Promovimi i librit “Devolli rrjedh si më parë” të LUAN XHULIT
Ky”vërshimi i Devollit”,sado një metaforë e përdorur nga unë, ndodhi dje, më 17 nëntor në sallën “ALEKS BUDA” të AKADEMISË SË SHKECAVE. Metafora ime nuk është larg të vërtetës. Kam qenë dhe herë të tjera në këtë sallë,por këtë radhë qe ndryshe: devollinjtë kishin lënë Devollin dhe vinin të uronin birin e tyre nga BABANI,LUAN XHULI që ka 27-vjet në Greqi. Vinin si t’i kishte ftuar dikush në dasëm dhe,tek përqafonin “dhëndërrin”,autorin e librit, mua dhe të ftuarit e tjerë na mbushën me emocione.
Këto emocione me kaq ngarkesë pozitive nuk i mbaj dot mbi vete dhe,sado që i lakova,ashtu dy hunj e një purtekë me fjalën time, ngaqë dua që fjalët që dëgjova nga folësit dhe ato që thashë vetë, të mos i marrë era,po bëj këtë shkrim modest.
* * *
Nuk ka ndodhur kund-, ndaj dhe po vë theksin,- që ti si autor je qindra km larg Tiranës dhe vjen enkas se të kanë ftuar miqtë e SHOQATËS “DEVOLLI”. Ata i kanë bërë gati gjithçka: sallën,po se po; foninë dhe filmin dokumentar me metrazh të shkurtër; kanë gjetur kordinatorin; aktorin që do recitojë dhe ty, or miku im,LUAN XHULI, nuk të mbetet gjë tjetër veç të skuqesh (se ti e njeh mirënjohjen) dhe ta ndjesh veten si”pasha me shtatë tuje”. I tejkaluar ky krahasimi im ,domosdo, por unë jam vet që shkruaj dhe këto asociacione që më mbërthyen në këtë promovim nuk i kam patur kund tjetër. Aty njoha dashmairë të librit si biznesmeni devolliit,z.QEMAL ZYFI; kryetar të nderuar shoqate si GURI SEFERI dhe, para tyre, një zonjë shumë të nderuar, MIMOZA JAUPI, që dy a trijavë me radhë, i bëri këmbët copë vetëm e vetëm që promovimi të dilte me sukses.
Kur dëgjova përshëndetjet e GURI SEFERIT (Kryetar i shoqatës”DEVOLLI”) dhe, më pas, të inxhinierit QEMALZYFI,që flisnin me superlativa për autorin dhe librin përgjithësisht, mua më lindi ajo mbresa e asaj këngës elbasanase ( unë jam pak nga ELBASANI dhe, pas FIERIT, ELBASANIN dua më tepër) “Çohuni djem shaloni atin”. M’u kujtua ai vargu”… të kisha pas dy djem si RREMA/paç me i hy Vezirit brenda”. Dy djemtë si RREMA m’i ka LUAN XHULI nga BABANI: njëri është GURI SEFERI dhe tjetri QEMAL ZYFI, këta mecenatë apo donatorë të kësaj”dasme të vërtetë devollite”, ku celebrohet kulturë,letërsi art. E bëjnë privatisht,me dëshirë, se janë rritur me libra. Kam thënë unë në një poezi timen modeste:” Ti që lexon e do libra/ je behar që përzë dimra”. Epo kam thënë unë,se akoma nuk e kish zbrazur koburen ajo e çkulturës që tha:” Mos bëni seks me ata që nuk lexojnë”. Epo dasëm është”Ha-ha bëjnë krushiqt/ ha-ha dhe nusja”. I lakova ata “dy RREMAT” unë, por ata thanë në fjalën e tyre:- Ne ndjekim rrugën e bukur të një paraardhësi tonë. Ky”parardhësi” qe një”çunak” 90-vjeçar që,si riosh, e nderoi promovimin me një përshëndetje “djaloshare”. Quhej MYFIT LULI! I uroj ta zërë shekullin!
* * *
NJë promovim unë e quaj si dasëm. Po qoftë dhe një dasëm të shkojë në rregull, i zoti cakton njerëz të posaçëm në detyra të ndryshme. Nuk kam se si e mohoj: kjo”dasëm” shkoi për mrekulli,se kishte një kordinator profesionist si gazetari DËFRIM METHASANI. Ky jo vetëm e drejtoi me sukses gjithë këtë”shfaqje dinjitoze”,nëse e quaj kështu,por edhe foli për librin si një profesionist; kish shkuar dhe më tej,duke qëmtuar poezi që i recitoi nga autori dhe,ngaqë si poet Luan XHULI është përkthyer greqisht,Methasani u shpreh:Eftakaisto! Italisht: -Gracie; anglisht:-THanks dhe,ngaqë harroi që LUAN XHULI është përkthyer dhe turqisht, po e”koregjoj” unë:-Marshalla,ymërlla,o LUAN XHULI!
