë fushatës. Pak para dhe gjatë periudhës së fushatës, ministrat dhe kryeministri morën pjesë në ngjarje zyrtare, kryen inspektime të objekteve, promovuan dhe nisën projekte investimi dhe infrastrukture, duke kontribuar në avantazhin e partisë në pushtet, dhe herë pas here duke bërë fushatë në mënyrë të hapur.  Për më tepër, disa ngjarje me shkallë të gjerë gjatë periudhës së fushatës u përdorën për të forcuar imazhin publik të partisë në pushtet. Ligji ndalon propozim ose miratim të ligjeve që u japin përfitime segmenteve të caktuara të popullsisë brenda katër muajve para ditës së zgjedhjeve.

Edhe pse ky ndalim u respektua formalisht, disa politika të miratuara para këtij periudhe sollën shpërndarje përfitimesh për disa grupe votuesish gjatë periudhës zgjedhore, përfshirë një bonus të veçantë për pensionistët. Më 9 maj, Këshilli i Ministrave zbaton një ligj të dhjetorit 2024, duke hequr gjobat e vendosura midis 2015 dhe 2024 për disa ndërtime të paautorizuara, mosrespektim të kufizimeve COVID-19 dhe për prodhuesit bujqësorë dhe blegtorë, me qëllimin e dukshëm të ndikimit mbi votuesit. Për më tepër, në katër muajt para ditës së zgjedhjeve, institucionet publike dhe entitetet shtetërore duhet të raportojnë çdo aktivitet publik te KQZ-ja të paktën pesë ditë më parë. KQZ mund të ndalojë disa ngjarje që konsiderohen si përdorim i mundshëm i burimeve shtetërore, të cilat pastaj nuk mund të raportohen në media.

Nga 4,522 ngjarjet zyrtare të regjistruara gjatë kësaj periudhe, KQZ ndaloi vetëm 18, duke ngjallur dyshime mbi kapacitetin e saj për të shqyrtuar të gjitha dorëzimet dhe mbi interpretimin e saj të ngushtë të ligjit. Edhe pse shumë nga këto aktivitete përputheshin formalisht me dispozitat ligjore, volumi i tyre krijoi mundësi fushate për të zgjedhurin në pushtet, veçanërisht përmes institucioneve lokale në rajone ku zyrtarët e lartë qeveritarë shërbenin si koordinatorë politikë të SP-së. Përdorimi i gjerë i këtyre aktiviteteve publike për qëllime zgjedhore forcoi më tej avantazhin e padrejtë të partisë në pushtet dhe shkrirjen e kufirit midis shtetit dhe partisë, në kundërshtim me paragrafin 5.4 të Dokumentit të Kopenhagenit të OSBE-së të vitit 1990.

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport është përmendur edhe Task Forca e krijuar mes Prokurorisë së Posaçme dhe Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.

Në raport theksohet se mekanizmi i ri i koordinimit (SPAK–KQZ–Prokuroria) u vlerësua si një zhvillim pozitiv me efekt parandalues ndaj krimeve zgjedhore. Në raport nënvizohet gjithashtu se efikasiteti i policisë në trajtimin e veprave penale u vu në dyshim.

Pjesë nga raporti:

SPAK-u ka juridiksion mbi rastet e korrupsionit zgjedhor që kanë të bëjnë me kategori të zyrtarëve të lartë publikë ose krimin e organizua. Për herë të parë, SPAK-u ngriti një task forcë hetimore dhe një platformë online për raportimin e veprave penale zgjedhore. Deri më 10 maj, nga 138 raportime për pretendime për krime zgjedhore janë nisur 39 procedime penale, shumica e të cilave kanë të bëjnë me akuza për korrupsion pasiv dhe aktiv. Konkretisht, SPAK-u ka nisur tetë procedime ex officio.

Bashkëpunimi midis SPAK-ut, KQZ-së dhe Prokurorisë së Përgjithshme, bazuar në një protokoll ndërinstitucional mundësoi shkëmbimin e informacioneve lidhur me krimet zgjedhore, përcaktimin e prioriteteve dhe u vlerësua përgjithësisht pozitivisht nga bashkëbiseduesit e ODIHR-it. SPAK-u perceptohej përgjithësisht si një institucion i besuar nga bashkëbiseduesit e MNVZ-së dhe si institucion që mund edhe të kishte një efekt frenues. Megjithatë, disa bashkëbisedues ngritën shqetësime lidhur me efikasitetin e policisë në trajtimin e veprave penale të lidhura me zgjedhjet edhe kur ato lidheshin me rrjete të krimit të organizuar./Dosja.al

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport thuhet se Partia Socialiste mori më shumë mbulim nga mediat dhe ndërhyrja e gjerë nga pronarët e mediave në autonominë editoriale, bashkë me autocensurën mes gazetarëve, ndikon negativisht në informacionet që i vihen në dispozicion publikut. Më tej theksohet se mbulimi editorial i lajmeve zëvendësohet shpesh nga materiale të përgatitura nga organet qeveritare, duke cenuar integritetin editorial.

