Se këndejmi, i njohur si “arkitekt i mbinjeriut” dhe “profet i madh” i Anti-Zotit ose Anti-Krishtit”, Friedrich Nitzscheja dikur me vonë do shprehej edhe mbi ato elemente dhe instrumente përbashkuese dhe insubordinuese qe iu nevojitën shkencës dhe religjionit. E sidomos mbi harmoninë e përhershme në mes të ligjëve të larta natyrore dhe mbi natyrore. Aty pra ku Zoti dhe natyra i ndihmojnë njeriut të ditur dhe besimtar.

Detyra e parë e një shkenctari, akademiku dhe revolucionari të lartë ose kulminantë, pos tjerash janë edukata, kultura, arsimimi, emancipimi, nderi, morali dhe karakteri i tij, do thoshte asokohe Fridrih Niçëja.

 “Zoti për njeriun e ngritur, të ditur dhe ekselent në kuptimin e plotë të fjalës është vetëm ´një princip i lartë´ josubstancial”, do shtonte homologuu i tij holandez, Baruch de Spinoza.. duke pleduar dhe besuar keshtu në mendjen (logjikën), intelektin dhe shpirtin e  njohur krijues dhe inovatorë. Në unin e pastërt, të shëndetshëm , të ndërgjegjshëm, racional dhe praktikë.

U mor vesh se fjala ose nocioni “akademi” rrjedhë nga greqishtja e vjetër e cila e ka kuptimin e heroit ose dijetarit të madh mitik ose mitologjikë-Akademit i cili në saje të aftësive dhe intelegjencës së tij të kristaltë ose brilante, pos tjerash thuhet se i kishte zbuluar vendndodhjen dhe sekretët e Elenes së Trojës në Afrindi në kohën kur Kostori dhe Polideuku të fisit të njohr spartan të Tindadëve e kishin sulmuar Atikën për të liruar motrën e tyre nga pengamarrja ose arresti. Kështu që Diademi dhe Lakademi, saherë që i sulomin Trojën dhe Atikën, ishin të detyruar të mbronin dhe siguronin pronën ose pasurinë e Elenës dhe Akademit në Kefis pranë Athinës ku dikur me vonë Platoni e ngriti dhe themeloi “Akademinë” e tij.

Heronjtë mitikë (mitologjikë) të Greqisë Antike ishin Akili, Eneu, Akademi, Hektori, Edipi, Herakliti,  Pirroja,.Odiseu, Përzeu, Tezeu, Filokrati, Orfeu, Perikliti, Dekademoni, Agamemnoni, Elena, Psiha, Parisi, Penelopa, Priami, Agatria, Elida,Perdika, Euridika, Hera, Athina, Olimpia, Elekta, Narcisi, Ifigjenia, Andromeda, Europa, Atrida, Venera (Afrodita)  etj.

Ndaj, Fridrih Niçëja ishte i njohur dhe mbiquajtur ndryshe edhe si “arkitetkti” ose “instruktori i harlisur” dhe kryesor i “mbinjeriut” dhe “profeti i madh” i  “Anti-Krishtit” !(…). Kjo për faktin e njohur se  edhe përkundër asaj se historisë së përgjithshme të filozofisë ose mendimit të gjithëmbarshëm shkencorë dhe filozofik; që nga atika e largët dhe gjer me sot nuk i munguan si të thuash kurrë emrat,veprat dhe personalitetët e njohura si ato të Sokratit, Platonit, Aristotelit, Senekës, Tacitit, Konfuqit, Hegelit, Kantit ,Dekartit, Spinozës,  Veberit, Lokut, Leibnicit, Sen Simonit etj.

 Mbase, gjithnjë fjala mbi ´epokën e re´ të edukatës, kulturës, emancipimimit, etikës, estetikës dhe disiplinës së gjithëmbarshme shkencore dhe akademike , gjegjësisht,mbi rolin, ndikimet, impulset dhe reflektimet e shumëta dhe të shumëfishta të veprës dhe personalitetit të njohur ( te jashtezakonshem) të Fridrih Niçës në strukturat, superstrukturat ose elitat e ndryshme intelektuale, kulturore dhe politike të kontinentit të vjetër europian dhe më gjërë.

