VOAL- Maria Kallas (e lindur Maria Anna Cecilia Sofia Kalogeropoulos), mbretëresha e padiskutueshme e operës, e referuar ndryshe si Diva, Hyjnorja, Perëndesha e të ngjashme, ka shumë të ngjarë të ketë lindur më 2 dhjetor 1923, megjithëse data e saj e lindjes mbetet e mbuluar me mister (disa pretendojnë se ishte 3 ose 4 dhjetor). E vetmja siguri është qyteti, New York, Fifth Avenue, ku jetuan prindërit e saj – Georges Kalogeropoulos dhe Evangelia Dimitriadis – me origjinë greke.

Origjina e këtij konfuzioni në lidhje me datat qëndron në faktin se prindërit, me sa duket, donin një djalë për të kompensuar humbjen e djalit të tyre Vasily, i cili vdiq në një epidemi tifoje në moshën vetëm tre vjeç. Aq shumë saqë kur nëna mësoi se kishte lindur një vajzë, ajo refuzoi as ta shihte atë për ditët e para, ndërsa babai as nuk u shqetësua ta regjistronte atë në zyrën e gjendjes civile.

Fëmijëria e saj ishte ndërkaq e qetë, si ajo e shumë vajzave të moshës së saj, megjithëse më parë, vetëm pesë vjeçe, një ngjarje tragjike gati i dha fund jetës: e goditur nga një makinë në Rrugën 192 në Manhattan, ajo qëndroi në koma për njëzet e dy ditë para se të shërohej.

Maria kishte një motër gjashtë vjet më të madhe, Jakinthy, e njohur si Jackie, e preferuara në familje (një fat i çuditshëm… Jackie do të ishte më vonë nofka e Jacqueline Kennedy, gruaja që do t’ia merrte partnerin). Jackie gëzonte çdo privilegj, siç ishin mësimet e këndimit dhe pianos, të cilat Maria detyrohej t’i dëgjonte vetëm nga pas derës. Dallimi ishte se ajo mësoi shpejt atë që motra e saj kishte aq vështirësi ta zotëronte. Nuk është rastësi që vetëm njëmbëdhjetë vjeçe, ajo mori pjesë në emisionin radiofonik “L’ora del amatoriale”, duke kënduar “La Paloma” dhe duke fituar çmimin e dytë.

Maria e kultivoi pasionin e saj për bel canto edhe kur nëna e saj, pas divorcit, vendosi të kthehej në Greqi, duke e marrë me vete.

Në vitin 1937, ajo hyri në Konservatorin e Athinës dhe, në të njëjtën kohë, përkreu greqishten dhe frëngjishten. Këto ishin vite të vështira për Kallasin shumë të re: vështirësitë e pushtimit dhe urisë, dhe më pas arritja e lirisë pas luftës, një ekzistencë më në fund paqësore dhe e rehatshme. Sukseset e saj të para erdhën në Greqi: “Cavalleria Rusticana” në rolin e Santuzzës dhe më pas “Tosca”, melodia e saj e ardhshme karakteristike.

Megjithatë, Kallas e mbante Nju Jorkun dhe, mbi të gjitha, babanë e saj në zemër: kthimi në Shtetet e Bashkuara për ta përqafuar atë, dhe mbi të gjitha nga frika se mos i hiqej shtetësia amerikane, ishte qëllimi i saj kryesor. Kështu ajo u ribashkua me babanë e saj: dy vjet suksese jo shumë të lumtura (dhe artistike) që do ta shtynin Maria Kallasin, edhe një herë, të ikte. Ishte 27 qershori 1947, dhe destinacioni i saj ishte Italia.

Kallas u largua nga Shtetet e Bashkuara “ende pa para”, siç tha vetë, me 50 dollarë në xhep dhe pak rroba. Me të ishin Luisa Bagarotzy, gruaja e një impresarioje amerikan, dhe këngëtarja Nicola Rossi-Lemeni. Destinacioni i tyre ishte Verona, ku Maria Kallas do të takonte bashkëshortin e saj të ardhshëm, Giovanni Battista Meneghini, një dashamirës i artit dhe ushqimit të mirë. Tridhjetë e shtatë vjet i ndanin ata, dhe Kallas ndoshta nuk e deshi kurrë burrin me të cilin u martua më 21 prill 1949.