Pjesë nga raporti

Pavarësia, shumëllojshmëria dhe integriteti i lajmeve në dispozicion të zgjedhësve cenohen nga fakti që shumica e mediave varen nga financime jotransparente të interesave politike dhe interesave të biznesit, duke u mbështetur shpesh tek kontratat qeveritare. Përqendrimi i pronësisë së medias e cenon edhe më shumë pluralizmin e burimeve informative, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare. Sipas disa bashkëbiseduesve të MVZ-së së ODIHR-it, fakti që disa prej agjencive të rëndësishme të marketingut zotërohen nga interesa politike cenon shpërndarjen e drejtë të të ardhurave nga reklamat, ndërkohë që mungesa e matjeve të besueshme të audiencës nuk lejon shpërndarjen transparente dhe të përgjegjshme të reklamave publike.

Shumica dërrmuese e organeve mediatike perceptohen si mbështetëse të PS-së në pushtet. Transmetuesi publik, Radio Televizioni Shqiptar (RTSH) nuk konsiderohet se gëzon audiencë të madhe, dhe procedura bipartizane e emërimit të organeve drejtuese si të RTSH-së, ashtu edhe të Autoritetit Audio-vizual Media (AMA) nuk garanton pavarësinë e tyre de facto. Ndërhyrja e gjerë nga pronarët e mediave në autonominë editoriale, bashkë me autocensurën mes gazetarëve, ndikon negativisht në informacionet që i vihen në dispozicion publikut. Përveç kësaj, gazetarët ekspozohen në mënyrë të përsëritur ndaj sulmeve verbale dhe, hera-herës edhe fizike, nga
zyrtarët publikë.Gjithashtu, gazetarët raportojnë për akses në rënie tek përfaqësuesit e qeverisë, përfshirë edhe Kryeministrin, dhe për zvogëlim të numrit të konferencave për shtyp të organizuara, si dhe për moslejim të gazetarëve në disa raste në aktivitete, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare.

Mbulimi editorial i lajmeve zëvendësohet shpesh nga materiale të përgatitura nga organet qeveritare, duke cenuar integritetin editorial. Agjencia e Medias dhe Informacionit (AMI), në varësi të Kryeministrisë, i centralizon dhe filtron informacionet e nxjerra rreth qeverisë dhe institucioneve publik. Disa organe mediatike të financuara nga shoqëria civile dhe nga donatorët ofrojnë gazetari investigative dhe në interes të publikut, por janë prekur nga shkurtimet së fundmi të fondeve ndërkombëtare. Monitorimi i MVZ-së së ODIHR-it tregoi se në dy stacionet televizive të monitoruara, PS-ja mori më shumë mbulim të fushatës në edicionet informative sesa PD-ja – ASHM.
85 Në RTSH, A2 CNN, Top Channel dhe TV Klan, PS-ja mori përkatësisht 45, 46, 48 dhe 57 për qind, ndërsa PD- ASHM mori 41, 48, 45 dhe 43 për qind.

Mbulimi, në 83 për qind të rasteve ishte me ton neutral ose pozitiv. Asnjë prej subjekteve të tjera nuk mori më shumë se 5 për qind të mbulimit në ndonjë prej stacioneve televizive të monitoruara. Megjithëse disa programe debati u transmetuan rregullisht, ato nuk sollën kandidatë shumë të njohur apo drejtues partish nga parti të ndryshme. RTSH-ja përmbushi detyrimin e saj ligjor të ofrimit të minutazhit falas subjekteve zgjedhore. Reklama politike me pagesë në televizion u blenë vetëm nga dy partitë dominuese. Përfundimisht, mjedisi i kufizuar mediatik dhe mosrespektimi në mirëbesim i parashikimeve ligjore, bëri që zgjedhësve t’u mohohej informimi i pavarur, i shumëllojshëm dhe solid lidhur me garën zgjedhore./Dosja.al

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raport sqarohet se duhet parandaluar keqpërdorimi i funksioneve publike dhe burimeve shtetërore për qëllime elektorale. Më tej në raport theksohet se pamjet e përgjithshme nga partitë politike ose qeveritarët duhet të etiketohen në mënyrë të tillë si reklamat politike dhe për këtë arsye të ndalohen nga lajmet dhe programet e tjera editoriale.

