Kur Ruth e krijoi kukullën në vitin 1959, ajo vendosi ta quante “Barbie”, një shkurtim i emrit të vajzës së saj, Barbara. Kompania “Mattel” ka shituar mbi një miliard kukulla barbu, ndërsa nga 1987, Barbie u bë pjesë e filmave të animuar, videogame dhe muzikës.
Nuk ka fëmijë në botë që nuk ka luajtur me kukullat “Barbie”, por jo të gjithë ndoshta e dinë se krijuesi i kukullës më të marketuar në botë është një amerikano-hebreje: Ruth Marianna Handler (1916-2002).
Biznemenia, shpikësja dhe presidentja e Mattel Inc, Ruth Marianna Mosko, e lindur në Denver, Kolorado, është vajza e një familje emigrantësh hebrenj nga Polonia.
Së bashku me bashkëshortin e saj, Elltio Handler, ata krijuan një kompani të vogël që bënte fillimisht korniza pikturash plastike me plexiglas, ndërsa më pas nisën të prodhonin pjesë për kukulla, të cilat rezultuan më fitimpruresë së biznesi i kornizave. Kështu, që të dy vendosën t’u kushtoheshin vetëm prodhimit të kukullave.
BARBIE
Ruth Handler pretendon se ishte vajza e saj, Barbara, e cila u bë frymëzuesja për krijimin e kukullave “Barbie”, pasi i asaj i pëlqente të luante me kukulla që tregonin një moshë adoleshente. Ruth dëshironte të prodhonte kukula tre-dimensionale, me një trup prej të rriture dhe me një garderobë të pasur veshjes.
Kur familja Handler shkoi me pushim në Europë, Ruth Handler pa kukullën gjermane “Lili”, e cila shërbente si një dhuratë nga gazeta gjermane “Bild”, por që nuk ishte një kukull e vërtetë fëmijësh. Lili ishte modeli mbi të cilën u bazua Ruth për ta krijuar më pas në SHBA.
Kur Handler e krijoi kukullën, të modeluar nga dizajneri Xhek Rejn, ajo vendosi ta quante “Barbie”, një shkurtim i emrit të vajzës së saj, Barbara.
Kukulla e pare Barbie
Barbie debutoi në panairin e kukullave në Nju Jork, në 9 mars 1959, 60 vjet më parë, dhe ishte një sukses i vërtetë i menjëhershëm. Kompania “Mattel” investoi rëndë në reklamat televizive dhe suksesi ishte i jashtëzakonshëm. Më pas, ata krijuan edhe një të dashur për Barbie, të quajtur Ken, sipas emrit të djalit të familjes Handler, dhe më pas disa “miq të familjes” në botën e Barbie.
Ruth Handler ndërroi jetë në vitin 2002 pas komplikimeve nga kanceri, në moshën 85 vjeç, ndërsa i shoqi, Elliot, nëntë vjet më pas, në moshën 94 vjeç.
Kompania “Mattel” ka shituar mbi një miliard kukulla “Barbie”, ndërsa nga 1987, Barbie u bë pjesë e filmave të animuar, videogame dhe muzikës./IzraeliSot
Izraeli kreu bombardime në të gjithë Iranin për të tretën ditë radhazi të dielën dhe kërcënoi se do të përdorë forcë edhe më të madhe, ndërsa disa raketa iraniane i shpëtuan mbrojtjes ajrore izraelite dhe goditën ndërtesa në zemër të vendit, duke i vrarë dhjetëra njerëz.
Rajoni është duke u përgatitur për një konflikt të zgjatur pas bombardimeve të papritura të Izraelit ndaj objekteve bërthamore dhe ushtarake të Iranit të premten, ku u vranë disa gjeneralë dhe shkencëtarë të lartë bërthamorë.
Prej të premtes, as Izraeli e as Iranit nuk po tregojnë shenja zmbrapsjeje.
Irani tha se Izraeli goditi dy rafineri nafte, duke ngritur shqetësime për një sulm më të gjerë ndaj industrisë së energjisë iraniane, gjë që mund të ndikojë në tregjet globale.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, shprehu mbështetje të plotë për veprimet e Izraelit, duke paralajmëruar Iranin se mund t’i shmangë shkatërrimet e mëtejshme vetëm duke pranuar një marrëveshje të re për programin e vet bërthamor.
Ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araghchi, tha të dielën se nëse sulmet izraelite ndaj Iranit ndalojnë, “atëherë edhe përgjigjet tona do të ndalen”.
Në Izrael, të paktën 10 njerëz u vranë nga sulmet iraniane gjatë natës dhe mëngjesin e së dielës, sipas zyrtarëve, duke e çuar numrin e përgjithshëm të të vdekurve në 13 nga e premtja.
Raketat e lëshuara nga Irani janë fotografuar në qiellin mbi Jerusalem më 14 qershor 2025.
Aeroporti ndërkombëtar kryesor i vendit dhe hapësira ajrore mbetën të mbyllura për të tretën ditë radhazi.
Të paktën gjashtë njerëz, përfshirë një 10-vjeçar dhe një 9-vjeçare, u vranë kur një raketë goditi një ndërtesë banimi në Bat Yam, pranë Tel Avivit.
Daniel Hadad, komandant lokal policie, tha se 180 persona u plagosën dhe shtatë rezultojnë të zhdukur.
Katër njerëz të tjerë, përfshirë një 13-vjeçar, u vranë dhe 24 të tjerë u plagosën kur një raketë goditi një ndërtesë në qytetin arab Tamra në veri të Izraelit. Një tjetër sulm në qytetin qendror Rehovot la të plagosur 42 njerëz.
Në Iran, shpërthime të reja u dëgjuan në Teheran dhe u raportuan në vende të tjera të vendit mëngjesin e së dielës, por nuk pati të dhëna për viktima. Një ditë më parë, ambasadori iranian në OKB, tha se 78 persona ishin vrarë dhe më shumë se 320 ishin plagosur gjatë sulmeve të mëparshme.
Sulmet izraelite shënjestruan Ministrinë e Mbrojtjes së Iranit të dielën në mëngjes, pasi kishin goditur më parë mbrojtjen ajrore, baza ushtarake dhe objekte të lidhura me programin bërthamor.
Thirrje urgjente për shtensionim
Liderët botërorë kanë bërë thirrje urgjente për shtensionim të gjendjes. Sulmet ndaj objekteve bërthamore vendosin një “precedent të rrezikshëm”, tha ministri i jashtëm i Kinës.
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, i hodhi poshtë këto thirrje, duke thënë se sulmet e deritanishme të Izraelit janë “asgjë krahasuar me atë që do të ndiejnë ata nga forcat tona në ditët në vijim”.
Izraeli, i vetmi shtet — megjithëse i padeklaruar zyrtarisht — me armë bërthamore në Lindjen e Mesme, tha se e nisi sulmin për të parandaluar Iranin nga zhvillimi i një arme bërthamore.
Irani dhe Izraeli janë armiq rajonalë për dekada me radhë.
Irani gjithmonë ka pohuar se programi i tij bërthamor është paqësor, dhe SHBA së bashku me të tjerë kanë vlerësuar se ai nuk ka synuar zhvillimin e armës që nga viti 2003. Megjithatë, Irani ka pasuruar sasi gjithnjë e më të mëdha uraniumi në nivele afër atyre për armë dhe besohet se mund të zhvillojë disa armë brenda muajsh nëse dëshiron ta bëjë.
Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike e OKB-së e dënoi Iranin javën e kaluar për mospërmbushjen e detyrimeve të tij.
Irani i quan bisedimet bërthamore “të arsyeshme”
Shteti i Gjirit Arab, Omani, i cili ka ndërmjetësuar bisedime indirekte mes SHBA-së dhe Iranit për programin bërthamor të Teheranit, tha se rundi i gjashtë i planifikuar për të dielën nuk do të zhvillohet.
“Ne mbetemi të angazhuar për bisedime dhe shpresojmë që iranianët të kthehen në tryezën e bisedimeve së shpejti”, tha një zyrtar i lartë amerikan në kushte anonimiteti.
Araghchi, ministri i jashtëm i Iranit, tha të shtunën se bisedimet bërthamore janë “të arsyeshme” pas sulmeve të Izraelit, të cilat ai i quajti “rezultat i mbështetjes së drejtpërdrejtë nga Uashingtoni”.
Të paktën 16 palestinezë janë vranë nga sulmet ajrore izraelite në Rripin e Gazës gjatë natës dhe në orët e para të së shtunës, sipas zyrtarëve lokalë shëndetësorë.
Lufta 20-mujore e ushtrisë izraelite me Hamasin – grupin e shpallur terrorist nga SHBA dhe BE – ka vazhduar, pavarësisht se Izraeli e ka hapur një front të ri lufte me Iranin.
Njëmbëdhjetë palestinezë të tjerë u vranë gjatë natës pranë pikave të shpërndarjes së ushqimit – i cili po shpërndahet nga një grup humanitar i mbështetur nga Izraeli dhe SHBA-të – në një tjetër rast të shtënash pothuajse të përditshme pranë këtyre zonave që janë hapur muajin e kaluar.
Dëshmitarët palestinezë thonë se forcat izraelite kanë qëlluar mbi turmën e njerëzve, por ushtria izraelite pohon se ka qëlluar vetëm në ajër si paralajmërim pranë njerëzve që i përshkruan si të dyshuar që i janë afruar forcave të saj.
Këto pika për shpërndarjen e ndihmave ndodhen në zona ushtarake ku qasja e mediave të pavarura është e ndaluar.
