VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

MË 13 PRILL 2004 U NDA NGA JETA AKADEMIKU BEDRI DEDJA – MËSUES I MËSUESVE DHE PROFESOR I PROFESORËVE* Nga Prof. dr. NURI ABDIU

April 13, 2017

Më 13 prill 2004 u nda nga ne Akademiku Bedri Dedja, profesor, shkrimtar, psikolog, pedagog, historian i arsimit dhe historian e teoricien i letërsisë për fëmijë, publicist, Mjeshtër i Madh i Punës, laureat i Çmimit të Republikës, personalitet i shquar i kulturës sonë kombëtare, mendimtar dhe dijetar me një erudicion të gjerë shumëvlerësh, intelektual i formatit të madh shumëplanësh, përfaqësues i niveleve të larta të inteligjencës shqiptare.

Anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë që nga themelimi i saj në janar të vitit 1973, Prof. Bedri Dedja, paralelisht me krijimtarinë ka kryer edhe shumë funksione si : Dekan i parë i Fakultetit të Historisë dhe Filologjisë te U.T. (1954 – 1957), Drejtor i Institutit të Studimeve dhe Botimeve Shkollore dhe pastaj i Drejtorisë me të njëjtin emërtim (1965 – 1970), Z/Ministër i arsimit dhe kulturës (1970 – 1972), Sekretar Shkencor i Akademisë së Shkencave (1973 – 1975), profesor i psikologjisë në Universitet gjer më 1993, kur e nxorën në pension. Ka themeluar e drejtuar si kryeredaktor gazetën “Mësuesi” (1961 – 1965), revistën “Fatosi” (1959 – 1965), revistën “Arsimi popullor” (1961 – 1974). Ka më shumë se njëqind tituj librash të botuar, pa numëruar ato me bashkautorë. Bibliografia e tij e botuar përfshin mbi dymijë tituj.

Studime shkencore të Bedri Dedjes janë botuar në Kosovë, Amerikë, Francë, Çeki, Rusi, Rumani, Zvicër e Greqi. Ndërsa veprat për fëmijë i janë përkthyer në rusisht, greqisht, rumanisht, arabisht dhe në gjuhë kineze.

Ishte kryetar i Shoqatës Mbarëshqiptare të Psikologëve, Kryetar nderi i Shoqatës Mbarëshqiptare të shkrimtarëve për fëmijë dhe të rinj, Anëtar i Asamblesë së Lidhjes Botërore të Shkencave Psikologjike (IUPsys).

Vitet e fundit nga Qendra Ndërkombëtare e Biografive të Kembrixhit (IBC) i janë dhënë tre vlerësime ndërkombëtare: “Kush është kushi” (vëllimi 16) i shkrimtarëve dhe autorëve botërorë ;”Njeriu i vitit 1999 – 2000″ dhe një “Ndër shkrimtarët më të shquar të shek. XX”. Vepra e tij “Një udhëtim i rrezikshëm” ka marrë çmimin e IBBI-t për vitin 2000 (të Bordit Ndërkombëtar të Librit për fëmijë dhe të rinj). Dhe me rastin e 70-vjetorit të lindjes është dekoruar me titullin e lartë “Mjeshtër i Madh i Punës”.

Prof. Bedri Dedja, duke përballuar një punë të madhe, me aftësi të larta intelektuale dhe intuitë mjeshtërore ka krijuar vepra me rëndësi të madhe për historinë e kulturës dhe të shkencave pedagogjike e psikologjike shqiptare. Ai është autor dhe bashkautor i teksteve të pedagogjisë, i të gjitha teksteve të psikologjisë për shkollat e mesme dhe të larta, historisë së pedagogjisë, didaktikës, psikologjisë së personalitetit për kursin pasuniversitar, autor i psikologjisë sociale dhe psikologjisë sportive. Ka qënë redaktor përgjegjës dhe bashkautor i veprës madhore “Historia e arsimit shqiptar” (vëllimi i parë, nga lashtësia gjer më 1944).

Vepra të njohura të tij, si “Shënime mbi historinë e mendimit pedagogjik shqiptar” (1972), “Drejt enigmave të psikikës” (1989), “Mbi rrugët e perfeksionimit të sistemit të sotëm të edukatës familjare” (1966), “Studime për problemin e metodave të dhënies së mësimit” (1983), “Tradita e probleme të letërsisë shqipe për fëmijë” (1972), “Shkrime mbi letërsinë për fëmijë”, janë kontribut I shquar në shkencën tonë, veçmas traktati “Sekreti i talentit” (1998), i cili nga akademiku Rexhep Qosja dhe akademiku Pajazit Nushi është cilësuar si “një vepër e mrekullueshme”.

Vepra traktat, Sekreti i talentit, është një arritje e re në krijimtarinë e autorit, një vepër dinjitoze, e veçantë në llojin e vet, me një temë të madhe të kohës. Në të vihet theksi te psikologjia e krijimtarisë. Autori mendonte se kjo vepër, fillimisht është konceptuar më shumë si një punim letrar – psikologjik, sesa si një punim rigorozisht shkencor; kurse ne do të thonim se ai ka dalë një punim i mirëfilltë shkencor, që nuk u drejtohet vetëm shkencëtarëve. Ky traktat i drejtohet një auditori të gjerë dhe është i kuptueshëm njëlloj, si për psikologët, ashtu edhe për prindërit, mësuesit, artistët, studentët dhe për çdo lexues tjetër.

Traktati mbështetet në të dhëna shumë të pasura dhe përshkohet nga fryma e pluralizmit shkencor. Në mënyrë të veçantë duhet theksuar se ai është rezultat i një pune pasionante prej disa dekadash, rezultat i kërkimeve, hulumtimeve, meditimeve, vëzhgimeve dhe eksperimenteve të bëra nga autori, në shkolla në vitet 70. Gjithë pasurinë shkencore e letrare për talentin, autori më herët, e ka referuar në sesione e konferenca shkencore si dhe e ka përfshirë në botime të pjesshme.

“Sekreti i talentit” lexohet me ëndje të madhe, me një frymë, siç i thonë, pasi të josh, të mbërthen, jo vetëm me përmbajtjen e problemet shumë interesante që autori i trajton me profesionalizëm të lartë dhe përkushtim shkencor, po edhe për mesazhin, informacionin e pasur e të freskët shkencor që na përcjell; për mënyrën tërheqëse të paraqitjes së këtij informacioni; për ngjizjen e njohurive psikologjike me ato letrare dhe për modalitetet e krijuara mjeshtërisht e me nivel artistik.

Autori, prej kohësh i njohur si psikolog i shquar, “…, primar i psikologjisë dhe i disiplinave të shumta psikologjike e pedagogjike”1 siç e ka karakterizuar shoku dhe bashkëpunëtori i tij, akademiku i shquar Hamit Beqja, nëpërmjet kësaj vepre u përcjell lexuesve, si të thuash ajkën, tharmin e mendimeve dhe përfundimeve të personaliteteve shumë të njohur shkencorë e letrarë (kryesisht të filozofëve, psikologëve, sociologëve, shkrimtarëve, biologëve, strategëve, kompozitorëve, piktorëve e skulptorëve, antropologëve, etj) për problemet që lidhen me aftësitë, talentet dhe gjeninë. Dhe ky tharm nuk është një pasqyrim mekanik enciklopedik, por një filtrim dhe përpunim përmes ndërgjegjes dhe pikëpamjeve origjinale të autorit.

Kjo është arsyeja që këtë vepër ne e konsiderojmë me vlera të theksuara njohëse, e cila njëkohësisht, do të luajë një rol të madh, jo vetëm në kualifikimin shkencor psikologjik, po edhe në edukimin, në zgjerimin e kulturës së masës së lexuesve, e veçmas të pedagogëve të psikologjisë, pedagogjisë, filozofisë, sociologjisë, etj., si dhe të studentëve të këtyre degëve.

“Sekreti i talentit”, duke u shprehur në mënyrë figurative, është një pasqyrë, në të cilën prindërit është mirë të shihen sa më shpesh. Po kështu në këtë pasqyrë duhet ta shohin veten talentet e rinj.

Përveç të tjerave, Akademiku Bedri Dedja ka dhënë një kontribut të shquar edhe për të bërë të njohur në rrethet shkencore të të gjitha trevave shqiptare dhe atyre ndërkombëtare, ecurinë e zhvillimit dhe të arritjeve të shkencës shqiptare nga fusha e psikologjisë, pedagogjisë dhe letërsisë për fëmijë. Ai, që në moshë 27-vjeçare ka marrë pjesë në tubime shkencore botërore dhe ka thënë me dinjitet fjalën shkencore të tij, fjalën e mençur në emër të shkencës së vendit të tij. Kështu, Prof. Bedriu në korrik të vitit 1957, në takimin ndërkombëtar të udhëheqësve të organizatave të fëmijëve me pjesëmarrjen e përfaqësuesve nga 131 vende të botës, mbajti në Moskë referatin e parë “Aspekte psikologjike të edukimit të fëmijëve përmes punës dhe lodrave”, i cili u vlerësua shumë dhe u duartrokit gjatë. Ky referat shkencor u botua në korrik të atij viti në faqen e parë të organit pedagogjik “Uçitelskaja gazeta”, një gazetë prestigjoze e ish Bashkimit Sovjetik. Në takimin ndërkombëtar të Festivalit Botëror të Helsinkit, që u bë më 1962, mbajti kumtesën “Psikologjia e fëmijëve dhe edukata bashkëkohore”. Në Kongresin IV Europian të Psikologjisë në Athinë, në korrik 1995, mbajti kumtesën “Hope revolucionare në zhvillimin e mendimit psikologjik shqiptar në më shumë se njëzet e pesë shekuj”. Përmbledhja e kësaj kumtese është botuar në librin voluminoz të këtij Kongresi krahas me ato të dhjetra psikologëve nga mbarë bota.