Rekomandimet prioritare:

1. Për të adresuar rekomandimet e pazgjidhura të ODIHR-it, si dhe paqartësitë dhe mospërputhjet e ndryshme, kuadri ligjor zgjedhor duhet të reformohet në mënyrë gjithëpërfshirëse përmes një procesi konsultativ gjithëpërfshirës shumë kohë para zgjedhjeve të ardhshme, në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe praktikat e mira.

2. Për të siguruar stabilitetin e administratës zgjedhore, duhet t’i kushtohet vëmendje depolitizimit të procedurës së emërimit të administratës zgjedhore të nivelit më të ulët, duke kufizuar gjithashtu zëvendësimet arbitrare dhe të minutës së fundit të anëtarëve të komisionit për të siguruar trajnim të përshtatshëm dhe në kohë për të gjithë anëtarët.

3. Për të forcuar kapacitetin dhe profesionalizmin e Ekipeve të Numërimit të Votave, KQZ-ja duhet të ndërmarrë seanca trajnimi specifike mbi procedurat e numërimit, të zhvillojë një kurrikul trajnimi të standardizuar, duke përfshirë manuale dhe fletë informacioni të lehta për t’u kuptuar mbi procesin e numërimit.

4. Përpjekjet për edukimin e votuesve mbi votimin elektronik duhet të intensifikohen me fokus në rritjen e ndërgjegjësimit të votuesve mbi procedurat e votimit elektronik dhe sigurimin që të gjithë votuesit të jenë në gjendje të votojnë në mënyrë të pavarur.

5. Për të hequr çdo paqartësi në legjislacion në lidhje me fushatën, përdorimi i burimeve administrative për qëllime zgjedhore duhet të ndalohet që nga shpallja e zgjedhjeve deri në ditën e zgjedhjeve.

6. Për të siguruar kushte të barabarta loje, autoritetet duhet të marrin masa për të parandaluar keqpërdorimin e detyrës dhe të burimeve shtetërore. Sanksione proporcionale dhe bindëse duhet të vendosen shpejt kundër shkeljeve të tilla.

7. Në me praktikat e mira, duhet të përcaktojë qartë se cilat aktivitete parazgjedhore kryejnë aktivitete të fushatës, duke siguruar që ato të nënshtrohen raportimit, mundësive dhe sanksioneve të mëdha.

8. Pamjet e përgjithshme nga partitë politike ose qeveritarët duhet të etiketohen në mënyrë të tillë si reklamat politike dhe për këtë arsye të ndalohen nga lajmet dhe programet e tjera editoriale. Duhet të merren masa efektive për të adresuar shkeljet dhe ato duhet të zbatohen në kohën e duhur.

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raportin e OSBE/ODIHR theksohet se Partia Socialiste ka falur gjobat vetëm disa ditë para zgjedhjeve, duke ndikuar drejtpërdrejt te votuesit.

Po ashtu OSBE, shkruan se në këto zgjedhje, pasi pretendime për presion dhe intimidim. Ndërkohë që OSBE deklaron se përdorimi i rrjetit të patronazhimit nga PS-ja bie ndesh me standardet ndërkombëtare.

Pjesë nga raporti:

Partia në pushtet përfitoi nga përdorimi i gjerë i burimeve shtetërore dhe kapaciteteve institucionale, duke përfshirë edhe bërjen publike vetëm pak kohë para ditës së zgjedhjeve të faljes së një numri të madh gjobash, dhe zyrtarët e lartë qeveritarë u angazhuan në një numër të madh aktivitetesh zyrtare që shpesh përkonin me mesazhet e fushatës, duke e bërë të paqartë vijën ndarëse mes shtetit dhe partisë.

Pati pretendime për presion ndaj nëpunësve të administratës publike, raste intimidimi të mbështetësve të opozitës, si dhe përdorim të rrjeteve të patronazhimit, çka bie ndesh me standardet ndërkombëtare. Çështje të tjera shqetësuese përfshijnë raportimet për shit-blerje votash, tentativat për të ndikuar pa të drejtë tek zgjedhësit e marxhinalizuar, si dhe pretendime për ndikim të elementëve kriminalë në disa parti politike./Dosja.al

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raportin e OSBE/ODIHR theksohet se Partia Socialiste ka pasur ndikim në këto zgjedhje, për shkak të pushtet që ka.

