Zyrtarët ukrainas pritet të takohen sot me homologët amerikanë në Gjenevë, për ta shtjelluar planin 28-pikësh për paqe të presidentit amerikan Donald Trump, për të cilin aleatët e Kievit thonë se ia mban anën fuqishëm Rusisë.
Mbështetësit evropianë të Ukrainës – të udhëhequr nga Britania, Franca dhe Gjermania, të ashtuquajturat E3 – kanë shprehur shqetësim lidhur me planin, i cili ende nuk është bërë zyrtarisht publik, ndonëse elementë kyç të tij janë zbuluar.
Shumë prej kushteve të marrëveshjes kërkojnë lëshime të mëdha nga Kievi dhe duket se pasqyrojnë shumë prej kërkesave të Kremlinit, përfshirë dorëzimin e rajoneve ukrainase Donjeck dhe Luhansk – të njohura si Donbas – dhe të Krimesë, si dhe vendosjen e kufizimeve mbi madhësinë e ushtrisë ukrainase.
Kievi gjithashtu do të detyrohej ta mëshironte në Kushtetutën e vet ndalimin e anëtarësimit në NATO, ndërsa kufizime do të vendoseshin edhe mbi vetë aleancën ushtarake perëndimore lidhur me vendosjen e trupave të saj.
Sanksionet financiare ndaj Moskës do të zbuteshin, sipas planit.
Në këmbim, Ukraina do të merrte një formë “garancish sigurie”, kryesisht nga Shtetet e Bashkuara, do të lejohej të anëtarësohej në Bashkimin Evropian dhe do të përfitonte disa përparësi financiare.
Rusia gjithashtu do të detyrohej të tërhiqej nga disa zona të Ukrainës që aktualisht i mban të pushtuara.
Ky plan “nuk është oferta përfundimtare”
Mes kundërshtimeve nga ligjvënës amerikanë dhe aleatë të huaj, Trump më 22 nëntor la të hapur mundësinë që plani të ndryshohej.
I pyetur nga gazetarët nëse propozimi i tij ishte “oferta përfundimtare për Ukrainën,” Trump tha: “Jo”.
“Ne po përpiqemi ta përfundojmë [luftën]. Në një mënyrë ose tjetër, duhet t’i japim fund”, shtoi ai.
Aleatët evropianë të Ukrainës, të cilët nuk u përfshinë në hartimin e planit amerikan, kanë thënë se propozimi kërkon “punë shtesë”.
Në një komunikatë të përbashkët, liderët e Britanisë, Gjermanisë, Francës, Spanjës dhe Italisë, së bashku me zyrtarë të lartë të BE-së dhe liderët e Japonisë dhe Kanadasë, paralajmëruan se kufijtë “nuk duhet të ndryshohen me forcë”.
Ata ngritën shqetësime se kufizimet e propozuara për ushtrinë ukrainase do ta linin vendin të cenueshëm ndaj ndonjë sulmi në të ardhmen.
Ndaras, grupimi i tetë vendeve baltike tha se kishin folur me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, për të riafirmuar mbështetjen për Kievin dhe u zotuan të vazhdojnë furnizimin me armë, ndërkohë që forcojnë mbrojtjen e Evropës për të penguar agresionin e mëtejshëm rus.
Në një komunikatë të përbashkët, Danimarka, Estonia, Finlanda, Islanda, Letonia, Lituania, Norvegjia dhe Suedia thanë: “Rusia deri më tani nuk është angazhuar për një armëpushim apo hapa drejt paqes”.
Ndërkohë, zyrtarë në Rusi dhe në Ukrainë raportuan për sulme të reja më 23 nëntor.
Një vajzë 11-vjeçare ishte mes 19 personave të plagosur nga sulmet me dronë në rajonin ukrainas të Dnipropetrovskut, tha Vladislav Haivanenko, kreu i administratës ushtarake rajonale.
Aeroporti Vnukovo i Moskës pezulloi fluturimet pasi kryebashkiaku i qytetit, Sergei Sobyanin, raportoi dronë ukrainas që po afroheshin.
“Çasti më i vështirë”
Zelensky ka thënë se vendi i tij po përjeton “një nga çastet më të vështira” në historinë e tij, duke paralajmëruar se rrezikon ta humbë njërin nga aleatët e tij kyç – Uashingtonin – por se Kievi nuk do t’i “tradhtojë” interesat e veta në asnjë negociatë.
Zelensky emëroi shefin e kabinetit të tij, Andriy Yermak, si kryenegociator dhe drejtues të një ekipi prej nëntë anëtarësh në Gjenevë. Shefi i inteligjencës ushtarake, Kyrylo Budanov, është gjithashtu pjesë e delegacionit.
U raportua gjithashtu se Gjermania, Britania dhe Franca do t’i kërkojnë Uashingtonit në bisedime të rishikojë planin e tij të paqes dhe se ata tashmë ua kanë dërguar amerikanëve propozimet e tyre për ndryshime.