Në Kongresin VI Europian të Psikologjisë, që u mbajt në Romë në vitin 1999, Prof. Dedja mbajti referatin “Psikologjia e luftës dhe e paqes”, nëpërmjet të cilit solli argumente të shumta, që i bënë të “dorëzoheshin” psikologët serbë nga Novi Sadi, lidhur me krimet e serbëve në Kosovë dhe pikëpamjet antishqiptare të psikologjisë sociale serbe. Përveç referatit të sipërm, Prof. Bedriu paraqiti në këtë Kongres edhe kumtesën “Pasqyrimi i zhvillimeve demokratike dhe i tranzicionit në psikologjinë e popullit shqiptar”. Vlen të përmendet se në pamundësi për të marrë pjesë, ai ka dërguar kumtesat e tij dhe në disa Kogrese të tjera ndërkombëtare, ku ka qenë i ftuar për të referuar, si në Kongresin XXVI botëror të psikologjisë, që u mbajt në Mont – Real (Kanada), në korrik 1996, ka dërguar kumtesën titulluar “Psikologjia shoqërore – detyrë e studimeve të kohës” dhe në Kongresin e XXVII botëror të psikologjisë që u mbajt në Stokholm në vitin 2000, dërgoi kumtesën titulluar “Rreth metodave eksperimentale social-psikologjike”.

Bedri Dedja, me cilësinë e Presidentit të Shoqatës Mbarëshqiptare të Psikologëve dhe me aftësitë e këmbënguljen e tij, duke patur dhe mbështetjen e Presidentit të Lidhjes Botërore të Shkencave Psikologjike, Profesorit gjerman Kurt Pavlik e të udhëheqësve të tjerë të shoqatave europiane të psikologëve, bëri të mundur që Shoqata jonë të pranohet anëtare e Lidhjes Botërore të Shkencave Psikologjike e (IUPsys-it më 1996 dhe në Shoqatën Europiane të Psikologjisë (UEFPA) më 1999).

Ka edhe shumë të veçanta të tjera që i karakterizojnë punimet e Bedri Dedjes, të cilat e përforcojnë më tej atë mendim të përgjithshëm, që e kanë shprehur shumë studiues, jo vetëm këtu në Shqipëri, po edhe jashtë kufijve tanë, se një ndër veçoritë e personalitetit të profesorit Bedri Dedja, me të cilën na njohin punimet e shumta të tij, është sinkretizimi, mpleksja e shkencëtarit me shkrimtarin, që mjeshtërisht ka mundur të latojë psikologjinë e përgjithshme me degët e tjera të saj, veçmas me atë të krijimtarisë, të psikologjisë sociale, psikologjisë sportive, të gjendjeve të ndryshuara të vetëdijes dhe të disa dukurive parapsikologjike, etj., etj.,të trajtuara sidomos në veprën e tij “Drejt enigmave të psikikës së njeriut”, botuar më 1980, duke shfrytëzuar si katalizator për këtë edhe psikologjinë zbavitëse. Dhe të gjitha këto jepen me një gjuhë të pasur e të qartë ku spikat shprehja e bukur e Bedri Dedjes e ngritur në art.

Të vështruara në tërësinë e tyre, veprat, tekstet dhe studimet e Prof. Bedriut shquhen për trajtimin dhe interpretimin me nivel të lartë shkencor, mbi bazën e arritjeve të psikologjisë së kohës; shquhen dhe për frymën e thellë kombëtare.

Profesor Bedri Dedja, si dijetar me erudicion të gjerë, duke shfrytëzuar në mënyrë krijuese trashëgiminë psikologjike, pedagogjike dhe letrare të shkencëtarëve, akademikëve, profesorëve, mësuesve dhe të kritikëve e historianëve, u bë vet mësues i mësuesve, profesor e udhëheqës i shumë profesorëve, shkencëtarëve dhe shkrimtarëve për fëmijë.

–

Fjala e mbajtur në simpoziumin e organizuar me rastin e 5 vjetorit të vdekjes së Akademikut Bedri Dedja

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Më 6 maj 1758 lindi Maximilien de Robespierre, një nga figurat më të shquara të Revolucionit Francez

Maximilien François Marie Isidore de Robespierre (6 maj 1758 – 28 korrik 1794) është një nga figurat me te njohura dhe me te ndikuese te Revolucionit Francez. Ai, për një kohe te gjate, morri drejtimin e Komitetit te Sigurisë Shtetërore dhe ishte pjesëmarrës ne periudhën e Revolucionit te njohur si “Shiu i Terrorit”, i cili mbaroi me arrestimin dhe ekzekutimin e tij më 1794.

Robespierre u ndikua nga filozofet e shekullit te XVIII si Jean-Jacques Rousseau dhe Montesquieu. Ai ishte një mbështetës i krahut te majte te borgjezisë. Ai përshkruhet si një njeri me fizik normal dhe qe nuk i kushtonte rendësi paraqitjes se tij fizike dhe çështjeve te tij personale. Mbështetësit e tij e thërrisnin “I Pakorruptueshmi” kurse kundërshtaret e tij e quanin si “Tiran” si nënshkrues te diktaturës (diktatura e gjakderdhjes).

Jeta e hershme

Maximilien de Robespierre (Maksimilien dë Robespier ) u lind ne Arras, France. Origjina e familjes se tij mund te gjendet ne shekullin e XII, ne Picardy, Francën Veriore ; disa nga paraardhësit e tij ne linjën mashkullore ishin notere ne fshatin e vogël te Carvin afër Arrasit nga fillimi i shekullit te XVII. Një tjetër hipoteze është se ai ka prejardhje nga Irlanda, dhe pretendohet se mbiemri i tij te jete “Robert Speirs”. Lewes, Hamel, Michelet, Lamartine dhe Belloc e kishin cituar këtë teori edhe pse ka shume pak fakte ku ata mbështeten.

Gjyshi i tij, Maximilien de Robespierre, e shpalli veten ne Arras si avokat. Babai i tij, Maximilien Barthélémy François de Robespierre, gjithashtu një avokat ne Këshillin e Artois ishte martuar me Jacqueline Marguerite Carrault, e bija e një birreberesi, ne 1758. Maximilien ishte me i madhi i kater fëmijëve te lindur midis martesës se tyre- vëllezërit dhe motrat e tij ishin Charlotte, Henriette dhe Augustin. Për ta fshehur këtë fakt sa me shume qe te mundej, ndërsa babai dhe mamaja e tij bene një martese te shpejte (te cilën gjyshi i tij refuzoi ta pranonte). Ne 1764, Madame de Robespierre vdiq gjate një lindje. Burri i saj u largua nga Arras, dhe shëtiti rreth Evropës deri sa vdiq ne Mynih ne 1777, duke i lëne fëmijët te rriteshin nga gjyshërit e tyre dhe tezet.

Maximilien ndoqi kolegjin (shkollën e mesme) te Arras kur ishte tete vjeç, ndërsa zotëronte te lexuarin e te shkruarin. Ne tetor te vitit 1769, me një rekomandim nga peshkopi, ai ndoqi shkollën Lycée Louis-le-Grand ne Paris. Këtu ai mësoi te admironte figurën e Republikës se Romes dhe figurave si Ciceroni, Cato dhe te tjerë. Disa nga shokët e tij te klasës ishin Camille Desmoulins dhe Stanislas Fréron. Ai gjithashtu ishte njohur me Rosseaun gjate kësaj kohe dhe morri shume nga parimet e tij. Ai gjithashtu ngjalli interes. Interesi mbi Robespierre u rrit sepse ai ishte i virtytshëm, nje njeri qe rri vetëm ne prani te ndërgjegjes se tij.

Vetëm pak kohe pas kurorëzimit Luigji XVI ai vizitoi kolegjin Louis-le-Grand. Robespierre, atëherë 17 vjeç, ishte zgjedhur nga 500 nxënës për te mbajtur një fjalim qe t’i uronte mirëseardhjen mbretit; si një student me shume trofe, zgjedhja kishte qene e menjëhershme. Ne ditën e fjalimit, Robespierre dhe turma e priti mbretin dhe mbretëreshën për disa ore ne shi. Gjate mbërritjes, çifti mbretëror qëndroi ne karocen e tyre te udhëtimit për ceremoninë dhe u larguan menjëherë pas saj. Robespierre do te ishte një nga ata qe do te kërkonin vdekjen e mbretit.

Politikat e hershme

Pasi kishte përfunduar studimet e tij mbi ligjet, Robespierre u pranua si pjese e klubit avokateve te Arrasit. Kryepeshkopi i Arrasit, Louis François Marc Hilaire de Conzié, e emëroi atë si gjykatesin mbi krimet ne Dioqezën e Arrasit ne Mars 1782. Ky emërim nuk e pengoi atë te ishte pjese e klubit te avokateve te Arrasit. Ai u be shpejt një avokat i suksesshëm dhe zgjodhi si parim te tij përfaqësimin e te varfërve. Gjate seancave gjyqësore ai ishte i njohur si mbrojtës i idealeve te paqes dhe te drejtave te njeriut d.m.th klientëve te tij. Me vone ne karrierën e tij ai lexoi shume dhe shume I interesuar për shoqërinë ne përgjithësi, një nga shkrimtaret me te mire dhe një nga te rinjtë me te njohur te Arrasit.

