Kolegji i Posaçëm i Apelimit vendosi të zbatojë vendimin e Gjykatës së Strasburgut, e cila e pati konsideruar shkarkimin e Sevdarit si një zbatim të ekzagjeruar të ligjit për Rivlerësimin Kalimtar të Gjyqtarëve dhe Prokurorëve.

BIRN

“Jam shumë e emocionuar, është ditë shumë e rëndësishme për mua profesionalisht dhe personalisht,” deklaroi prokurorja Antoneta Sevdari të premten më 10 maj jashtë dyerve të Kolegjit të Posaçëm të Apelimit, pasi KPA vendosi të rikthejë atë në detyrë, tre vjet pasi e kishte shkarkuar me të padrejtë.

Sevdari u bë simbol i zbatimit të ekzagjeruar të ligjit mbi kontrollin kalimtar të gjyqtarëve dhe prokurorëve nga Kolegji i Posaçëm i Apelimit, i cili e pati shkarkuar atë në shkurt 2019 pasi gjeti si të pajustifikueshme një sasi të të adhurave të bashkëshorit të Sevdarit mbi dy dekada më parë, kohë para se të njihej dhe martohej me prokuroren.

Në dhjetor 2022, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut iu përgjigj pozitivisht ankesës së Sevdarit duke e konsideruar shkarkimin e saj nga detyra të pajustifikueshëm dhe “disproporcional” me qëllimin e ligjit për kontrollin kalimtar të gjytarëve dhe prokurorëve. Megjithatë, u desh gati edhe një vit e gjysmë pas vendimit të Strasburgut dhe shumë seanca gjyqësore që KPA të merrte vendimin për të rikthyer në detyrë Sevdarin.

Të premten, në dhënien e vendimit, kryesuesja e trupit gjykues të Kolegjit, Natasha Mulaj parashtroi fillimisht gjithë ecurinë e procesit të rivlerësimit kalimtar për Antoneta Sevdarin, nga konfirmimi në Komision; ankimin e institucionit të Komisionerëve Publikë dhe shkarkimin e saj nga Kolegji i Posaçëm e Apelimit për probleme në kriterin e pasurisë; prishjen e vendimit të shkarkimit pas kërkesës së Sevdarit për rishikim bazuar në vendimarrjen e Strasburgut që gjetje shkelje të shkallës së dytë të vetingut; kërkimet përfundimtare të Komisioneres Irena Nino e cila pretendoi se GJEDNJ-ja nuk i kishte rrëzuar shkaqet e ankimit të cilave tha se u qëndronte; si dhe qëndrimin e subjektit që i kundërshtoi si të pabazuara shkaqet e Komisioneres.

Gjatë shpalljes së vendimit të premten, kryesuesja Mulaj solli në vëmendje se procesi i rivlerësimit kalimtar mund të përfundojë vetëm me dy aletrnativa, atë të konfirmimit apo të shkarkimit nga detyra. Sipas saj, përderisa nuk u konstatuan elementë që do justifikonin dhënien e një mase të përkohshme, Kolegji arrin në konkluzionin se vendimarrja e GJEDNJ-së është e detyrueshme për zbatim nga shteti shqiptar.

“Për sa kohë, dhënia e masës së shkarkimit është çmuar nga GJEDNJ-ja se ka cënuar nenin 8 të konventës, e vetmja alternativë për përfundimin e procesit të rivlerësimit kalimtar të subjektit të rivlerësimit Antoneta Sevdari është konfirmimi i saj në detyrë. Për rrjedhojë, trupi gjykues në vijim të konkluzioneve të mësipërme vlerëson se vendimi i KPK duhet të lihet në fuqi. Trupi gjykues, me shumicë votash vendosi lënien në fuqi të vendimit të Komisionit për subjektin e rivlerësimit Antoneta Sevdari”, tha Mulaj ndër të tjera.

Pas vendimit të shpallur në ditën e Drejtësisë, prokurorja Antoneta Sevdari deklaroi për mediet se ndihej shumë e gëzuar që në fund arriti të marrë drejtësi.

“Ndihem shumë e gëzuar që në fund arrita ta marr drejtësisë që vlerësoj se e meritoja. Sot është dita e drejtësisë dhe duke qenë e tillë unë e ndjej dyfish përgjegjësinë që në vazhdim të mbetem e përkushtuar në shërbim të saj”, deklaroi Sevdari në fund të procesit.

Një numër gjyqtarësh dhe prokurorësh i janë drejtuar Gjykatës së Strasburgut me ankesa për procesin e vetingut, duke pretenduar padrejtësi. Strasburgu ka pranuar pjesërisht disa kërkesa dhe ka rrëzuar disa të tjera. Në total Strasburgu ka vërejtur se nuk ka një problem sistemik me procesin e vetingut në tërësi.

Sevdari është rasti i parë i një zyrtari të drejtësisë që kthehet në detyrë pas një vendimi të Gjykatës së Strasburgut.

Të dhënat e bëra publike nga investigimi i emisionit “PLUG” në Syri Tv për aferën e shekullit, inceneratorët, duket se kanë detyruar Prokurorinë e Posaçme të thellojë hetimin.

Më herët, po në Syri Tv, emisioni investigstiv, “Piranjat” zbuloi lidhjet dhe takimet e Erion Veliaj me biznesmenët italianë Gabriele Tarroni Longinotti dhe Alberto Presezzit.

Një raport i dyshuar korruptiv, mes politikanëve shqiptarë dhe biznesmenëve italianë, të përfshirë në këtë aferë u zbuluy në Syri Tv nga të dyja emisionet investigative.

