Kur hasa për herë të parë titullin “Përse Nuk Ekzistojnë Peshqit”, mendova se ishte një provokim i shkëlqyer. Kjo deklaratë menjëherë sfidon perceptimin tonë për botën dhe siguritë e saj më elementare. Por vetëm kur u thellova në historinë e David Starr Jordan, taksonomistit të famshëm të fiksuar pas klasifikimit të çdo peshku – një histori e treguar me mjeshtëri nga Lulu Miller – kuptimi i vërtetë i kësaj fraze u bë plotësisht i qartë.

Jordan ia kushtoi jetën e tij katalogimit, vendosjes së një rendi të përpiktë mbi kaosin e natyrës, vetëm për të zbuluar se vepra e jetës së tij ishte e përkohshme, e destinuar të shkërmoqej nën goditjen e një tërmeti. Si një shtëpi letrash, taksonomia e tij e mundimshme u shkatërrua. Dhe në atë moment, kuptova se edhe unë, në jetën time, kam “sirtarin tim të peshqve”.

“Peshqit” tanë janë siguritë për të cilat kapemi – kategoritë e pastra dhe të ngurta në të cilat burgosim realitetin për t’u ndjerë të sigurt. Ato përfaqësojnë idenë e një rruge lineare jetësore, të një nocioni të përcaktuar të “suksesit” ose një “normaliteti” të rehatshëm që na lejon të deklarojmë: “I kam kuptuar të gjitha”. Ne jetojmë në një botë ku përsosmëria është një algoritëm, ku gjithçka duhet të ketë një etiketë të saktë dhe një qëllim të qartë. Ne i klasifikojmë njerëzit, emocionet dhe përvojat, duke ndërtuar një muze mendor ku gjithçka është e përmbajtur dhe e emërtuar në mënyrë të sigurt.

Por ky hiperkategorizim krijon një cenueshmëri të thellë. Na bën të ngurtë, të paaftë për t’u përshtatur me rrjedhshmërinë e natyrshme të ekzistencës. Çfarë ndodh kur një “tërmet” i papritur shkatërron të gjitha skemat tona? Një dështim në karrierë, fundi i papritur i një marrëdhënieje, një humbje e thellë, apo, ndoshta, një projekt i rëndësishëm i cili ke investuar gjithçka rezulton të ishte një dështim total. Në atë moment, rendi ynë i dukshëm është thyer, duke na lënë ballë për ballë me një pyetje të tmerrshme: Po tani?

Historia e Jordanit, siç tregohet nga Lulu Miller, është në fund të fundit një odë për qëndrueshmërinë – jo si sinonim i pathyeshmërisë, por si aftësia për të pranuar çrregullimin. Pasi tërmeti i San Franciskos shkatërroi koleksionin që përfaqësonte veprën e jetës së tij, Jordani nuk iu dorëzua dëshpërimit. Ai filloi nga e para. Më e rëndësishmja, ai nuk kërkoi të rindërtonte të njëjtën ndërtesë; ai pranoi se kaosi ishte një pjesë e brendshme e jetës. Ai e kuptoi se klasifikimi është një iluzion i dobishëm, jo e vërteta absolute.

Titulli, “Përse Nuk Ekzistojnë Peshqit”, është një pranim shkencor se “peshku” si kategori është i gabuar – ai grupon krijesa rrënjësisht të ndryshme, ndërsa përjashton të tjerat. Është një kujtesë se jeta është një rrjedhë e vazhdueshme, një realitet kompleks që nuk mund të ndalet dhe të fiksohet nga një përkufizim i vetëm.

Ky është mësimi i vërtetë i librit: duhet të ndalojmë së frike nga kaosi. Obsesioni ynë me rendin e përsosur na verbon ndaj nuancave, përjashtimeve dhe gjithçkaje që nuk përshtatet mirë në kornizat tona mendore. Forca e vërtetë nuk gjendet në rindërtimin skllavopronar të jetës së saktë që humbëm, por në gjetjen e guximit për të pranuar rrënojat dhe për të ndërtuar diçka të re. Diçka më të ndershme, më fleksibile dhe më reale.

Herën tjetër që jeta paraqet një krizë dhe “sirtari juaj i peshqve” derdhet në dysheme, mos kini frikë. Bota nuk është bërë nga kategori, por nga histori. Dhe e juaja, në atë moment të saktë, thjesht po fillon një kapitull të ri, tërësisht të pashkruar.