Ne shtator 1783, ai ishte zgjedhur si anëtar i akademisë se Arrasit, ne takime te cilat ai shkonte rregullisht. Ne 1784, ai fitoi një medalje nga akademia e Mertz për esenë e tij për pyetjen se a duhet te ndajnë dënimin dhe te afërmit e një krimineli te dënuar me te. Ai dhe Pierre Louis de Lacretelle, një avokat dhe gjykatës ne Paris, e ndanë çmimin bashke. Shume nga esetë e tij qe e pasuan këtë te fundit ishin me pak te suksesshme, por këto nuk patën shume rendësi sepse ai ishte i njohur ne letërsinë dhe shoqërinë muziore te Arrasit, te njohur si “Rosatia”, ne te cilin ndodhej edhe Lazare Carnot, qe do te ishte kolegu i tij ne Komitetin e Sigurisë se Përgjithshme.

Ne 1788, ai morri pjese ne një diskutim se si qeveritë provinciale te Francës duhet te zgjidheshin, duke treguar qarte dhe me force ne Addresse à la nation artésienne se n.q.s do te zbatohej përsëri mënyra e votimit nga anëtaret e provincave, shtersat nuk do te përfaqësonin me popullin e Francës. Ka mundësi qe ai e ka thëne këtë gjë qe te kishte mundësi te merrte pjese ne punimet e saj dhe kështu te ndërhytë duke ndryshuar politikat e monarkisë. Mbreti Luigji XVI me vone shapalli zgjedhje te reja për te gjitha provincat duke i lejuar ne këtë mënyre Robespierre te behej deputet për shtresën e trete. Edhe pse anëtaret e bashkisë ishin zgjedhur Robespierre me sukses u zgjodh midis tyre. Ne asamblenë e bailliage , konkurrenca ishte e madhe por Robespierre kishte filluar te merrte pike me politiken e ndjekur ne Arras 1779. Me këtë ai siguroi mbështetjen e zgjedhësve vendas edhe pse tridhjet dhe relativisht te varfër dhe humbja e përkrahjes ai ishte zgjedhur deputet i peste i shtereses se trete te Artois. Kur Robespierre arriti ne Versaje, ai ishte relativisht i panjohur, por ai shpejt u be pjese e Asamblesë se Përgjithshme qe me vone u kthye ne Asamble Kushtetuese.

Ndërsa Asambleja Kushtetuese po merrej me krijimin e një kushtetute te re, Robespierre u kthye qe nga asambleja e avokateve provinciale dhe borgjezisë se pasur tek njerëzit e Parisit. Ai ishte një folës i shpeshte i Asamblesë Kushtetuese ; ai hodhi shume ide te reja për Deklaratën e te Drejtave te Njeriut dhe për Provincat Kushtetuese ; gjithmonë me një sukës te madh. Ai ishte i njohur si Pétion de Villeneuve i dyti dhe një lider i trupit te vogël te ekstremisteve te majte ; “30 zerat” siç Mirabeau i quante shpesh ata.

Robespierre shpejt u përfshi ne Shoqërinë e Shokëve te Kushtetutës, e njohur zakonisht si Klubi i Jakobinëve. Fillimisht ky grup ishte i përberë nga anëtare te erdhur nga Brittany. Pasi Asambleja u zhvendos ne Paris, klubi filloi te pranonte një sere borgjezesh parizinesh ne anëtarësinë e tij. Ndërsa koha ecte shume nga artizanatet inteligjente dhe tregtaret e vegjël u bene pjese e këtij klubi. Ne rradhet e këtyre njerëzve, Robespierre fitoi simpati jo te vogël. Ndërsa borgjezia e pasur e Parisit dhe deputetet e krahut te djathte po përjetonin sukës nga klubi i 1789, ndikimi mbi liderat e vjetër te Jakobineve, si Barnave, Duport, Alexandre de Lameth u zvogëlua. Kur ata te shqetësuar për përparimin e Revolucionit, themeluan klubin e Feuillants ne 1791, te majtët, duke përfshire Robespierre dhe shokët e tij, mbizotëruan ne grup.

Ne 15 maj 1791, Robespierre propozoi qe asnjë deputet qe ulej ne Kuvend nuk mund te ulej ne Asamble, i vetmi propozim i tij i pranuar nga kjo Asamble. Përleshja ne 20 qershor, dhe pas kësaj arrestimi i Luigjit te XVI dhe i familjes se tij ne Versajë qe përfundoi duke vetëshpallur Robespierre ne grupin e Jakobineve, “ni monarchiste ni républicain” (as monarkist as republikan). Por kjo nuk ishte e pazakonte; shume pak ne këtë pike u pranuan si republikane.

Pas masakrës te Kampit te Marsit ne 17 korrik 1791, duke dëshiruar te ishte me afër me Asamblenë dhe Jakobinët, ai u zhvendos tek shtëpia e Maurice Duplay, një mobilier qe jetonte ne Rue Saint-Honoré dhe një admirues i flkte i Robespierre. Robespierre jetoi atje (përjashtohen vetëm dy periudha te shkurtra largimi) deri ne vdekjen e tij. Ne fakt, ne baze te disa burimeve, duke përfshire doktorin Souberbielle, Vilate, një anëtar jurie i Gjyqit Revolucionar, dhe me e reja nga vajzat e te zotit te shpise (qe me vone do te martohej me Philippe Le Bas nga Komiteti i Sigurisë se Përgjithshme), u fejua me vajzën me te re te te zotit te shtepise, Éléonore Duplay.

Ne 30 shtator, kur Asambleja Kushtetuese u shpërnda, kurorëzuan Pétion dhe Robespierre si dy patriote te pakorruptuar me qellim qe te tregohej pastërtia e parimeve te tyre., te mënyrës modeste se si ata jetonin dhe për refuzimin e ryshfeteve te ndryshme.

Me shpërndarjen e Asamblesë ai u kthye për një vizite te shkurtër ne Arras, ku u prit ne mënyre madhështore. Ne nëntor u kthye ne Paris për t’u vendosur ne pozicionin e Prokurorit Publik te Parisit. Wikipedia

Më 25 prill 1507 hartografi gjeman Martin Waldseemuller përdor për herë të parë emrin Amerikë.

Martin Waldseemuller

 

1507 – Hartografi gjeman Martin Waldseemuller përdor për here të parë emrin Amerikë. Në librin e tij, “Cosmographiae Introductio”, ai shkroi: “Duke qenë se Evropa dhe Azia kanë emra femrash, unë nuk shoh ndonjë arsye pse kjo pjesë e kontinentit të ri të mos quhet Amerigo apo Amerikë, emri i zbuluesit të saj, Amerigo Vespucci”. Duket se Waldseemuller ende nuk kishte dëgjuar për zbulimin e Kolombit. Dhe kështu, hartografi gjerman shtypi një mijë harta me emrin Amerige për atë pjesë të botës që sot quhet Amerika e Jugut; më pas e gjithë Hemisfera Perëndimore do të quhej Amerige.

Martin Waldseemüller, latinizuar si Martinus Ilacomylus ose Hylacomylus (11 shtator 1470 – 16 mars 1521), ishte një hartograf dhe humanist gjerman. Ai ishte i pari, në marrëveshje me Matthias Ringmann, që përdori emrin “America” ​​për nder të Amerigo Vespucci në punimin e tij Universalis Cosmographia të 25 prillit 1507.

 

Waldseemüller lindi (sipas Enciklopedisë Katolike) në Wolfenweiler afër Freiburg im Breisgau. Burime të tjera tregojnë qytetin e Radolfzellit si vendlindjen e tij, por në arkivat e qytetit të këtij qyteti nuk ka asnjë dokument që lidhet me lindjen e tij; me sa duket ishte vendlindja e nënës. Nga viti 1490 ai studioi në Universitetin e Freiburg im Breisgau. Në vitin 1507 ai punoi në Saint-Dié në Lorraine dhe këtu, në emër të René II, Duka i Lorenës, ai krijoi një glob dhe një hartë botërore me përmasa 34,2 x 18 cm të quajtur Planisfera Waldseemüller dhe Ringmann.Wikipedia

Sali Çekaj, aktivist dhe ushtarak, Hero i Kosovës, shqiptar nga Kosova- Nga SAIM TAHIRAJ, Zvicër