Italia i solli fat të mirë sopranos së zellshme. Verona, Milano dhe Venecia patën privilegjin të dëgjonin “Mona Lisa”, “Tristan dhe Isolde”, “Norma”, “I Puritani”, “Aida”, “I Vespri siciliani”, “Il Trovatore” e kështu me radhë. U krijuan miqësi të rëndësishme, vendimtare për karrierën dhe jetën e saj: Antonio Ghiringhelli, mbikëqyrësi i La Scala, dhe Wally dhe Arturo Toscanini. Dirigjenti i famshëm u mahnit dhe u habit aq shumë nga zëri i sopranos së madhe saqë donte ta dirigjonte atë në “Makbeth”, por kryevepra e Verdit, për fat të keq, nuk u interpretua në La Scala.

Kallasi, duke folur për Renata Tebaldin, deklaroi: “Kur të mund të këndojmë Valkirinë dhe Puritanët krah për krah, atëherë mund të bëjmë një krahasim. Deri atëherë, do të ishte si të krahasonim Coca-Cola-n me shampanjën.”

Dashuri dhe pasione të reja hynë në jetën e Kallasit (dhe jo vetëm në jetën e saj artistike). Luchino Visconti, i cili e dirigjoi atë në Milano në vitin 1954 në “Vestale” të Spontinit, Pasolini (të cilit Kallas i shkroi letra të shumta për ta ngushëlluar për arratisjen e Ninetto Davolit), Zeffirelli dhe Giuseppe di Stefano.

Italia nuk ishte e vetmja shtëpi e adoptuar e sopranos së famshme. Triumfet dhe duartrokitjet entuziaste pasuan njëri-tjetrin në të gjithë botën. Londër, Vjenë, Berlin, Hamburg, Shtutgart, Paris, Nju Jork (Metropolitan), Çikago, Filadelfia, Dallas, Kansas City. Zëri i saj magjeps, prek dhe mahnit. Arti, thashethemet dhe shoqëria e lartë ndërthuren në jetën e Maria Kallas.

Viti 1959 është viti i ndarjes së saj nga bashkëshorti i saj. Falë mikeshës së saj Elsa Maxwell, një miliardere amerikane, ajo takon manjatin grek të anijeve, Aristoteli Onassis. E tyre do të jetë një dashuri shkatërruese, “e shëmtuar dhe e dhunshme”, siç e përshkroi vetë. Vite pasioni, dashurie të shfrenuar, luksi dhe shkatërrimi. Një burrë që do t’i shkaktonte Kallasit vuajtje të mëdha.

Nga bashkimi i tyre, lindi një fëmijë, Omero, i cili jetoi vetëm disa orë dhe që ndoshta do të kishte ndryshuar rrjedhën e historisë së tyre të dashurisë.

Pas vitit 1964, filloi rënia e këngëtares, megjithëse ndoshta më shumë psikologjike sesa artistike. Aristoteli Onassis e braktisi atë për Jacqueline Kennedy. Lajmi e goditi në gazeta si një goditje e tmerrshme dhe që nga ai moment, ishte një rënie e vazhdueshme në harresë. Zëri i saj filloi të humbiste shkëlqimin dhe intensitetin e tij, kështu që “hyjnorja” u tërhoq nga bota dhe u strehua në Paris.

Ajo vdiq më 16 shtator 1977, vetëm 53 vjeçe. Një maxhordom dhe Maria, shërbëtorja e saj besnike, ishin në krah të saj.

Pas vdekjes së saj, rrobat e Maria Kallas, si ato të Marguerite Gautier, u shitën në ankand në Paris. Asgjë nuk mbeti prej saj: madje edhe hiri i saj u shpërnda në Egje. Megjithatë, në varrezat Pere Lachaise në Paris (ku janë varrosur shumë emra të tjerë të rëndësishëm në politikë, shkencë, argëtim, film dhe muzikë) ndodhet një pllakë në kujtim të saj.

Zëri i saj, i cili në mënyrë unike solli në jetë kaq shumë personazhe tragjikë dhe të pafat, mbetet në regjistrime./Elida Buçpapaj