Nga citimi i veprës 1984 * e George Orwell se :”Kush kontrollon të shkuarën kontrollon të ardhmen” (“Who controls the past controls the future”), të kuptuarit e thënies ka nevojë për një mendim kritik dhe për një përkushtim filozofik që i duhen mësuar një debatuesi në Kuvend si dhe për të kuptuar se cilin krah zhvillimi ai/ajo përfaqëson apo sa i/e lirë, i/e nënshtruar, në ç’ aleanca si përfaqësues i popullit ai/ajo është dhe bën pjesë kur tashmë themi se jetojmë në një shoqëri vlerash demokratike mbi 30 vjeçare. A janë këta përfaqësues të zgjedhur prej popullit vigjilentë dhe a punojnë për të mirën e vendit dhe shoqërisë pa u bërë ende pjesëtar i Ferma e Kafshëve * (një tjetër vepër e Orwellit), ku realiteti dhe jeta e përditshme duan rezultatin dhe zgjidhjen e çështjeve më poshtë:
1- a është ndërtuar një botë dhe një shoqëri imagjinare në të cilën njerëzit jetojnë mes vuajtjes dhe frikës?
2- a ndikohen të gjithë qytetarët dhe a i mashtron ata një parti e vetme politike?
3- përse informacioni kontrollohet nga një grup njerëzish?
A i mishëron sot fatkeqësisht këto cilësi të transformimit demokracia shqiptare si pa u ndier prej Rilindjes Socialiste në mbylljen e tre mandateve të saj 2013-2025?
Por po ja lemë secilën pikë për zgjidhje një nxënësi/je shkolle që do të kishte marrë një rezultat të mirë nga testi i Pisas dhe që mundësisht për shembullin tonë krahasues të rridhte nga një familje me prindër që punojnë pandërprerë ndershmërisht në biznesin e tyre për të siguruar jetesën. Por si përballohen taksat, papunësia, mungesa e ujit dhe e energjisë, pamundësia e pushimeve verore apo dimërore e një vendi që “pushtohet” nga 10 milion turistë, me të afërm dhe bashkëmoshatarë që kanë shtegtuar nëpër botë duke përgjysmuar dhe mplakur popullsinë e vendit, me një vend ku drejtësia burgos pa prova liderin e opozitës dhe kthehet në armë për të goditur kundërshtarët, në një vend ku fjala e lirë dhe shtypi i lirë dhunohet, dhe me një shtet që jep lajme dhe ushqen me propagandë dhe ka forcën e ngritjes së komisione të posaçme politike për të luftuar “dizinformacionin”. Këto tregues janë të mjaftueshëm për formimin e një të riu dhe të reje shqiptare për të kuptuar se në çfarë realiteti jeton. Atëherë kush do ishte ai/ajo që t’i kishte thënë JO(!) këtij deformimi, këtij konformizmi të një individi që është produkti i tre mandateve të sundimit të elitës së Rilindjes Socialiste. Në qoftë se njerëzit ende nuk arrijnë ta dallojnë këtë mashtrim, këtë sundim dhe grabitje, atëherë nuk është më faji i atyre që “janë zgjedhur” për t’i udhëhequr. Ndërgjegjja qytetare ka përgjegjësitë e veta.
Përse ka rëndësi që shqiptarët dhe diaspora duhet ta kuptojnë qëllimin sot të qeverisjes që po sulet për një valë të re të marrjes së votave dhe për të qëndruar në pushtet? Përse po investohet kaq shumë edhe njëherë pas 11 vitesh dhe përse kjo ka lidhje edhe me takimin e Kotorrit?
Për të kuptuar lajmin në pak fjalë se gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor si; Mali i Zi (vendi pritës), Bosnje-Hercegovina, Kosova, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe Shqipëria mblidhen për “Një rajon, vizion i përbashkët” në takimin dyditor të Udhëheqësve Rajonalë të Planit të Rritjes së Ballkanit Perëndimor bashkë me partnerët e BE-së, komisioneri për Zgjerim Oliver Varhelyi dhe Ndihmës Sekretari i Shteteve të Bashkuara për Evropën dhe Euro-Azinë, James O’Brien ku në qendër është angazhimi për integrimin ekonomik rajonal, si dhe ndihma dhe rruga drejt BE-së.