Afera e shekullit, siç është quajtur ajo e inceneratorëve, vazhdon të hetohet nga SPAK-u dhe prokurori Dritan Prençi.

Një dosje voluminoze është çuar për masat e sigurisë në gjykatë, por vazhdojnë të thellohen hetimet.

Pas pyetjes së aksionerëve si kaldajisti Guiseppe Ciaffaglione apo aksioneri Alberto Presezzi, i cili për herë të parë dha termin aksionerë të fjetur, pra për të siguruar financimin, çka tregoi se Mirel Mërtiri, Klodian Zoto dhe njerëzit e fshehur pas kompanisë në Holandë, nuk kishin lekët për të bërë financimin e koncesionit që ata kishin firmosur, pra kishin mashtruar qeverinë shqiptare.
Tashmë nga Italia kanë ardhur të tjera dokumente.

Burime zyrtare nga SPAK-u bëjnë me dije se prokuroria ka mundur të sigurojë dhjetëra dokumente të kompanive italiane të lidhura me kompaninë e inceneratorit të Tiranës që nuk ekziston, ku Mirel  Mërtiri dhe Klodian Zoto ishin njerëzit kryesorë të saj, të cilët në bashkëpunim me zyrtarë të lartë të shtetit shqiptar, përfshirë këtu ministrin Lefter Koka, zyrtarë të Bashkisë së Tiranës e të tjerë, për rreth 6-7 vite siguruan rreth 130 milionë euro nga buxheti i shtetit dhe të ardhurat e biznesit privat, për një incenerator që nuk ekziston, për një kontratë koncesionare, e cila shkonte deri në 30 vite me rreth 128 milionë euro investim dhe me rreth 400-500 milionë euro të tjera të ardhura nga biznesi privat, raporton CNA.

Dokumentet e siguruara nga Italia janë mjaft të rëndësishme për të zbardhur skemën e aferës së inceneratorëve.

Gjithashtu janë provuar të gjitha dokumentet zyrtare të publikuara në lidhje me komunikime të ndryshme midis aksionerëve apo dhe dyshimet se aksionerët e rinj kishin kryer aktivitet tregtar edhe me Iranin e kështu me radhë.

Të gjitha materialet tashmë të një dosjeje mjaft voluminoze pritet që të thellojnë edhe më tej hetimet duke nxjerrë në dritë personat e përfshirë, zyrtarët e lartë, bashkëpunëtorët e tyre dhe deri te njerëzit e Bashkisë së Tiranës, drejtorët e Erion Veliajt dhe rolin e kryebashkiakut të Tiranës në këtë aferë, i cili shpesh e mohon dhe thotë se unë jam thjesht një klient deri te dera, por nga ana tjetër zyrtarët e tij kanë firmosur për aferën e dherave, kanë dhënë urdhra, kanë negociuar e kështu me radhë.

Në Shqipëri, kryetari i Gjykatës së Lartë, Sokol Sadushi, ofroi të premten një panoramë thuajse të zymtë të sistemit gjyqësor, gjatë një takimi të organizuar me gjyqtarë të të gjitha niveleve, në “Ditën e Drejtësisë”. Ai foli me tone kritike veçanërisht ndaj Këshillit të Lartë Gjyqësor, por dhe pushtetit legjislativ dhe ekzekutiv që duhet “të përmbushin detyrimet e tyre kushtetuese e ligjore, në funksion të parimeve dhe vlerave, mbi të cilat vepron një shtet i së drejtës”. Zoti Sadushi renditi mangësi të theksuar në burime njerëzore, materiale e financiare, ndërsa ngriti alarmin për numrin “e frikshëm të dosjeve të prapambetura, prej 60.000 çështjesh”. Sipas tij, nuk po kuptohet se një situatë e tillë “po çon drejt kolapsit dy gjykatat e apelit, që pas disa viteve do transferohet përsëri në Gjykatën e Lartë”. Ai kujtoi se “një vit pas fillimit të funksionimit të hartës gjyqësore, perceptimi i opinionit publik për administrimin e drejtësisë nuk rezulton të jetë i kënaqshëm”, ndërsa vuri në dukje krijimin e Gjykatës së Apelit të Juridiksionit të Përgjithshëm për të gjithë vendin, e cila ende po funksion me vetëm 26 nga 78 gjyqtarë që duhet të ketë.

Në takimin me gjyqtarët, zoti Sadushi e përshkroi gjenden si “problematike, në mos edhe kritike, për shkak të nivelit të performancës së administrimit të drejtësisë, mangësive në kryerjen e analizës dhe diagnostikimit të problemeve, mungesës së vizionit në planifikimin strategjik për të kuptuar se çfarë duhet bërë, dhe në veçanti për të ndërgjegjësuar dy pushtetet e tjera se në çfarë gjendje ndodhemi dhe se ku duhet të shkojmë”. Ai deklaroi se “përgjegjësia rëndon mbi të gjithë Ne, gjyqtarët, ashtu, si edhe mbi Këshillin e Lartë Gjyqësor, që nëpërmjet reagimit institucional dhe legjitimitetit të vendimmarrjes duhet t´i dëshmojmë ekzekutivit dhe legjislativit se sistemi i drejtësisë nuk zgjat dorën për lëmoshë”.

Kreu i Gjykatës së Lartë foli për kushte aspak normale në të cilat zhvillojnë aktivitetin gjyqtarët kur përmendi “godina të amortizuara dhe me kufizime të ndjeshme të hapësirës së duhur për punë; zyra të pamjaftueshme dhe më e rënda, në disa gjykata, pa salla gjykimi, ku seancat gjyqësore zhvillohen në zyrat e gjyqtarëve dhe pa regjistrimin e procesit në audio; një sistem elektronik, pothuajse anakronik; dhe problematika të ndjeshme në mënyrën e administrimit dhe të arkivimit të dosjeve, të çështjeve të sigurisë, apo të krijimit të hapësirave të përshtatshme për publikun”.

