VOAL – Figura e Marisë, për shekuj me radhë në qendër të përkushtimit popullor dhe reflektimit teologjik, po përjeton një fazë të re dhe stimuluese të rimendimit, veçanërisht falë kontributit të mendimit feminist. Shtojca e Osservatore Romano “Donne Chiesa Mondo” kohët e fundit paraqiti një artikull nga teologia Marinella Perroni që hedh dritë mbi këtë perspektivë të re, duke theksuar se si teologët bashkëkohorë po e riinterpretojnë Nënën e Jezusit me një perspektivë kritike dhe inovative, duke e çliruar atë nga stereotipet dhe idealizimet.

Për një kohë shumë të gjatë, narrativa që rrethon Marinë është luhatur midis lartësimit dhe modelimit shembullor, kategori që, megjithëse me qëllime të mira, shpesh e kanë distancuar figurën e saj nga realiteti historik dhe njerëzor. Siç thekson Perroni, “historia e përkushtimit të Marisë na tregon se të flasësh për Nënën e Jezusit është shumë më pak e thjeshtë nga sa mund të mendohet, sepse është e lehtë të ngatërrosh fronin e Urtësisë me vetë Urtësinë”. Ky konfuzion ka çuar në një largim nga teksti biblik dhe në forma të përkushtimit që nuk janë gjithmonë në përputhje me traditën teologjike të krishterë.

Megjithatë, angazhimi me mendimin feminist dhe ekumenizmin ka hapur shtigje të reja. Në dekadat e fundit, dialogu me teologët protestantë ka nxjerrë në pah rëndësinë e një kthimi te Shkrimet e Shenjta dhe një ripërcaktimi kritik të Mariologjisë. Në këtë kontekst, interesi për reflektim cilësor mariologjik, i cili nuk i sheh gratë thjesht si “marrës të devotshëm”, po fiton gjithnjë e më shumë terren.

Dy figura të shquara në këtë peizazh janë Linda Pocher dhe Teresa Forcades, botimet e fundit të të cilave mbi Marinë po gjenerojnë debat të gjallë. Të dyja rrjedhin nga direktiva vendimtare e Koncilit të Dytë të Vatikanit, i cili zgjodhi të mos i kushtojë një dokument të veçantë Marisë, por ta fusë atë në kapitullin e fundit të Kushtetutës Dogmatike mbi Kishën, Lumen Gentium. Kjo zgjedhje kishte për qëllim të riafirmonte se “vetëm Ati dhe Biri janë protagonistët e misterit të Mishërimit” dhe se roli i Marisë në jetën e bashkësisë kishtare është kryesisht simbolik në lidhje me vetë Kishën.

Megjithatë, rrugët e dy teologëve ndryshojnë. Linda Pocher, me veprën e saj Maria e Nazaretit. Një Biografi Teologjike (Edb), e fton lexuesin të ndjekë “peregrinatio fidei” të Marisë, një pelegrinazh besimi që e çliron atë nga “qëndrueshmëria e paarritshme” në të cilën ishte e burgosur. Për Pocher, historia e Marisë është një “biografi teologjike”, një rrëfim që respekton “një karakteristikë themelore të rrëfimit biblik”, i cili “ndërsa rrëfen ngjarjet e një Zoti të vetëm dhe Birit të tij të Vetëmlindur, në fakt është i copëtuar në një mori historish”.

Teresa Forcades, në librin e saj Queer Mary: The Future of Christian Experience (Castelvecchi), pohon se për të, reflektimi mbi Marinë do të thoshte rindërtimi i biografisë së saj teologjike. Murgesha benediktine katalane, mjeke dhe teologe feministe, propozon një rilexim të katër dogmave të Marisë, duke e identifikuar teologjinë e Marisë si “një udhëkryq, i cili është bërë i pashmangshëm në shekullin e njëzet e një për rikuperimin e tipareve autentike të përvojës së krishterë”. Forcades madje sugjeron që Maria mund të na ndihmojë “të shkojmë më thellë në njerëzimin tonë të plotë dhe të zbulojmë një thirrje për queerness që nuk përjashton askënd”.