Sikur të mos ishte kjo arsyeja që kryeministri shqiptar në qëndrimet e tij ka konceptet e veta kur kërkon që BE të hapë dyert për vendet e Ballkanit Perëndimor pa pritur që të zbatohen të gjitha reformat dhe shprehet se: “duhet të jemi pjesë e BE-së përpara se të zbatojmë të gjitha reformat për të parë se si zbatohet në praktikë dhe të përshtatemi më lehtë me tregun që i përkasim”, takimi i Kotorrit i bën të pa rëndësishme mesazhet dhe aty Rama lehtësisht shtyn propagandën ndërsa Agjencia Telegrafike Shqiptare bën atë që i urdhërohet me një “slide-show”, albumi fotografik i kryeministrit për t’u ndarë në rrjetet sociale. Aty, ai përzgjedh këndin pastrues mes pjesëmarrjes dhe më e rëndësishmja tek kjo është tërheqja e vëmendjes dhe vendosja e UNI-it mes shteteve të Ballkanit Perëndimor.
Në qoftë se paqja, dialogu dhe bashkëpunimi janë të rëndësishme për rajonin, në dyditorëshin e veprimtarisë dhe një thënie që ATSH-ja veçon nga fotoalbumi i Ramës që del si diçiturë dhe lexohet se: “për Shqipërinë nuk është e shkuara që duhet të kontrollojë të ardhmen, por e ardhmja duhet ta kontrollojë të shkuarën”.
Në mënyrën më të drejtpërdrejtë kjo përmbysje e origjinalit Orwell-ian “Kush kontrollon të shkuarën kontrollon të ardhmen”, nuk e bën interesant Ramën kur e kthen në të kundërtën. Përkundrazi ai përforcon qëllimin e mjeteve dhe të pushtetit. Me pushtetin dhe mundësisht “fitoren” një partiake, sundimi dhe korrupsioni instalohen si sistem. Por kjo përllogaritje nuk të shpie në BE, në sistemin politik pluralist dhe në formimin e shtetit të së drejtës. Rama ndoshta si autori i Manualeve të Akademisë Politike Socialiste do të duhet t’i sqarojë gjerë dhe gjatë edhe vijën e prerë që ndan krijimin mediokër dhe plagjiaturën nga prodhimtaria dhe fantazia zhvilluese e ideve për shoqërinë shqiptare. Si mund të kesh guximin dhe të shprehesh: -“…duhet të jemi pjesë e BE-së përpara se të zbatojmë të gjitha reformat…”.
Për ta sqaruar këtë justifikim teze dhe deliri se “e ardhmja duhet ta kontrollojë të shkuarën”, Ramës i duhet kujtuar pikërisht guri i ri kilometrik i pushtetit për 2025 e jo më 2030 që i ka vënë si qëllim vetes, BE-ja, si individ ai është protagonist dhe siç e ka vetë cilësuar përmbysës mbi 30 vjeçar dhe ka kapur pushtetin duke instaluar shkallën më të lartë të korrupsionit dhe përvetësimeve që elita e Rilindjes Socialiste po bën.
33 vite tranzicion kaq i ashpër, janë pikërisht e shkuara, ajo e shkuar nga e cila vështirë të distancohen dhe një e shkuar e çmuar për ta kontrolluar në një dorë të ardhmen.
Pra në 33 vite tranzicion në një kohë kur pjekuria politike shqiptare duhej të kishte krijuar një brez të ri të shëndoshë për t’i marrë në dorë fatet e vendit, në Shqipëri pikërisht etja për pushtet tregon se:- “Kush kontrollon të shkuarën kontrollon të ardhmen”.
Nuk gjendemi në lojëra fjalësh dhe në kushtet e pamundësisë të të menduarit. Logjika e thjeshtë të tregon se ku mund të rrëshqasë Shqipëria dhe se ku ndodhet sot Rama. Ku ndahet pushteti i tij nga rruga e lirisë duke kuptuar se: “Kush e kontrrollon me dorë të hekurt të tashmen, Ai/Ajo bën çfarë të dojë me të shkuarën dhe të ardhmen e qytetarëve dhe shtetasve që nuk reagojnë”.