Ai deklaroi se vetë gjyqtarët në veçanti nga KLGJ, nuk duhet të pranojnë faktin “që dy gjykatat e apelit të kryeqytetit të mos kenë mjaftueshëm zyra dhe salla gjykimi për gjyqtarët”, duke lënë të kuptohej hapur se nuk duket as të ketë ndonjë zgjidhje afatshkurtër apo afatgjatë për to.

“Mungesat e ndjeshme” në burime njerëzore, kryesisht në këshilltarë/ndihmës ligjorë, sekretarë gjyqësorë dhe stafin ndihmës administrative, ishin një tjetër problem shqetësues i ngritur nga zoti Sadushi, sipas të cilit “menaxhimi i burimeve njerëzore nuk duhet parë si një rol administrativ, por si rol strategjik e thelbësor për suksesin e gjyqësorit”. Edhe në këtë pikë ai drejtoi gishtin ndaj KLGJ-së e cila siç u shpreh ai nuk ka “një strategji të qartë se si mund të realizohet përmbushja e këtij detyrimi, kur pengesat për të shtuar numrin e ndihmësve ligjorë, sekretareve gjyqësore apo të stafit administrativ rezultojnë të jenë sa ligjore, aq edhe financiare e strukturore, sidomos kur planifikohet buxheti dhe nuk parashikohet dhe as insistohet te ekzekutivi dhe legjislativi për nevojën e rritjes së numrit të punonjësve në gjykata”.

Po ndaj Këshillit të Lartë Gjyqësor ishin dhe kritikat lidhur me buxhetin financiar që parlamenti akordon për gjykatat. “KLGJ, nuk duket se e ka kuptuar drejt pavarësinë buxhetore të gjyqësorit. Në disa raste janë vënë re prirje për të konfonduar mbikëqyrjen administrative me mbikëqyrjen gjyqësore”, tha ai.

Kryetari i Gjykatës së Lartë renditi më pas, të paktën 11 “fakte” siç i quajti, por që në të vërtetë duket të jenë probleme që nuk kanë gjetur zgjidhje në 6 vite të ekzistencës së KLGJ-së. Ai bëri të ditur se me përjashtim të Gjykatës së Lartë, të gjitha të tjerat “nuk drejtohen nga kryetarë të zgjedhur, por nga zëvendëskryetarë”. Po ashtu “kancelarët e gjykatave, që janë personat përgjegjës dhe me peshë kryesore në miradministrimin e gjykatave, vazhdojnë të jenë ende të pakonfirmuar në detyrë”. Ai ngriti problemin e trajtimit financiar të gjyqtarëve, një pjesë e të cilëve siç deklaroi kanë paditur KLGJ-në “duke kërkuar detyrimin e Këshillit dhe të gjykatave për të respektuar standardin kushtetues të mos prekjes së pagës dhe shpërblimin sipas ligjit”.

Zoti Sadushi përmendi “vonesa të pajustifikuara në procesin e vlerësimit etiko-profesional”, “mosrespektimin e afatit ligjor për përfundimin brenda muajit qershor të çdo viti të procedurave të transferimit paralel dhe ngritjes në detyrë”, si dhe kritikoi “përfshirjen në procedurë të miratimit të normës mesatare të ngarkesës së gjyqtarëve, pa përgatitur më parë një studim të detajuar dhe gjithpërfshirës”. Sipas kreut të Gjykatës së Lartë “nuk ka një planifikim strategjik mbi numrin e përgjithshëm të gjyqtarëve këshilltarëve/ndihmësve ligjorë e stafit administrativ për 5 vitet e ardhshme, ndërkohë që sistemi ynë nuk plotëson as gjysmën e numrit mesatar të gjyqtarëve për 100.000 banorë”.

Si për të shpjeguar motivet e ngritjes së gjithë këtyre problematikave, në mbyllje të fjalës së tij, zoti Sadushi tha se forumi i gjyqtarëve “është vendi më i përshtatshëm për t’u shprehur dhe për të nxitur KLGJ-në për të adresuar me forcë tek qeveria dhe parlamenti nevojat imediate të sistemit gjyqësor”.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani gjatë qëndrimit në Teksas të Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka vizituar kompaninë e helikopterëve ‘Bell’, madje edhe ka bërë një shëtitje me to mbi qytetin Fort Worth.

Në rrjetin e saj social Facebook, shihet Osmani duke bërë, siç thotë ajo, mësim pilotimi me helikopter.

“Në Fort Worth të Teksas. Vizita në kompaninë e helikopterëve Bell dhe mësimi i parë në pilotim të helikopterit me pilotin më me përvojë të kompanisë, Joseph Decapite, i cili kishte shërbyer në Kosovë para 15 vitesh si pjesë e ushtrisë amerikane”, ka shkruar Osmani në Facebook, sipas RTK.

Kujtojmë se presidentja e Osmani, me ftesë të kryeshefes ekzekutive të Korporatës së Sfidave të Mijëvjeçarit Alice Albgriht mori pjesë në aktivitetet e organizuara me rastin e shënimit të 20-vjetorit të MCC-së, i organizuar në kuadër të Samitit SHBA-Afrikë në Dallas të Teksasit.

Në tryezën ekzekutive në të cilën kanë marrë pjesë edhe presidentët e Liberisë, Malawit e Cabo Verdes, si dhe me kryeministrat e Mauritanisë e Sierra Leones dhe të përfaqësuesve të shumtë të qeverisë amerikane u diskutua për bashkëpunimin në drejtim të adresimit të sfidave zhvillimore.