Sali Çekaj lindi më 22 qershor 1956 Broliq-Pejë 19 prill 1999 Koshare – aktivist dhe ushtarak, Hero i Kosovës, shqiptar nga Kosova.
Te flasësh për figurën e Sali Qekut është një nder i madhe, por është edhe një përgjegjësi e madhe, sepse kemi te bëjmë me një nder figurat me te mëdha te kombit në historinë me te re te Kosovës.
Aj ishte një figurë poliedrike, shume dimensionale e cila ngërthen në vete te gjitha ato veti që rralle here në histori mund te i gjeje te kompletuar te një personalitet udheqes te cilin e bëjnë te pranueshëm për te gjitha shtresat e shoqërisë. Te Sali Qeku gjeje vetit e burrërisë tipike shqiptare, trimerin, bujarin, besnikërinë, dashurin ndaj familejes dhe shokëve. Te Sali Qeku gjeje juristin, politikanin, oficerin, guerilin dhe intelektualin e madh i cili diti në mënyrën me unikate që te gjitha te i fus në shërbim te çështjes madhore kombëtare. Figura e ti ka nevoje për një studim te mirëfillte shkencore adekuat, e cila do ta zbërthej nga tere kompleksiviteti i saje dhe te dali në pah e gjithë e verteta te cilën e ka mboluar pluheri i harresës nga injoranca e elitës totalitare bolshevike. E tera kjo behet me te vetmin qëllim që te i vazhdohet jeta gënjeshtrës se madhe historike, e cila u ndertue nga hajnat e historisë mbi te cilën ndërtuan karrierën e tyre politike dhe sote qëndrojnë në majat e pushtetit në Kosove.
Aktivitetin patriotik Sali Qeku e filloj me 1981 ku demonstratat masive gjithëpopullore e gjejnë në mesin e tyre. Ndryshimet e mëdha politike te viteve te 1990 e gjejnë në krye te udhëheqjes politike në komunën e Deçanit. Aj vihet në balle tete gjitha kërkesave gjithpopullore te kohës, sichishin protestat tubimet dhe marshimet drejt Prishtinës në përkrahje te minatorëve te Trepçës.
Aj doli haptas në përkrahje te tyre në emër te te gjitha strukturave udhëheqjes se komunës se Deçanit. Ishte në balle te luftës politike kundër ndryshimeve kushtetuese, dorëzimit masiv te librezave te LKJ e cila filloj pikërisht në gjykatën komunale ku e kishte bazën. Jo rastësisht kjo gjykatë u quajt çerdhe e nacionalizmit shqiptar nga UDB. Ishte njëri nder themeluesit e LDK dhe pluralizmit në Deçan, ishte edhe kryetar KKPP. Ishte njëri nder hartuesit kryesor te statutit komunal në bazë te kushtetutës se Kaçanikut. Te gjitha këto aktivitete dhe shume te tjera, Sali Qekun e vejnë në shënjestër te UDB te cilët e gjurmojnë hap pas hapi edhe një dite vërsulen për ta arrestuar, por fale gjeturis se ti dhe disa shokëve aj arriti te ju shpëtoj dhe arratiset në Gjermani. Menjëherë pas arritjes në Gjermani aj vazhdon aktivitetin e ti politik pranë degës së LDK. Krahas saj edhe atë ushtarak pranë M.M.R.K.
Pas një marrëveshje në mes te udheqjes se Shqipërisë dhe asaj te Kosovës për stërvitje ushtarake te te rinjeve nga Kosova dhe trevat shqiptare Sali Qekun e gjejmë nder te paret në këto stërvitje, edhe pse aj kishte njohuri te mjafuteshme profesionale sepse ishte oficer rezervë. Qëllimi i ti ishte që krahas stërvitjeve taktiko fizike te nihej për se afërmi me te gjithë shokët me te cilët me vone do te bëheshin bartësit kryesor te ngjarjeve te mëdha që ndodhen në Kosovë, që nga sulmet e para guerile e gjere ke lufta e hapur. Te dy grupet, tash me te njohura për opinionin shqiptar si grupi i pare në përbërje te te cilit ishin heronjet e kombit Sali Qeku, Zahir Pajaziti dhe Ahmet Hoxha dhe grupi i dyte që në mes kishte edhe heronjet Adem Jashari, Ilaz Kodra dhe te tjer, ishin edhe do te mbeten bazamenti kryesor mbi te cilën u ndërtua e gjithë ajo që quhet luftë e armatosur.
Fillimi i saj ishte në dhjetor te 1991 kur këta trima te armatosur gjere në dhembe thyen kufirin Shqiptaro-Shqiptar dhe nen komandën e Sali Qekut u futen në Kosove duke u shpërndare në te gjitha trevat Shqiptare edhe kështu filluan luftën e armatosur për te mos e ndalur deri në qlirimin definitiv te vendit. E tera kjo ngjarje që nga Shqipëria e gjer sa përfundoj ishte nen komandën e Sali Qekut. E theme ketë argument për te vërtetuar me fakte konkrete një te vërtete shum te madhe mbi te cilën do te ndërtohet e gjithë e vërteta historike për luftën në Kosove. Këta ishin nismëtaret e pare te luftës në Kosove dhe Sali Qeku ishte komandanti i pare i kësaj nisme i cili nuk e ndali kurrë deri në renjen e ti heroike si komandant në koshare. Te gjitha aksionet guerile që u kryhen në Kosove u kryen nga këta trima te udhequr dhe koordinuar nga tre kolosët Sali Qeku, Adem Jashari dhe Zahir Pajaziti. Q`do veprimtari politiko ushtarake që ndodhi në Dukagjinin në këto periudha kohore është e lidhur ngushtë me emrin e Sali Qekut. Sa do që elita e kuqe panslaviste tenton ta eliminoj ketë figurë te madhe prej nacional demokrati, nga historia ma e re e Kosovës, ajo ngritët edhe rritet edhe me madhështore, me fitimtare duke u shtrire dhe përqafuar në tere hapësirën Shqiptare dhe behet figura me e dashur, me çmuar dhe ma e respektuar e kohës.
Pas gjithë këtyre aktiviteteve politiko-ushtarake në Dukagjin edhe me gjere Sali Qekun lufta e hapur e gjene në majat e organizimit ushtarak pran MMRK te udhequr nga Ahmet Krasniqi. Sali Qeku se bashku me shok vuri bazat e para te keti organizimi në Dukagjin. Nga prilli i 1998 aj se bashku me Rrustem Bruqin, Adem Ukhagjen e shume shoke te tjerë shtrinë ketë organizim në shume territore te Dukagjinit ku me vone do te vendoset shtabi me te tri brigadat operative 131, 133,134 te komanduar nga komandat Tahir Zemaj. Baza në tropoj për shpërndamjen e armatimit, via e funizimit përmes vokshit që komandohej nga komandant Guri-Adem Ukhagja, baza në shkollën e viqidolit ku vendos komanda e udhequr nga Tahir Zema, mbi 100 Ushtar që Rrustem Bruqi me shoke i solen nga Kosova në Shqipëri me te cilët u formuan këto tri brigada operative, via e furnizimit nga shtetet premdimore ishin rezultat i punës se Sali Qekut me shok. Pas futjes se njësive operative në Kosove nen komandën te Tahir Zemes Saili Qeku pati rol kyqe në komandën e keti shtabi aj ishte edhe komandant i brigadës 134. Këto njësi operative patën një mori suksesesh në disa bedeja si ajo e Llukës dhe ajo e Logjes në te cilën ra heroikisht bashkëpunëtori dhe bashkideatori me i ngushtë i Saliut Rrustem Bruqi. Krahas këtyre sukseseve ata patën edhe shume pengesa serioze nga i ashtuquajturi SHPUQK. Edhe pse në mes te MMRK dhe SHPUQK u arrit një marrëveshje në Oslo, SHPUQK kurrë nuk e respektoj atë. Aj në vazhdimësi I sabotoj dhe ju solli pengesa me serioze në teren. Ata arritën deri në aktin me te shëmtuar te histories duke bere atë në kryeqendern e Shqiptaries Tiran, vranë ministrin e mbrojtjes kolonel Ahmet Krasniqin. Historia po përsëritet si në luftën e dyte botërore dhe pas saj. Komunistet Shqiptar te dirigjuar nga ideologët bolshevik panslavist, Dushan Mugosha, Milladin Popovici, prishen marrëveshjen e Mukjes në Shqipëri dhe filluan likuidimin e elitës nacionaliste Shqiptare në te dy anët e kufirit e cila vazhdoj deri në ditët e sotme. Në Tiran ndodhi vazhdimsija, Mugoshet dhe Popovicet e rinje tradhtuan marrëveshjen e Oslos dhe filluan likuidimet ndaj udheqjes institucionale. Ata nuk mund ta shihnin në krye te ushtries se Kosovës një bire te familjes nacionaliste, një nip te nacionalistit Aziz Zhilivoda, një nxënës te ideologut te madh nacional-demokrat Metush Krasniqit.
Prandaj duhet përdorur strategjia e njohur bolshevike, pastrim kokash te mëdha që nesër rruga drejt pushtetit te jetë pa pengesa. Dhe kjo ndodhi, filloj me Ahmet Krasniqin dhe përfundoj me Isuf Haklin. Këtu ngjarjet morën tatepjeten, Sali Qeku i përjetoj shum rand, ati ja gjymtuan pjesët kryesore te trupit dhe kështu i plagosur shum rend vazhdoj rrugën drejt kosharas i cili se bashku me Agim Ramadanin ishin ideologët dhe zbatuesit kryesor te ngjarjes se madhe historike te pastrimit te kufirit Shqiptaro-Shqiptar deri në renjen e tyre heroike në fushën e nderit te cilët ranë për te mos vdekur kurrë edhe kështu u bene gurthemel i fort i përmotshëm i shtetit te Kosovës.
Saim Tahiraj, Zvicer

Myzafere Hatipi, ndër të parat mësuese që erdhi në Kosovë

Mësuesinë e nisi në Tepelenë, e vazhdoi në Tiranë e në Shkodër, në Korishë, në Prizren e në Gjakovë, e përmbylli në Prishtinë. Bëri shkollë në Institutin “Nana Mbretneshë” të Tiranës dhe la gjurmë në arsimin shqiptar.

Po e kujtojmë sot mësuesen Myzafere Hatipi, e lindur në vitin 1917, e cila bëri një jetë të vetmuar gati, me të birin, Blerimin, në Prishtinë.

