Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, u ka dërguar mesazh serbëve të Kosovës duke thënë se ata meritojnë “qasje të barabartë në të mirat e përbashkëta” dhe se sistemi paralel i arsimit dhe shëndetësisë nuk është i qëndrueshëm.
“Është e nevojshme përfshirja dhe bashkimi i tyre. Nuk dua ta bëj këtë kundër jush apo pa ju. Gjatë mandatit tonë të ardhshëm, së bashku me të gjithë ju, përfshirë edhe kryetarët e ardhshëm të komunave, do të punojmë për integrimin e shëndetësisë dhe arsimit në një dhe të vetmin sistem”, tha Kurti në një videomesazh dërguar mediave.
Kurti gjithashtu tha se në kuadër të këtij procesi do t’i “bashkojmë përvojat dhe forcat me partnerët tanë ndërkombëtarë: Bashkimin Evropian dhe të dërguarin e tij të posaçëm për dialog, vendet e QUINT-it dhe KFOR-in”.
“Shteti ynë garanton me Kushtetutë të drejtat dhe liritë për të gjithë ju dhe dëshiron bashkëpunim sa më të mirë për realizimin e tyre”, tha ai.
Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve në Kosovë që ka mbështetjen e Beogradit, reagoi ndaj deklaratave të Kurtit, duke theksuar se “kërcënimet për njëfarë integrimi të shëndetësisë dhe arsimit në sistemin kosovar nuk janë pjesë e asnjë negociate apo marrëveshjeje”.
Siç thuhet në komunikatë, shëndetësia dhe arsimi janë “shtyllat e mbijetesës së popullit serb dhe ashtu do të mbeten”.
“Të gjitha marrëveshjet ndërkombëtare flasin qartë se këto janë sisteme të ndara dhe kjo është ajo për të cilën do të luftojë Lista Serbe me mbështetjen e popullit serb. Megjithatë, kjo është një kërcënim i qartë ndaj të cilit presim një reagim edhe më të fuqishëm nga bashkësia ndërkombëtare”, thuhet në reagim.
Të gjitha institucionet shëndetësore në mjediset serbe në Kosovë funksionojnë në kuadër të sistemit të Serbisë.
Përveç institucioneve arsimore, popullata lokale serbe dhe Beogradi zyrtar shpesh i përshkruajnë ato si jetike për mbijetesën e komunitetit serb në Kosovë.
Autoritetet e Kosovës javën e kaluar e pezulluan punën e Fondit për Sigurim Shëndetësor në Mitrovicën e Veriut, me arsyetimin se ky institucion nuk kishte dokumentacion të vlefshëm për ushtrimin e veprimtarisë.
Njëkohësisht u pezullua edhe puna e Fondit për Sigurim Pensional dhe Invalidor.
Këto vendime nxitën reagime nga Gjermania dhe Bashkimi Evropian, të cilët i bënë thirrje autoriteteve të Kosovës të përmbahen menjëherë nga “shënjestrimi” i institucioneve shëndetësore që funksionojnë në sistemin e Serbisë.
Ato kërkuan të mos ndërmerren hapa të njëanshëm, duke theksuar se është e domosdoshme konsultimi me komunitetin serb.
Pas kritikave, zëvendëskryeministri në detyrë i Kosovës, Besnik Bislimi, mohoi se Prishtina zyrtare synon mbylljen e institucioneve shëndetësore, duke theksuar se inspektorët lokalë kishin ndërprerë “përkohësisht” punën e Fondit për Sigurim Shëndetësor.
Ai e akuzoi Serbinë se po manipulon opinionin publik dhe po përhap lajme të rreme.
Kurti të enjten mbrëma tha se dallimet mes serbëve dhe shqiptarëve nuk janë shkak tensionesh, “por përmbajtje e diversitetit që është pasuri e përbashkët dhe përparësi për zhvillim”.
Ai u ndal edhe te arritjet e Qeverisë së tij dhe të Ministrisë për Komunitete dhe Kthim, e cila udhëhiqet nga Nenad Rashiq.
“Gjatë këtyre dy vjetëve e gjysmë nga emërimi i Nenad Rashiqit, në subvencionimin e qytetarëve nga komunitetet pakicë janë investuar gjithsej mbi 14 milionë euro”, tha ai ndër të tjera.
Kurti u bëri thirrje serbëve të mos besojnë “thirrjeve luftënxitëse të zyrtarëve të lartë nga Beogradi për kinse sulme ose pogrom që gjoja po përgatit Qeveria e Kosovës ndaj jush”.
Për pezullimin e Fondit për Sigurim Shëndetësor dhe Fondit për Sigurim Pensional e Invalidor reagoi drejtori i Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, Petar Petkoviq, duke e cilësuar atë si “goditje ndaj sistemit shëndetësor” dhe si pjesë të një fushate parazgjedhore për zgjedhjet lokale, të cilat janë caktuar për 12 tetor.
Reagoi edhe ministri i Jashtëm i Serbisë, Marko Gjuriq, duke thënë se mbyllja e Fondit për Sigurim Shëndetësor dhe Fondit për Sigurim Pensional e Invalidor në Mitrovicën e Veriut është “akt i papranueshëm dhe çnjerëzor”.
Fondi për Sigurim Shëndetësor, përkatësisht degët e Sigurimit Shëndetësor të Republikës së Serbisë në mjediset serbe në Kosovë, ofrojnë shërbime jetike në fushën e shëndetësisë dhe kanë rol të rëndësishëm në funksionimin e vet sistemit shëndetësor, pasi sigurojnë financimin, organizojnë dhe garantojnë të drejtat e përdoruesve për mbrojtje shëndetësore.
Fondi për Sigurim Pensional dhe Invalidor rregullon realizimin e të drejtave për pension në sistemin e Serbisë, përfshirë pensionin e pleqërisë, pensionin invalidor, pensionin familjar për anëtarët e familjes së të siguruarit të ndjerë.
Gjithashtu, përmes këtij Fondi bëhet pagesa e pensioneve dhe evidentimi i stazhit të punës.
Institucionet e Serbisë në Kosovë, autoritetet e Kosovës i konsiderojnë paralele dhe të jashtëligjshme, dhe mbyllja e tyre ka nisur në fillim të vitit 2024, gjë që ka hasur në kundërshtim të komunitetit serb, por edhe në kritika nga bashkësia ndërkombëtare.
E ngarkuara me punë në Ambasadën amerikane në Prishtinë, Anu Prattipati, më 4 shtator deklaroi për një grup mediash që raportojnë në gjuhën serbe se të gjitha institucionet paralele të Serbisë, përfshirë ato arsimore dhe shëndetësore, duhet të integrohen në sistemin e Kosovës.
Ajo theksoi, megjithatë, se me rëndësi kyçe është mënyra se si do të bëhet kjo, pra integrimi duhet të zbatohet vetëm në konsultim me komunitetin serb.