Gjatë qëndrimi në SHBA, Osmani ka takuar edhe politikanë e ish-liderë amerikanë, në mesin e tyre edhe ish-presidentin George W. Bush. sn

Analisti amerikan dhe njohësi i çështjeve të Ballkanit, Daniel Serwer, ka komentuar përfundimin e mandatit të përfaqësuesit amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar dhe përfaqësuesit Special të BE-së në dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, Miroslav Lajçak, duke thënë se ata nuk arritën të prodhonin normalizimin politik mes Kosovës dhe Serbisë.

Serwer, në një shkrim autorial në “peacefare”, thotë se Zëvendës Ndihmës Sekretari i Departamentit të Shtetit, Escobar dhe Përfaqësuesi Special i BE-së, Lajçak, të dy me mandate për Ballkanin Perëndimor gjatë tre viteve të fundit, po japin lamtumirën e tyre në Uashington këtë javë.

“Bëhet fjalë për dy diplomatë me përvojë që e njohin mirë Ballkanin. Ata kanë bashkëpunuar pa shumë fërkime. Çështja më e madhe e dukshme ka qenë mbështetja amerikane për ‘Ballkanin e Hapur’, një skemë për lehtësimin e tregtisë [në vendet e Ballkanit Perëndimor]”,ka shkruar Serwer.

Profesori amerikan i Universitetit John Hopkins, Serwer thotë se “evropianët me të drejtë e panë atë si të panevojshme dhe dublim të përpjekjeve të tyre në atë që njihet si ‘Procesi i Berlinit’”.

“Por Lajçak dhe Escobar nuk arritën të prodhonin normalizimin politik mes Kosovës dhe Serbisë, të cilin ata e bënë prioritetin e tyre kryesor”, thotë ai.

Çfarë shkoi keq?

Sipas Serwer, Escobar dhe Lajçak nisën keq dhe përfunduan më keq. Ata i premtuan Beogradit se do të kenë prioritet krijimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. Ata përfunduan pa përparim të rëndësishëm në atë prioritet të gabuar.

“Prishtina ishte përkushtuar ndaj Asociacionit në një marrëveshje të Brukselit të vitit 2013. Por Escobar dhe Lajçak neglizhuan që Beogradi të jepte ‘quid pro quo’. Asociacioni, sipas marrëveshjes së Brukselit duhet të jetë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës dhe sistemin e drejtësisë në të gjithë territorin e saj. Marrëveshja inkurajon serbët të marrin pjesë në institucionet qeverisëse të Prishtinës dhe zotohet se Kosova dhe Serbia do të avancojnë drejt BE-së pa i ndërhyrë njëra-tjetrës në këtë rrugëtim”.

Më tej ai shkruan se “Beogradi ka refuzuar të gjitha këto angazhime. Serbia ka mbajtur de facto qeverisjen mbi popullatën serbe në komunitetet me shumicë serbe në veri të Kosovës. Organizoi bojkotimin e zgjedhjeve komunale atje. Beogradi gjithashtu tërhoqi zyrtarët serbë nga policia dhe gjykatat. Dhe Serbia ka bërë gjithçka që është e mundur për të penguar hyrjen e Kosovës në Këshillin e Evropës”.

Beogradi më pas kaloi në ofensivë

E frustruar me dështimin e BE-së dhe SHBA-së për të ofruar Asociacionin, Serbia vitin e kaluar vendosi t’i përkeqësojë gjërat. Ajo rrëmbeu dy policë të Kosovës nga territori i Kosovës, pagoi njerëz për të sulmuar paqeruajtësit e NATO-s brenda Kosovës dhe organizoi një sulm terrorist që supozohej të ishte justifikimin për një ndërhyrje ushtarake serbe”, shkruan analisti amerikan.

“Nga fundi i vitit të kaluar, presidenti serb Vuçiq po shpresonte për ndryshime të kushteve gjeopolitike, duke përfshirë rizgjedhjen e Donald Trump president të SHBA-së, që do t’i mundësonte Serbisë të rimarrë një pjesë ose të gjithë Kosovën. Qeveria serbe e sapo inauguruar përfshin mbështetës të zëshëm të pushtimit rus të Ukrainës dhe avokatin kryesor të ‘botës serbe’, një eufemizëm për Serbinë e Madhe”.

Politika ka nevojë për një rivendosje

Serwer thotë se “Është e qartë se politika perëndimore ndaj Serbisë nuk po funksionon. Uashingtoni dhe Brukseli nuk po bëjnë shumë më mirë me Kosovën. Prishtina ka refuzuar të lëvizë drejt Asociacionit, megjithë ‘pasojat’ e kushtueshme evropiane dhe denoncimet e ashpra amerikane. Vetëm nëse Beogradi zbaton dispozitat e tjera të marrëveshjes së Brukselit të vitit 2013, Prishtina do të përgjigjet në mënyrë të natyrshme. Vuçiq nuk është në gjendje ta bëjë këtë”.

“Suksesi kërkon një rivendosje. Sa më shumë politik dialogu, dështimi më i dukshëm për më shumë se një dekadë. Dialogu teknik, që i parapriu atij politik, ishte shumë më i suksesshëm. Ai u fokusua në çështje që mund të prodhonin përfitime të dukshme për qytetarët e të dy vendeve. Pavarësisht zbatimit të ndotur, rezultatet ishin thelbësore. Edhe sot, Prishtina dhe Beogradi kanë bërë më mirë me çështje praktike si targat dhe dokumentet e identitetit, sesa normalizimin politik”, shkruan Serwer.