Fondacioni Humanitar i Gazës (GHF), një kontraktor privat që udhëheq këto pika, njoftoi se ato janë mbyllur të shtunën. Por, dëshmitarët thanë se mijëra vetë ishin mbledhur aty gjithsesi, të dëshpëruar për ushqim, pasi bllokada izraelite dhe fushata ushtarake kanë çuar territorin në prag të zisë së madhe të bukës.
Spitali al-Aëda tha se i ka pranuar tetë trupa dhe të paktën 125 të plagosur nga një incident me të shtëna pranë një pike të GHF-së në Gazën qendrore.
Mohamed Abu Hussein, një banor i kampit të refugjatëve Bureij, tha se forcat izraelite hapën zjarr ndaj turmës rreth një kilometër nga pika e shpërndarjes së ushqimit. Ai tha se pa disa njerëz duke u rrëzuar në tokë, ndërsa mijëra të tjerë iknin me vrap.
Në qytetin jugor Han Junis, Spitali Nasser raportoi se ka pranuar 16 të vdekur, përfshirë pesë gra, nga disa sulme izraelite të premten vonë dhe të shtunën herët në mëngjes. Tre burra të tjerë u vranë pranë dy pikave të ndihmës së GHF në qytetin jugor Rafah, i cili tashmë është kryesisht një zonë ushtarake e pabanuar.
Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara thonë se sistemi i ri synon të zëvendësojë rrjetin e drejtuar nga OKB-ja që ka shpërndarë ndihma në Gazë gjatë 20 muajve të luftës. Ata akuzojnë Hamasin se ka përvetësuar ndihmat dhe i ka rishitur për të financuar aktivitetet e tij militante.
Zyrtarët e OKB-së mohojnë se Hamasi ka përvetësuar ndihma në mënyrë të konsiderueshme dhe thonë se sistemi i ri nuk arrin të përmbushë nevojat gjithnjë në rritje.
Ata theksojnë se ky sistem i ka dhënë karakter ushtarak ndihmës duke ia mundësuar Izraelit të vendosë se kush ka qasje në ndihma dhe duke i detyruar palestinezët të udhëtojnë në distanca të gjata ose të zhvendosen sërish pas shumë valëve të zhvendosjes.
Lufta në Gazë filloi kur militantë të udhëhequr nga Hamasi sulmuan Izraelin jugor, duke vrarë 1.200 njerëz dhe duke marrë rreth 250 pengje. Izraeli thotë se 58 pengje mbeten në Gazë, megjithëse besohet se rreth 35 prej tyre janë të vdekur.
Prej atëherë, lufta e Izraelit i ka vrarë më shumë se 55.000 njerëz në Gazë, shumë prej tyre gra dhe fëmijë, sipas zyrtarëve shëndetësorë palestinezë.
Fushata ushtarake ka shkatërruar zona të gjera të Gazës dhe ka zhvendosur 90% të popullsisë prej rreth 2 milionë palestinezësh, duke i lënë ata pothuajse plotësisht të varur nga ndihma ndërkombëtare.
Lufta ka përfshirë edhe Iranin dhe aleatët e tij në rajon, duke ndezur një zinxhir ngjarjesh që çuan në sulmet e mëdha izraelite mbi objektet bërthamore dhe ushtarake të Iranit të premten.
Përshkallëzimi i tensioneve mes Izraelit dhe Iranit ka çuar në anulimin e dasmës së djalit të kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu, që ishte planifikuar të mbahej ditën e hënë.
Sipas “Times of Israel”, Avner Netanyahu dhe e fejuara e tij Amit Yardeni kishin parashikuar të kurorëzonin dashurinë e tyre në një ceremoni private në kibucin Yakum, por situata e rënduar e sigurisë dhe reagimet e forta në opinionin publik detyruan çiftin të shtyjnë ceremoninë.
Dasma kishte ngjallur polemika të mëdha, pasi shumë qytetarë dhe lëvizje kundër qeverisë e konsideruan të papërshtatshme organizimin e saj, në një kohë kur shumë izraelitë ndodhen ende peng në Rripin e Gazës, që prej sulmeve të Hamasit në tetor të vitit të kaluar.
Masat e sigurisë për dasmën kishin qenë ekstreme, me rrethim me tela me gjemba në një perimetër prej 100 metrash dhe mbyllje të hapësirës ajrore mbi zonë në një rreze prej 1.5 kilometrash. Ceremoninë ishte planifikuar ta drejtonte ish-kryerabini i Izraelit, Meir Lau, ndërsa çifti kishte vendosur të mos ftonte figura politike, për të shmangur tensionet në një moment të ndjeshëm për vendin.
Zyra e kryeministrit nuk ka bërë ende një koment zyrtar mbi anulimin, por burime pranë familjes Netanyahu bëjnë të ditur se vendimi është marrë për shkak të situatës së pasigurt dhe për të shmangur çdo provokim publik.
Ndërkohë, protestuesit kundër qeverisë vijojnë të akuzojnë Netanyahun për mungesë ndjeshmërie dhe përqendrim të prioriteteve personale në një kohë krize kombëtare.gsh
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, ka pohuar se Irani ka prodhuar uranium të pasuruar mjaftueshëm për nëntë armë bërthamore. Por Teherani ka këmbëngulur vazhdimisht se nuk po ndërton një bombë.
Pra, sa i saktë është pretendimi i udhëheqësit izraelit?
Nuk është e qartë se sa afër mund të jetë Irani me ndërtimin e një bombe bërthamore, sakaq vendi bërë përparim të konsiderueshëm në prodhimin e elementëve kryesorë: uraniumi i pasuruar në nivel të lartë, shkruan CNN.
Në një raport të dërguar shteteve anëtare më 31 maj, organi mbikëqyrës bërthamor i OKB-së, IAEA, kishte thënë se Irani zotëronte një sasi uraniumi të pasuruar në pastërti 60% – ende jo të përshtatshme për armë, por të mjaftueshme për të prodhuar përfundimisht nëntë armë bërthamore nëse pasurohet më tej në 90%.
“Irani mund të prodhojë një armë bërthamore në një kohë shumë të shkurtër. Mund të jetë një vit. Mund të jetë brenda pak muajsh”, tha Netanyahu të premten kur njoftoi operacionin e guximshëm “Rising Lion”.
“Ky është një rrezik i qartë dhe i pranishëm për mbijetesën e Izraelit”, shtoi ai.
Irani ka rritur ndjeshëm programin e pasurimit të uraniumit që kur Donald Trump u tërhoq nga marrëveshja bërthamore në vitin 2018. Filloi me rreth 150 kg uranium të pasuruar në 3.6% – që është e mjaftueshme për reaktorët bërthamorë dhe një program bërthamor paqësor – dhe tani ka 50 herë nivelin e vitit 2018.
Në vitin 2023, IAEA tha se grimcat e uraniumit të pasuruara në pastërti 83.7% – afër niveleve të gradës për bomba – u gjetën në një strukturë bërthamore iraniane.
Stoku i saj i uraniumit të pasuruar deri në 60% ishte rritur gjithashtu në 128.3 kilogramë, niveli më i lartë i dokumentuar atëherë.
IAEA ka akuzuar prej kohësh Iranin për shkelje të detyrimeve për mospërhapje, por të enjten – për herë të parë në pothuajse 20 vjet – bordi i saj miratoi një rezolutë duke deklaruar zyrtarisht se Irani ka shkelur këto detyrime.
Ndërkohë Irani nga ana e tij premtoi të përgjigjej duke përshkallëzuar aktivitetet e tij bërthamore. sn
Agjencia iraniane e lajmeve Fars raportoi se sulmet e Teheranit ndaj Izraelit do të vazhdojnë, duke cituar zyrtarë të lartë ushtarakë iranianë.
“Kjo përballje nuk do të mbyllet me veprimet e kufizuara të mbrëmjes së djeshme. Sulmet e Iranit do të vazhdojnë dhe këto veprime do të jenë shumë të dhimbshme dhe të dënueshme për agresorët,” citohet të ketë thënë një zyrtar anonim nga agjencia Fars.
‘New York Times’ raporton se Irani kishte planifikuar të lëshonte një breshëri prej 1.000 raketash balistike ndaj Izraelit si përgjigje ndaj sulmeve izraelite mbi objektet e tij bërthamore, por nuk ishte në gjendje ta realizonte këtë për shkak të dëmeve të shkaktuara nga Forcat Ajrore Izraelite në bazat e tij ushtarake.
Lajmi i është bërë i ditur gazetës amerikane nga dy burime brenda Gardës Revolucionare Iraniane. Sipas raportit, kjo është arsyeja pse Irani ka lëshuar vetëm rreth 100 raketa në secilën nga valët e para të sulmeve ndaj Izraelit.
Ndërkohë Irani ka deklaruar se sulmet izraelite kanë shkaktuar vdekjen edhe të dy gjeneralëve të rëndësishme ushtarakë .
Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Republikës Islamike të Iranit njoftoi se dy nga zëvendëskomandantët e tij janë vrarë gjatë sulmeve.
Mësohet se gjatë sulmeve izraelite humbën jetën Gholamreza Mehrabi, zëvendës i inteligjencës, dhe Mehdi Rabbani, zëvendës përgjegjës për operacionet e shtabit. sn
Irani ka lëshuar raketa drejt Izraelit në kundërpërgjigje ndaj sulmeve intensive të kryera nga Izraeli ndaj objekteve bërthamore dhe bazave ushtarake të Iranit të premten në mbrëmje.
Më pas, një zëdhënës i ushtrisë izraelite deklaroi se Irani ka lëshuar më pak se 100 raketa.
