VOAL – Fluturimi i parë transatlantik i fuqizuar plotësisht nga karburanti i gjelbër, e ashtuquajtura teknologji SAF (Sustainable Aviation Fuel), u ndërmor nga Londra dje në mëngjes (e martë) për në Nju Jork. Ngjarja u përshëndet nga Departamenti anglez i Transportit si fillimi i “të ardhmes së fluturimit”, por organizatat mjedisore po e frenojnë entuziazmin e tyre dhe po e akuzojnë operacionin për greenwashing, larjen e gjelbër.

Avioni, një Virgin Atlantic Boeing 787 Dreamliner, është i pari “që funksionon me karburante 100% të qëndrueshme në të dy motorët”, vuri në dukje kompania në një njoftim për shtyp.

Zbatimi i llojit të ri të karburantit i përgjigjet kritikave ndaj industrisë së linjave ajrore, e cila është përgjegjëse për rreth 2.5% të emetimeve globale të CO2 në vit. SAF mund të prodhohet nga vajrat e mbeturinave, mbetjet e drurit ose algat. Këto lëndë djegëse të reja konsiderohen si leva kryesore për dekarbonizimin e sektorit në dekadat e ardhshme, por prodhimi i tyre është ende në fillimet e tij dhe shumë i kushtueshëm.

Fluturimi në këtë kuptim përfaqëson demonstrimin e parë praktik se si “aviacioni mund të dekarbonizohet dhe si mund të reduktohen ndjeshëm emetimet”, tha Mark Harper, ministri britanik i transportit, në një deklaratë.

Por ambientalistët e kundërshtojnë këtë

Ndryshe nga entuziazmi i shfaqur nga promotorët e nismës, disa shoqata mjedisore e kanë kritikuar operacionin, duke e quajtur atë “greenwashing”. Një prej tyre është Stay Grounded, i cili e konsideron manovrën si një fasadë. “Nuk është rastësi që ky fluturim kryhet dy ditë para fillimit të COP28” në Emiratet e Bashkuara Arabe, Dubai, tha organizata në një deklaratë. “Ndërsa vëmendja e botës është e përqendruar në vetëm një fluturim, 100 000 avionë që përdorin lëndë djegëse fosile ngrihen çdo ditë.”

Disa anëtarë të komunitetit shkencor folën gjithashtu për këtë çështje, duke kritikuar në veçanti festimin rreth përdorimit të SAF. Karburanti i gjelbër i aviacionit është “një rrugë teknologjike pa krye”, argumentoi Finlay Asher, një inxhinier i hapësirës ajrore i cituar nga Stay Grounded. Pse? Sepse teknologjia që qëndron pas këtij lloji të karburantit – përveçse është jashtëzakonisht e shtrenjtë – nuk mund të zhvillohet në një shkallë efikase të madhe për të bërë një ndryshim në luftën kundër ndryshimeve klimatike.

Dr Doug Parr, një shkencëtar i Greenpaece, gjithashtu minimizoi potencialin e karburantit të ri. “Mbetjet e përdorura si lëndë ushqyese për biokerozinën në këtë fluturim nuk janë të disponueshme në sasi të mjaftueshme për të pasur një ndikim të rëndësishëm në emetimet e aviacionit.”

Në terma afatshkurtër, “e vetmja mënyrë efektive për të adresuar emetimet nga industria e linjave ajrore është adresimi i kërkesës: çdo sugjerim për të kundërtën është thjesht mendim i dëshiruar”, shtoi Parr. rsi-eb