 Në këtë frymë  admirimin, fascinimim dhe mrekullinë e tyre të përgjithshme para veprës dhe personalitetit të jashtëzakonshem  të Fridrih Niçës atëbotë e shfaqen dhe pranuan hapur ose boterisht figura dhe personalitete të njohura të artit,  kulturës, letërsisë, politikës dhe filozofisë së përgjithshme botërore ose ndërkombëtare si  Rime, Valeri, Prusti,  Hjustoni, Frommi, Adorno, Stjuartri, Horkhajmeri, Çembërleini, Shtrezemani, Klemanso, Orlando, Vilsoni, Stalin, Hitleri, Musolini dhe shumë e shumë  të tjerë. Ndonëse, sëcili prej tyre në forma, stile, paraftyrime dhe profile të ndryshme emocionale, impresive, spirtualiste, sociale, societale, filozofike, etike, politike, empirike, funksionale, aksionaliste etj.

Ndaj, mu për këtë shkak: jeta, vepra dhe personaliteti i përgjithshëm i Fridrih Niçës nuk mund të kuptohen dhe akceptohetn në tërësinë ose plotninë e tyre pa i njohur, studuar dhe analizuar shkaqet, faktorët dhe rrethanat e ndryshme objektive dhe subjektive (apo, determinante, simbolike, impulsive, reflektive, paradigmatike dhe të tjera..) në të cilat lindi, jetoi dhe veproi Fridrih Niçëja. Gjegjësisht, kohën, jetën, botën, natyrën  dhe ambientin e tij jetësorë, shoqërorë dhe shkencor së bashku me stilin, edukaten ,kulturen, mentalitetin, temperamentin dhe testamentin e njohur krijues  metaestetik dhe metafilozofik të Fridrih Niçës që në disa raste i shpërthenë dhe tejkalonë kufinjtë ose kornizat e lartëpërmendura intelektuale, shkencore se akademike.

Se këndejmi, i frymëzuar dhe ndikuar paksa nga letërsia klasike, përkatësisht, nga mitët, eposët, legjendat, dramat, baladat dhe tragjeditë e ndryshme- Antike në njerën anë, si dhe nga qëndrimet dhe pikëpamjet e njohura filozofike dhe metaestetike të Artur Shopenhauerit  dhe të tjerëve në anën tjetër: Fridrih Niçëja që në moshë të re, gjegjësisht, si student (dikur edhe si profesor universiteti i lëndës së teologjisë, filozofisë , letërsisë dhe gjuhëve të lashta-klasike në Universitetin e Lajpcigut etj.): Do i bashkohej Shopenhauerit  dhe filozofëve tjerë  në “luftën” ose ´konfliktët ´e tyre konceptuale dhe ideologjike-kundër Hegelit dhe bashkëmendimtarëve të tij “transcendental” dhe idealist. Duke u përpjekur dhe angazhuar asokohe për një botë të shkëputur dhe të çliruar një trohë  nga “rrjeti i dendur” i “mërimëngës së madhe” të antagonizmave, mospajtimëve, divergjencave , disonancave dhe diskrepancave të ndryshme fetre, kulturore, klasore, sociale, politike, konceptuale, ideologjike dhe të tjera  në mes “botës klasike” dhe asaj moderne ose bashkohore në kontekstin e përgjithshëm ose multidemenzional të filozofisë së përgjithshme teorike dhe asaj praktike.

 Një digresion:

Ndërkohë që arritjet dhe përparimet e njohura  industriale dhe tekonologjike(duke i përfshirë dhe nënkuptuar këtu edhe  të të asthtuquajturit “njerëzit rrobot” ose “njerëzit makinë”!) në instancë të fundit  janë pikërisht  logjika ,intuita,imagjinata, fantazia dhe ajo “profecia” e njohur filozofike dhe metaestetike e Fridrih Niçës, e shrehur dhe formuluar asokohe në kader të “mbinjeriut” të tij?! Apo, mos ndoshta bukuria, dashuria, profecia dhe hyjnia e mesipërme krijuese dhe metaestetike  që e prekin dhe arrijnë vazhdimisht  të lartën?!

Shih për këtë: në varësi (varshmëri); përputhshmëri ( pajtueshmeri) dhe rezonansë të plotë ekskursive dhe diskursive  me marëdhëniët ose raportët e lartëpërmendura në relacionin ose dimenzionin e njohur njeriu- jeta (fillimi)-mendja(logjika)-qenja-krijesa-materia-ekzistenca etj. I kemi edhe  Dy (2) Drejtimet ose Orjentimet e njohura politike dhe filozofike.Përkatëesisht, Dtrerjtimin Materialist dhe Drejtimin Idealist ( lëxo: Materializmin dhe Idealizmin) që janë në funksion të “luftërave” ose konfliktëve; por edhe të faljeve ose pajtimëve të ndryshme klasore, sociale, politike, partiake, fetare, kulturore, konceptuale, ideologjike dhe të tjera në të  gjitha shtetët ose shoqëritë e ndryshme njerëzore ose qytetare kundo në botë.