Më tej bëhet me dije se në këto zgjedhje, nënpunësve të administratës iu bë presion nga PS-ja. Akuza për presion dhe intimidim nga ana e partisë në pushtet ka pasur dhe nga votusit. Në fund OSBE thekson se kandidatët në zgjedhje nuk gëzuan mundësi të barabarta.

Pjesë nga raporti:

Zgjedhjet parlamentare të vitit 2025 ishin konkurruese dhe u zhvilluan në mënyrë profesionale, por u mbajtën në një mjedis tejet të polarizuar, ku garuesit nuk gëzuan mundësi të barabarta. Megjithatë, kandidatët në përgjithësi patën mundësinë të bëjnë fushatë lirshëm, megjithëse disa raportuan se u përballën me intimidim. Administrata zgjedhore e menaxhoi procesin në një mënyrë gjithëpërfshirëse dhe transparente. Votimi jashtë vendit, i realizuar për herë të parë në këto zgjedhje, u menaxhua mirë, pavarësisht dakordësimit politik dhe miratimit të vonë të kësaj mase, si dhe disa problemeve organizative.

Partia në pushtet përfitoi nga përdorimi i gjerë i burimeve administrative gjatë fushatës, duke krijuar një avantazh të padrejtë për kandidatët që ishin ndërkohë në detyrë. Gjithashtu, pati shumë akuza për presion ndaj votuesve, veçanërisht ndaj punonjësve të administratës publike. Për më tepër, legjislacioni zgjedhor dhe interpretimi i tij i ngushtë nga administrata zgjedhore nuk parandaluan praktikat abuzive. Përqendrimi i pronësisë së mediave, që minon pluralitetin e burimeve të lajmeve, së bashku me autocensurën mes gazetarëve dhe dominimin e mbulimit mediatik nga dy partitë më të mëdha, kufizuan mundësinë e zgjedhësve për të bërë një zgjedhje të informuar.

TIRANË- OSBE/ODIHR ka publikuar ditën e sotme raportin e plotë për zgjedhjet e 11 majit që u mbajtën në vend. Në raportin e OSBE/ODIHR theksohet se Partia Socialiste ka pasur ndikim në këto zgjedhje, për shkak të pushtet që ka.

Më tej bëhet me dije se në këto zgjedhje, nënpunësve të administratës iu bë presion nga PS-ja. Akuza për presion dhe intimidim nga ana e partisë në pushtet ka pasur dhe nga votusit. Sipas OSBE-s kandidatët në zgjedhje nuk gëzuan mundësi të barabarta dhe në disa raste ka pasur intimidim ndaj tyre.

Në raport, theksohet se Partia Socialiste ka falur gjobat vetëm disa ditë para zgjedhjeve, duke ndikuar drejtpërdrejt te votuesit.  Po ashtu OSBE, shkruan se në këto zgjedhje, pasi pretendime për presion dhe intimidim. Ndërkohë që OSBE deklaron se përdorimi i rrjetit të patronazhimit nga PS-ja bie ndesh me standardet ndërkombëtare.

RAPORTI I PLOTË: 

Zgjedhjet parlamentare të vitit 2025 ishin konkurruese dhe u zhvilluan në mënyrë profesionale, por u
mbajtën në një mjedis tejet të polarizuar, ku garuesit nuk gëzuan mundësi të barabarta. Megjithatë,
kandidatët në përgjithësi patën mundësinë të bëjnë fushatë lirshëm, megjithëse disa raportuan se u
përballën me intimidim. Administrata zgjedhore e menaxhoi procesin në një mënyrë gjithëpërfshirëse
dhe transparente. Votimi jashtë vendit, i realizuar për herë të parë në këto zgjedhje, u menaxhua mirë,
pavarësisht dakordësimit politik dhe miratimit të vonë të kësaj mase, si dhe disa problemeve
organizative.

Partia në pushtet përfitoi nga përdorimi i gjerë i burimeve administrative gjatë fushatës, duke krijuar një avantazh të padrejtë për kandidatët që ishin ndërkohë në detyrë. Gjithashtu, pati shumë akuza për presion ndaj votuesve, veçanërisht ndaj punonjësve të administratës publike. Për më tepër, legjislacioni zgjedhor dhe interpretimi i tij i ngushtë nga administrata zgjedhore nuk parandaluan praktikat abuzive. Përqendrimi i pronësisë së mediave, që minon pluralitetin e burimeve të lajmeve, së bashku me autocensurën mes gazetarëve dhe dominimin e mbulimit mediatik nga dy partitë më të mëdha, kufizuan mundësinë e zgjedhësve për të bërë një zgjedhje të informuar.