Mësuesja, prizrenasja e dikurshme, është ndër mësueset që me punën e saj la gjurmë në arsimin shqiptar.
“Zilja e shkollës akoma më jehon në veshë, rreshtat e nxënësve tek ngarendnin të ngjiteshin shkallëve, zhurma e tyre korridoreve të shkollës, janë tablo jete profesionale e imazhe që më shoqërojnë gjithë jetën” tregon mësuesja për Sanije Gashin në librin ku kjo e fundit ka përfshirë gratë shqiptare që lanë gjurmë me jetën e tyre.

Rruga e shkollimit për Myzaferen, që ishte fëmija i parë në familjen Gjinali, nis kur babai i saj, Ismail Gjinali, kalon për të jetuar në Shkodër në vitin 1932, me qëllim që ti shkollonte fëmijët. Myzaferja shkollohet në Institutin “Nana Mbretneshë” që ishte shkollë e vajzave për atë kohë, më e njohura në Shqipëri. Veç mësimeve, ajo ndjek edhe ligjëratat dhe në shkollën e dramës, shquhet si basketbolliste, luan në violinë, mëson frëngjishten e italishten, turqishten e zotëronte qysh më herët.

Në vitin 1937 ajo emërohet mësuese në Tepelenë. Si 20 vjeçare, këtu ajo merr ditarin për herë të parë në dorë. Me këtë përvojë ajo më pas transferohet në Shkollën “Nami Frashëri” në Tiranë.

Gruaja e quajtur Ngadhënjim ( në arabishte Myzafer do të thotë Ngadhënjim ) me gjithë vuajtjet më pas kalon të japë mësim në Gjakovë. Me hapjen e Normales Shqipe, 1946/47, ajo bashkë me elbasanasen Lirie Tanefi, si mësimdhënëse të para dhe me përvojë pedagogjike, fillojnë punën në ushtrimoren e Normales. Myzaferja ligjëronte edhe në lëndën e biologjisë, ndonëse, siç thotë ajo, dashuri të madhe ndiente ndaj matematikës, ndërsa Liria ligjëronte metodikën e mësimdhënies, vizatimin dhe punëdoren. Të dyja ishin shembull për emancipimin dhe shkollimin e vajzave të mbyllura. / KultPlus.com

Më 17 prill 1790 u nda nga jeta Benjamin Franklin, krijuesi vizionar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës

VOAL- I lindur në Boston më 17 janar 1706, bir i një tregtari anglez, Benjamin Franklin pati një fëmijëri të vështirë: ai ndoqi shkollën shumë pak dhe në rini ai bëri pak nga çdo gjë, nga printeri në stacion, nga shkrimtari në botues, gjithmonë dallues. vetë, megjithatë, për inteligjencën dhe këmbënguljen e tij. I martuar në vitin 1730, ai pati tre fëmijë dhe vetëm kur mbushi të dyzetat filloi t’i përkushtohej në mënyrë më konkrete studimeve shkencore, duke themeluar Shoqërinë Filozofike Amerikane.

Benjamin Franklin ishte një polimatist amerikan, një shkrimtar, shkencëtar, shpikës, burrë shteti, diplomat, botues dhe filozof politik. Ndër intelektualët më me ndikim të kohës së tij, Franklin ishte një nga Etërit Themelues të Shteteve të Bashkuara; hartues dhe nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë.

Më 1746 ai mori pjesë në një konferencë në Boston mbi mrekullitë dhe zbulimet e energjisë elektrike që e emocionoi atë deri në pikën e blerjes së të gjitha pajisjeve të ekspozuara; duke qenë mjaft i vetëdijshëm për veprat dhe përvojat e Gilbert, von Guericke e Nollet, ai iu përkushtua pothuajse tërësisht studimeve të energjisë elektrike.

Zbulimi i tij më i njohur është se rrufeja nuk është gjë tjetër veçse një manifestim i elektricitetit, një besim që lindi nga një sërë vëzhgimesh rreth ngjashmërisë midis rrufesë dhe shkëndijave elektrike, në formën, ngjyrën dhe shpejtësinë e tyre.

Më 1747 Franklin sqaroi efektin elektrik të pikave dhe filloi kërkimin për krijimin e një rrufeje praktike. Gjatë studimeve, në vitin 1752, ai kreu eksperimentin e famshëm si një demonstrim i besimeve të tij rreth rrufesë. Prandaj ai propozon instalimin, mbi kullat ose kullat e kambanave, një kafaz metalik me një platformë izoluese mbi të cilën operatori duhet të qëndrojë, i shoqëruar nga një shufër hekuri me majë afërsisht nëntë metra e lartë: në prani të një re stuhie, hekuri do të elektrizohej dhe, nga duke lëvizur një tel hekuri pranë shufrës, operatori do të kishte shkaktuar një rrymë të menjëhershme midis shufrës dhe masës.

Eksperimenti u krye, me sukses të plotë, në 1752 nga shkencëtari francez Dalibard.

Duke qenë i sigurt për intuitën e tij, Franklin shpiku më pas shufrën e rrufesë: Rastësisht, sistemi i parë kryesor i rrufepritësit u instalua në vitin 1760 në farin Eddystone në Plimouth.

Por Franklin bën dy zbulime të tjera themelore: “fuqia e pikave”, tema e së cilës trajtohet në një seri letrash mbi energjinë elektrike midis viteve 1747 dhe 1754, dhe se elektriciteti përbëhet nga “një lëng i vetëm”, ​​duke shkatërruar kështu teoria dualiste e C.Du Fay. Më 1751 ai ekspozoi zyrtarisht të gjitha idetë e tij mbi fenomenet elektrike në botimin “Opinionet dhe hamendjet në lidhje me vetitë dhe efektet e lëndës elektrike”.

Në vitet në vijim zhvilloi një veprimtari të dendur politike; më 1757 ishte në Londër si përfaqësues i kolonive të ndryshme amerikane, duke u kthyer në atdhe vetëm me shpërthimin e Luftës Civile, ndërsa më 1776 ishte në Francë si përfaqësues diplomatik në Kongresin Kontinental.

Pas kthimit në Amerikë më 1785, ai punoi deri në vdekjen e tij në Filadelfia më 17 prill 1790 për zbulime dhe shpikje të reja në fushat më të ndryshme. Për angazhimin e tij si patriot dhe që më 1754 kishte paraqitur një projekt për bashkimin e të gjitha kolonive amerikane, ai do të njihet si krijuesi i Shteteve të Bashkuara të Amerikës./Elida Buçpapaj

Ndërron jetë stilisti i famshëm Roberto Cavalli

Bota e modës është sot në zi! Gjeniu kreativ i koleksioneve të jashtëzakonshme të veshjeve, çantave dhe aksesorëve, Roberto Cavalli ka ndërruar jetë në Firence, në moshën 83-vjeçare pas një sëmundjeje të gjatë nga e cila vuante prej kohësh. Ai ka lënë pas gjashtë fëmijë, më i vogli Giorgio vetëm një vjeç.

Mediat italiane thonë se në momentet e fundit të jetës, pranë stilistit ka qenë partnerja e tij, Sandra me të cilën ai bashkëjetonte prej 15 vitesh.

Kush ishte Roberto Cavalli

Roberto Cavalli ishte themeluesi i shtëpisë së modës fiorentine me të njëjtin emër. Gjyshi i tij, Giuseppe Rossi, ishte i njohur për koleksionet e veprave të artit që i ekspozonte në Galerinë Uffizi në Firence. Babai i tij Giorgio u vra nga nazistët gjatë një përplasjeje në komunën Cavriglia në vitin 1944. Cavalli ka gjashtë fëmijë: Tommaso, Cristiana dhe Robert nga martesa e tij e parë, Rachele dhe Daniele nga martesa e tij e dytë. Ndërsa, Giorgio lindi më 8 mars të vitit të kaluar dhe është fëmija i gjashtë që stilisti pati në moshën 82-vjeçare me partneren suedeze, Sandra Nilsson.

Humbja e Cavall-it sigurisht që ka lënë një boshllëk të madh në fushën e modës, ndonëse ai e shiti kompaninë me të njëjtin emër në vitin 2015. Elementi dallues i markës së tij ishte printi animal, peliçet me qëndisje, fustanet e gjata me të çara të theksuara dhe shumë transparencë.

Krahas koleksioneve të veshjeve, Cavalli krijoi dhe linjën e dedikuar për të brendshmet e meshkujve e quajtur Just Cavalli. Ndërsa, në vitin 2012, krijoi edhe sektorin e dedikuar për arredimin dhe shtëpitë me emrin Cavalli Home.

Industria e modës nga sot ka një mjeshtër më pak!sn

Në përvjetorin e lindjes së Gjergj Antoniut (12.04.1949 – 29. 09. 2012) Nga Ilirjana Dema

 

Sot violonçelisti Gjergj Antoniu, muzikanti par excellence do të festonte 75 vjetorin.

Koncertist karriere me një intensitet befasues koncertesh për kohën, ngriti peshë zemrat e spektatorit dhe u bë legjenda e jetës muzikore shqiptare. Për 35 vite rresht interpretoi në 91 koncerte, krye-vepra të literaturës muzikore botërore dhe pothuajse gjithë veprat e kompozitorëve shqiptarë.

Por…

Në një ditë shtatori të vitit 2012, trupi i tij s’mundi dot t’i rezistonte më sëmundjes fatale, që e mori në një moshë relativisht të re, 63 vjeç.

Sa shumë projekte koncertesh mbetën pezull, sa ëndrra i mbetën pa u realizuar, sa vepra bashkëkohore të blera kohët e fundit edhe pse kurohej për disa vite në Greqi, Ai nuk mundi dot t’i jepte zë me talentin e tij të përveçëm e të pazakontë në mjedisin shqiptar por dhe jo vetëm.

