Kur Kosova e nisi fushatën kualifikuese për Kupën e Botës 2026 në shtator, ajo e kishte vetëm një fitore në gjithë historinë e saj të re në kualifikimet e Botërorit, dhe disfata e thellë nga Zvicra në ndeshjen hapëse për turneun e verës së ardhshme, i bëri shumë të mendojnë se ekipi kombëtar po shkonte drejt një dështimi tjetër.

Por, për sa hap e mbyll sytë, Kosova i arrti tri fitore dhe dy barazime në një ndryshim drastik dhe mahnitës brenda muajsh për ta arritur plajofin, dhe tani është një hap larg arritjes në Kupën e Botës, pikërisht në dhjetëvjetorin e pranimit në shtëpinë e futbollit botëror, FIFA.

Kosova nuk ka marrë pjesë asnjëherë në një turne të madh, dhe Kupa e Botës verën e ardhshme në Kanada, Meksikë dhe Shtetet e Bashkuara mund të jetë e para.

Dhe, për ta arritur ketë, fillimisht ajo duhet t’i fitojë edhe dy ndeshje të tjera në plajof në mars, një gjysmëfinale kundër Sllovakisë dhe një finale të mundshme kundër fituesit të përballjes Turqi-Rumani.

Për analistin dhe profesorin e sporteve në Universitetin e Prishtinës, Malsor Gjonbalaj, kualifikimi i Kosovës në Kupën e Botës “do të ishte diçka mbresëlënëse, do të ishte përfaqësimi më i mirë që do t’i bëhej vendit në arenën ndërkombëtare”.

“Sepse, e dini çfarë popullariteti të madh e gëzon futbolli, çfarë vëmendje të madhe ka gjithandej botës, prandaj paraqitja e Kosovës në një ngjarje si Kupa e Botës, do të ishte njohja më e mirë për shtetin e Kosovës”, thotë për Radion Evropa e Lirë Gjonbalaj, po ashtu ish-futbollist.

Si arriti Kosova në plajof?

Pas humbjes në ndeshjen hapëse kundër Zvicrës në Bazel në shtator, trajneri i verdhekaltërve, Franco Foda, e pranoi se ekipi i tij u paraqit dobët në mbrojtje në një formacion sulmues 4-3-3 dhe vendosi të ndryshojë qasje dhe taktikë.

“Sot, megjithëse kishim shumë duele, i humbëm ato vendimtaret dhe kjo ndikoi në rezultatin final. Kundër Suedisë këtë gjë duhet ta bëjmë shumë-shumë më mirë”, tha ai pas humbjes.

Foda pastaj ndryshoi skemën dhe kaloi në një formacion klasik 4-4-2 në përballjen e radhës me Suedinë tri ditë më vonë në Prishtinë, duke luajtur futboll mbrojtës, falë të cilit Kosova shënoi dy herë me kundërsulme. Taktikat e tij kryen punë dhe Kosova mori fitoren e parë në Grupin B kualifikues, 2:0.

Pas një paraqitjeje jo shumë të pëlqyer në barazimin pa gola kundër Sllovenisë në ndeshjen pasuese në shtëpi, Kosova i fitoi dy ndeshjet e radhës kundër Suedisë (1:0) dhe Sllovenisë (2:0) për ta siguruar plajofin, pasi iu qëndroi besnike taktikave të Fodës.

Ajo barazoi 1:1 me Zvicrën në ndeshjen e fundit në grup në nëntor, duke grumbulluar në fund 11 pikë në vendin e dytë, mjaftushëm për ta kapur plajofin, pasi Zvica shkoi direkt.

Gjonbalaj vlerëson se kjo vlen falë një pune të gjatë të trajnerit dhe disiplinës që ai ka sjellë në kombëtare.

“Në këtë rast kemi të bëjmë me punë për një kohë bukur të gjatë, një planifikim dhe, sidomos, kemi në krye të ekipit një trajner, i cili e ka realizuar taktikën e lojës me mjaft disiplinë, i ka përzgjedhur lojtarët mjaft mirë dhe mendoj se homogjeniteti i ekipit është çelësi kryesor i këtyre rezultateve deri tani”, thekson ai.

Foda, i cili e mori drejtimin e kombëtares më 2024, bëri shumë ndryshime në ekipin e parë, i ndihmuar shumë edhe nga prurjet e reja, të cilat kanë lënë gjurmët e tyre të dukshme në ekip deri tani.

Pas plajofit të dështuar për Kampionatin Evropian 2020, kur u mposht nga Maqedonia e Veriut, Kosova po vuante ta rindërtonte mesfushën, veçanërisht pas largimit të Hekuran Kryeziut dhe Herolind Shalës.

Pas shumë vitesh përpjekje, Federata e Futbollit arriti të sjellë disa mesfushorë të talentuar, si Elvis Rexhbeçaj më 2024 dhe Leon Avdullahu dhe Veldin Hoxha në prag të kualifikimeve këtë verë.