“Ky është drejtimi i duhur për të ardhmen. Normalizimi politik tani për tani është një urë shumë larg. Serbia nuk do të jetë e interesuar të dorëzojë pretendimet e saj për sovranitet në Kosovë derisa lufta në Ukrainë t’i japë fund aneksimeve ruse atje. Kosova nuk do të jetë e interesuar për formimin e Asociacionit derisa të ketë besim se Serbia e pranon sovranitetin dhe integritetin e saj territorial. Por, si Beogradi ashtu edhe Prishtina mund të mirëpresin zbutjen e lëvizjes përmes kufijve të tyre të ndërsjellë dhe duke mundësuar më shumë tregti të lirë dhe të ligjshme”.

Në fund analisti amerikan thotë se “Prishtina me të drejtë ka filluar të insistojë në përdorimin e monedhës së saj zyrtare, euros, në transaksionet brenda Kosovës. Por kjo po krijon probleme për komunitetin serb, të cilët marrin subvencione nga Beogradi në dinarë serbë. Ky është lloji i çështjes praktike ku BE dhe SHBA duhet të fokusohen. Beogradi dhe Prishtina duhet të bien dakord për transparencën për subvencionet e Serbisë për komunitetet serbe brenda Kosovës, gjë që do të ndihmonte në zgjidhjen e çështjes së monedhës. Ky është drejtimi praktik në të cilin qëndrojnë perspektivat për sukses”.

“Lamtumira ndaj dështimit kërkon vendosjen e prioriteteve të duhura”, ka shkruar Serwer./Periskopi

Në Tiranë Qendra studimore Open Data Albania bëri të ditur për Zërin e Amerikës se ka gjetur disa shifra ekonomike të pasakta lidhur me tenderat dhe bizneset në fjalimin e fundit të kryeministrit Edi Rama para grupit parlamentar dhe kabinetit qeveritar të Partisë Socialiste.

Drejtuesja e kësaj Qendre, Aranita Brahaj, thotë se disa prej të dhënave janë në të vërtetë dukshëm më të ulëta, se ato që citoi zoti Rama.

Ajo shtoi se verifikimi i fakteve u bazua në treguesit e Agjencisë së Prokurimeve Publike dhe mbi të dhënat shumëvjeçare, që Open Data Albania ka regjistruar në fushën e tenderave dhe prokurimeve.

Ndërsa fliste të martën para deputetëve dhe ministrave socialistë, kryeministri Edi Rama u përpoq të hidhte poshtë me disa shifra mbi tenderat dhe prokurimet publike kritikat, perceptimin dhe dyshimet për korrupsion në këtë fushë, duke bërë krahasime me të dhëna nga viti 2012, përpara 3 mandateve të tij në qeverisje.

Ai tha se në vitet 2009-2012, që kur filloi prokurimi elektronik dhe mbahen të dhëna, “numri mesatar i operatorëve ekonomikë që fitonin tendera publikë ishte rreth 1000. Në 10 vitet e fundit, ky numër është 2500 mesatarisht në vit, dy herë më i lartë, dy herë e gjysmë më i lartë”.

Por drejtuesja e Open Data Albania, Aranita Brahaj, thotë për Zërin e Amerikës se nga verifikimi i të dhënave për disa ditë nga kjo qendër studimore, rezultoi që disa të dhëna nuk qëndrojnë, si dhe interpretimi i tyre nuk ka bazë, siç është shifra për 2 mijë e 500 operatorë apo kontraktorë mesatarisht çdo vit, gjë që nuk rezulton e tillë.

Nga verifikimi i qendrës studimore doli se gjatë vitit 2023 janë vetëm 1 mijë e 374 biznese, subjekte, ose NIPT-e, të cilët kanë fituar në gara të hapura apo të mbajtura publikisht gjët atij vit, me vlerë mbi 800 mijë lekë, referuar të dhënave të hapura të vet sistemit shtetëror, Agjencisë së Prokurimeve Publike.

Zonja Brahaj thotë se po shënohet si një biznes i ri çdo operator ekonomik, që krijohet nga bashkimi i dy operatorëve ose dy bizneseve të mëhershme.

“Biznesi A, Biznesi B, e ndoshta ka edhe një C, kanë qenë pjesë e listës së bizneseve, që fitojnë tendera prej vitesh. Në një çast ato krijojnë një bashkim operatorësh dhe fitojnë një kontratë të caktuar. Në këtë rast kryeministrit i listohet si një biznes i ri, por në fakt kemi të njëjtët klientë, që kanë fituar tendera më parë dhe vijnë në garë dhe marrin përsëri tendera. Nuk kemi biznese të reja. NIPT-et, po e theksoj edhe një herë, janë 1 mijë e 374”, tha zonja Brahaj.

Drejtuesja e Open Data Albania, thotë se e pazakonshme është edhe gjetja se krahasuar me vitin 2012, në vitin 2023 vlera e fondit limit të tenderave është rritur me 2.08 herë, ndërkohë që numri i NIPT-eve dhe bizneseve që janë angazhuar me një kontratë përmes prokurimit publik është rritur me 57 për qind, ose vetën 1.6 herë.

Në vitin 2012 ishin 876 biznese, ndërsa janë 1374 biznese në vitin 2023, pra nuk ka një rritje 2 herë madje 2.5 herë, siç e prezantoi kryeministri Rama, tha zonja Brahaj.

Ajo e cilësoi si të pasaktë edhe shifrën tjetër prej 6 mijë e 61 kompani të reja fituese, që kryeministri Rama përmendi në fjalim.