Përdorimi aktiv i rrjeteve sociale nga garuesit amplifikoi diskursin e fortë konfrontues dhe asnjë autoritet nuk u caktua për të identifikuar përmbajtjen manipuluese të dëmshme. Mekanizmi i ri i koordinimit mes institucioneve për të hetuar dhe ndjekur penalisht krimet zgjedhore është një zhvillim pozitiv, por nevojitet zbatim i mëtejshëm për të adresuar shqetësimet e vazhdueshme lidhur me praktikat e gabuara zgjedhore. Dita e zgjedhjeve ishte përgjithësisht e organizuar mirë, por pati shpesh mosrespektim të procedurave dhe procesi u karakterizua nga një numër incidentesh intimidimi të zgjedhësve dhe ndikimit tek ta, si dhe mangësi gjatë numërimit të votave lidhur me procedurat dhe transparencën.

Kuadri ligjor ofron një bazë të mjaftueshme për zhvillimin e zgjedhjeve demokratike, pavarësisht nga nevoja e vazhdueshme për një reformë të gjerë zgjedhore përmes konsultimeve publike gjithëpërfshirëse. Mangësitë dhe paqartësitë e vërejtura zvogëlojnë qartësinë e kuadrit ligjor dhe krijojnë pasiguri në zbatimin e frymës dhe germës së ligjit. Ndonëse disa rekomandime të ODIHR-it dhe Komisionit të Venecias të Këshillit të Evropës janë adresuar, shumica e rekomandimeve të bëra prej kohësh, duke përfshirë edhe ato që kanë të bëjnë me përbërjen e komisioneve zgjedhore të niveleve më të ulëta, raportimin e ndërmjetëm mbi financimin e fushatës, dhe sigurimin e një klime të favorshme mediatike, si dhe me heqjen e përgjegjësisë penale për shpifjen, nuk janë adresuar, duke treguar mungesë të vullnetit politik për reforma gjithëpërfshirëse.

Parlamenti zgjidhet përmes një sistemi të modifikuar zgjedhor me lista të mbyllura dhe lista preferenciale të kandidatëve, i cili u miratua para këtyre zgjedhjeve. Sipas disa partive më të vogla, ky sistem favorizon dy partitë më të mëdha dhe kufizon ndikimin e votimit preferencial, duke u dhënë mundësi drejtuesve të partive që të vazhdojnë të ruajnë një kontroll domethënës mbi përfaqësimin parlamentar, pjesërisht për shkak të mungesës së demokracisë së brendshme të partive. Pavarësisht këtyre argumenteve që disa prej këtyre partive paraqitën para Gjykatës Kushtetuese, Gjykata vendosi që ky sistem është kushtetues.

Në përgjithësi, përgatitjet teknike për zgjedhjet u zhvilluan në mënyrë efiçente, transparente, sipas afateve të vendosura dhe në mënyrë gjithëpërfshirëse nga ana e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ). Megjithatë, disa aktorë i perceptuan si të politizuar disa anëtarë të KQZ-së. Mbledhjet e KQZ-së ishin të hapura për vëzhguesit dhe u transmetuan drejtpërdrejt.

Sfidat në organizimin e votimit jashtë vendit ishin të konsiderueshme dhe u vunë re disa probleme me dërgimin me postë të fletëve të votimit; megjithatë, procesi u menaxhua përgjithësisht mirë. Komisionet e niveleve më të ulëta e menaxhuan procesin në mënyrë efiçente dhe transparente, pavarësisht disa ndërprerjeve të shkaktuara nga zëvendësimi me vonesë i anëtarëve të caktuar nga partitë politike, sidomos anëtarëve të qendrave të votimit në ditët para zgjedhjeve. KQZ-ja bëri përpjekje të përmirësonte akesueshmërinë në qendrat e votimit për personat me aftësi të kufizuara, por në ditën e zgjedhjeve vëzhguesit raportuan disa probleme me aksesueshmërinë në disa qendra.