Rexhbeçaj, i cili luan për Augsburgun në Gjermani, dhe Avdullahu, i cili është pjesë e Hoffenheimit, po ashtu në Gjermani, kanë qenë vendimtarë përkrah Florent Muslijas, i cili ka pasur më shumë detyra sulmuese.

Foda, madje, e vendosi mbrojtësin e djathtë të Comos në Itali, Mërgim Vojvoda, në krahun e djathtë të mesfushës, falë aftësive të tij teknike.

“Tani kemi në mesfushë lojtarë që vrapojnë, bartin barrën, kanë disiplinë të jashtëzakonshme në lojë, siç janë Avdullahu, Rexhbeçaj, Hoxha. Ata bëjnë edhe një lojë të mirë sulmuese me Muslijan, i cili i bashkohet sulmuesve, si një lojtar shumë kreativ dhe teknik, i cili po ndihmon të vijmë më shpejt te goli”, nënvizon Gjonbalaj.

Taktikat e Fodës nënkuptuan, gjithashtu, se ai që shihet si ylli më i madh dhe më i vlefshëm i kombëtares, Edon Zhegova, të mbetej jashtë ekipit të tij startues.

Zhegrova, i cili iu bashkua në verë gjigantit italian Juventus, është sulmues anësor që përshtatet kryesisht në një formacion sulmues 4-3-3.

Lënia e Zhegrovës jashtë formacionit startues habiti shumë njerëz në Kosovë, por Fodës iu shpagua kjo qasje.

“Ne kemi një numër të madh të futbollistëve, secili e meriton të luajë, por secili duhet të jetë i bindur që për ta përfaqësuar shtetin mjaftojnë edhe 30 sekonda apo një minutë lojë. Prandaj, asnjëri nuk duhet të ndihet i fyer kur nuk luan”, thekson Gjonbalaj.

Nuk është vetëm mesfusha që është përmirësuar gjatë kësaj kohe pas ardhjeve të reja, por edhe sulmi me Fisnik Asllanin e Hoffenheimit dhe, posaçërisht mbrojtja, ku Albian Hajdari dhe Dion Gallapeni kanë lënë mbresa.

Gallapeni, 19 vjeç, është mbase përforcimi më i dëshiruar te Kosova, që ka pasur shumë vështirësi ta gjejë një mbrojtës të majtë solid.

Por, a u ndihmua Kosova edhe nga faktorë të tjerë? Gjonbalaj mendon se po.

Nga katër kombëtaret në Grupin B, vetëm Kosova dhe Zvicra arritën fitore. Suedia e Sllovenia nuk ia dolën të merrnin më shumë se barazime.

Që të dyja kanë treguar formë të dobët në këto ndeshje kualifikuese, duke pasur parasysh të kaluarën e tyre.

Suedia u paraqit ndaj Kosovës me dy prej sulmuesve më të shtrenjtë në historinë e Premierligës angleze, Alexander Isakun e Liverpool dhe Viktor Gyokeresin e Arsenalit.

Asnjëri nuk e bëri dallimin.

“Nuk ka ekip të lehtë për t’u mposhtur, por është e vërtetë që ato nuk kanë qenë në formën e tyre më të mirë në këto ndeshje”, thotë Gjonbalaj.

Suedia, megjithatë, është në plajof sikurse Kosova, jo përmes rrugës së kualifikimeve, por përmes Ligës së Kombeve, dhe në fund mund të jetë pjesë e Kupës së Botës në verë.

Gjasat e Kosovës në plajof

Kosova do të donte që ndeshjet e plajofit të zhvilloheshin tani, duke e parë formën e skuadrës, por asaj do t’i duhet të presë deri në fund të marsit, që nënkupton se është mbase herët të flitet për gjasat.

Dardanët do të udhëtojnë në Bratislavë më 26 mars për t’u përballur me Sllovakinë në ndeshjen gjysmëfinale të plajofit, të cilën duhet ta fitojnë patjetër për t’i mbajtur gjallë shpresat për një finale që do ta çonte në Botëror.

“Mos të harrojmë, jemi në ekzaltim, sepse jemi në plajof, por nuk e kemi kryer punën ende, duhet qetësi e madhe dhe punë e madhe profesionale, për ta arritur kualifikimin, sepse bëhet fjalë për dy ekipe shumë të forta”, vlerëson Gjonbalaj.

Finalen e mundshme, Kosova do ta zhvillonte në Prishtinë kundër fituesit të përballjes tjetër mes Turqisë dhe Rumanisë, më 31 mars.

Derisa beson se gjasat me Sllovakinë janë shumë reale, Gjonbalaj beson se përballja e mundshme me Turqinë do të ishte shumë më e vështirë.

“Mendoj se me Sllovakinë kemi shumë gjasa, ndërsa në ndeshjen finale pres ta kemi kundërshtar Turqinë, e cila, mendoj, është ekip shumë i papërshtatshëm për neve, por do të kemi mundësi sepse luajmë në shtëpi”, thekson ai.