Këto qasje të reja kujtojnë thënien e lashtë “De Maria, nunquam satis” (Askush nuk mund të thotë kurrë mjaftueshëm për Marinë), e cila shpesh ka legjitimuar shekuj përkushtimi të tepruar. Megjithatë, sot po shtohen zëra të rinj, ato të teologëve katolikë që angazhohen pa frikë me mendimin feminist, duke pasuruar kuptimin tonë për Marinë dhe duke hapur perspektiva të reja për besimin bashkëkohor të krishterë. ANS/RSI

Udhëheqësja e opozitës venezueliane do të përfaqësohet nga vajza e saj në ceremoninë në Oslo – Komiteti i Nobelit thotë se nuk e di vendndodhjen e saj

Shfaqja e saj e fundit publike ishte më 9 janar, gjatë një demonstrate në Karakas kundër emërimit të Nicolás Maduro-s si president.

VOAL- Udhëheqësja e opozitës venezueliane Maria Corina Machado nuk do ta pranojë personalisht Çmimin Nobel për Paqen të mërkurën në Oslo, njoftoi Komiteti i Nobelit, duke specifikuar se vajza e saj do të jetë e pranishme në vend të saj.

Machado, 58 vjeç, jeton e fshehur në Venezuelë që nga gushti 2024, disa ditë pas zgjedhjeve presidenciale në të cilat asaj iu ndalua të kandidonte. Shfaqja e saj e fundit publike ishte më 9 janar, gjatë një demonstrate në Karakas kundër zgjedhjes së Nicolás Maduro-s për një mandat të tretë, të cilin ai e fitoi në rrethana të diskutueshme.

“Nuk e dimë vendndodhjen e saj të saktë”, tha drejtori i Komitetit, Kristian Berg Harpviken, duke shpjeguar se shumë pak njerëz e dinë vendndodhjen e saj për shkak të natyrës represive të regjimit të Maduros, “i gatshëm të përdorë çdo mjet kundër opozitës”.

Muajin e kaluar, prokurori i përgjithshëm i Venezuelës paralajmëroi se Machado do të konsiderohej “e arratisur” nëse ajo do të largohej nga vendi, ku përballet me akuza për “akte konspiracioni, nxitje të urrejtjes dhe terrorizëm”.

Ndërkohë, demonstrata janë planifikuar në Oslo, si pro ashtu edhe kundër Machados, dhe kryeqyteti norvegjez është nën siguri të rreptë. Ceremonia e dhënies së çmimit përkon me operacionet ushtarake amerikane në Karaibe, të cilat Machado i ka justifikuar, ndërsa Maduro i sheh ato si një përpjekje për ta rrëzuar atë./ Agjencitë

Dy avionë luftarakë amerikanë fluturuan mbi Gjirin e Venezuelës të martën, në një përshkallëzim të afërt të armiqësive të vazhdueshme të administratës Trump ndaj vendit të Amerikës së Jugut dhe udhëheqësit të tij të majtë, Nicolas Maduro.

Mediat venezueliane dhe të Amerikës së Jugut i gjurmuan fluturimet në kohë reale duke përdorur faqe interneti si FlightRadar24, të cilat treguan një palë avionësh F/A-18 Super Hornet që fluturonin së bashku mbi Gjirin e ngushtë të Venezuelës për rreth 40 minuta. Ata fluturuan pak në veri të Maracaibos, qytetit më të populluar të Venezuelës.

Dy avionë të specializuar amerikanë të luftës elektronike EA-18G Growler fluturuan gjithashtu në veri të Gjirit të Venezuelës të martën, sipas War Zone. Venezuela e pretendon gjirin si pjesë të territorit të saj kombëtar. Megjithatë, Shtetet e Bashkuara historikisht kanë kundërshtuar përkufizimet e kufijve të Venezuelës, duke thënë se ato kufizohen me ujërat dhe hapësirën ajrore ndërkombëtare.