Pa dyshim , një vlerë e veçantë në promovim, qe fjala e botuesit MARK SIMONI që jo vetëm e ka botuar librin,por me fjalën e tij elokuente dhe erudicionin që e ka në shkallë të epërme ( ma merr mendja jo vetëm në vizionin tim), them që ia zbukuroi karizmën autorit. Mos e merrni si me”rezerva” vlerësimin tim për MARK SIMONIN apo të vini në dyshim ndonjë hipotezë si pragmatiste timen, se mbase “rrëfehem” atje për ndonjë librin tim. Hiqeni nga mendja: unë jam ai “shterpari I NAIMIT që rri larg këtij stani!”.Aryseja është kuptueshme: nuk e përballoj dot financiarisht dhe nuk kam asnjë”djalë si RRema!!!”.
Po si mos përmend atë zonjë të nderuar si ERVEHE BARUTI alias VEKJA që jo vetëm vuri pikat mbi i për librin e Luanit. por vetëm “shkrepsja” i mungoi që ta ndizet sallën flakë.
Për ta”shpëtuar”paksa këtë atmosferë të zjarrtë,ndërhyri, me shumë politesë e finesë, njëkohësisht, aktorja simpatike SUELA BAKO! Është çame,- tha kordinatori METHASANI. Aq më mirë: dhe Çamëria bujti në”dasmën devollite”. Suela qe aq antraktive, sa gjalli emocione aq të bukura,sa unë që nuk marr vesh nga muzika, do të thosha:-Recitimi profesional i saj qe si një”kreshendo e butë”. Epo profesionistët e muzikës (aty është MIMOZA JAUPI,mësuese muzike), të më falni në nominimin tim.
* * *
Dhe fjala ime (duke përfshirë dhe ato që nuk i thashë). Stendali ka thënë:” Krijuesit as nuk ngopen njëherë me gjumë dhe as nuk kanë kohë për të shetitur”. Luan Xhuli e vuan këtë mungesë kohe dhe gjumi njëkohësisht. E vuan, po kur thonë anglezët:” Gjithmonë ankohemi se kemi pak kohë, por e jetojmë atë sikur ta kemi me tepricë”. Luani e jeton kohën intensivisht dhe bën atë që thotë MARGARITA DOURS:” Për krijuesin koha nuk është njësi matëse”. Në librin e Luan Xhulit bëhet”anamneza” e sistemit që u përmbys me tregimin”Krevati i hekurt”. Slloganet bajate të kohës janë atavizma të një kohe që vdiq. Në tregimet e tij ka jetë bio; ka vuajtje që ta bëjnë zemrën copë, si:” Përqafime të një gjysme të harruar” apo si”Dora e humbur”. Mandej tek”Shalli i mësuesit” dhimbja mbrrin apogjeun e saj. Jeta në emigracion është pasqyruar në disa tregime. Emigranti,metaforikisht nga autori, emërtohet”pantollon me andra”. Dhe ky emërtim është përjetim i një njeriu që ka 27-vjet në emigracion. Malli për Atdhe ia ka ligështuar aq shumë shpirtin,sa për të”zënë e pyesin dhe gurët e rrugëve” dhe ndërsa”hardhitë po qajnë”. Ky mall e bluan si ajo mola që ha trarin. Për Atdheun sikur kanë gjetur jehonë ato vargjet aq sinjifikative të POETIT TË BUKUR,FATOS ARAPI që pak kohë ka që u nda nga jeta:”Atdheu është dhimbje/një prill i pikëlluar në shpirt”. Ka tregime që kanë poezi. Të tilla janë ato që në themel kanë dashurinë. Dhe cili nga krijuesit nuk mor me dashurinë në krijimet e tij. Thotë SELMAN RUZHDIA:” U rrita duke puthur bukë dhe duke puthur libra. Sa putha një femër,harrova të puth dhe bukën,dhe librat”. Luan Xhuli (vetëm duke lakuar vetëm një fragment nga tregimet e tij me këtë temë,thotë:- E putha. Qe puthja e parë dhe kishte erë gjethi. Mandej fyrjti era dhe shpërtheu blerimi… Nuk ka se si shprehet më bukur.
Natyrisht, mund të flsija dhe më shumë,por duke e mbyllur fjalën time,mund të them atë që antropolugu amerikan EDUARD HALL ka thënë:” Ne,amerikanët,e përfytyrojmë kohën si një rrip transmesioni të mbushur me shishe që duhen mbushur. Çdo shishe bosh,quhet kohë e kaluar si dëm.”. Duke bërë pak analogji, them:” Luan XHULI nuk lë “shishe pa mbushur”,ndaj i uroj:- Pena-plug!
* * *
Në mbyllje,autori falnderoi pjesëmarrësit dhe donatorët e organizatorët,që mund ta përmbledh vetëm me një fjali:- Të gjithëve ju dua dhe ju kam në retinën e syrit.
Tiranë, 18 nëntor 2018
Komentet