VOAL- Ennio Morricone (Enio Morrikone), një nga emrat më legjendarë të muzikës botërore të filmit, lindi në Romë më 10 nëntor 1928, i pari nga 5 fëmijët: babai i tij Mario është një trumpetist dhe nëna e tij Libera Ridolfi, një shtëpiake. Në moshën 10-vjeçare ai filloi të frekuentonte Konservatorin e Santa Cecilia-s në klasën e Trupës së Umberto Semproni. Mësuesi plotësues i harmonisë Roberto Caggiano ndjen aftësitë e parakohshme të të riut Ennio dhe i sugjeron studimin e kompozicionit, i cili do të fillojë në 1944.
Dy vjet më vonë Ennio Morricone mori një diplomë në trumpetë dhe kompozoi “Il Mattino”, për zë dhe piano bazuar në një tekst të Fukukos, i pari i një serie prej 7 Lieder giovanili. Në këtë periudhë ai mori angazhimet e para si instrumentist dhe aranzhues në teatrin e revistës.
Më vonë ai kompozoi “Imitazione” për zë dhe piano bazuar në një tekst të Giacomo Leopardit dhe mori porosinë e tij të parë për kompozimin e muzikës rastësore për teatrin e prozës.
Disa vite më vonë ai filloi të ndiqte vitin e tretë dhe të fundit të kursit të muzikës korale dhe dirigjimit të korit në Konservator, por do të tërhiqej përpara se të merrte diplomën.
Ennio Morricone në vitet 1950
Në vitin 1952 u diplomua për instrumentim për grupin, kompozoi “Barcarola funebre” për piano dhe “Preludio a una Novella senza titolo” “Preludi i një novele pa titull”, si dhe shkroi muzikën e parë komentuese për drama radiofonike. Më pas ai shkroi “Verrà la morte”, për alto dhe piano në një tekst të Cesare Pavese, “Oboe sommerso” për bariton dhe pesë instrumente në një tekst të Salvatore Quasimodo. Dy vjet më vonë ai mori një diplomë në Kompozicioni nën drejtimin e maestro Goffredo Petrassi.
Është në vitin 1955 që Ennio Morricone merr atë që ai do ta njohë si rrugën e tij të vërtetë, duke filluar të aranzhojë muzikë për kinemanë. Pas lindjes së djalit Marco, të cilin e kishte bashkëshortja Maria Travia, ai kërkon punë për nevojat që i detyrohen: punësohet nga Rai si asistent muzikor, por që ditën e parë jep dorëheqjen.
Megjithatë, ai do të vazhdojë të bashkëpunojë si aranzhues në varietetet televizive.
Vitet 1960
Në vitin 1961 lindi vajza e tij Alessandra dhe kolona e saj e parë zanore për filmin “Il federal” nga Luciano Salce.
Tre vjet më vonë do të lindë djali i tretë Andrea dhe një partneritet i destinuar të shënojë një epokë: bashkëpunimi me Sergio Leone dhe kinemanë e tij perëndimore (“Per un pugno di dollari”, 1964 – “Il buono, il brutto e il cattivo”, 1966) që do t’i japë atij famë të madhe. Me Sergio Leone do të nënshkruajë edhe “C’era una volta in America” “Një herë në Amerikë” që do të vlerësohej me shumë çmime.
Pasi ishte i pranishëm në jurinë e Festivalit XX Ndërkombëtar të Filmit në Kanë dhe pas lindjes së fëmijës së tij të katërt, Morricone e redukton ndjeshëm aktivitetin e aranzhuesit në të mirë të muzikës për kinemanë, ku do të nënshkruajë dhjetëra kolona zanore brenda pak kohësh- mbi 400 gjatë gjithë karrierës së tij të gjatë dhe prestigjioze, e cila e pa atë të bashkëpunonte me regjisorë të rëndësishëm italianë.
I përmendim disa: Bernardo Bertolucci (“Prima della rivoluzione”, 1964 – “Partner”, 1968), Marco Bellocchio (“I pugni in tasca”, 1965 – “La Cina è vicina”, 1967), De Seta (“Un uomo a metà”, 1966), Patroni Griffi (“Un tranquillo posto di campagna”, 1968 – “Metti una sera a cena”, 1969), Pier Paolo Pasolini (“Uccellacci e uccellini”, 1966 – “Teorema”, 1968), Gillo Pontecorvo (“La battaglia di Algeri”, 1966), Carlo Lizzani (“Mussolini ultimo atto”, 1974) e Dario Argento. Përveç filmave me regjisorë ndërkombëtarë si Brian De Palma e Oliver Stone e plot të tjerë.