Departamenti Amerikan i Mbrojtjes e minimizoi zhvillimin në një deklaratë për The Guardian. “Departamenti kryen operacione rutinë dhe të ligjshme në hapësirën ajrore ndërkombëtare, përfshirë Gjirin e Venezuelës. Ne do të vazhdojmë të fluturojmë në mënyrë të sigurt, profesionale dhe në përputhje me ligjin ndërkombëtar për të mbrojtur atdheun, për të monitoruar aktivitetin e paligjshëm dhe për të mbështetur stabilitetin në të gjithë Amerikën”, shkroi një zyrtar i Pentagonit.

Fluturimet e raportuara vijnë mes tensioneve në rritje midis dy vendeve, pasi administrata Trump i caktoi trafikantët e drogës si luftëtarë armiq. Fushata ushtarake e Trump kundër kontrabandistëve të dyshuar të drogës deri më tani ka vrarë rreth 87 persona në brigjet e vendeve të Amerikës Latine.

Kritikët i konsiderojnë këto operacione ushtarake të paligjshme, që përbëjnë vrasje jashtëgjyqësore. Një sulm i kohëve të fundit që vrau dy të mbijetuar të një bastisjeje amerikane ndaj një anijeje të dyshuar për drogë ka bërë që disa anëtarë të Kongresit të dënojnë Sekretarin e Mbrojtjes Pete Hegseth, duke argumentuar se sulmi ndaj objektivave të pambrojtura që nuk paraqesin kërcënim mund të përbëjë një krim lufte .

Trump tha se “ditët e Maduros janë të numëruara” në një intervistë me Politico të botuar të martën. Ai gjithashtu përsëriti premtimin e tij për të zgjeruar fushatën ushtarake kundër trafikantëve të drogës në tokën venezueliane, duke thënë se “do t’i godasim ata në tokë shumë shpejt”. bw

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky deklaroi sot se uniteti mes Evropës, Ukrainës dhe SHBA-ve është vendimtar në negociatat për t’i dhënë fund luftës së Rusisë kundër Ukrainës.

Zelensky e bëri këtë deklaratë gjatë vizitës së tij në Londër, ku po kërkon të sigurojë mbështetje nga aleatët e Kievit për një përpjekje paqësore të udhëhequr nga SHBA.

Nga ana e tij, kryeministri britanik Keir Starmer theksoi se çështjet që lidhen me Ukrainën duhet të vendosen nga vetë Ukraina. Këtë ai e tha pas takimit me Zelensky-n, presidentin francez Emmanuel Macron dhe kancelarin gjerman Friedrich Merz. Macron shtoi se ekonomia ruse ka nisur të ndiejë presionin nga paketa e fundit e sanksioneve.

Ndërkohë, kancelari gjerman Friedrich Merz u shpreh “i rezervuar” për disa detaje të dokumenteve të propozuara nga SHBA, por tha se diskutimi për to është i domosdoshëm, ndaj dhe po zhvillohen këto takime.

Pas Londrës, Zelensky do të udhëtojë drejt Brukselit, ku do të pritet nga Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte, presidenti i Këshillit Evropian António Costa dhe presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen. Më pas, ai do të shkojë në Romë, ku nesër pasdite pritet të takohet me kryeministren Giorgia Meloni. gsh

Një takim katërpalësh i rëndësishëm u zhvillua në Downing Street, ku presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky u takua me kryeministrin britanik Keir Starmer, presidentin francez Emmanuel Macron dhe kancelarin gjerman Friedrich Merz.

Liderët perëndimorë po përpiqen të përcaktojnë një qëndrim të përbashkët mbi planin e ri të paqes, i cili u diskutua javën e kaluar në Florida gjatë negociatave intensive mes zyrtarëve ukrainas dhe amerikanë.

Qëllimi i takimit ishte forcimi i unitetit mes aleatëve në mbështetje të Kievit, në një kohë kur SHBA po shton presionin ndaj qeverisë ukrainase për të pranuar marrëveshjen e propozuar të paqes me Rusinë.

Keir Starmer e hapi takimin duke theksuar nevojën për një “marrëveshje të drejtë dhe të qëndrueshme paqeje” për Ukrainën, duke nënvizuar se vendimet që lidhen me Ukrainën duhet të merren nga vetë ukrainasit.