“Jo vetëm se u rrit ekonomia dhe u zgjerua biznesi, por dhe pse u ul korrupsioni dhe u zgjeruan rrugët e konkurrencës, në këto 10 vite janë shtuar 6061 kompani të reja fituese tenderash me fonde publike, të reja”, tha zoti Rama në fjalim.

Por sipas verifikimit të fakteve nga Open Data Albania as kjo shifër nuk rezulton e saktë. Bazuar në të dhënat që kjo qendër ka mbledhur nga viti 2012 janë vetëm 4 mijë e 280 NIPT-e, të cilët janë shpallur fitues, ose kanë fituar statusin e një kontraktori publik.

Madje edhe mes 4 mijë e 280 bizneseve nuk janë vetëm fituesit e kontratave publike, por këtu janë përfshirë edhe kompani PPP, kompani fituese përmes programeve si Shqipëria 1 Euro, përmes programeve të caktuara apo privatizime dhe ankande, të cilat shpesh herë nuk janë procedurë e rregullt gare, por janë procedura të cilat bëhen edhe me ligje të veçanta.

“Edhe këtu befasohemi me këtë statistikë, me këtë evidencë, për të cilën mendoj që kryeministrit i është raportuar jo në mënyrën e saktë dhe të duhur. Nuk kemi biznese të shtuara. Nëse ka operatorë të krijuar nga bashkime operatorësh, e garantojmë që janë të njëjtat biznese, që vazhdojnë të fitojnë tendera”, thotë zonja Brahaj.

Kryeministri Rama përmendi në fjalën e tij para deputetëve dhe ministrave socialistë edhe një kursim fondesh prej 960 milionë euro, për shkak të konkurrencës reale në tendera, ndërsa theksoi se nuk janë 5 veta, por janë 25 mijë subjekte që kanë fituar tendera publikë në këto 10 vjet.

“Si rezultat i konkurrencës, meqë ka një tjetër mit të madh se përveç 5 vetave që i marrin të gjitha fondet e shtetit dhe i ndajnë me hajdutët e Rilindjes, tenderat u jepen këtyre të 5-ve gjithmonë sa është fondi limit. Në fakt, jo vetëm nuk janë 5, po janë 25 mijë subjekte që kanë fituar tendera publikë në këto 10 vjet, por shuma e kursyer nga fakti kokëfortë i garës reale është 96 miliard e 603 milion e 818 mijë e 542 lekë, e thënë ndryshe 960 milion euro kursime për shtetin”, tha zoti Rama në fjalim.

Nga ana tjetër, zonja Brahaj e qendrës Open Data Albania, thotë se nuk dihet se me çfarë metodologjie u arrit në konstatimin se janë kursyer fonde publike në masën 960 milionë euro, por përqëndrimi i parave në pak duar është i dukshëm, sidomos në rastet e procedurave të limituara, kur një thirren operatorë me kritere të ngjashme në një tryezë me autoritetin prokurues dhe fati i parave publike bëhet aty, pa sistemin elektronik publik.

“Nëse kemi 10 kompani që fitojnë 20 për qind të vlerës kontraktore përmes tenderimeve, atëherë ky fakt flet vet. A kemi 5, 10 apo 25 kompani që fitojnë gjithmonë tendera? Po, kemi. Sa herë që ne bëjmë listimet vjetore për gjithë kontraktorët më të mëdhenj, na rezulton që 10 kontraktorët më të mëdhenj fitojnë 20-25 për qind të vlerës së tenderave. Kemi programin e rindërtimit, që është 80 miliardë lekë në 4 vite, dhe të gjithë kompanitë që kanë fituar këto tendera janë kompanitë që kanë pjesën më të madhe, 30-40 për qind të gjithë vlerës së dhënë. Nga ana tjetër nuk mendoj se kemi ndonjë eficencë, ndërkohë që kemi një numër shumë të theksuar procedurash të limituara”, thotë zonja Brahaj për Zërin e Amerikës.

Ajo kujtoi fatin e Agjencisë së Blerjeve të Përqëndruara, e cila kreu tenderat e gjithë ministrive dhe dështoi brenda dy vitesh, ndërsa zyrtarët e saj u bënë pjesë e hetimeve për dëm të madh ekonomik gjatë një tenderi.

Studiuesit theksuan se nuk ka një përmirësim të situatës sa i takon ndarjes së tenderave në Shqipëri, madje nuk ka një sistem të vlerësimit të konfliktit të interesit dhe të nepotizmit, të cilat kanë krijuar një sistem korruptiv, ku drejtorë publikë bëjnë edhe biznesmenin dhe paratë publike i çojnë pikërisht tek kompania e tyre.

Ata përmendën edhe raportin vjetor të SPAK-ut, ku flitet hapur për tendera fiktivë dhe për kompani dhe biznese, të cilat fitojnë tendra, por që nuk janë asgjë tjetër, veçse biznese që kanë lidhje me njerëz në pushtet.

Ka muaj e muaj që krejt shoqëria flet çdo ditë për vjedhjet e mëdha qeveritare. Që nga 1 miliard eurot në vit sipas Kontrollit të Lartë të Shtetit e deri te inceneratorët qindra milionë euro që nuk u duket as nami e as nishani edhe po ngrite në hava dron fotografik. Se satelitët e Ramës filmojnë qartë veç se sa pjesëmarrës ka në grumbullimet e demokratëve. Për kaq i paguajmë qira Erdoganit.

Nuk po flas për pasivitetin popullor nga që popullata aktive thuajse e ka abandonuar atdheun. Nuk e kam fjalën për egërsi në protesta nga që Rama e ka privatizuar policinë dhe mjerë ai njeri që hyn në dorën e tyre xhahile. As për revoltë pensionistësh nuk po flas. Ata e dinë lëmoshën që marrin, por tulaten se fëmijët nëpër glob rropaten që të rrijë e qetë qeveria për këtë kategori të përvuajtur.