Shqipëria vazhdon të përdorë teknologjinë në zgjedhje përmes përdorimit të identifikimit biometrik të zgjedhësve dhe pilotimit të votimit elektronik. Votimi elektronik u zhvillua në dy zona, kurse identifikimi biometrik u përdor në të gjitha qendrat e votimit. Duke ndjekur praktikën e mirë zgjedhore, KQZ-ja reduktoi varësinë nga ofruesi i pajisjeve të identifikimit biometrik dhe votimit elektronik dhe përdorimi i teknologjisë u dokumentua dhe menaxhua si duhet në mënyrë transparente dhe të qëndrueshme. Partitë politike dhe media patën akses të plotë për të vëzhguar funksionimin e pajisjeve të identifikimit dhe votimit elektronik, por KQZ-ja nuk publikoi informacion lidhur me testimet e sigurisë, duke përfshirë qëllimin dhe metodat e përdorura në këto testime. Bashkëbiseduesit e MVZ-së së ODIHR-it shprehën përgjithësisht besim te teknologjia, por pati edhe shqetësime të shprehura lidhur me këtë kryesisht nga opozita.

Në regjistrin e zgjedhjeve ishin 3.7 milion zgjedhës, duke përfshirë 245,935 zgjedhës të regjistruar jashtë vendit për të votuar me postë. Subjektet zgjedhore kishin të drejtën të kërkonin kopjen e plotë të listës së zgjedhësve, gjë që rriti transparencën e procesit të regjistrimit të zgjedhësve, pavarësisht nga shqetësimet që kjo mund të krijojë lidhur me privatësinë e të dhënave. Zgjedhësve iu dhanë mundësi të mjaftueshme për të rishikuar informacionin në listën e zgjedhësve, si fizikisht, ashtu edhe online. Sa i përket votimit nga jashtë vendit, pavarësisht nga fushata e zgjeruar e KQZ-së për informimin e zgjedhësve dhe vendimi për të pranuar dokumente shqiptare biometrike të identifikimit, të cilave u kishte kaluar afati i vlefshmërisë, rreth 41,000 kërkesa për regjistrim u desh të refuzoheshin për shkak të mosparaqitjes së një dokumenti të përshtatshëm që vërtetonte vendbanimin e kërkuesit.

Në përgjithësi, procesi i regjistrimit të zgjedhësve ishte transparent, listat e zgjedhësve u konsiderua gjithëpërfshirëse dhe përgjithësisht të sakta, dhe zgjerimi i të drejtës për të votuar për të mundësuar edhe votimin jashtë vendit, shënuan një hap përpara drejt pjesëmarrjes më të madhe në zgjedhje. KQZ-ja regjistroi tetë parti dhe tre koalicione brenda afatit ligjor dhe miratoi 2,046 kandidatë gjithsej në një proces gjithëpërfshirës. Verifikimi i kandidatëve çoi në heqjen e 16 prej tyre për shkak të rekordeve kriminale, gjë që në asnjë rast nuk u kontestua dhe partitë patën mundësinë t’i zëvendësonin.

Detyrimi ligjor i subjekteve zgjedhore për të dorëzuar lista të plota kandidatësh, të hapura dhe të mbyllura, për të gjitha zonat zgjedhore në të gjithë vendin ndikoi në mundësinë e tyre për të garuar. Në përgjithësi, fushata ishte e qetë, por pavarësisht nga kjo, u karakterizua nga një diskurs konfrontues dhe polarizues, veçanërisht online dhe sidomos mes dy partive politike kryesore dhe drejtuesve të tyre. Kandidatët, në shumicën e rasteve, ishin në gjendje ta zhvillonin fushatën lirisht, por mundësitë e garimit nuk ishin të barabarta.

Partia në pushtet përfitoi nga përdorimi i gjerë i burimeve shtetërore dhe kapaciteteve institucionale, duke përfshirë edhe bërjen publike vetëm pak kohë para ditës së zgjedhjeve të faljes së një numri të madh gjobash, dhe zyrtarët e lartë qeveritarë u angazhuan në një numër të madh aktivitetesh zyrtare që shpesh përkonin me mesazhet e fushatës, duke e bërë të paqartë vijën ndarëse mes shtetit dhe partisë.

Pati pretendime për presion ndaj nëpunësve të administratës publike, raste intimidimi të mbështetësve të opozitës, si dhe përdorim të rrjeteve të patronazhimit, çka bie ndesh me standardet ndërkombëtare. Çështje të tjera shqetësuese përfshijnë raportimet për shit-blerje votash, tentativat për të ndikuar pa të drejtë tek zgjedhësit e marxhinalizuar, si dhe pretendime për ndikim të elementëve kriminalë në disa parti politike./Dosja.al