Në kontekstin e letërsisë shqipe bashkëkohore, botimi nga “Nacional” i vëllimit poetik “Lutje në kohën e Sizifit” i Jaho Margjekës përfaqëson një ngjarje të mirëfilltë estetike dhe një kontribut me peshë në diskursin liriko-reflektiv të poezisë shqiptare të dekadave të fundit. Margjeka, i pajisur me një intuitë të veçantë poetike dhe një ndjeshmëri përmasash ekzistenciale, na ofron në këtë përzgjedhje antologjike një panoramë të qartë të evolucionit të tij stilistik dhe tematik, duke e bërë zërin e tij poetik të identifikueshëm dhe të dallueshëm në peizazhin letrar kombëtar. Vëllimi në fjalë mbart vlera të shumëfishta – poetike, kulturore dhe gjuhësore. Struktura e tij e brendshme e ndarë në cikle konceptuale më tepër sesa tematike, dhe qasja estetike e reflektuar në një poezi të përkorë, të kondensuar dhe semantikisht të ngarkuar, dëshmojnë për një autor që zotëron mjeshtërinë e masës, të ritmit dhe të përmbajtjes. Poezia e Margjekës nuk është vetëm përjetim emocional, por dhe një përsiatje filozofike për qenien, për kohën, për dashurinë dhe për mungesën. Ajo lëviz me siguri ndërmjet frymës baladike dhe tensionit bashkëkohor, ndërmjet mitit dhe realitetit, duke krijuar një univers të veçantë poetik që i flet njëherazi lexuesit të zakonshëm dhe studiuesit të përkushtuar.

Ky vëllim poetik nuk është thjesht një përmbledhje vargjesh, por një univers i organizuar mbi shtyllat e reflektimit filozofik, të pasurisë shpirtërore dhe të simbolikës mitike. Vëllimi “Lutje në kohën e Sizifit” i poetit Jaho Margjeka është një akt poetik i thellë, që ndërthur frymën tradicionale ballkanike me përmasat universale të përjetimit njerëzor. Autori i shndërron motivet klasike të mitologjisë, si figura e Sizifit, në simbole moderne të njeriut që kërkon shpëtim në mes të absurdit. Kjo përforcohet nga ndërtimi ciklik i përzgjedhjes poetike, ku çdo poezi është si një hallkë që lidh përvojën individuale me kujtesën kolektive. Pra simbolika e Sizifit, e vendosur që në titull si shenjë e një tensioni metafizik e moral, shndërrohet në një shtyllë të narrativës poetike – ku poeti nuk është thjesht një bartës i gurit të vet, por një vëzhgues i thellë i trajektores së njeriut modern, që lutet jo vetëm për të shpëtuar, por për të kuptuar. Në një kohë ku poezia shpesh rrezikon të bëhet sipërfaqësore ose e ndikuar nga estetikat e konsumit kulturor, Jaho Margjeka mbetet i palëkundur në kërkimin e fjalës me peshë semantike dhe shpirtërore.

Ai e njeh fuqinë e fjalës poetike si mjet për të shprehur të pathënën, për të bartur të pashprehurën dhe për të shpëtuar nga harresa gjithçka që i përket thelbit njerëzor. Në poezinë e Margjekës, e përftuar me një mjeshtëri të natyrshme gjuhësore dhe një ndjeshmëri të lartë estetike, lexuesi has ballafaqimin me përjetimet më të thella të njeriut bashkëkohor – nga humbjet intime deri te pasiguritë kolektive, nga dashuria deri te vetmia e përhershme e qenies që vuan peshën e vetvetes. Me këtë vepër, autori jo vetëm që konfirmon identitetin e tij letrar, por ngjitet një shkallë më lart në hierarkinë e poezisë shqiptare, duke qenë një zë i veçantë dhe i palëkundur në rrjedhat shpesh të turbullta të shprehjes poetike moderne. Me këtë vepër, Jaho Margjeka konfirmon jo vetëm individualitetin e tij poetik, por edhe një vetëdije të thellë krijuese dhe etike, që i jep vendin e merituar në radhët e poetëve të konsoliduar të kohës sonë. Poezitë e këtij vëllimi janë të ngjeshura, të përkryera në formë dhe të sinqerta në përmbajtje. Margjeka nuk kërkon efektin e menjëhershëm, por rezonancën e gjatë në ndërgjegjen e lexuesit. Ai është një poet i fjalës së qetë, por të rëndë si shkëmbi që Sizifi s’e ndal dot. Duke i uruar suksese të mëtejshme në rrugën e tij letrare, shpreh bindjen se kjo vepër do të marrë vëmendjen që meriton në qarqet kritike, universitare dhe lexuese.

Miqësisht, Dr. Mujë Buçpapaj