I admiruar nga muzikantët dhe publiku, i vlerësuar me superlativa prej kritikës profesionale në shumicën e rasteve, me të njëjtin respekt edhe u përcoll në banesën e fundtit në atë 29 shtator…

Kur arkëmorti la prapa derën e Universitetit të Arteve, kortezhi instiktivisht e vuri në mes të dy rreshtave dhe po aq instiktivisht heshtja e rëndë u thye nga një duartrokitje e ndrojtur, që vetëm pas disa sekondave u shumëfishua nga të gjithë, me të njëjtin zell të përherëshëm. Për dijen time ishte rasti i parë i një reagimi të tillë dhe s’kish si të ndodhte ndryshe.

Ishin këto duartrokitjet e fundit që i dhanë kolegët instrumentist, të cilët s’linin rast pa u shprehur në media për vlerat e tij, ishin kompozitorët që shumicën e krijimeve për violonçel ia dedikuan Atij e njëkohshëm e konsideruan frymëzues e konsulent profesional, ishin duartrokitjet e fundit të studentëve që do ju mungonte dashamirësia e urtësia e sugjerimeve profesionale, por dhe rreptësia në plotësimin e kërkesave dhe jo vetëm violonçelistët, por të gjithë studentët e tjerë, që përfituan nga kultura e tij dhe që me përkushtim dhe pasion kurrë nuk ia kurseu bashkëbisedimet për faktorët që siguronin cilësinë e interpretimeve. Ishin duartrokitjet e familjarëve të pakët, që koha i kishte rralluar, të cilët për dekada, madje që fëmijë i kishte bërë krenar.

Nga talenti i tij kanë marrë jetë 75 vepra të letërsisë botërore muzikore, 52 vepra të kompozitorëve shqiptarë, 14 vepra të transkriptuara, 9 vepra të muzikës së dhomës. Gjithësej150, prej të cilave një numër i konsiderueshëm i përcolli në skenat tona për herë të parë duke dhënë modelin e perceptimit dhe interpretimit artistik si Ai.

Muzikant i sojmë me fantazi krijuese dhe imagjinate të pasur që pas procesit rigoroz të njohjes, duke realizuar ekzekutime perfekte tekniko-profesionale ndjente misionin t’i përcillte vlerat estetike të veprës përmes prizmit të tij shpirtëror e intelektual.

“Çdo harresë është e dëmshme, por ajo mbi artin, tempujt e tij dhe dishepujt, është e pafalshme” (P. Kabo)

I paharruar kontributi.

(Të dhënat faktike janë nxjerrë nga studimi monografik “ Gjergj Antoniu Një jetë me violonçel”).nga ku po shkëpusim një fragment të karakteristikave të individualitetit.

Qendrimi krijues

Vepra artistike në të në cilën merr trajtë objektive vullneti krijues i kompozitorit, talenti dhe ndjeshmëria subjektive e tij ndaj ideve muzikore , imponohet si një skemë e përgjithshme për muzikantin interpret. Mbajtja e qendrimit realist dhe shprehja me vërtetësi realizon korrektësinë e ekzekutimit , domosdoshmëri edhe kjo e përgjithshme. Vetëm mënyra e përjetimit intelektual dhe shpirtëror të instrumentistit e bën atë variant të përveçëm. Në këtë kuptim, termi interpretim e presupozon , ekzekutimin ndërkohë ai sa është i dallueshëm aq mban edhe varësi lidhjesh me ekzekutimin, si simbiozë e vërtetësisë me individualitetin. Zbatimi me korrektësi i partiturës shfaqet si tipar i ekzekutimit të pastër, interpretimi është mëvetësi e qenësishme, është bazim i shpirtit drejtuar nga intelekti, është përveç sakësisë një vetdhurim plot pasion. Në të gjendet hapësira për të shprehur interpreti qendrimin subjektiv krijues. Në bashkëveprim me lirinë e shprehjes, ky qendrim ndihet në trajtat e ndjeshmërisë e nuancimet shpirtërore individuale, në perceptimin intelektual e artistik, e bëhet i dukshëm në karakterin improvizativ të lojës.

Improvizimi, kur plekset me rreptësinë e formës të çdo detaji e të parashtruar në veprën konkrete krijon në intepretim variantin e përveçm indivdual.

Në librin “Poetika Muzikore” në kapitullin mbi ekzekutimin Stravisnky pohon: “Eshtë e drejtë dhe e natyrshme t’i kërkojmë edhe interpretit nënshkrimin dhe kulturën që i kërkojmë krijuesit. Sepse që të dy do të gjejnë në to lirinë në plotësinë e saj të skajshme dhe në fund të fundit edhe nëse jo përnjëherej , suksesin e vërtetë, shpërblimin e ligjshëm të interpretëve, të cilët në shpalosjen e virtuzitetit të tyre më të shkëlqyer ruajnë atë modesti dhe atë vet përmbajtje të shprehjes që është vula e artistëve të sojmë” (fq. 87)

Natyrisht së bashku me lexuesin e vëmendshëm, biem në sintoni tek pranojmë që në këtë përkufizim të Stravinskit përfaqësohet më së miri edhe Gjergj Antoniu….

Tërë hapësira tingëlluese e veprës në interpretimin e tij vjen te dëgjuesi si refleks i vetëndjerë artistik, në lirinë e shprehjes e qendrimin krijues, dhe kjo padyshim ndihet jo vetëm në raport me literaturën shqiptare, por dhe me atë botërore ………

I.Dema ,12 Prill 2024

Më 11 prill 1957 lindi gazetari dhe intelektuali i shquar Agron Bala

Agron Bala ka lindur në qytetin e Shkodrës më 11 prill të vitit 1957. U diplomua në vitin 1982 në Universitetin e Tiranës, në degën gjuhë letërsi, më pas mbaron studimet për gazetari. Ka pasur një karrierë të pasur në televizion si skenarist, autor programi, pedagog dhe shkrimtar. U nda nga jeta në Tiranë më 15 janar 2016.

Kontributin e tij në gazetari Bala ka filluar t’a japi që në mesin e viteve ’80 si skenarist në RTSH. Mbi 100 filma dokumentarë dhe programe, ku bien në sy dokumentarët për Luigj Gurakuqin, Vaso Pashën, Hoxha Tahsinin, Mihal Gramenon, Shote Galicën kanë edhe kontributin e Agron Balës. Pas viteve ’90, Bala u bë një zë i njohur në pasqyrimin e zhvillimeve demokratike në vend. Ai ishte organizor dhe pjesmarrës në disa emisione radiofonike dhe televizive, për të kulmuar në vitin 2006 me programin e njohur “7X7” në RTSH. Një kontribut të vlerësuar Agron Bala ka dhënë edhe për krijimin e brezit të rinj të gazetarëve si pedagog në Faklutetin e Gazetarisë. Ndarja e tij nga jeta është pritur me hidhërim. Në rrjetin social Fejsbuk, ku Agron Bala ishte mjaft i lexuar me statuset e tij mbresëlënës, miqtë e tij po shprehin keqardhjen për humbjen e thellë, por edhe vlerësimin maksimal dhe respektin për mikun e tyre. “Thuhet jeta fillon 20,30 apo 40 vjec! Në fakt jeta fillon atëhere kur ti vendos të jetosh…jo mbi bazën e viteve që ke në kurriz!” është një nga statuset e fundit të tij.

Përsa i përket krijimtarisë letrare, ai publikoi dhe dy romane.

 

Më 9 prill 1626 u nda nga jeta filozofi i shquar anglez Francis Bacon

VOAL- Filozofi anglez Francis Bacon lindi në Londër më 22 janar 1561.

Ai filloi studimet në Trinity College, Kembrixh; më pas ai vazhdon studimet dhe trajnimin e tij të mëtejshëm në Drejtësi dhe Jurisprudencë në Grey’s Inn në Londër.

Ai bëhet një mbështetës i madh dhe i fortë i revolucionit shkencor, edhe pa qenë vetë shkencëtar.

Ai jeton në oborrin anglez dhe nën mbretërimin e James I Stuart, ai emërohet Lord Kancelar. Në shkrimet e tij, Bacon demonstron metodologji komplekse shkencore, aq unike saqë sot ato quhen “metoda Baconian”.

Sir Francis Bacon është në fakt filozofi i revolucionit industrial: reflektimi i tij përqendrohet në kërkimin e një metode të njohjes së natyrës që mund të përkufizohet si shkencore, në kuptimin që dëshiron dhe mund të përsëritet; ajo nis nga vëzhgimi i natyrës dhe, ashtu si shkenca, synon ta kontrollojë atë për të marrë aplikime të dobishme për njerëzimin, siç ishin ato të epokës industriale.

Bacon Ai merr idetë e mendimtarëve italianë të shekullit të 15-të – duke përfshirë Leonardo da Vincin – dhe parashikon ato të Galileos.

Më 1621 James I thirri parlamentin për të kërkuar vendosjen e taksave të reja: parlamenti fajësoi Bacon për akuzat për korrupsion dhe përvetësim. Bacon pranon fajësinë dhe burgoset në Kullën e Londrës, duke u përjashtuar kështu nga të gjitha zyrat shtetërore.

Ai u lirua vetëm disa ditë më vonë me ndërmjetësimin e sovranit dhe u tërhoq në Gorhambury: këtu ai kaloi vitet e fundit të jetës së tij.

