Mësuesi ka qenë dhe mbetet faktor kyç në funksionimin dhe progresin e çdo institucioni arsimor. Roli i tij shkon përtej thjesht transmetimit të njohurive – ai është një udhërrëfyes, motivues dhe një figurë kyçe që ndikon drejtpërdrejt në formësimin e identitetit gjuhësor dhe kulturor të nxënësve.

Në rastin e shkollave shqipe të mësimit plotësues në diasporë, ky rol bëhet edhe më i ndërlikuar dhe sfidues, për shkak të specifikave të veçanta që ka ky sistem mësimor dhe që nuk mbështetet nga institucione arsimore shtetërore në mënyrën e duhur, çka e vështirëson më shumë punën e mësuesve. Përvoja e tyre e pasur ndonëse me vështirësi dhe sakrifica, është ndërtuar mbi baza atdhedashurie, përgjegjësie kombëtare dhe përkushtimi profesional, duke u bërë një model për ruajtjen dhe kultivimin e gjuhës shqipe jashtë trojeve shqiptare.

Në Shqipëri dhe Kosovë, Ministria e Arsimit veç detyrave të tjera bën përgatitjen profesionale të mësuesve, vazhdon kualifikimin nëpërmjet trajnimeve, seminareve dhe standardizimit të Planit mësimor. Për fat të keq, kjo praktikë mungon në shkollat shqipe të mësimit plotësues jashtë atdheut.

Megjithatë, mësuesit e gjuhës shqipe të shkollave me mësim plotësues nuk janë ndalur së punuari për të zhvilluar më tej veprimtarinë e tyre. Ata kanë krijuar metoda të reja, kanë marrë përvoja nga kolegët, kanë shfrytëzuar burime alternative për të siguruar materialet mësimore.

Që mësimi të jetë i suksesshëm dhe efektiv, mësuesi duhet të përmbushë të paktën dy kushte thelbësore:

Mësuesi/ja duhet të jetë i përgatitur jo vetëm për përmbajtjen e temave mësimore, por edhe për mënyrën se si ai mund të transmetohet te nxënësit që janë rritur në një mjedis dygjuhësie( shqip në familje dhe gjermanisht apo frëngjisht në shkollë. Kurrikula duhet të përfshijë aspekte të gjuhës amtare, historisë së të parëve, gjeografisë së atdheut, kulturë muzikore dhe kulturë figurative. Nëpërmjet këtyre drejtimeve nxënësit do të marrin njohuri dhe do të fitojnë shprehi për të ruajtur veçorit e kombësisë së tyre.

2.Njohja e specifikave të klasës dhe individualizimi i mësimit

Në të kundërt, mungesa e këtyre dy elementeve mund të çojë në dështim të mësimdhënies, ku fëmijët nuk e ndjejnë lidhjen me gjuhën dhe si pasojë, mund të humbasin interesin për të mësuar shqip.

Personaliteti i mësuesit reflektohet në aftësitë e tij social pedagogjike dhe sociale, të cilat ndikojnë në motivimin dhe në gjithë përfshirjen e nxënësve. Për ta arritur këtë, mësuesi duhet të përdorë metoda moderne dhe interaktive duke e vendosur nxënësin në qendër të procesit mësimor. Lë të ndalemi konkretisht në tre prej këtyre metodave:

Kjo metodë është veçanërisht e efektshme për nxënësit dygjuhësh, sepse: E bën mësimin më tërheqës dhe praktik, duke i ndihmuar nxënësit të lidhen emocionalisht me gjuhën.
Ndihmon në ruajtjen e shqipes përmes aktiviteteve që lidhen me jetën e tyre në mërgim. U jep mundësinë të praktikojnë gjuhën aktive përmes hulumtimeve, shkrimeve, bisedave dhe prezantimeve.
Përdor kohën e kufizuar në mënyrë më efikase, pasi nxënësit mund të vazhdojnë projektet edhe në shtëpi.

Shembuj konkretë:

Të mësuarit me qendër nxënësin – nxit për të punuar në mënyrë të pavarur. Kjo metodë ndihmon nxënësit dygjuhësh sepse:

-U lejon të zgjedhin tema që i interesojnë, duke i motivuar të angazhohen më shumë.
-Ndihmon në zhvillimin e shkathtësive të komunikimit në shqip, duke u përqendruar në biseda të lira dhe diskutime.

-Zvogëlon ndrojtjen për të folur shqip dhe i inkurajon të shprehen më natyrshëm. E përshtat mësimin sipas niveleve të ndryshme të gjuhës, pasi disa nxënës mund ta flasin shqipen më mirë se të tjerët.

Të mësuarit me grupe është një metodë mësimore ku nxënësit punojnë së bashku për të arritur një qëllim të përbashkët. Kjo metodë bazohet në ndërveprimin mes nxënësve, duke i inkurajuar ata të ndajnë ide, të bashkëpunojnë dhe të mësojnë nga njëri-tjetri.

 Përparësitë:

 Shembuj praktikë:

Mësuesi/ja në shkollat shqipe të mësimit plotësues në diasporë është më shumë sesa një edukator – ai është përçuesi i një gjuhe të folur. Personaliteti i tij, profesionalizmi dhe aftësia për të motivuar nxënësit janë shtylla kryesore për suksesin e këtyre shkollave.

Kjo përvojë është çelësi për të ruajtur të gjallë gjuhën shqipe në zemrat e brezave të rinj të mërgatës sonë.

23.02. 2025                                         Nexhmije Mehmetaj