Zelensky, duke falënderuar Starmer për organizimin e takimit, e përshkroi momentin si “vendimtar” për të diskutuar të gjitha çështjet “e ndjeshme”, ndërsa theksoi rëndësinë e unitetit mes Evropës, Ukrainës dhe SHBA-ve. “Ka gjëra që nuk mund t’i menaxhojmë pa amerikanët… dhe as pa Evropën,” tha ai.

Presidenti francez Emmanuel Macron deklaroi se “të gjithë mbështesim Ukrainën dhe paqen” dhe se Evropa ka “shumë mekanizma në dorë” për të ndikuar në rrjedhën e zhvillimeve, në një periudhë kur ekonomia ruse po përballet me presion të shtuar nga sanksionet. Ai nënvizoi nevojën që Evropa dhe SHBA të gjejnë një linjë të përbashkët për hapat e ardhshëm.

“Sfidë kryesore është arritja e një qëndrimi të përbashkët mes nesh Evropës, Ukrainës dhe SHBA-së për përfundimin e negociatave të paqes,” shtoi Macron.

Kancelari gjerman Friedrich Merz i quajti ditët e ardhshme “vendimtare për të gjithë ne” lidhur me çështjen e Ukrainës. Ai theksoi se “Gjermania qëndron fort në krah të Ukrainës”, duke shtuar se “fati i saj është fati i Evropës”. Megjithatë, ai pranoi se ka “skepticizëm” për disa detaje të dokumenteve të ardhura nga pala amerikane, të cilat kërkon t’i diskutojë me liderët e tjerë. gsh

Rusia ka reaguar pozitivisht ndaj Strategjisë së re të Sigurisë Kombëtare të presidentit amerikan Donald Trump, duke e cilësuar dokumentin “kryesisht në përputhje” me qasjen e Kremlinit.

Strategjia 33-faqëshe, e publikuar këtë javë nga administrata amerikane, ngre alarmin se Evropa rrezikon “zhdukje qytetërimi”, ndërkohë që nuk e trajton Rusinë si kërcënim për SHBA-në.

Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, tha për agjencinë ruse TASS se ndryshimet e dokumentit përkojnë gjerësisht me vizionin rus.

“Ne e konsiderojmë këtë një hap pozitiv,” deklaroi ai, duke shtuar se Moska do ta analizojë më tej strategjinë përpara se të nxjerrë përfundime të tjera.

BE-ja e shqetësuar: Gjuha e dokumentit “si ajo e Kremlinit”

Ndërkohë, reagimet në Bashkimin Europian kanë qenë të ashpra. Zyrtarë dhe analistë evropianë shprehën shqetësime për tonin e butë ndaj Rusisë dhe vlerësuan se shumë prej pikave të strategjisë ngjajnë me narrativat e Kremlinit.

Dokumenti kritikon BE-në për “bllokimin e përpjekjeve amerikane” në zgjidhjen e luftës në Ukrainë dhe kërkon që SHBA-ja të “rivendosë stabilitetin strategjik me Rusinë”, gjë që sipas raportit do të stabilizonte edhe ekonomitë evropiane.

Strategjia parashikon një të ardhme të zymtë për kontinentin, duke paralajmëruar se Evropa mund të bëhet e “panjohur brenda 20 viteve”, ndërsa problemet e saj ekonomike “errësohen nga rreziku real i zhdukjes së qytetërimit”. Dokumenti lavdëron “partitë patriotike evropiane”, duke lënë të kuptohet se SHBA-të synojnë të përforcojnë ndikimin te forcat e djathta euroskeptike.

Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul theksoi se SHBA-të mbeten partner kyç në NATO, por u distancua nga toni i strategjisë:

“Çështje si liria e shprehjes nuk i përkasin kësaj strategjie, të paktën jo për Gjermaninë.”
Kryeministri polak Donald Tusk reagoi në rrjetet sociale duke i kujtuar Uashingtonit se

“Evropa është aleati juaj më i afërt, jo problemi juaj”.

Ish-kryeministri suedez Carl Bildt shkoi më tej, duke deklaruar se dokumenti “vendoset në të djathtë të së djathtës ekstreme”.