Vitet 90
Në vitet 1990, Ennio Morricone mori një sërë çmimesh të pafundme: i propozuar për një doktoraturë nderi në Universitetin e Goeteborg nga muzikologu anglez Philip Tagg, i emëruar anëtar i Komisionit Artistik të Institutit të Koncerteve Universitare të Romës dhe i ftuar për të qenë pjesë e juria e Festivalit të 49-të të Filmit në Venecia. Ministri francez i Kulturës Jack Lang i dha atij në vitin 1992 titullin Officier de l’Ordre des Arts ed des Lettres. Në vitin 1994 ai ishte kompozitori i parë jo-amerikan që mori çmimin për arritje jetësore nga Shoqata për Ruajtjen e Muzikës së Filmit (SPFM).
Angazhimi i tij kulturor nuk duhet harruar: me Michele Campanella, Uto Ughi dhe Vittorio Antonellini ai ishte ndër folësit në një konferencë mbi problemet politike dhe ekonomike të muzikës, organizuar nga CAMI (Komiteti Autonom i Muzikantëve Italianë) në Teatro dell’ Opera në Romë në 1995.
Në të njëjtin vit me propozimin e Presidentit të Këshillit të Ministrave Lamberto Dini, Presidenti i Republikës Oscar Luigi Scalfaro i jep atij nderin e Komandantit të Urdhrit “Al Merito della Repubblica Italiana”.
Vitet 2000
Më 28 shtator 2002, një aventurë e re dhe një jetë e re artistike filloi nga Arena e Veronës për Maestro Ennio Morricone, i cili që atëherë i është përkushtuar veçanërisht dirigjimit. Në vitin 2004 pikërisht në Verona, në teatrin më të rëndësishëm të hapur që njeh bota, më 11 shtator (datë mjerisht e paharrueshme) Morricone mbajti një koncert “kundër të gjitha masakrave në historinë e njerëzimit” ku prezantoi për herë të parë kompozimi “Zëra nga heshtja”.
Në vitin 2007, American Academy Awards i dha Ennio Morricone çmimin e Akademisë për arritje jetësore. Nëntë vjet më vonë ai fiton një Oscar të ri: këtë herë është për kolonën zanore të filmit “The Hateful Eight” nga Quentin Tarantino.
Çmime dhe shpërblime të mëdha
1970-1980
1969 – Çmimi Spoleto Cinema
1970 – Fjongo argjendi për muzikën e filmit “Metti, una sera a cena”
1971 – Fjongo argjendi për muzikën e filmit “Sacco e Vanzetti”
1972 – Çmimi Cork Film International për muzikën e filmit “La califfa”
1979 – Nominim për Oscar për muzikën e filmit “Days of Heaven”
1981 – Çmimi i Kritikës Diskografike për muzikën e filmit “Il prato”“Il prato”
1985 – Merr fjongon e argjendë dhe Bafta (The British Academy of Film & Television Arts) per le musiche del film “C’era una volta in America”
1986 – Nominime për çmimin Oscar, Bafta dhe Golden Globe për muzikën për filmin “Mission”
1988 – Fjongo argjendi, Bafta, çmimi Grammy dhe nominimi për Oscar për muzikën e filmit “Të paprekshmit”(The untouchables)
1988 – David di Donatello për muzikën e filmit “Gli occhiali d’oro”
1989 – David di Donatello për muzikën e filmit “Nuovo Cinema Paradiso”
1989 – Nint Annual Ace Winner për muzikën e filmit “Il giorno prima”
1989 – Leopardi i Artë për arritje të jetës (Festivali i Filmit në Locarno)
1990-2010
1990 – Bafta, Prix Fondation Sacem i Festivalit XLIII të Kanës dhe David di Donatello për muzikën e filmit “Nuovo Cinema Paradiso”
1991 – David di Donatello për muzikën e filmit “Stanno tutti bene”
1992 – Nominim për Oscar për muzikën e filmit “Bugsy”
1992 – Grolla d’oro për Arritjen e Jetës (Saint Vincent)
1993 – David di Donatello dhe Efebo d’Argento për filmin “Jonas i cili jetonte në balenë”
1994 – Çmimi ASCAP Golden Soundtrack (Los Angeles)
1995 – Luani i Artë për arritje të jetës (Bienalja e 52-të e Filmit në Venecia)
2000 – David di Donatello për muzikën më të mirë me filmin “Canone inverso”
2007 – Çmimi Oscar për arritje të jetës
2016 – Oscar për kolonën zanore të “The Hateful Eight”
Kompozitori i jashtëzakonshëm u nda nga jeta në Romë më 6 korrik 2020, në moshën 91-vjeçare./Elida Buçpapaj
Komentet