Shqiptarët opozitarë, studentët, të papunët, të pastrehët dhe shoqëria civile po proteston sepse po e jeton varfërimin prej korrupsionit. Përditshmëria e ndërgjegjes qytetare mund të ndeshet dhe ta mundë një regjim të korruptuar dhe shtypës duke i dhënë shembujt mbi këtë rrethim që pushteti ka krijuar: 1- ndërtimin e një bote dhe shoqërie imagjinare në të cilën njerëzit jetojnë mes vuajtjes dhe frikës. 2- ku të gjithë qytetarët i mashtron një parti e vetme politike, dhe ku 3- informacioni kontrollohet nga një grup njerëzish.
_________
* Eric Arthur Blair, i njohur George Orwell (1903 – 1950) ishte një romancier, poet, eseist, gazetar dhe kritik anglez.
1984 dhe Ferma e Kafshëve shkruar fill pas LIIB u referuan gjatë këtij shënimi.
14 Maj, 2024
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)
Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)
Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)
L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)
Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)
Nuke dua te Merzit njeri.
Jasht paragjykimeve politike partiake
Rendesin e libraris apo binlotekes nuke e dine askush sa
Vec Ai qe lexon,studione,punonn per eksperimenti,krahasime.
Ne vitin 1984 Ra nje Debora e madhe asgje nuke shikoje vec debore,
rruget ne mes te qytetit te bllokuara.
Erdhi nje porosi mbyllen zyret I madh e I Vogel me lopata me pasture
Boren e bardh
mbi 1.5 e lartesi vend vende era kishte shtresuare deboren ne
2 m.Dolen njerz plote por shumica nuke kishin lopata.??
Nje pergjegjsi I thash a ka kryp tregtia..Per cla e done???
C’fare po thote fantazma.
Dikush tha Sa m.rruge duhet hap cdo person ?
Do te shkojm deri ne rrugen kombetare, d.m.th.. 90 km.???
I gjith ayteti punonte por rruga nuke u hape me dale nga qyteti.
Iishte koha qe kerkohesh ”kurban”,pushkatoheshin,burgoseshin njerz
Si armiq tradhtar popullit , partis, etj ???
Nje specialisti I coojn nje ”fjalet” KURE te shkrihet bora do japish ”llogari”??.
Pse??
Ai I kishte magazinat jasht qytetite,temperturat shkonin minus 15-20 grad Celsius, plus qe era Debora
mund ken thyer dritarte,dyerte ,mos qoft Edhe catite.
C’ te Bejn ??Ase tractor nuke e hape rrugen c Benin tre punters,roja,magazinjeri,administrata e
Vogel me me tre femra??
Pergjegjsia I faturohej drejtorite.I cili Ishta I pa fjqushem.
Me veshtersi nje dit u hap rfuga per kaluar nje kembesore.
Drejtori nje dit shef nje spravocnik-kshilluse” ovoshevodstvo”,
ne nje kapitull per rujatjen e hudhrave e qepujkave.
Standarti shtetit thoshte derer 1-2 grade MBI zero.
Po kusd e dine Sa ka qene naten???
C ‘bere drejtori specialist I kl. pare.merry disa qepujka e hudhra I
fute ne xhepe,e shkone laboratory.
Pregatit temostatin stufen e druve,(pjatat e f filtri etj),
qe ne raste se fiken dritate, te ndezin stufen..
Ne liber”udhzusi” shef qe ne koceket-hangaret- ku ruheshin qepujkat
jasht te varune ne strehet e catise ishin te varura qepujkate ,shikojn
ne hart ngjashmerin klimatike,pak a shume te dya zona malore.
konstaton se rajoni ku behen fjalet per ruajjtjen e qepujkes,ishte i njejte.
Pra sipas mendimit krahasuse edhe qepujkat,hudhrate nuke Jane demtuare.
Ne laboratory vazhdonte vrojtimi.
Fillimish cur u bene tre dite te gjtha farerat Krishine mbiree leshuane llastare,
Jashte vazhdonte paradoksi ”Kush e ka radhen”?gishte drejtohej nga
Specialist.shumica shprehnin keq ardhje,dikush ferkonte duarte.??
Pas nje jave rezutatet e analzave doli 100 % me fuqi mbirse.
Dikush kishte bere nje leter per kete gjendje te ”render”??