Ai vdiq në Londër më 9 prill 1626.

Ndër veprat e tij më të rëndësishme janë: “Cogitata et visa” (1607), “Dituria e të parëve” (1609), “Historia natyrore dhe eksperimentale” (1622), “Organi i ri” (1620), “Për dinjitetin” dhe “përparimi i shkencave” (1623). “Atlantida e Re” u botua pas vdekjes më 1627./Elida Buçpapaj

Më 8 prill 2013 u nda nga jeta ish kryeministrja britanike Margaret Thatcher

VOAL- Margaret Hilda Thatcher, Baronesha Thatcher (shqip: Margaret Theçer) (13 tetor 1925, Lincolnshire – 8 prill 2013, Londër), ishte politikane Britanike që ishte Kryeministrja e Mbretërisë së Bashkuar nga 1979 deri më 1990 dhe drejtuesja e Partisë Konservatore. Ajo ishte kryeministrja britanike që shërbeu më gjatë e shekullit të 20-të dhe është e vetmja grua që ka mbajtur këtë detyrë. Një gazetar sovjetik e quajti atë “Zonja e Hekurt”, një nofkë që karakterizoi politikën e saj pa kompromis dhe stilin udhëheqës. Si Kryeministre, ajo zbatoi politika që njihen si Theçerizëm.

Fillimisht një kimiste para se të bëhej avokate, Thatcher u zgjodh anëtare e Parlamentit për zonën zgjedhore Finchley në vitin 1959. Edward Heath e emëroi atë Sekretare të Shtetit për Arsimin dhe Shkencën në qeverinë e tij të vitit 1970. Në vitin 1975, Thatcher mundi Heath në zgjedhjet e udhëheqjes së Partisë Konservatore për t’u bërë kreu i Opozitës dhe u bë gruaja e parë të udhëhiqte një parti të madhe politike në Mbretërinë e Bashkuar. Ajo u bë kryeministre pas fitores në zgjedhjet e përgjithshme të 1979.

Pas vajtjes në “10 Downing Street”, Thatcher paraqiti një sërë nismash politike dhe ekonomike që synonin të ulnin papunësinë e lartë dhe të lehtësonin vështirësitë e Britanisë në prag të “Pakënaqësisë së dimrit” dhe të një rënieje ekonomike të vazhdueshme. Filozofia e saj politike dhe politikat e saj ekonomike theksuan çlirimin nga rregullat të sectorëve të ekonomisë (veçanërisht të sektorit financiar), bërjen e tregjeve të punës më fleksibël, privatizimin i kompanive shtetërore dhe uljen e fuqisë dhe ndikimit të sindikatave. Popullariteti i Theçerit gjatë viteve të saj të para në detyrë filloi të bjerë për shkak recesionit dhe papunësisë së lartë, deri në 1982 kur Lufta e Falklandeve solli një rigjallërim të mbështetjes, duke rezultuar në rizgjedhjen e saj në vitin 1983.

Thatcher u rizgjodh për një mandat të tretë në vitin 1987. Gjatë kësaj periudhe mbështetja e saj për një Taksë të Komunitetit (gjerësisht referuar si “taksë votimi”) ishte gjerësisht jopopullore dhe pikëpamjet e saj mbi Komunitetin Europian nuk përputheshin me atë të disa pjestarëve të kabinetit të saj. Ajo dha dorëheqjen si kryeministre dhe udhëheqja e partisë në nëntor 1990, pasi Michael Heseltine nisi një sfidë për udhëheqjen e saj. Pas largimit nga Dhoma e Ulët (Commons) në vitin 1992, asaj iu dha titulli Baroneshë e Kesteven në qarkun e Lincolnshire, që i jepte asaj të drejtën të merrte pjesë në Dhomën e Lordëve. Ajo u tërhoq nga të paraqitjet publike për shkak të keqësimit të shëndetit në vitin 2002 nga një goditje celebrale, dhe në vitin 2013, ajo vdiq nga një goditje tjetër celebrale në Londër, në moshën 87 vjeçare.

Jeta e herëshme dhe arsimimi

Margaret Thatcher u lind Hilda Roberts në Grantham, Lincolnshire, më 13 tetor 1925. Babai i saj ishte Alfred Roberts, me origjinë nga Northamptonshire, dhe nëna e saj ishte Beatrice Ethel (Stephenson) nga Lincolnshire. Ajo e kaloi fëmijërinë e saj në Grantham, ku i ati i saj kishte në pronësi dy dyqane ushqimore. Ajo dhe motra e saj Muriel (1921-2004) u rritën në banesën sipër dyqanit më të madh, ndodhej në North Parade në afërsi të linjës hekurudhore.

Babai i saj ishte aktiv në politikën lokale dhe në kishën Metodiste, duke shërbyer si një anëtar i këshillit bashkiak dhe si predikues lokal. Ai e edukoi vajzën e tij si një metodiste Weslejane duke frekuentuar Kishën Metodiste të Rrugës Finkin. Roberts ishte kryetari i Bashkisë së Grantham-it në 1945-46 dhe humbi pozitën e tij si anëtar i këshillit bashkiak në vitin 1952, pasi Partia Laburiste fitoi shumicën e saj të parë në Këshillin e Grantham-it në vitin 1950. Nëna e Thatcher-it ishte rrobaqepëse fustanesh. Thatcher ishte shumë e lidhur me të atin dhe bisedonte shpesh me të.Që në rininë e saj të hershme, Margaret u njoh me politikën konservatore nëpërmjet të atit.

Ajo studioi në Universitetin e Oksfordit për Kimi. Ishte studente e Doroti Hodkin, një shkencëtare që kishte fituar çmimin Nobel. Duke ndjekur pasionin e saj për politikën, Margaret u bë presidente e Shoqatës Konservatore të universitetit. Gjatë kësaj kohe ajo lexoi vepra si The Road to Serfdom nga ekonomisti dhe filozofi Friedrich von Hayek, që dënonin ndërhyrjen e qeverisë në ekonomi dhe rritjen e fuqisë së shtetit.

Në 1947 u diplomua në kimi dhe nisi punën si kërkuese në këtë fushë.

Ajo hyri në parlament në vitin 1959, ndërsa në vitin 1970 u emërua Sekretare për Edukimin.

Karriera politike

Dy vjet pas diplomimit, Theçer i hyri zyrtarisht politikës. Në vitin 1950, ajo kandidoi për deputete e parlamentit të Dertfordit. Pavarësisht se fitoi respektin e partisë që përfaqësonte, ajo nuk fitoi atë vit, madje as një vit më pas. Dy muaj pas humbjes së dytë, ajo u martua me Denis Theçer.

Në vitin 1952, Margaret la politikën për t’iu përkushtuar studimit të ligjeve. Një vit më pas ajo mori një diplomë në drejtësi, por nuk mund të rrinte larg politikës. Ndërsa kishte sjellë në jetë binjakët, ajo fitoi një vend në Dhomën e Ulët.

Në vitin 1970, Thaçer u emërua Sekretare për Edukimin dhe Shkencën. Ajo pati kontradikta me kryeministrin Eduard Heath. Në vitin 1973, gjatë një interviste në televizion, Margaret tha një frazë që shumë shpejt do të rezultonte e gabuar. “Nuk mendoj se mund të shoh një kryeministre femër gjatë jetës time”.

Por partia e saj u bë forca kryesore një vit më pas, duke i dhënë asaj postin e lideres së saj. Pavarësisht situatës së vështirë ekonomike të vendit dhe konflikteve brenda klasës politike, Margaret e çoi partinë e saj drejt fitores, duke u bërë kështu gruaja e parë në krye të qeverisë./Elida Buçpapaj

Më 5 prill 1588 lindi filozofi i shquar anglez Thomas Hobbes

VOAL- Thomas Hobbes lindi më 5 prill 1588 në Malmesbury (Angli). Thuhet se nëna filloi të lindte nga frika kur spanjollët pushtuan, aq sa vetë Hobbes, me shaka në përputhje me atë që i propozonte filozofia e tij, më vonë ishte në gjendje të pretendonte se kishte lindur “i binjakëzuar me terrorin”. Babai, megjithatë, është famullitar i Westport, por e braktis familjen pas një debati me një pastor tjetër në derën e kishës. Ishte xhaxhai i tij nga babai, Francis Hobbes, i cili u kujdes për arsimin e tij universitar, i cili u zhvillua në Magdalen Hall në Oksford nga 1603 deri në 1608.

Pas përfundimit të studimeve, ai u bë mësues i William Cavendish, djali i Baronit të Hardwick dhe Earl-it të ardhshëm të Devonshire. Ai do të mbetet i lidhur me familjen Cavendish gjatë gjithë jetës së tij.

Është falë Cavendishëve që ai bëri të parën nga një seri udhëtimesh në Evropë, të cilat e vendosën atë në kontakt me mjedisin kulturor dhe shkencor kontinental të fillimit të shekullit të shtatëmbëdhjetë. Ai udhëton në Francë dhe Itali, ku ndoshta takohet me Galileo Galilein. Në vitet 1920 ai ra gjithashtu në kontakt me Francis Bacon, për të cilin ai veproi si sekretar (një përmbledhje fjalimesh që i atribuohen së fundmi filozofit skocez, mbeten nga takimi mes të dyve).

Në këtë periudhë, interesat e Hobsit ishin kryesisht humaniste dhe, ndër veprat e tij të shumta, është veçanërisht i rëndësishëm përkthimi i “Luftës së Peloponezit” nga Tukididi, botuar në 1629 dhe kushtuar konit të dytë të Devonshire, dishepullit të Hobsit, i cili vdiq. viti përpara.