Fjalën e kam për vetë Partinë Socialiste. Për dhjetëra e dhjetëra mijëra njerëz të thjeshtë që kanë mbyllur sy e veshë para shkërmoqjes së vendit tonë. Para eksodit që si hemorragji e egër nuk ndalet, para ekonomisë që ka kohë në greminë, para bujqësisë që u varros dhe ende nuk po e mbulojnë. E kanë lënë gropë hapur. Para rritjes galopante të importit dhe fikjes së eksporteve shqiptare. Para privatizimit të buxhetit të shtetit që ndahet jo për shërbime ndaj popullit, por për fitime të shokëve.

Të gjitha këto ndodhin në sy të socialistëve,ditën për diell. Të atyre socialistëve të thjeshtë e atyre me poste. E të gjithë si Pandeli Majko heshtin. Paskan operuar masivisht gojët, mendjet, sytë, revoltën, protestën.

Ndërkohë kryeministri bën çfarë i do kokrra e qejfit. Ato që i thotë mendja e ato që sheh në ëndrra. Ndan pasuritë tona si me qenë në arat e të atit. Fut hundët te gjyqësori dhe dënon me burg p.sh një fshatar për një çati e nuk dënon kryebashkiakë që gëlltitin qindra miliona euro. PS hesht. Madje më keq. Firmos që çdo grabitje e klikës të bëhet me ligj. Si Enveri që bënte ligje për internime e pushkatime. Ky Enveri i gjallë bën ligje për përvetësim e tjetërsim pronash, për dhënie pasurie kujt t’ia dojë kokrra e qejfit.

Ndaj PS ka kohë që është bërë çingija e Ramës. Ajo vishet e ç’vishet sipas dëshirës së kryeministrit. Nuk bën as gëk, as mëk. Një përulësi neveritëse.

Të merr malli për atë PS që kishte debate çdo ditë. Që në gjirin e vet kishte Doklen, Mejdanin, Ermelinda Meksin, Hajdaragën… Që Majko i atëhershëm qeshte, por dhe bërtiste e kundërshtonte. Që Braçe nuk fliste veç për trangullin, por ulërinte kundër trangujve në qeverinë e atëhershme. Që Nano nuk fliste dy orë pa lëvizur miza se lëvizte krejt partia që ta mbronte, që ta nderonte, por dhe ta dënonte dhe me të të debatonte.

Sot PS si shkollë shurdhmemecësh. Që Rama si drejtor u ka mësuar heshtjen, përuljen dhe nënshtrimin. Kaq është degraduar sa dhe fjala çingije për të është fjalë poetike. I shkon më shumë një epitet më i rëndë,një më i zi, më përbuzës. Se kjo parti në pushtet ka përgjegjësinë e krejt të këqijave dhe mynxyrave që na ndodhin e do të na ndodhin. E po heshti më gjatë do themi pas ca vitesh:

-Na ishte dikur një Shqipëri në këto troje…

Disa pamje se si dukej jeta e një ushtari amerikan, të arrestuar në Rusi nën akuzat për vjedhje, u shfaqën në shumë video në aplikacionin TikTok nga një grua ruse, e cila e identifikoi ushtarakun amerikan si “burrë” të vetin.

Një zëdhënëse e një gjykate në qytetin rus, Vladivostok, tha më 7 maj se rreshteri amerikan, Gordon Black, u arrestua pesë ditë më parë nën akuzat për “vjedhje, e cila i shkaktoi dëme të mëdha një qytetareje”.

Më vonë, arrestimi i Blackut u konfirmua edhe nga ushtria amerikane.

Associated Press, ndërkohë, i citoi disa zyrtarë të paidentifikuar amerikanë duke thënë se Black akuzohet se e kishte plaçkitur të dashurën e vet të kamotshme, me të cilën kishte qenë në lidhje gjatë shërbimit në ushtrinë amerikane në Korenë e Jugut.

Radio Evropa e Lirë e gjeti një llogari në TikTok të partneres romantike të Blackut, Aleksandra Vashchuk nga Vladivostoku, e cila postoi video të shumta gjatë kohës së çiftit në Korenë e Jugut, përfshirë së paku një video ku Black shihet në uniformën e ushtrisë amerikane.

Në mesin e qindra videove të postuara në TikTok, 31-vjeçarja i referohet Blackut si “burri im” në disa prej tyre.

Shumica e videove të çiftit së bashku në vitet 2022 dhe 2023, duket se janë xhiruar në Korenë e Jugut, ku Vashchuk thotë në TikTok se kishte jetuar për më shumë se pesë vjet.

Black ishte vendosur në Korenë e Jugut dhe pritej të kthehej në Teksas, por zgjodhi të udhëtonte në Rusi, sipas zyrtarëve amerikanë.

Arrestimi i tij është më i fundit në një sërë arrestimesh të qytetarëve amerikanë në Rusi, të cilat cilësohen si tentim i Kremlinit për të grumbulluar shtetas amerikanë për t’i përdorur më vonë për shkëmbim me të burgosur rusë në Perëndim.

Në mesin e të arrestuarve janë edhe gazetarja e REL-it, Alsu Kurmasheva, si dhe gazetari i The Wall Street Journal, Evan Gershkovich, të cilët Rusia i arrestoi për akuza, të cilat ata dhe punëdhënësit e tyre i hedhin poshtë si të nxitura politikisht.