Shumica prej tyre, pretendoi ai, janë rrëzuar apo nuk kanë arritur caqet.
“Një numër i kufizuar i ndërtesave janë goditur, disa si rezultat i mbetjeve nga raketat e rrëzuara nga sistemet kundërajrore”, tha zëdhënësi i ushtrisë izraelite, Avichay Adraee përmes një postimi në X.
Paraprakisht, ushtria izraelite deklaroi përmes një postimi në po të njëjtën platformë se “civilët izraelitë aktualisht janë duke u shënjestruar nga regjimi iranian. Bota nuk mund të rri e heshtur”.
Presidenti amerikan Donald Trump paralajmëroi Iranin që të arrijë një marrëveshje bërthamore “para se të jetë tepër vonë”.
Ndërkohë, zyrtarë amerikanë thanë për agjencitë e lajmeve se sistemet tokësore të mbrojtjes ajrore të SHBA-së po ndihmojnë në rrëzimin e raketave që Irani ka lëshuar në shenjë hakmarrjeje ndaj Izraelit.
Sirenat për sulme ajrore dhe shpërthime të fuqishme u dëgjuan në Jerusalem dhe Tel Aviv të premten mbrëma.
Disa minuta më vonë u pa tym mbi qiellin e Tel Avivit. Sipas mediave iraniane, qindra raketa balistike janë lëshuar nga Irani drejt Izraelit, si kundërpërgjigje ndaj sulmeve intensive ajrore të kryera nga Izraeli.
Pas sulmit, lideri suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, tha se Izraeli ka “iniciuar një luftë” dhe nuk do të lejojë që Izraeli të kryejë sulme pa u përballur me pasoja të rënda.
“Izraeli nuk mund të kalojë pa bartur pasoja për krimet e tij. Shteti iranian duhet të sigurohet që përgjigja jonë nuk do të jetë gjysmake”, tha Khamenei përmes një deklarate.
Sistemi kundërajror izraelit, Kupola e Hekurt, duke rrëzuar raketat iraniane mbi Tel Aviv më 13 qershor 2025.
Sulmet iraniane drejt Izraelit vijnë pasi ky i fundit kreu valën e dytë të sulmeve gjatë së premtes, duke shënjestruar Teheranin, Komin dhe Karaxhin.
Uzina për pasurimin e uraniumit Fordov gjendet në periferi të Komit, por ende nuk ka konfirmim nëse kjo ndërtesë bërthamore është sulmuar, tha televizioni izraelit, Channel 13.
Sipas reporterëve izraelitë, qëllimi është që të vazhdohen sulmet ndaj bazave ushtarake iraniane, në mënyrë që të shkatërrohen raketat dhe që Iranit të privohet nga çdo aftësi ushtarake për një kundërsulm ndaj Izraelit.
Izraeli nisi sulmet mëngjesin e së premtes, duke shënjestruar objektet bërthamore iraniane dhe në pjesë të tjera në të gjithë Iranin, duke i vrarë gjeneralë e zyrtarë të lartë ushtarakë, dhe duke e rritur mundësinë për një luftë të përgjithshme midis dy vendeve rivale në Lindjen e Mesme.
Irani u përgjigj valës së parë të sulmeve, duke i lëshuar dhjetëra dronë dhe raketa ndaj objekteve izraelite. Ushtria e Jordanisë tha se ka rrëzuar disa prej tyre në hapësirën e vet ajrore.
Ndër objektet e goditura në valën e parë të sulmeve në Iran ishte edhe një komandë e Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) në Teheran, sipas televizionit shtetëror iranian. Sulmi vrau komandantin e IRGC-së, gjeneralmajor Hossein Salami, sipas agjencisë iraniane të lajmeve, Tasnim.
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Izraeli kreu një operacion ushtarak, synimi i të cilit ishte “frenimi i kërcënimit të Iranit ndaj vetë mbijetesës së Izraelit”.
Ai tha se sulmi “do të vazhdojë derisa të eliminohet ky kërcënim”.
“Ne goditëm në zemër të programit të Iranit për pasurimin bërthamor. Në shënjestër ishin objekti kryesor i pasurimit të uraniumit i Iranit në Natanz… Gjithashtu goditëm në zemër të programit iranian të raketave balistike”, tha ai në një deklaratë me video.
Izraeli thotë se ka ndërmarrë sulme ndaj objekteve bërthamore në Iran më 13 qershor. Sulmet ndodhën gjatë natës dhe u raportuan edhe në kryeqytetin Teheran. Fotografitë dhe pamjet nga vendngjarja tregojnë shpërthime dhe ndërtesa të dëmtuara.
Ushtria izraelite tha se rreth 200 avionë luftarakë morën pjesë në sulmet masive, dhe televizioni izraelit raportoi se agjencia e inteligjencës, Mossad, mund të ketë ngritur një bazë sekrete brenda Iranit si pjesë e këtij operacioni.
Lideri suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, paralajmëroi se Izraeli do të përballet me pasoja të rënda për shkak të këtyre sulmeve.
“Me këtë krim, regjimi sionist i ka përgatitur vetes një fat të hidhur dhe të dhimbshëm dhe do ta marrë atë pa dyshim”, tha Khamenei në një deklaratë.
Njoftimi i Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës për qytetarët e Kosovës në Izrael
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, të premten, ka lëshuar një komunikatë duke këshilluar të gjithë qytetarët e Kosovës që ndodhen aktualisht në Izrael që të shmangin lëvizjet e panevojshme dhe të qëndrojnë në vende të sigurta.
Ky njoftim vjen pas përkeqësimit të situatës së sigurisë në Izrael dhe në rajon.
Ministria u bën thirrje qytetarëve që të ndjekin udhëzimet e Komandës së Mbrojtjes së Brendshme të Izraelit, të cilat mund t’i gjeni në linkun: https://www.oref.org.il/eng
Po ashtu, Ministria njofton se për çdo pyetje apo nevojë për ndihmë, qytetarët mund të kontaktojnë Ambasadën e Republikës së Kosovës në Izrael në numrin: +972 (0) 586 340 450
Objekti bërthamor Natanz dhe ai në Isfahan në shënjestër të sulmeve
Objekti për pasurimin e uraniumit në Natanz u godit “disa herë”, raportoi televizioni shtetëror, duke treguar pamje me tym të dendur që ngrihej nga vendi i ngjarjes.
Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) konfirmoi se Natanz ishte cak i sulmeve, por tha se nuk ka vërejtur nivele të rritura të rrezatimit në vend. Dy objekte të tjera të lidhura me programin bërthamor iranian – Isfahani dhe Fordov – nuk janë prekur, tha agjencia pas valës së parë të sulmeve.
Izraeli gjithashtu sulmoi shkencëtarë bërthamorë iranianë “që punonin për zhvillimin e bombës iraniane”.
Por, pas valës së dytë të sulmeve, Izraeli tha se ka goditur ndërtesën bërthamore në Isfahan.
“Ne tani mund të konfirmojmë se ushtria izraelite ka kryer sulm ndaj centralit bërthamor në Isfahan. Ky është një operacion shtesë, përveç se në Natanz”, tha zëdhënësi i ushtrisë izraelite, Nadav Shoshani.
Ky imazh satelitor, i ofruar nga Maxar Technologies, tregon impiantin bërthamor të Natanzit në Iran më 24 janar.
Një zyrtar izraelit tha se Izraeli goditi dhjetëra objekte në të gjithë Iranin, duke e rritur mundësinë e një lufte të përgjithshme mes dy vendeve.
Në një deklaratë pas sulmeve, Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) pohuan se Irani është “afër arritjes në pikën e pakthyeshme” në përpjekjet e tij për ta zhvilluar një armë bërthamore.
“Regjimi po prodhon mijëra kilogramë uranium të pasuruar, krahas objekteve të shpërndara dhe të fortifikuara për pasurim, në vende nëntokësore të mbrojtura,” thuhej në deklaratë.
Zona të banuara në Teheran dhe në disa qytete të tjera u goditën gjithashtu, sipas agjencisë zyrtare të lajmeve IRNA, e cila raportoi se sulmet shkaktuan vdekjen e disa njerëzve, përfshirë gra dhe fëmijë, në një kompleks banimi në Teheran.
Irani hakmerret përmes sulmeve me dronë
Izraeli tha mëngjesin e së premtes se Irani nisi rreth 100 dronë drejt tij si hakmarrje, por nuk tregoi nëse kishte goditje të drejtpërdrejta apo dëme.
“Irani nisi afërsisht 100 UAV [dronë] drejt territorit izraelit, të cilët jemi duke u përpjekur t’i kapim”, tha zëdhënësi ushtarak, Effie Defrin, duke shtuar se sulmet e Izraelit ndaj Iranit përfshinë 200 avionë luftarakë që goditën rreth 100 objektiva në të gjithë Iranin.
Disa vende të Lindjes së Mesme mbyllën hapësirën e tyre ajrore, dhe agjencia shtetërore e lajmeve e Jordanisë raportoi se një numër raketash dhe dronësh që kishin hyrë në hapësirën e saj ajrore u rrëzuan.
SHBA-ja, aleati më i ngushtë i Izraelit, mbrojti veprimet izraelite, por deklaroi se Uashingtoni nuk u përfshiri në sulme.
Më vonë, presidenti amerikan, Donald Trump, tha se shteti i tij kishte ditur gjithçka për sulmet izraelite ndaj Iranit.
Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se Izraeli ndërmori “veprim të njëanshëm kundër Iranit” dhe se Shtetet e Bashkuara nuk janë përfshirë.
Izraeli kishte njoftuar Uashingtonin se besonte se sulmet ishin të nevojshme për vetëmbrojtje, tha Rubio në një deklaratë të publikuar nga Shtëpia e Bardhë.
Shtetet e Bashkuara kanë ndërmarrë masa për t’i mbrojtur forcat e tyre dhe kanë mbajtur kontakt me partnerët në rajon, tha Rubio, duke paralajmëruar Iranin që të mos ua mësyjë interesave apo personelit amerikan.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, shpalli “gjendje të veçantë” në vend në pritje të një sulmi të mundshëm hakmarrës nga Irani.
“Pas sulmit parandalues nga Shteti i Izraelit kundër Iranit, pritet në një afat të menjëhershëm një sulm me raketa dhe UAV (dronë) kundër Shtetit të Izraelit dhe popullatës së tij civile”, tha Katz në një deklaratë.
Kompania ajrore izraelite, El Al, njoftoi se ka pezulluar të gjitha fluturimet për dhe nga Izraeli, ndërsa media shtetërore iraniane raportoi se Irani ka mbyllur hapësirën ajrore deri në një njoftim të radhës. Edhe Iraku mbylli hapësirën e tij ajrore dhe pezulloi fluturimet në të gjitha aeroportet, sipas mediave shtetërore.
Netanyahu e kishte ngritur mundësinë e sulmeve kundër Iranit në një bisedë telefonike me Trumpin më herët këtë javë, sipas gazetës Wall Street Journal.
Trump tha se i kishte bërë thirrje Netanyahut të përmbahej nga veprime të tilla tani për tani, derisa administrata e tij po negocionte me Iranin për programin bërthamor.
“Përderisa mendoj se ka [mundësi për] marrëveshje, nuk dua që ata të ndërhyjnë, sepse mendoj se do të prishin punë”, tha Trump.
Në rrjetin e tij Truth Social, të enjten vonë, Trump shkroi se Shtetet e Bashkuara ende dëshirojnë të negociojnë me Iranin, megjithëse paralajmëroi gjithashtu se një sulm izraelit ndaj Iranit është i mundshëm.
“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj një zgjidhjeje diplomatike për çështjen bërthamore iraniane! E gjithë administrata ime është udhëzuar të negociojë me Iranin”, tha Trump.
Megjithatë, Trump shtoi se Teherani “duhet fillimisht të heqë dorë plotësisht nga shpresat për të zhvilluar armë bërthamore”.
Shtetet e Bashkuara dhe Irani kanë zhvilluar bisedime për programin bërthamor iranian, me synimin për të arritur një zgjidhje diplomatike. Rundi i gjashtë i bisedimeve është planifikuar të nisë më 15 qershor në Oman. Irani ka pohuar vazhdimisht se përpjekjet e tij bërthamore janë vetëm për qëllime civile dhe jo ushtarake.
Të enjten, Bordi i Guvernatorëve i Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) e miratoi një rezolutë, e cila deklaroi zyrtarisht se Irani i ka shkelur detyrimet e tij për mospërhapjen e armëve bërthamore.
Kjo është hera e parë që nga viti 2005 që kjo agjenci e OKB-së e shpall Iranin si shtet që nuk respekton obligimet bërthamore. Ky vendim është dënuar nga Teherani.
Rezoluta u miratua me 19 vota pro, 3 kundër dhe 11 abstenime në bordin prej 35 anëtarësh. Rezoluta ishte propozuar nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj evropianë – Britania, Franca dhe Gjermania, të njohura si E3.
Si përgjigje, Ministria e Jashtme e Iranit njoftoi se do të krijohet një objekt i ri për pasurimin e uraniumit në një zonë të sigurt dhe centrifugat e gjeneratës së parë (IR-1) në objektin Fordow do të zëvendësohen me makineri të përparuara të gjeneratës së gjashtë (IR-6).
“Siç e kemi deklaruar më parë, Republika Islamike e Iranit nuk ka tjetër zgjidhje përveçse të përgjigjet ndaj kësaj rezolute politike”, thuhet në një deklaratë të ministrisë.
Izraeli dhe Irani kanë vazhduar sulmet ndaj njëri-tjetrit mbrëmje e së premtes, me Izraeli që ka sulmuar objekte bërthamore dhe qytete iraniane dhe me Iranin që ka nisur raketa balistike ndaj armikut të tij të përbetuar.
Mediat iraniane thanë se Teherani ka nisur qindra raketa balistike drejt Izraelit, si kundërpërgjigje ndaj sulmeve intensive ajrore izraelite. Por, ushtria izraelite tha se sulmi iranian po vazhdon, duke thënë se Teherani ka nisur drejt Izraelit dhjetëra raketa.
Sulmet iraniane drejt Izraelit vijnë pasi ky i fundit kreu valën e dytë të sulmeve gjatë së premtes, duke shënjestruar Teheranin, Komin dhe Karaxhin
Uzina për pasurimin e uraniumit Fordov gjendet në periferi të Komit, por ende nuk ka konfirmim nëse kjo ndërtesë bërthamore është sulmuar, tha televizioni izraelit, Channel 13.
Sipas reporterëve izraelitë, qëllimi është që të vazhdohen sulmet ndaj bazave ushtarake iraniane, në mënyrë që të shkatërrohen raketat dhe që Iranit të privohet nga çdo aftësi ushtarake për një kundërsulm ndaj Izraelit.
Izraeli nisi sulmet mëngjesin e së premtes, duke shënjestruar objektet bërthamore iraniane dhe në pjesë të tjera në të gjithë Iranin, duke i vrarë gjeneralë e zyrtarë të lartë ushtarakë, dhe duke e rritur mundësinë për një luftë të përgjithshme midis dy vendeve rivale në Lindjen e Mesme.
Irani u përgjigj valës së parë të sulmeve, duke i lëshuar dhjetëra dronë dhe raketa ndaj objekteve izraelite. Ushtria e Jordanisë tha se ka rrëzuar disa prej tyre në hapësirën e vet ajrore.
Ndër objektet e goditura në valën e parë të sulmeve në Iran ishte edhe një komandë e Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) në Teheran, sipas televizionit shtetëror iranian. Sulmi vrau komandantin e IRGC-së, gjeneralmajor Hossein Salami, sipas agjencisë iraniane të lajmeve, Tasnim.
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Izraeli kreu një operacion ushtarak, synimi i të cilit ishte “frenimi i kërcënimit të Iranit ndaj vetë mbijetesës së Izraelit”.
Ai tha se sulmi “do të vazhdojë derisa të eliminohet ky kërcënim”.
“Ne goditëm në zemër të programit të Iranit për pasurimin bërthamor. Në shënjestër ishin objekti kryesor i pasurimit të uraniumit i Iranit në Natanz… Gjithashtu goditëm në zemër të programit iranian të raketave balistike”, tha ai në një deklaratë me video.
Izraeli thotë se ka ndërmarrë sulme ndaj objekteve bërthamore në Iran më 13 qershor. Sulmet ndodhën gjatë natës dhe u raportuan edhe në kryeqytetin Teheran. Fotografitë dhe pamjet nga vendngjarja tregojnë shpërthime dhe ndërtesa të dëmtuara.
Ushtria izraelite tha se rreth 200 avionë luftarakë morën pjesë në sulmet masive, dhe televizioni izraelit raportoi se agjencia e inteligjencës, Mossad, mund të ketë ngritur një bazë sekrete brenda Iranit si pjesë e këtij operacioni.
Lideri suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, paralajmëroi se Izraeli do të përballet me pasoja të rënda për shkak të këtyre sulmeve.
“Me këtë krim, regjimi sionist i ka përgatitur vetes një fat të hidhur dhe të dhimbshëm dhe do ta marrë atë pa dyshim”, tha Khamenei në një deklaratë.
Njoftimi i Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës për qytetarët e Kosovës në Izrael
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, të premten, ka lëshuar një komunikatë duke këshilluar të gjithë qytetarët e Kosovës që ndodhen aktualisht në Izrael që të shmangin lëvizjet e panevojshme dhe të qëndrojnë në vende të sigurta.
Ky njoftim vjen pas përkeqësimit të situatës së sigurisë në Izrael dhe në rajon.
Ministria u bën thirrje qytetarëve që të ndjekin udhëzimet e Komandës së Mbrojtjes së Brendshme të Izraelit, të cilat mund t’i gjeni në linkun: https://www.oref.org.il/eng
Po ashtu, Ministria njofton se për çdo pyetje apo nevojë për ndihmë, qytetarët mund të kontaktojnë Ambasadën e Republikës së Kosovës në Izrael në numrin: +972 (0) 586 340 450
Objekti bërthamor Natanz dhe ai në Isfahan në shënjestër të sulmeve
Objekti për pasurimin e uraniumit në Natanz u godit “disa herë”, raportoi televizioni shtetëror, duke treguar pamje me tym të dendur që ngrihej nga vendi i ngjarjes.
Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) konfirmoi se Natanz ishte cak i sulmeve, por tha se nuk ka vërejtur nivele të rritura të rrezatimit në vend. Dy objekte të tjera të lidhura me programin bërthamor iranian – Isfahani dhe Fordov – nuk janë prekur, tha agjencia pas valës së parë të sulmeve.
Izraeli gjithashtu sulmoi shkencëtarë bërthamorë iranianë “që punonin për zhvillimin e bombës iraniane”.
Por, pas valës së dytë të sulmeve, Izraeli tha se ka goditur ndërtesën bërthamore në Isfahan.
“Ne tani mund të konfirmojmë se ushtria izraelite ka kryer sulm ndaj centralit bërthamor në Isfahan. Ky është një operacion shtesë, përveç se në Natanz”, tha zëdhënësi i ushtrisë izraelite, Nadav Shoshani.
Ky imazh satelitor, i ofruar nga Maxar Technologies, tregon impiantin bërthamor të Natanzit në Iran më 24 janar.
Një zyrtar izraelit tha se Izraeli goditi dhjetëra objekte në të gjithë Iranin, duke e rritur mundësinë e një lufte të përgjithshme mes dy vendeve.
Në një deklaratë pas sulmeve, Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) pohuan se Irani është “afër arritjes në pikën e pakthyeshme” në përpjekjet e tij për ta zhvilluar një armë bërthamore.
“Regjimi po prodhon mijëra kilogramë uranium të pasuruar, krahas objekteve të shpërndara dhe të fortifikuara për pasurim, në vende nëntokësore të mbrojtura,” thuhej në deklaratë.
Zona të banuara në Teheran dhe në disa qytete të tjera u goditën gjithashtu, sipas agjencisë zyrtare të lajmeve IRNA, e cila raportoi se sulmet shkaktuan vdekjen e disa njerëzve, përfshirë gra dhe fëmijë, në një kompleks banimi në Teheran.
Irani hakmerret përmes sulmeve me dronë
Izraeli tha mëngjesin e së premtes se Irani nisi rreth 100 dronë drejt tij si hakmarrje, por nuk tregoi nëse kishte goditje të drejtpërdrejta apo dëme.
“Irani nisi afërsisht 100 UAV [dronë] drejt territorit izraelit, të cilët jemi duke u përpjekur t’i kapim”, tha zëdhënësi ushtarak, Effie Defrin, duke shtuar se sulmet e Izraelit ndaj Iranit përfshinë 200 avionë luftarakë që goditën rreth 100 objektiva në të gjithë Iranin.
Disa vende të Lindjes së Mesme mbyllën hapësirën e tyre ajrore, dhe agjencia shtetërore e lajmeve e Jordanisë raportoi se një numër raketash dhe dronësh që kishin hyrë në hapësirën e saj ajrore u rrëzuan.
SHBA-ja, aleati më i ngushtë i Izraelit, mbrojti veprimet izraelite, por deklaroi se Uashingtoni nuk u përfshiri në sulme.
Më vonë, presidenti amerikan, Donald Trump, tha se shteti i tij kishte ditur gjithçka për sulmet izraelite ndaj Iranit.
Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se Izraeli ndërmori “veprim të njëanshëm kundër Iranit” dhe se Shtetet e Bashkuara nuk janë përfshirë.
Izraeli kishte njoftuar Uashingtonin se besonte se sulmet ishin të nevojshme për vetëmbrojtje, tha Rubio në një deklaratë të publikuar nga Shtëpia e Bardhë.
Shtetet e Bashkuara kanë ndërmarrë masa për t’i mbrojtur forcat e tyre dhe kanë mbajtur kontakt me partnerët në rajon, tha Rubio, duke paralajmëruar Iranin që të mos ua mësyjë interesave apo personelit amerikan.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, shpalli “gjendje të veçantë” në vend në pritje të një sulmi të mundshëm hakmarrës nga Irani.
“Pas sulmit parandalues nga Shteti i Izraelit kundër Iranit, pritet në një afat të menjëhershëm një sulm me raketa dhe UAV (dronë) kundër Shtetit të Izraelit dhe popullatës së tij civile”, tha Katz në një deklaratë.
Kompania ajrore izraelite, El Al, njoftoi se ka pezulluar të gjitha fluturimet për dhe nga Izraeli, ndërsa media shtetërore iraniane raportoi se Irani ka mbyllur hapësirën ajrore deri në një njoftim të radhës. Edhe Iraku mbylli hapësirën e tij ajrore dhe pezulloi fluturimet në të gjitha aeroportet, sipas mediave shtetërore.
Netanyahu e kishte ngritur mundësinë e sulmeve kundër Iranit në një bisedë telefonike me Trumpin më herët këtë javë, sipas gazetës Wall Street Journal.
Trump tha se i kishte bërë thirrje Netanyahut të përmbahej nga veprime të tilla tani për tani, derisa administrata e tij po negocionte me Iranin për programin bërthamor.
“Përderisa mendoj se ka [mundësi për] marrëveshje, nuk dua që ata të ndërhyjnë, sepse mendoj se do të prishin punë”, tha Trump.
Në rrjetin e tij Truth Social, të enjten vonë, Trump shkroi se Shtetet e Bashkuara ende dëshirojnë të negociojnë me Iranin, megjithëse paralajmëroi gjithashtu se një sulm izraelit ndaj Iranit është i mundshëm.
“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj një zgjidhjeje diplomatike për çështjen bërthamore iraniane! E gjithë administrata ime është udhëzuar të negociojë me Iranin”, tha Trump.
Megjithatë, Trump shtoi se Teherani “duhet fillimisht të heqë dorë plotësisht nga shpresat për të zhvilluar armë bërthamore”.
Shtetet e Bashkuara dhe Irani kanë zhvilluar bisedime për programin bërthamor iranian, me synimin për të arritur një zgjidhje diplomatike. Rundi i gjashtë i bisedimeve është planifikuar të nisë më 15 qershor në Oman. Irani ka pohuar vazhdimisht se përpjekjet e tij bërthamore janë vetëm për qëllime civile dhe jo ushtarake.
Të enjten, Bordi i Guvernatorëve i Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) e miratoi një rezolutë, e cila deklaroi zyrtarisht se Irani i ka shkelur detyrimet e tij për mospërhapjen e armëve bërthamore.
Kjo është hera e parë që nga viti 2005 që kjo agjenci e OKB-së e shpall Iranin si shtet që nuk respekton obligimet bërthamore. Ky vendim është dënuar nga Teherani.
Rezoluta u miratua me 19 vota pro, 3 kundër dhe 11 abstenime në bordin prej 35 anëtarësh. Rezoluta ishte propozuar nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj evropianë – Britania, Franca dhe Gjermania, të njohura si E3.
Si përgjigje, Ministria e Jashtme e Iranit njoftoi se do të krijohet një objekt i ri për pasurimin e uraniumit në një zonë të sigurt dhe centrifugat e gjeneratës së parë (IR-1) në objektin Fordow do të zëvendësohen me makineri të përparuara të gjeneratës së gjashtë (IR-6).
“Siç e kemi deklaruar më parë, Republika Islamike e Iranit nuk ka tjetër zgjidhje përveçse të përgjigjet ndaj kësaj rezolute politike”, thuhet në një deklaratë të ministrisë.
Pjesëmarrës në një protestë kundër Izraelit në Teheran, duke mbajtur portrete të gjeneralëve dhe shkencëtarëve bërthamorë të vrarë gjatë sulmeve izraelite në Iran më 13 qershor 2025.
Mark Krutov, Kian Sharifi, Mike Eckel
Izraeli ka pretenduar se sulmet ajrore të ndërmarra më 13 qershor kanë vrarë katër gjeneralë të lartë të ushtrisë iraniane, përfshirë tre prej tyre nga Garda Revolucionare Islamike, forca ushtarake më e fuqishme në vend.
Sipas autoriteteve izraelite, këto sulme të paprecedent synuan objektet bërthamore të Iranit, fabrikat e raketave balistike dhe komandantë ushtarakë, me qëllimin për të penguar Teheranin të zhvillojë një armë bërthamore.
Më poshtë janë të dhënat për katër gjeneralët që raportohet se janë vrarë:
Hossein Salami
Gjeneralmajor Hossein Salami ka qenë komandant i përgjithshëm i Gardës Revolucionare që nga viti 2019.
Ai ndodhej nën sanksione ndërkombëtare që nga viti 2006, si “person i përfshirë në programin iranian të raketave balistike”, sipas një rezolute të Këshillit të Sigurimit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara.
Salami ndodhej gjithashtu në listat e sanksioneve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Kanadasë, Zvicrës, Australisë dhe Japonisë.
Mohammad Baqeri
Gjeneralmajor Mohammad Baqeri ishte shef i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura të Iranit që nga viti 2016, dhe zyrtarisht figura e dytë më e fuqishme në ushtri, pas liderit suprem, ajatollahut Ali Khamenei.
Ai u ngrit në radhët e Gardës Revolucionare, që dominon strukturat më të larta të ushtrisë iraniane, dhe kontrollon planifikimin, operacionet, inteligjencën, operacionet e fshehta dhe jo të rregullta, si dhe sigurinë e brendshme.
Garda Revolucionare është shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara.
Gholam Ali Rashid
Gjeneralmajor Gholam Ali Rashid ishte zëvendëskomandant i përgjithshëm i forcave të armatosura të Iranit dhe konsiderohej si një nga figurat më të respektuara ushtarake në vend.
Që nga viti 2015, ai drejtonte shtabin qendror të Khatam-ol-Anbia, njësinë më të lartë operacionale të ushtrisë iraniane.
Që nga viti 2016, ky shtab është ndarë nga Shtabi i Përgjithshëm, dhe ka marrë përsipër komandën dhe kontrollin operacional.
Amir Ali Hajizadeh
Gjeneral brigade Amir Ali Hajizadeh ishte komandant i Forcës Ajrore të Gardës Revolucionare që nga viti 2009.
Nën sanksione të SHBA-së që nga viti 2019, Hajizadeh ishte një figurë kyç në programin e raketave dhe dronëve të Iranit, dhe luajti një rol qendror në operacionet e fundit kundër Izraelit.