Kthesa themelore në karrierën e Hobsit ndodhi në vitin 1630. Gjatë udhëtimit të tij në kontinent atë vit ai zbuloi “Elementet e Euklidit”, një takim intelektual që do ta çonte atë të zhytej më thellë në gjeometri në një mënyrë më se sipërfaqësore. Në fillim të viteve 1930, interesat e tij filozofike dhe shkencore filluan të zhvillohen, veçanërisht në optikë. Gjatë një udhëtimi tjetër evropian, në 1634, ai ra në kontakt me mjedisin filozofik parizian që rrotullohej rreth Mersenne dhe Descartes (i njohur në Itali me emrin e latinizuar Descartes).

Një përmendje e nevojshme duhet bërë në lidhje me klimën politike në Angli rreth viteve 1930. Parlamenti dhe Mbreti, në fakt, kundërshtohen gjithnjë e më shumë, dhe pikërisht në këtë kontekst piqet zgjedhja e filozofit e anës në favor të Monarkisë. Fatkeqësisht, ngjarjet marrin një kthesë të pafavorshme për Mbretin dhe Hobbes detyrohet të emigrojë në Francë, ku qëndron deri në 1651.

Është pikërisht në Francë, për më tepër, që Hobbes kompozoi veprat e tij kryesore filozofike. Shkurtimisht, mund të rendisim “Kundërshtimet e treta ndaj meditimeve metafizike të Dekartit” (më vonë shkaku i marrëdhënieve të këqija dhe keqkuptimeve me filozofin francez) dhe “De Cive”, seksioni i tretë dhe i fundit i një sistemi filozofik i cili do të përfundojë vetëm në 1657 me botimin e “De Homine” (“De Corpore” doli në ’55).

Vepra do të ngjallë polemika të gjera, veçanërisht në botimin e dytë të botuar në Amsterdam më 1647; një përkthim në anglisht u botua në vitin 1651, pas kthimit të Hobsit në atdheun e tij, me titullin Fillestarët Filozofikë në lidhje me Qeverinë dhe Shoqërinë.

Ndërkohë, ai vazhdoi studimet e tij për filozofinë natyrore: midis viteve 1642 dhe 1643 ai ekspozoi themelet e filozofisë së tij në formë të plotë për herë të parë (në përgënjeshtrimin e “De Mundo” të Thomas White) dhe zhvilloi polemikën e famshme mbi lirinë dhe determinizmi. Ai gjithashtu kompozoi një studim mbi optikën ndërsa, në 1646, gjykata angleze u zhvendos në Paris dhe Hobbes u emërua mësues i Princit të Uellsit ( Charles II i ardhshëm).

Në vitin 1649, parlamentarët rebelë morën dënimin me vdekje nga Mbreti i Anglisë, Charles I. Ndoshta në këtë periudhë Hobbes filloi kompozimin e kryeveprës së tij filozofike dhe politike “Leviathan, ose Çështja, forma dhe fuqia e një shteti kishtar dhe civil”, e cila do të botohet në Londër në 1651.

Teksti ngjall menjëherë reagime nga shumë qarqe politike dhe kulturore: ka nga ata që e akuzojnë shkrimin si një falje për Monarkinë që sapo është mundur nga parlamentarët dhe ata që shohin në tekst një operacion oportunist transformimi nga ana e filozofi ndaj liderit të ri të skenës politike angleze, Oliver Cromwell. Por polemika më e ashpër është ajo e lëshuar nga mjedisi ipeshkvnor, mbi të gjitha për shkak të pjesës së tretë të veprës, një rileximi heterodoks i paskrupullt i Shkrimeve në mbështetje të epërsisë së pushtetit politik mbi atë papal.
Pas kthimit në Angli në 1651, ai rifilloi marrëdhëniet e tij të vjetra me Devonshires, por jetonte kryesisht në Londër. Polemikat e ndezura nga Leviathan vazhdojnë (dhe do të vazhdojnë edhe pas vdekjes së tij). Një komision parlamentar do të mbërrijë për të hetuar Leviathan, por pa marrë asnjë rezultat konkret falë mbrojtjeve që gëzon. Pavarësisht kësaj, nën akuzën e ateizmit, atij iu ndalua të shkruante ndonjë gjë për temën e etikës dhe e kishte të pamundur të botonte “Behemoth”, një vepër historike për luftën civile, gjatë jetës së tij.

Në vitet e fundit të jetës së tij, Hobs iu kthye interesave klasike të kultivuara në rininë e tij, kompozoi një autobiografi në vargje dhe përktheu si Iliadën ashtu edhe Odisenë. Ai largohet nga Londra më 1675, për të jetuar në Hardwick dhe Chasworth, në rezidencat e Devonshire.

Ai vdiq në Hardwick më 4 dhjetor 1679./Elida Buçpapaj

Më 23 mars 2022 u nda nga jeta Madaleine Albright, gruaja e parë kryediplomate e Amerikës, mike e madhe e shqiptarëve

VOAL – Madeleine Korbel Albright lindi në Pragë, Çekosllovaki, më 1937 nga diplomati çek Josef Korbel dhe e shoqja Mandula. Është gruaja e parë në postin e Sekretare Amerikane të Shtetut në historinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ky post iu dha nga Presidenti Klinton më 1997 dhe është vetëm një kapitull në karrierën e gjatë dhe prestigjioze në fushën e diplomacisë dhe të siurisë ndërkombëtare.

Fëmijëria e Madelaines u shënua nga shpërthimi i Luftës së Dytë Botërore, gjatë së cilës, për shkak të pushtimit nazist të vendit, u detyrua bashkë me familejn të largohet për në Angli dhe të ktkehet në  Çekosllovaki vetëm pas luftës. Pas vendosjes së regjimi komunist në atë vend familja u detyrua të largohet përsëri. Kësaj here fati i saj janë pikërisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës, një vend i lirë dhe demokratik që iu siguronte mbrojtje dhe ndihmë për të jetuar emigrantëve.

Zbarkon bashkë me prindërit në portin e Nju Jorkut më 11 nëntor 1948, në moshën 11 vjeçare. Gjendja e saj e emigrantes do të lërë gjurmë të pashlyeshme në formimin dhe jeën e saj të mëvonshme.

Shkollohet në kolegjin e Wellesleyt, diplomohet në Columbya University e specializohet në marrëdhëniet ndërkombëtare me përparësi marrëdhëniet evropianolindore. Nis shumë shpejt karrierën politike, duke punuar në fillim si pjesë e fushatës presidenciale të dështuar të Muskie, pastaj si këshilltare e sigurisë kombëtare pranë presidentit Carter. Pas divorcit nga i shoqi Joseph Albright, botues gazetash, Madeleine Albright (Medlin Ollbrajt) i rrit vetë tri vajzat e tyre duke mos e ndërprerë punën e saj në fushën e diplomacisë. Lidhjet e saj të forta me Partinë Demokratike e bëjnë atë pjesë të ekipit të Presidentit Clinton, duke marrë pjesë në Këshillin e Sigurisë dhe duke marrë një post katërvjeçar si përfaqësuese në Kombet e Bashkuara.

Bijë hebrejsh, ajo ndryn në vetvete disi “ndjesinë e faji” që i prek të gjithë të mbijetuarit e Holokaustit. Jo rastësisht, në aspektin e diskutimit të historisë, është njohur në administratën amerikane si përfaqësuesja më e madhe e “grupit të Mynihut”, ku së bashku me politikanë dhe intelektualë janë të bindur se gabimi më i madh i Shekullit XX është mosndalimi i Hitlerit në Mynih në vitin 1938.

Në të njëjtën kohë Albright iu është kundërvënë prirjeve të caktuara pacifiste të disa anëtarëve të administratës, sidomos të atyre që kanë pasur përjetime të dhimbshme nga ndërhyrja amerikane në luftën e Vietnamit. Përfaqësuesit e kësaj rryme të mendimit (të quajtur ‘vietnamitët’) ku përfshiheshin edhe gjeneralë e politikanë që mendonin se pas Vietnamit, Amerika kurrë më nuk duhet të përfshihet në luftë.

Më 5 dhjetor 1996, presidenti Clinon e emëron Sekretare të Shtetit, vendim që pastaj u konfirmua njëzëri në Senatin Amerikan. Më 23 janar 1997 ajo bëhet Sekretarja e 64-t e Shtetit e Shteteve të Bashkuara. Është gruaja e parë në këtë detyrë në historinë e SHBA.

Sipas revistës Time,  Albright ishte “forca morale” që e shtyu NATO-n të hynte në veprim në Kosovë, duke motivuar një rol të ri botëror për aleancën në Mijëvjeçarin e Tretë.

Në fakt, siç thotë Madeleine Albright, tragjedia e popullit të Kosovo që u detyrua me dhunë të largohet nga vendi i vet është një “histori personale” nisur nga e vërteta se, siç e nënvizon në një artikull të botëruar në “Times” të Londrës, lidhur me spastrimin etnik ajo “di diçka”. Ka qenë pozicioni i saj prej “fajkoi” që e ka bindur Clintonin të urdhërojë bomardimet 78 ditore të NATOS, duke i shpërfillur raportet e shërbimeve inteligjente dhe të zyrtarëve të lartë të Pentagono për mundësitë e vogla të suksesit të sulemeve ajrore.

Madeleine Albright u nda nga jeta më 23 mars 2022./Elida Buçpapaj

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend