A  të vit, ndodhi që në ”Sotiria”, një nga spitalet e kyeqytetit helen  Athinë të paraqitej për t’u vizituar nga  një pneumoni edhe një djalosh  emigrant shqiptar.( “ Sotiria”, mes një parku të rrethuar me pemë, dikur  sanatorium funksionon prej vitit të largët 1902. Përveç emër gruaje,  përkthehet edhe ‘shpëtim’).

Djaloshi i bëshëm,  me trup atleti të derdhur  dhe bukurosh, ngjante  vërtet me një artist hollivudian. Mjekët u stepën me  keqardhje  kur panë  se parakrahu i pacientit,  fshehur me mëngën e një këmishe  të bukur, mungonte. Ai e fliste gjuhën greke pothuaj rrjedhshëm, duke dhënë spjegime për ankesën shëndetësore të pneumonisë para dy mjekëve të  spitalit.

Djaloshi me emrin Demis, pak brun, tek jepte të dhënat, për moshën e të tjera, tregoi se nuk i mungonte humori.

-Jam kushëri i largët me Demis Russon e madh,-tha ai .-Por nuk këndoj  si ai. Këndoj si nga Shqipëria e jugut…

Mjekët buzëqeshën. Njeri prej tyre nisur edhe nga atmosfera që u krijua,  e pyeti djaloshin me takt se çfar i pati ndodhur me parakrahun.

-Nuk e dini?! Histori e madhe! –  tha.
-Si kështu?
-Unë jam heroi i demokracisë në Tiranë!

Mjekë e panë të habitur.
-Po po! Ju nuk e dini ku e lashë krahun…! -tha Demis.
Mjekët ngritën supet dhe dëgjonin me vëmendje duke plotësuar fletën e analizave dhe më pas, për shtrim në spital.

-Unë, jam ai që i hodh i bombën mbi monumentin prej bonzi, 20 metra të lartë të diktatorit komunist Enver Hoxha në Tiranë dhe,…  e shtriva për  tokë.! Të tjerët…  pas meje,  e hoqën zvarrë,
nëpër rrugët e kryeqytetit..!

-Ouuu!- shprehën habinë mjekët jo pa një kërshëri që lexohej qartë në  mimikat e tyre. Një hero, kundër diktaturës  tani,  një pacient me pneumoni.
– Bravo pedhi 1 )!- tha më i moshuari prej tyre dhe pas një grimëhere diçka i mërmëriti  ulët kolegut..
-Qëndro i qetë-tha i pari.-Sot,  do të shtrohesh për disa ditë për kurimin e  mushkrive.
Pastaj iu drejtua infermieres.
-Maria, të lutem më thirr pak kolegun nga Shqipëria, zotin Pirro,  specializantin, në katin e tretë.
***
Pas disa çasteve doktor Pirro, kolegu nga Shqipëria që prej një viti  punonte krahas mjekëve grekë në spitalin ”Sotiria”, zbriti nga pavionet  dhe u takua me kolegët që e kërkuan.
-Zoti Pirro!
Zoti koleg,- thirri mjeku më i moshuar që të tjerët e  thërrisnin “profesor”. -Sot kemi një surprizë të bukur për ju… -…?!
– Një surprizë? Të bukur?!-ngriti supet i habitur mjeku nga Shqipëria.
-Po.-tha profesori. Dhe pa e lënë gjatë në pritje shtoi: Më kujtohet se  ndër bisedat që kemi bërë për vendin tuaj, më keni treguar se keni patur  fatin apo rastin e mirë që në ditën e rrëzimit të shtatores së Enver  Hoxhës në Tiranë, të ndodheni si dëshmitar okular në atë ngjarje.
-Po. U ndodha ato ditë në kryeqytet.Kërkoja të merrja në Ambsadën  greke në Tiranë vizën e parë hyrëse për në Greqi. Ishte 20 dhjetor 1990.
Ajo datë nuk harrohet kurrë për shumëkënd nga ne…
– Por, t ani, këtu në spital kemi edhe heroin e Tiranës! Kemi atë që hodhi  shtatoren me një bombë, por mbeti i gjymtuar nga njera dorë…-tha  profesori.

Pirro çakërdisi sytë  i befasuar.
-Ç’po më thoni kështu! Po bëni shaka tani me mua, apo si, profesor  Emilio?!…
-Në asnjë mënyrë, i dashur koleg, Pirro! Në asnjë mënyrë!
Profesor Emilio pa nga kryeinfermierja dhe ia bëri me shenjë ta sillnin  heroin e bombës kundër diktatorit që do të shtrohej po atë ditë në spital.
Për një  grimëherë Pirro i rikujtoi profesor Emilios se atë ditë historike në sheshin qëndror të Tiranës, në shehin “Skënderbej”, shtatorja e  diktatorit, u rrethua nga mijëra e mijëra qytetarë të revoltuar që kërkonin ndryshimin nën frikën e ushtarëve të armatosur dhe me qenërit që lehnin si të tërbuar. Kërkonin të frikësonin turmat e irrituara të qytetarëve. Së  bashku me një mikun tim na kapi  rastësisht  uragani (sunami) i turmave dhe e pamë  te gjithë skenën kryesore….