Por laboratory kishte certifikaten ”secrete”,.
Pra Libra,”kshillusi” ju erdhi ne ndihme,dhe doli e vertata teorikisht
Eksperimentalish dhe praktikisht.
Para bibloteka librarian duhet te jete ndofta aty after ku eshte bibloteka komberare
“Duhet nje biblotek ”kombetare” nderuniversitare’.
Kurd them”KOMBETARE”,nenkuptohet Shqiperia,Kosova Dardand,trojet shqiptare
Mal te zi, Serbia,luginen e presheves,,metvegje,bujanoc,preshev,maqedoni bytevi,
Janine,e kudos ne diaspora, ne menyre qe vdo liber,dokument te disponohet
ne te gjtha kto biloteka nga bibloteka kombetar,pamvarsishte se ndokujt nuke
i pelqen ne qendren boterore Manhattan esht nje biblotek gjigadne ne mbi 10.000
Metra katrore me park e lulishte bare-kafe,cepi i nje krahu ka biblotek per vendet
Sllave,poloni,rusi ,serbi e com.(aty ka Libra dhe per shqiperin ne gj.sllave).
Shume Bibloteka,spitale,kan pllaka,e mbishkrimet te sposorizusve ketu e
50-150 vjete me pare.
Mbi 100 binblotte kana 4 qytete new yorkut,brooklyn,bronx,qeens.
Dias shhme Kath me nje siperfaqe kosiderushme.orai esht 5-6 diet por ka
qde punojne nag ora 9am ne 9 pm.
“Se drite e diturise perpra do ma shpjer”
LE TE SHPRESOJM
Favenido SC
New York
March 6 2018
In memory
46 vjet me pare
Me 8 mars 1972 une me nje automobil ”zis” plot me paime
Laboratorik per laboratorin e pedologjise te Stacionit kerkimeve
shkencore te bujqesise (isha i pari drejtues st.bujq.v 71-73)
Me, Mr.Agr.Sadri Spend Metaliaj“Pergjegjsin i Grupit Studimit frutikilture prane
Nderm.bujqesor,kishte ngarkuare ne nje ” zuk” fidana fructose.Rruga Ishte bllokure,
ate Nate qendruam ne fush-arres, Bore, shume ftofte.
Shoferi ime nuke donete me u nise.
Degjova qe u nise Mr. Sadri Mentaliaj.
I them Shoferite u nise Shoku ime me” Zuke”,jo me ne me zise.??
U nisem i shikuem qe Ishte lidhur zuku me kavo pas nje makine madhe,
pas Pak e Shikum qe u shhkepute.
Ne shkuem per nje rruge kryesore. makina ngeli ase para ase prapa.
zhurme e madhe vinin shoferet e ,skodave,maunave ,cetaurve(qe punoni hid.)
“Ta hedhim ne lume makinen thonin”.
Jo , ju thashe ka 10 Miljon lek paime laboratorike (nuk mbaj mend shifer
kote se ato ,Na i kishte dhuruavre Institute i gjeologjise tirane,vetem me
leter inventari),nje gje per te qeshur,disa gjera te kustushme futem ne nje
dollap(se Ishta rrmuj Kish shim punter qe punonin).
cur kishte ardh puna me instaluar lavamanet se thahej cimentoja,
Ishin zemrure,me Zuni rrugen njeri i alarmuare,”ku Jane laavamanet??
Une qete u pergjigja,”po aty ne dollap Jane”.,,,
Me tete mars ne Oren 24( 12) te nates arritem ne qytetin”bajram cuurr”,
hoteel s’ kishte,Parking Jo.Makinen e afruem afer pallatit,shoferi u nise
heret e shoqerova deri ne agjesi,qe ti jepte flet udhtimi boshe.
Mr.Sadri Ishte treguar me i zgjuare. i ra rrouges gjate qafes malit,
vuajt kishte por Jo me u rrezikuare.
Deri sot nuke i kame then qe te kame daj(jemi nip e daj),vetem mos t’a
vej ne pozita se u be me
Poste kryeagronom Rrethit,shef i seksionit bujqesise ne komekzrrethit.drejtor SMT,
K/agr. e zv. drejtor ND.bujq.,Drejtor i drejtoris ujrave,kryetar Koop.bujq.Margegaj.