Ç’farë është Besa? Besa është fjala e dhënë – premtimi. “Burri mbahet nga fjalët dhe kau nga brirët”, thotë fjala e urtë shqipe.

Sa shumë flasim, mburremi, por dhe keqinterpretojmë këtë fjalë. Besa – kjo fjalë kaq e thjeshtë por që ka frymëzuar shumë ngjarje historike dhe vepra letrare. Biles edhe shkrimtarë të huaj kanë shkruar për të. Romani “Besa”, i autorit Italo-Amerikan Louis Romano, e përshkruan më së miri domethënien por dhe zbatimin e Besës ndër Shqiptaret në Amerikë. Ndonëse në këtë roman bëhet fjalë për një grup të implikuar në aktivitete mafioze, Besa prapëseprapë është e rëndësishme dhe e pathyeshme.

Por me sa duket, Besa zbatohet vetëm kur kemi të bëjmë me të huajt. Si Hebrejte e pafajshëm apo edhe armiqtë tanë shekullore; Turq dhe Malazez, janë mbrojtur në emër të Besës. Mark Milani, në kujtimet e tij, e përshkruan një rast të tillë ku Shqiptarët në emër të Besës mbronin Otomanët që u kishin vrarë fëmijët. Edhe në librin e Romanos bëhet fjalë për Besë me Italianët.

Po a ka Besë me vëllain, mikun, apo shokun, pra me Shqiptarët? Duket që jo.

Më ka rënë në sy një fenomen në Kanunoren e parë të Vatrës.

Aty nuk ka një nen për shkarkimin e kryesisë. Do me thënë, shkarkim para se të mbarojë afati.

Ma merr mendja se ata që krijuan këtë kanunore e dinin shumë mirë që do të duhej një i tillë – kushtetuta Amerikane e ka – por duke qënë se kemi të bëjmë me vëllezër e motra shqiptare, kjo duhet të jetë lënë jashtë me qellim. Ne jemi Shqiptarë dhe mbahemi mbas fjalës, pra Besës. Nuk kam ndonjë fakt për këtë, por për mua ky është shpjegimi më i mundshëm.

Të vimë te ditët tona dhe të shohim të gjitha energjitë e Vatranëve të shpenzuara dyerve të gjykatave, është për të qarë. Ku është Besa?

“Lëreni Vatren!”, thonë shumë veta. Edhe unë ka shumë ditë që mendoj të njëjtën gjë. Jemi mësuar të ja mbathim sa here që hasemi me vështirësi. Ikëm nga pushtuesit. Ikëm edhe nga qeveritë e këqija në vendin tonë dhe morëm rrugët e botës. Na dëbuan nga vendi ynë, por na gjetën edhe këtu në Amerikën e largët. T’I lëmë e të bëjnë ç’të donë? Të ikim? Po ku te vemi?

Unë jam lodhur së ikuri. Une s’iki dot më.

Vatra është krijuar nga Shqiptarët për Shqiptarët dhe unë jam shqiptar.