REL-i nuk ka mundur të konfirmojë nëse Vashchuk është gruaja të cilën Black akuzohet se e ka plaçkitur. Thirrjet e REL-it në një numër telefonik të lidhur me Vashchuk nuk morën përgjigje më 7 maj.

Në njërën prej videove të publikuara në llogarinë e Vashchukut në TikTok, të cilën ajo e mbylli për publik më 7 maj, Black shihet në uniformën e ushtrisë amerikane dhe emri i tij shihet qartazi në të.

Në një video, Vashchuk i kërkon Blackut t’i komentojë marrëdhëniet SHBA-Rusi për ndjekësit e saj. Ai u bën jehonë disa fjalive të përdorura shpesh nga Kremlini për ta arsyetuar pushtimin e Ukrainës nga Moska më 2022, duke e quajtur NATO-n “goxha agresive”.

“Unë e kuptoj qëndrimin e Rusisë, natyrisht. Ata duan ta mbrojnë vendin e vet”, thotë Black në një video, para se Vashchuk të ndërhyjë dhe të thotë se ish-presidenti amerikan, Donald Trump, është “më i mirë” se presidenti i tanishëm amerikan, Joe Biden.

Në një video më gazmore, Vashchuk dhe Black shihen duke u argëtuar së bashku në kafene dhe duke biseduar për filmat rusë “Brother” dhe “Brother 2”. Black thotë se e kishte zënë gjumi duke e shikuar filmin e parë, në të cilin rolin kryesor e luan ylli i ndjerë i filmit rus, Sergei Bodrov.

Blacku i thotë dhjetëra fjali ruse në disa video, përfshirë shprehjen ruse “shporru”, pasi nxitet nga Vashchuku.

Në një video, Vashchuku xhiron pranë kampit Humphreys, të njësitit të ushtrisë amerikane, rreth 60 kilometra në jug të Seulit.

CBS News e citoi nënën e Blackut, Melody Jones, duke thënë se djali i saj kishte udhëtuar në Rusi për ta vizituar të dashurën e vet.

“Ju lutem, mos e torturoni [apo] lëndoni atë”, tha Jones kur u pyet nëse kishte ndonjë mesazh për Rusinë.

Zyrtarë të paidentifikuar amerikanë janë cituar nga Associated Press duke thënë se Black dhe e dashura e tij ruse duket se kanë pasur një mosmarrëveshje vitin e kaluar, pas së cilës ajo u rikthye në Rusi nga Koreja e Jugut.

Associated Press i citoi zyrtarët, gjithashtu, duke thënë se Black nuk e kishte njoftuar njësitin e tij se ai po udhëtonte në Rusi, derisa ishte në pushim në SHBA dhe se ai nuk kishte marrë autorizim për të udhëtuar në Rusi.

Një fotografi e Blackut dhe Vashchukut që qarkulloi në mediat shtetërore ruse është një selfie që ushtari amerikan e kishte bërë me të si çift ulur në një restorant.

Në pranverën e vitit 2023, Vashchuk e postoi fotografinë e njëjtë në llogarinë e vet në Facebook, të cilën ajo e mbylli për publikun më 7 maj, por kishte edituar duke e larguar Blackun nga fotografia. Radio Evropa e Lirë

Kontribuuan: Sergei Dobrynin, Mark Krutov dhe Maja Zhivanoviq

Përgatiti: Ekrem Idrizi

Kur një diplomat i lartë nga Departamenti Amerikan i Shtetit, si zv/ndihmëssekretari Gabriel Escobar, etiketon një gazetar të mirënjohur si “gazetar të supozuar” në përgjigje të akuzave të dokumentuara, nuk është thjesht një sulm ndaj individit, por një shkelje e rëndë të etikës diplomatike dhe një fyerje ndaj lirisë së shtypit.

Kjo deklaratë, sidomos kur vjen nga një figurë e përfshirë në polemika mbi konfliktet e mundshme të interesit, (shih raportin e plotë: https://frontliner.uk/gabriel-escobars-diplomacy-under-fire/) të lë të kuptosh një përpjekje të qëllimshme për të dëmtuar besueshmërinë e gazetarit dhe të largojë vëmendjen nga çështjet reale thelbësore.

Veprime të tilla janë pjesë e një fushate më të gjerë shpifjeje të Escobar-it, që synon diskreditimin dhe mbylljen e gojës së gazetarisë kritike përmes vrasjes së personazheve.

Kjo është sidomos alarmante kur buron nga një zyrtar qeveritar, roli i të cilit kërkon një angazhim për të mbështetur vlerat demokratike, duke përfshirë lirinë e shtypit.

Termi “gazetar i supozuar” jo vetëm që banalizon integritetin profesional dhe punën e madhe të gazetarit, por gjithashtu ngjall urrejtje dhe mosbesim, duke nxitur potencialisht armiqësi ndaj gazetarit. Është një taktikë që kërcënon vetë themelin e diskursit të informuar dhe të llogaridhënies në çështjet publike, duke i bërë jehonë metodave më të errëta të përdorura zakonisht nga regjimet autoritare për të shtypur mospajtimin dhe për të kontrolluar narrativën.

Ndonëse jam përballur me sulme ad-hominem që synonin të dëmtonin besueshmërinë time, unë mbetem i vendosur. Akuzat e dokumentuara për konflikt të mundshëm interesi që rrethojnë zv/ndihmëssekretarin Gabriel Escobar kanë çuar në shkarkimin e tij, duke nënvizuar ndikimin e gazetarisë rigoroze investigative. Ky rezultat jo vetëm që justifikon përpjekjet tona të zellshme, por edhe riafirmon angazhimin tim për të mbështetur transparencën dhe llogaridhënien kundër interesave të fuqishme.