Ai u bë fytyrë e njohur ndërkombëtarisht kur doli drejtpërdrejt në televizion për të pranuar se Garda Revolucionare kishte rrëzuar gabimisht avionin e fluturimit 752 të linjës Ukraine International Airlines, në janar të vitit 2020, duke fajësuar “gabimin njerëzor”.
Pasojat e sulmit izraelit në veri të Teheranit, 13 qershor 2025.
Kian Sharifi
Sulmi i gjerë izraelit kundër Iranit duket se ka befasuar udhëheqjen ushtarake iraniane dhe mund ta ketë vonuar një kundërpërgjigje të menjëhershme.
Por mbetet e paqartë nëse ka arritur qëllimin kryesor: dëmtimin e programit bërthamor të Iranit, për të cilin Izraeli pretendon se është pranë prodhimit të armëve, pavarësisht se Irani këmbëngul se ai është vetëm për qëllime civile.
Kryeministri Benjamin Netanyahu dhe zyrtarë të tjerë izraelitë kanë pohuar se Irani, kohët e fundit, ka përshpejtuar përpjekjet e pasurimit të uraniumit deri në atë pikë sa mund të prodhojë armë bërthamore brenda muajsh – ose edhe ditësh.
Izraeli thotë se ka ndërmarrë sulme ndaj objekteve bërthamore në Iran më 13 qershor. Sulmet ndodhën gjatë natës dhe u raportuan edhe në kryeqytetin Teheran. Fotografitë dhe pamjet nga vendngjarja tregojnë shpërthime dhe ndërtesa të dëmtuara.
Operacioni “Luani që ngrihet”, siç e quajti Izraeli, kishte në shënjestër komponentë të rëndësishëm të infrastrukturës bërthamore të Iranit – përfshirë objektin e pasurimit në Natanz – si dhe instalime ushtarake brenda dhe rreth Teheranit.
Avionët luftarakë izraelitë goditën, gjithashtu, fabrika për prodhimin e raketave dhe ndërtesa banimi, ku dyshohej se strehoheshin zyrtarë të lartë ushtarakë dhe shkencëtarë bërthamorë.
Ndër të vrarët thuhet se është edhe Hossein Salami, komandanti i Gardës Revolucionare Islamike (IRGC), megjithëse Irani nuk e ka konfirmuar vdekjen e tij.
Sipas zyrtarëve izraelitë, qëllimi ishte të dëmtohej si programi bërthamor i Iranit, ashtu edhe aftësia e tij për t’u kundërpërgjigjur me arsenal të gjerë të raketave balistike – që për Izraelin janë kërcënimi më i madh pas një Irani me armë bërthamore.
“Netanyahu ka hapur një kapitull të ri në Lindjen e Mesme – një epokë të luftës bërthamore izraelite-iraniane”, shkroi Eran Etzion, ish-zëvendëskryetar i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Izraelit, në platformën X.
“Një luftë që synon ndalimin e programit bërthamor të Iranit, por që, në fakt, duket se ka për qëllim goditjen e bazave themelore të vetë regjimit iranian”, sipas tij.
Bast me rrezik të lartë
Analistët e sigurisë e përshkruajnë operacionin si një bast parandalues, apo një përpjekje për të shmangur atë që Izraeli e sheh si kërcënim ekzistencial, por që rrezikon të ndezë një luftë rajonale, të pengojë diplomacinë dhe, madje, t’i përshpejtojë ambiciet bërthamore të Iranit.
Danny Citrinonwicz, bashkëpunëtor i lartë në Institutin për Studime të Sigurisë Kombëtare në Tel Aviv, tha se sulmi i dha një goditje të madhe prestigjit të Iranit, duke depërtuar në mbrojtjen e tij ajrore dhe duke i eliminuar komandantë të lartë.
Megjithatë, ai tha se ndikimi në programin bërthamor të Iranit është “i kufizuar”, pasi objektet kyçe, përfshirë edhe vendin e fortifikuar mirë, Fordov, mbeten të paprekura.
“Kjo është vetëm faza fillestare e një fushate më të gjatë”, shkroi Citrinonwicz në X.
“Duket se Izraeli po ruan disa karta për përshkallëzimin e mundshëm që pritet”, shtoi ai.
Njoftimi i Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës për qytetarët e Kosovës në Izrael
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, të premten, ka lëshuar një komunikatë duke këshilluar të gjithë qytetarët e Kosovës që ndodhen aktualisht në Izrael që të shmangin lëvizjet e panevojshme dhe të qëndrojnë në vende të sigurta.
Ky njoftim vjen pas përkeqësimit të situatës së sigurisë në Izrael dhe në rajon.
Ministria u bën thirrje qytetarëve që të ndjekin udhëzimet e Komandës së Mbrojtjes së Brendshme të Izraelit, të cilat mund t’i gjeni në linkun: https://www.oref.org.il/eng
Po ashtu, Ministria njofton se për çdo pyetje apo nevojë për ndihmë, qytetarët mund të kontaktojnë Ambasadën e Republikës së Kosovës në Izrael në numrin: +972 (0) 586 340 450
Cilat janë opsionet e Iranit?
Rundi i gjashtë i bisedimeve bërthamore mes Iranit dhe Shteteve të Bashkuara, i planifikuar për datën 15 qershor, tani duket se është e pamundur të zhvillohet.
Me diplomacinë që duket se ka dështuar, çdo reagim i Iranit rrezikon t’i përshkallëzojë edhe më tensionet.
Reagim i menjëhershëm i Iranit ishte lëshimi i rreth 100 dronëve Shahed drejt Izraelit – shumica e të cilëve u neutralizuan jashtë hapësirës ajrore izraelite.
Udhëheqësit iranianë përsëritën paralajmërimet për hakmarrje ndaj Izraelit dhe forcave amerikane në rajon.
Edhe pse Uashingtoni e mohoi përfshirjen në sulm, Irani mund ta mbajë përgjegjës.
Nëse Teherani e realizon kërcënimin e tij, duke goditur bazat ushtarake amerikane, një gjë e tillë do të mund ta tërhiqte Uashingtonin në një konflikt më të gjerë.
Sipas vlerësimeve të inteligjencës amerikane, Irani zotëron rreth 2.000 raketa – shumë prej të cilave të afta të mbajnë koka luftarake me mbi 900 kilogramë eksploziv – dhe prodhon rreth 50 raketa balistike në muaj.
Nuk është ende e qartë se sa janë dëmtuar këto kapacitete nga sulmi izraelit.
Pasojat e sulmit të Izraelit në Teheran, 13 qershor 2025.
Grupet aleate të Iranit në rajon janë dobësuar ndjeshëm.
Lufta në Gazë e ka goditur rëndë Hamasin – grup i shpallur terrorist nga SHBA-ja dhe fuqi të tjera – ndërsa Hezbollahu libanez nuk e ka marrë ende veten pas përplasjeve me Izraelin.
Aktualisht, aleatët më të fortë të Teheranit mbeten rebelët Huthi në Jemen.
Irani mund ta shqyrtojë edhe largimin nga Traktati për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT).
Edhe pse SHBA-ja – ndryshe nga Izraeli – beson se Irani nuk po zhvillon në mënyrë aktive armë bërthamore, sulmi i fundit mund t’i shërbejë Teheranit si arsye për të hequr dorë nga traktati dhe për të nisur hapur rrugën drejt armatosjes.
“Qeveria e Netanyahut mund t’i ketë dhënë regjimit iranian legjitimitet – si të brendshëm, ashtu edhe ndërkombëtar – për të prodhuar armë bërthamore”, paralajmëroi Etzion.
Izraeli tha se ka kryer sulme ajrore ndaj objekteve bërthamore iraniane dhe në pjesë të tjera në të gjithë Iranin, duke i vrarë një gjeneral të lartë dhe dy zyrtarë të tjerë ushtarakë, dhe duke e rritur mundësinë për një luftë të përgjithshme midis dy vendeve rivale në Lindjen e Mesme.
Irani u përgjigj duke i lëshuar dhjetëra dronë dhe raketa ndaj objekteve izraelite. Ushtria e Jordanisë tha se ka rrëzuar disa prej tyre në hapësirën e vet ajrore.
Ndër objektet e goditura në Iran ishte edhe një komandë e Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) në Teheran, sipas televizionit shtetëror iranian. Sulmi vrau komandantin e IRGC-së, gjeneralmajor Hossein Salami, sipas agjencisë iraniane të lajmeve, Tasnim.
Hossein Salami
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Izraeli kreu një operacion ushtarak, synimi i të cilit ishte “frenimi i kërcënimit të Iranit ndaj vetë mbijetesës së Izraelit”.
Ai tha se sulmi “do të vazhdojë derisa të eliminohet ky kërcënim”.
“Ne goditëm në zemër të programit të Iranit për pasurimin bërthamor. Në shënjestër ishin objekti kryesor i pasurimit të uraniumit i Iranit në Natanz… Gjithashtu goditëm në zemër të programit iranian të raketave balistike”, tha ai në një deklaratë me video.
Izraeli thotë se ka ndërmarrë sulme ndaj objekteve bërthamore në Iran më 13 qershor. Sulmet ndodhën gjatë natës dhe u raportuan edhe në kryeqytetin Teheran. Fotografitë dhe pamjet nga vendngjarja tregojnë shpërthime dhe ndërtesa të dëmtuara.
Ushtria izraelite tha se rreth 200 avionë luftarakë morën pjesë në sulmet masive, dhe televizioni izraelit raportoi se agjencia e inteligjencës, Mossad, mund të ketë ngritur një bazë sekrete brenda Iranit si pjesë e këtij operacioni.
