VOAL – Aretha Louise Franklin lindi në Memphis më 25 mars 1942. Babai i saj është një predikues baptist, fama e të cilit arrin të gjitha kufijtë e Shteteve të Bashkuara. Bijtë e reverendit Franklin arsimuar me një kulturë të fortë fetare, por ai nuk mund të shmangë ndarjen nga gruaja e tij dhe nëna e Aretës, Barbara Siggers. Ndërsa djali i tij Vaughn qëndron me nënën e tij, Aretha (atëherë ishte gjashtë vjeçe) me motrat e saj Carolyn dhe Erma shkojnë për të jetuar në Detroit me babanë e saj, ku ajo rritet.
Motrat këndojnë në kishë ku babai mirëpret gati pesë mijë besnikë; Aretha gjithashtu luan piano gjatë shërbimeve fetare.
Këngëtarja e ardhshme mbetet dy herë shtatzënë: fëmija i parë Clarence lind kur Aretha është vetëm trembëdhjetë vjeçe; pastaj lind Edwardin, kur është pesëmbëdhjetë vjeçe.
Në lidhje me të ardhmen e saj Aretha Franklin ka ide të qarta dhe është e vendosur të hyjë në botën e muzikës një profesioniste: katërmbëdhjetë vjeçe regjistroi këngën e saj të parë për JVB/Battle Records. Në vitet pesëdhjetë ajo regjistroi pesë albume, edhe pse me pak sukses, të frymëzuara nga artistë si Mahalia Jackson, Clara Ward dhe mikja e familjes Dinah Washington.
Tregon pasion të fortë për muzikën kishëtare dhe paralel kendon në një klub xhazi në Detroit, duke u imponuar me zërin e saj të ri, të freskët, por të fortë, aq sa të arrijë një shkallë katër oktavësh. Zbulohet nga John Hammond, producent i regjistruar dhe talent-skaut. Në vitin 1960 Aretha Franklin nënshkruan një kontratë me Columbia Records, por repertori ekskluzivisht jazz që imponohet, e pengon disi.
Në vitet e hershme gjashtëdhjetë arriti të sjellë rreth 45 pjesë të suksesshme, përfshirë “Rock-a-bye Your Baby with a Dixie Melody”.
Në vitin 1962 ajo u martua me Ted White, i cili u bë menaxher i saj në Columbia Records.
Kaloi në Records Atlantik në vitin 1967, veprat e saj të reja i përkasin kategorisë soul, sa që në një kohë të shkurtër do të quhet “The Queen of Soul” .
Në sajë të famës ndërkombëtare, bëhet simbol i krenarisë për pakicat amerikanë me ngjyrë, sidomos me interpretimin e këngës “Respekt” nga Otis Redding, e cila u bë një himn i lëvizjeve të feministe dhe të drejtave civile.
Në këto vite Aretha Franklin dominon listat dhe fiton disa albume ari dhe platini.
Në vitin 1969 ai u nda nga Ted White.
Midis fundit të viteve gjashtëdhjetë dhe fillim të viteve shtatëdhjetë ka shumë albume që ngjiten në listat amerikane që shpesh përfundojnë në vendet e para. Zhanri varion nga muzika gospel (kishëtare) në blues, te muzika pop deri në psychedelic music dhe madje edhe rock and roll.
Të paharrueshme janë disa mbulesa të Beatles (Eleanor Rigby), The Band (pesha), Simon & Garfunkel (Ura mbi ujë trazuar), Sam Cooke dhe The Drifters. “Live at Fillmore West” e “Amazing Grace” janë dy nga albumet e saj më të njohura dhe më me ndikim.
Megjithë sukseset e mëdha jashtë shtetit, ajo kurrë nuk mori vendet e para në Listat britanike; arriti në vendin e katërt në vitin 1968 me versionin e saj të “Unë them një lutje të vogël” nga Burt Bacharach.
Përveç së përmendurës tashmë “Respekt” – Himni i saj – në mes sukseseve individuale të këtyre viteve Aretha Franklin përfshin “Chain of Fools”, “(You Make Me Feel Like) A Natural Woman”, “Think” e “Baby I Love You”.
Në fillim të viteve ’70 Aretha Franklin zgjedh të përdorë tingujt më të butë. Disko-muzika në zhvillim monopolizon tregun. Shitjet e regjistrimeve të saj si dhe miratimi i kritikëve fillojnë të bien.
Aretha Franklin ende përjeton një rilindje në vitet tetëdhjetë: përsëri në vëmendjen e publikut, duke marrë pjesë në filmin “The Blues Brothers” (1980, John Landis), i cili u bë një film kult. Nënshkruan kontratë për Arista Records dhe regjistron vetëm “United Together” e “Love All The Hurt Away”, kjo e fundit një duet me George Benson: Aretha kështu kthehet në krye të klasifikimeve, sidomos në vitin 1982 me albumin “Jump To It”..
Këndon “Freeway of Love” (këngë-valle) më 1985, dhe dueton në “Sisters Are Doing for Themselves” me Eurythmics; dueton në “The Knew You Were Waiting (For Me)” me George Michael, këngë që bëhet e dyta numër një në Amerikë.
Në Grammy të vitit 1998, duke zëvendësuar Luciano Pavarottin e sëmurë, ajo improvizoi një interpretim të “Nessun dorma” në tonalitetin origjinal dhe këndoi vargun e parë në italisht. Shfaqja e saj mbahet mend si një nga shfaqjet më të bukura të Grammy-it ndonjëherë.
Në vitin 2000 mori pjesë në vazhdim “Blues Brothers 2000 – Il mito continua”, duke interpretuar “Respekti”. Në vitet e fundit bashkëpunon me artistë të talentuar të R & B bashkëkohore, si Fantasia Barrino, Lauryn Hill dhe Mary J. Blige.
Më 20 janar 2009, ajo këndoi në Uashington në ceremoninë e inaugurimit të Presidentit të 44-të të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama, ku ai thotë, para televizionieve botërore: “Shteti i Miçiganit e ka shpallur zërin tënd një mrekulli të natyrës.”
Komentet