Heshti pak.

-Por atje, nuk u hodh ndonjë  bombë te monumenti… .-shtoi Pirro.- Shtatorja u rrëzua dhe u tërhoq nga një kavo çeliku  që iu vendos në qafë dikatorit prej bronzi…
-Po ne, kemi këtu heroin..-.tha profesor Emilio.-Atë. Heroin e bombës!…
-Këtu? Këtu? E çështë ai?:
-Po koleg.
-O zot, ç’bëhet- tha Pirro.-Ja ta shoh!… –
***
Në.dhomën e mjekëve hyri e para kryeinfermierja.
-Të hyëj djaloshi shqiptar, profesor Emilio?
=Po. Të hyjë,-tha profesori me sytë e mbërthyer tek dera si dy kolegët e  tij.
Në portë u shfaq portreti i djaloshit të bëshëm shqiptar, emigrant prej disa vitesh në Athinë.
Ai përshëndeti duke buzëqeshur dhe duke hedhur sytë edhe nga Pirro që e shihte për herë të parë si mjek.
-Kalimera ! 2 )- Demis, jeni patriotë, me doktor Pirron-tha profesor Emilio, duke parë nga kolegu shqiptar dhe djaloshi.

Pirro u përshëndet me djaloshin duke i uruar të shkuara dhe nisi ta pyes:
-Nga jeni ? Keni qenë në Tiranë ditën që u flak monumenti më 20 shkurt të ‘ 90 -tës ?!
-Po. Kam qenë!-tha me një krenari prej veterani lufte djaloshi.
Heshti pak i vënë tashmë në lupën e disa syve si të ishin projektorë imagjinarë.
Pastaj shtoi:
-Unë e hodha bombën te monumenti i diktatorit por ç’e do, se e pagova me dorën dhe tregoi prakrahun.
-Ti ishe atje te sheshi “Skënderbej” dhe hodhe një bombë te monumenti?! Vërtet po më çudit-u hodh Pirro duke e parë i përqëndruar  në sy.

Të tjerët dëgjonin dialogun në gjuhën e huaj pa kuptuar gjësendi.
-Po, more doktor!-tha djaloshi.
-Më fal që po them, more hero, por atje, kam qenë edhe une dhe asnjë  lloj bombe nuk u hodh te monumenti ! Nga na dole, ti tani, këtu në  Athinë dhe bën heroin?!.Domethënë, na tregon arat në Tiranë!! Si e ke  hallin?

Heroi heshti. Profesor Emilo, kolegu i  tij dhe kryeinfermierja po ndiqnin dialogun “hero” -Pirro.

Doktor Pirro u skuq në fytyrë. I hipi duket damari i të parëve dhe ngriti pak zërin.
-Pa më thuaj tani, more hero: ku e ke prerë dorën?! Hajde, më trego!

Tjetri, shikoi disi i hutuar sa nga grekët edhe nga patrioti i tij me bluzë të bardhë.
-Për peshq! Me dinamit e kam prerë!-
-Ku për peshq? Në cilin lumë?- insistoi Pirro.
Heroi heshti pak.
-Në ç’lumë?!
Në Vjosë! Ku tjetër në Athinë?! Në Omonia?
-Ku në Vjosë? Se, unë jam nga jugu,-insistoi sërish doktor Pirro.
-Ku? -iu kthye me një kuturisje heroi.-Në Shkallë të Damsit! Kuptuat? Po mund ta kisha prerë edhe te Shkëmbi i Polakut ose në Karaule në  Memaliaj, te Cepi i Patave,  në Urë të Dragotit,  në Sajmol ose Ura te  Muço Hysos, se, kudo kam gjuajtur peshk me dinamit,-tha heroi, disi i pezmatuar.
-Po ç’e kurdise këtë historinë e bombës?-iu kthye patriotit me pneumoni.
-Kot!. Ashtu më shkrepi…
-Kuptova,-tha doktor Pirro dhe pa thukët nga kolegët.
-Mund të shkojë tani se është i lodhur,- iu drejtua atyre për heroin.

Heroi tha një “ efxaristo poli “3 ) duke iu drejtuar profesor Emilios dhe u largua nga zyra e mjekëve.

-He? Ç’tha heroi_-pyeti i  pari profesor Emilio.
-Ju ftoj të pimë një kafe, profesor, -gjegji Pirro.-Atje u flas edhe për heroin e lumit.///
————–
1)
Të lumtë djalosh!
2)
Mirëdita!
3)
Shumë faleminderit!
—-
oOo
—-