Lideri suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, paralajmëroi se Izraeli do të përballet me pasoja të rënda për shkak të këtyre sulmeve.
“Me këtë krim, regjimi sionist i ka përgatitur vetes një fat të hidhur dhe të dhimbshëm dhe do ta marrë atë pa dyshim”, tha Khamenei në një deklaratë.
Njoftimi i Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës për qytetarët e Kosovës në Izrael
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës, të premten, ka lëshuar një komunikatë duke këshilluar të gjithë qytetarët e Kosovës që ndodhen aktualisht në Izrael që të shmangin lëvizjet e panevojshme dhe të qëndrojnë në vende të sigurta.
Ky njoftim vjen pas përkeqësimit të situatës së sigurisë në Izrael dhe në rajon.
Ministria u bën thirrje qytetarëve që të ndjekin udhëzimet e Komandës së Mbrojtjes së Brendshme të Izraelit, të cilat mund t’i gjeni në linkun: https://www.oref.org.il/eng
Po ashtu, Ministria njofton se për çdo pyetje apo nevojë për ndihmë, qytetarët mund të kontaktojnë Ambasadën e Republikës së Kosovës në Izrael në numrin: +972 (0) 586 340 450
Objekti bërthamor Natanz në shënjestër të sulmeve
Objekti për pasurimin e uraniumit në Natanz u godit “disa herë”, raportoi televizioni shtetëror, duke treguar pamje me tym të dendur që ngrihej nga vendi i ngjarjes.
Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) konfirmoi se Natanz ishte cak i sulmeve, por tha se nuk ka vërejtur nivele të rritura të rrezatimit në vend. Dy objekte të tjera të lidhura me programin bërthamor iranian – Isfahani dhe Fordow – nuk janë prekur, sipas agjencisë.
Ky imazh satelitor, i ofruar nga Maxar Technologies, tregon impiantin bërthamor të Natanzit në Iran më 24 janar.
Izraeli gjithashtu sulmoi shkencëtarë bërthamorë iranianë “që punonin për zhvillimin e bombës iraniane”, shtoi ai.
Një zyrtar izraelit tha se Izraeli goditi dhjetëra objekte në të gjithë Iranin, duke e rritur mundësinë e një lufte të përgjithshme mes dy vendeve.
Në një deklaratë pas sulmeve, Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) pohuan se Irani është “afër arritjes në pikën e pakthyeshme” në përpjekjet e tij për ta zhvilluar një armë bërthamore.
“Regjimi po prodhon mijëra kilogramë uranium të pasuruar, krahas objekteve të shpërndara dhe të fortifikuara për pasurim, në vende nëntokësore të mbrojtura,” thuhej në deklaratë.
Zona të banuara në Teheran dhe në disa qytete të tjera u goditën gjithashtu, sipas agjencisë zyrtare të lajmeve IRNA, e cila raportoi se sulmet shkaktuan vdekjen e disa njerëzve, përfshirë gra dhe fëmijë, në një kompleks banimi në Teheran.
Irani hakmerret përmes sulmeve me dronë
Izraeli tha se Irani nisi rreth 100 dronë drejt tij si hakmarrje, por nuk tregoi nëse kishte goditje të drejtpërdrejta apo dëme.
“Irani nisi afërsisht 100 UAV [dronë] drejt territorit izraelit, të cilët jemi duke u përpjekur t’i kapim”, tha zëdhënësi ushtarak, Effie Defrin, duke shtuar se sulmet e Izraelit ndaj Iranit përfshinë 200 avionë luftarakë që goditën rreth 100 objektiva në të gjithë Iranin.
Disa vende të Lindjes së Mesme mbyllën hapësirën e tyre ajrore, dhe agjencia shtetërore e lajmeve e Jordanisë raportoi se një numër raketash dhe dronësh që kishin hyrë në hapësirën e saj ajrore u rrëzuan.
SHBA-ja, aleati më i ngushtë i Izraelit, mbrojti veprimet izraelite, por deklaroi se Uashingtoni nuk u përfshiri në sulme.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, i cili vetëm disa orë para sulmeve kishte bërë thirrje për një zgjidhje diplomatike të tensioneve, do të marrë pjesë në një mbledhje të Këshillit të Sigurisë Kombëtare në mëngjesin e së premtes, njoftoi Shtëpia e Bardhë.
Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se Izraeli ndërmori “veprim të njëanshëm kundër Iranit” dhe se Shtetet e Bashkuara nuk janë përfshirë.
Izraeli kishte njoftuar Uashingtonin se besonte se sulmet ishin të nevojshme për vetëmbrojtje, tha Rubio në një deklaratë të publikuar nga Shtëpia e Bardhë.
Shtetet e Bashkuara kanë ndërmarrë masa për t’i mbrojtur forcat e tyre dhe kanë mbajtur kontakt me partnerët në rajon, tha Rubio, duke paralajmëruar Iranin që të mos ua mësyjë interesave apo personelit amerikan.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, shpalli “gjendje të veçantë” në vend në pritje të një sulmi të mundshëm hakmarrës nga Irani.
“Pas sulmit parandalues nga Shteti i Izraelit kundër Iranit, pritet në një afat të menjëhershëm një sulm me raketa dhe UAV (dronë) kundër Shtetit të Izraelit dhe popullatës së tij civile”, tha Katz në një deklaratë.
Kompania ajrore izraelite, El Al, njoftoi se ka pezulluar të gjitha fluturimet për dhe nga Izraeli, ndërsa media shtetërore iraniane raportoi se Irani ka mbyllur hapësirën ajrore deri në një njoftim të radhës. Edhe Iraku mbylli hapësirën e tij ajrore dhe pezulloi fluturimet në të gjitha aeroportet, sipas mediave shtetërore.
Netanyahu e kishte ngritur mundësinë e sulmeve kundër Iranit në një bisedë telefonike me Trumpin më herët këtë javë, sipas gazetës Wall Street Journal.
Trump tha se i kishte bërë thirrje Netanyahut të përmbahej nga veprime të tilla tani për tani, derisa administrata e tij po negocionte me Iranin për programin bërthamor.
“Përderisa mendoj se ka [mundësi për] marrëveshje, nuk dua që ata të ndërhyjnë, sepse mendoj se do të prishin punë”, tha Trump.
Në rrjetin e tij Truth Social, të enjten vonë, Trump shkroi se Shtetet e Bashkuara ende dëshirojnë të negociojnë me Iranin, megjithëse paralajmëroi gjithashtu se një sulm izraelit ndaj Iranit është i mundshëm.
“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj një zgjidhjeje diplomatike për çështjen bërthamore iraniane! E gjithë administrata ime është udhëzuar të negociojë me Iranin”, tha Trump.
Megjithatë, Trump shtoi se Teherani “duhet fillimisht të heqë dorë plotësisht nga shpresat për të zhvilluar armë bërthamore”.
Shtetet e Bashkuara dhe Irani kanë zhvilluar bisedime për programin bërthamor iranian, me synimin për të arritur një zgjidhje diplomatike. Rundi i gjashtë i bisedimeve është planifikuar të nisë më 15 qershor në Oman. Irani ka pohuar vazhdimisht se përpjekjet e tij bërthamore janë vetëm për qëllime civile dhe jo ushtarake.
Të enjten, Bordi i Guvernatorëve i Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) e miratoi një rezolutë, e cila deklaroi zyrtarisht se Irani i ka shkelur detyrimet e tij për mospërhapjen e armëve bërthamore.
Kjo është hera e parë që nga viti 2005 që kjo agjenci e OKB-së e shpall Iranin si shtet që nuk respekton obligimet bërthamore. Ky vendim është dënuar nga Teherani.
Rezoluta u miratua me 19 vota pro, 3 kundër dhe 11 abstenime në bordin prej 35 anëtarësh. Rezoluta ishte propozuar nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj evropianë – Britania, Franca dhe Gjermania, të njohura si E3.
Si përgjigje, Ministria e Jashtme e Iranit njoftoi se do të krijohet një objekt i ri për pasurimin e uraniumit në një zonë të sigurt dhe centrifugat e gjeneratës së parë (IR-1) në objektin Fordow do të zëvendësohen me makineri të përparuara të gjeneratës së gjashtë (IR-6).
“Siç e kemi deklaruar më parë, Republika Islamike e Iranit nuk ka tjetër zgjidhje përveçse të përgjigjet ndaj kësaj rezolute politike”, thuhet në një deklaratë të ministrisë.
Izraeli ka kryer sulme në Iran mëngjesin e së premtes, duke thënë se ka goditur objektet bërthamore dhe ushtarake të tij, dhe duke paralajmëruar se sulmet do të vazhdojnë me qëllim për të mos e lejuar Teheranin të zhvillojë armë bërthamore.
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Izraeli kreu një operacion ushtarak, synimi i të cilit ishte “frenimi i kërcënimit të Iranit ndaj vetë mbijetesës së Izraelit”.
Ai tha se sulmi “do të vazhdojë derisa të eliminohet ky kërcënim”.
“Ne goditëm në zemër të programit të Iranit për pasurimin bërthamor. Në shënjestër ishin objekti kryesor i pasurimit të uraniumit i Iranit në Natanz… Gjithashtu goditëm në zemër të programit iranian të raketave balistike”, tha ai në një deklaratë me video.
Izraeli gjithashtu sulmoi shkencëtarë bërthamorë iranianë “që punonin për zhvillimin e bombës iraniane”, shtoi ai.
Një zyrtar izraelit tha se Izraeli goditi dhjetëra objekte në të gjithë Iranin, duke e rritur mundësinë e një lufte të përgjithshme mes dy vendeve.
Ndër vendet e goditura ishte dhe selia komanduese e Gardës Revolucionare Islamike (IRGC) në Teheran, sipas televizionit shtetëror iranian. Sulmi vrau komandantin e IRGC-së, Hossein Salami, sipas agjencisë iraniane të lajmeve, Tasnim.
Objekti i pasurimit në Natanz u godit “disa herë”, raportoi televizioni shtetëror, duke treguar pamje me tym të dendur që ngrihej nga vendi.
Zona të banuara në Teheran dhe në disa qytete të tjera u goditën gjithashtu, sipas agjencisë zyrtare të lajmeve IRNA, e cila raportoi se sulmet shkaktuan vdekjen e disa njerëzve, përfshirë gra dhe fëmijë, në një kompleks banimi në Teheran.
Lideri suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, paralajmëroi se Izraeli do të përballet me pasoja të rënda për shkak të këtyre sulmeve.
“Me këtë krim, regjimi sionist i ka përgatitur vetes një fat të hidhur dhe të dhimbshëm dhe do ta marrë atë pa dyshim”, tha Khamenei në një deklaratë.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, i cili vetëm disa orë para sulmeve kishte bërë thirrje për një zgjidhje diplomatike të tensioneve, do të marrë pjesë në një mbledhje të Këshillit të Sigurisë Kombëtare në mëngjesin e së premtes, njoftoi Shtëpia e Bardhë.
Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se Izraeli ndërmori “veprim të njëanshëm kundër Iranit” dhe se Shtetet e Bashkuara nuk janë përfshirë.
Izraeli kishte njoftuar Uashingtonin se besonte se sulmet ishin të nevojshme për vetëmbrojtje, tha Rubio në një deklaratë të publikuar nga Shtëpia e Bardhë.
Shtetet e Bashkuara kanë ndërmarrë masa për t’i mbrojtur forcat e tyre dhe kanë mbajtur kontakt me partnerët në rajon, tha Rubio, duke paralajmëruar Iranin që të mos ua mësyjë interesave apo personelit amerikan.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, shpalli “gjendje të veçantë” në vend në pritje të një sulmi të mundshëm hakmarrës nga Irani.
“Pas sulmit parandalues nga Shteti i Izraelit kundër Iranit, pritet në një afat të menjëhershëm një sulm me raketa dhe UAV (dronë) kundër Shtetit të Izraelit dhe popullatës së tij civile”, tha Katz në një deklaratë.
Kompania ajrore izraelite, El Al, njoftoi se ka pezulluar të gjitha fluturimet për dhe nga Izraeli, ndërsa media shtetërore iraniane raportoi se Irani ka mbyllur hapësirën ajrore deri në një njoftim të radhës. Edhe Iraku mbylli hapësirën e tij ajrore dhe pezulloi fluturimet në të gjitha aeroportet, sipas mediave shtetërore.
Netanyahu e kishte ngritur mundësinë e sulmeve kundër Iranit në një bisedë telefonike me Trumpin më herët këtë javë, sipas gazetës Wall Street Journal.
Trump tha se i kishte bërë thirrje Netanyahut të përmbahej nga veprime të tilla tani për tani, derisa administrata e tij po negocionte me Iranin për programin bërthamor.
“Përderisa mendoj se ka [mundësi për] marrëveshje, nuk dua që ata të ndërhyjnë, sepse mendoj se do të prishin punë”, tha Trump.
Në rrjetin e tij Truth Social, të enjten vonë, Trump shkroi se Shtetet e Bashkuara ende dëshirojnë të negociojnë me Iranin, megjithëse paralajmëroi gjithashtu se një sulm izraelit ndaj Iranit është i mundshëm.
“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj një zgjidhjeje diplomatike për çështjen bërthamore iraniane! E gjithë administrata ime është udhëzuar të negociojë me Iranin”, tha Trump.
Megjithatë, Trump shtoi se Teherani “duhet fillimisht të heqë dorë plotësisht nga shpresat për të zhvilluar armë bërthamore”.
Shtetet e Bashkuara dhe Irani kanë zhvilluar bisedime për programin bërthamor iranian, me synimin për të arritur një zgjidhje diplomatike. Rundi i gjashtë i bisedimeve është planifikuar të nisë më 15 qershor në Oman. Irani ka pohuar vazhdimisht se përpjekjet e tij bërthamore janë vetëm për qëllime civile dhe jo ushtarake.
Të enjten, Bordi i Guvernatorëve i Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA) e miratoi një rezolutë, e cila deklaroi zyrtarisht se Irani i ka shkelur detyrimet e tij për mospërhapjen e armëve bërthamore.
Kjo është hera e parë që nga viti 2005 që kjo agjenci e OKB-së e shpall Iranin si shtet që nuk respekton obligimet bërthamore. Ky vendim është dënuar nga Teherani.
Rezoluta u miratua me 19 vota pro, 3 kundër dhe 11 abstenime në bordin prej 35 anëtarësh. Rezoluta ishte propozuar nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj evropianë – Britania, Franca dhe Gjermania, të njohura si E3.
Si përgjigje, Ministria e Jashtme e Iranit njoftoi se do të krijohet një objekt i ri për pasurimin e uraniumit në një zonë të sigurt dhe centrifugat e gjeneratës së parë (IR-1) në objektin Fordow do të zëvendësohen me makineri të përparuara të gjeneratës së gjashtë (IR-6).
“Siç e kemi deklaruar më parë, Republika Islamike e Iranit nuk ka tjetër zgjidhje përveçse të përgjigjet ndaj kësaj rezolute politike”, thuhet në një deklaratë të ministrisë.
Spektakli i Hënës së plotë përsëritet çdo muaj a më shpesh, por ai i 11 qershorit 2025 është ndryshe nga çdo tjetër, është Hëna e plotë më jugore e 18 viteve të ardhshme , e cila u shfaq jashtëzakonisht ulët në horizont falë fenomenit të njohur si “hëna e madhe”.
Një gjendje e ngjashme, në fakt, kishte ndodhur edhe në qershor 2024 , pikërisht sepse Hëna ishte tashmë afër kulmit të ciklit të saj prej rreth 18 vitesh.
Megjithatë, në ngjarjen e këtij viti, rekordi i vendosur në atë datë do të tejkalohet , megjithëse jo saktësisht nga Hëna e plotë: një pozicion edhe më jugor do të arrihet rreth orës 02:30 të 12 qershorit.
“Në atë moment do të jetë pak më e ulët jo vetëm se disa orë më parë, por edhe se vitin e kaluar”, tha për ANSA-n astrofizikani Gianluca Masi, drejtor shkencor i Teleskopit Virtual:
“Që 17 orë para fazës së plotë, disku i Hënës është praktikisht i padallueshëm – shtoi ai – është e arsyeshme ta tregojmë këtë si një moment rekord , i cili mund të përfaqësojë një arsye për t’u drejtuar drejt qiellit”.
Hëna kryesore është një ngjarje e përsëritur që ndodh çdo 18.6 vjet , gjatë së cilës sateliti ynë lind dhe perëndon në pozicione ekstreme shumë më në veri ose jug se normalja. Në rastin e parë, Hëna përshkruan një hark të gjerë në qiell që duket shumë lart, ndërsa kur është në pikën e saj më jugore, siç është rasti këtë vit, ajo përshkon një hark të shkurtër dhe duket jashtëzakonisht ulët në horizont.
Fenomeni është i ngjashëm me atë të Diellit: ylli ynë lind saktësisht në Lindje dhe perëndon saktësisht në Perëndim vetëm në ekuinoks, ndërsa gjatë pjesës tjetër të vitit këto pozicione lëvizin progresivisht drejt Jugut ose Veriut.
Diçka e ngjashme i ndodh Hënës, megjithëse lëvizja e saj është edhe më komplekse, sepse ajo rrotullohet njëkohësisht rreth Tokës dhe Diellit. Pikat në horizont ku lind dhe perëndon sateliti i Tokës, pra, ndryshojnë vazhdimisht , por ato më ekstreme , të cilat korrespondojnë me dy periudhat kryesore hënore, arrihen vetëm çdo 18 vjet a më shumë .
” Faza e plotë do të arrihet në orën 09:46 në orët tona, në kohën e plotë të ditës”, komenton Masi. “Nga Italia, pra, vëzhgimet më të afërta me fazën e plotë do të jenë të mundshme në orët e para të 11 qershorit, ndoshta duke shoqëruar yllin e shkëlqyer deri në agim kur do të perëndojë rreth orës 04:45.
Vëzhgimi – vazhdon astrofizikani – mund të përsëritet më pas në mbrëmjen e së njëjtës ditë, me Hënën që lind rreth orës 21:30, rreth 45 minuta pas perëndimit të diellit”.
Kjo Hënë përkon gjithashtu me Hënën e Plotë të Luleshtrydhes , një nofkë që vjen nga tradita amerikane për shkak të korrjes që u bë në këtë periudhë. Entuziastët do të jenë në gjendje ta ndjekin ngjarjen drejtpërdrejt në faqen e internetit të Projektit të Teleskopit Virtual, duke filluar nga ora 21:30 më 11 qershor: falë instrumenteve të instaluara në Manciano, në provincën e Grossetos, nën qiellin më të errët në Italinë kontinentale, do të jetë e mundur të vëzhgohet sateliti i Tokës ndërsa ngrihet në horizontin e Maremmës dhe do të shfaqen edhe imazhet e marra në agim nga kryeqyteti. bw
Komentet