Strategjia vlerësohet se afrohet me parti si AfD në Gjermani, të klasifikuar si ekstrem i djathtë nga inteligjenca gjermane, duke sinjalizuar një ndryshim të fortë të boshtit politik të Uashingtonit në kontinent.

Dokumenti paralajmëron veprime të mundshme ushtarake në Venezuelë dhe kërkon rritje të investimeve në mbrojtje nga Japonia, Koreja e Jugut, Australia dhe Tajvani.

Demokratët në SHBA: “Rrezik për pozicionin amerikan në botë”

Reagimet brenda SHBA-së janë po aq të forta. Deputeti demokrat Jason Croë e quajti strategjinë “katastrofike për pozicionin global të Amerikës”, ndërsa Gregory Meeks akuzoi administratën Trump se “shpërfill dekada lidershipi të bazuar në vlera”. gsh

Një incident i ri ajror ka përkeqësuar marrëdhëniet tashmë të tensionuara midis Japonisë dhe Kinës, pasi Tokio akuzoi avionët luftarakë kinezë se përdorën radarin e kontrollit të zjarrit për të “bllokuar” avionët japonezë F-15 në hapësirën ajrore pranë Okinawa-s.

Kryeministri japonez Shinzo Abe deklaroi se Japonia do të “reagojë me qetësi dhe vendosmëri” ndaj incidentit, duke premtuar masa të forta për të rritur mbikëqyrjen detare dhe ajrore. Ministria e Jashtme thirri të dielën ambasadorin e Kinës në Tokio. Pekini, nga ana tjetër, i hodhi poshtë akuzat dhe paraqiti protestat e veta zyrtare. Sipas Ministrisë së Mbrojtjes së Japonisë, avionët J-15 të ngritur nga aeroplanmbajtësja kineze Liaoning e përdorën radarin e kontrollit të zjarrit dy herë ndaj avionëve japonezë F-15, në orën 16:32 dhe rreth dy orë më vonë të së shtunës. Ngjarja ndodhi në juglindje të Okinawa-s, ku Kina tha se po zhvillonte “stërvitje detare në distancë”.

Ministria japoneze raportoi gjithashtu rreth 100 ngritje avionësh luftarakë nga Liaoning gjatë fundjavës. Edhe pse nuk pati dëme apo lëndime, Tokio e cilësoi incidentin “jashtëzakonisht të rrezikshëm”. “Kyçja” me radar është një nga veprimet më kërcënuese në aviacionin ushtarak: radari ndalon skanimin e përgjithshëm dhe fiksohet në një objektiv të vetëm, duke sugjeruar mundësinë e një sulmi. Kjo e detyron avionin e synuar të ndërmarrë manovra shmangëse.

Sipas agjencisë japoneze Kyodo, është hera e parë që Tokio raporton një incident të tillë me avionë luftarakë kinezë. Ministri i Mbrojtjes Shinjiro Koizumi e quajti mënyrën e veprimit “të rrezikshme dhe jashtëzakonisht të keqardhur”. Tensionet mbeten të larta ndërsa të dy vendet shkëmbejnë protesta diplomatike dhe vijojnë patrullimet ushtarake në një nga zonat më të ndjeshme të Indo-Paqësorit. bw

Indeksi i 100 Destinacioneve më të mira të qyteteve nga kompania e analizës së të dhënave Euromonitor International shqyrton qytetet kryesore nga e gjithë bota dhe i rendit ato sipas kritereve që përfshijnë turizmin, qëndrueshmërinë, performancën ekonomike dhe shëndetin e sigurinë.

TAJLANDA- Harrojeni Miss Universe, Parisi është mbretëresha e konkursit të bukurisë në botën e udhëtimeve këtë javë, duke u emëruar qyteti më tërheqës në planet për të pestin vit radhazi. Indeksi i 100 Destinacioneve më të mira të qyteteve nga kompania e analizës së të dhënave Euromonitor International shqyrton qytetet kryesore nga e gjithë bota dhe i rendit ato sipas kritereve që përfshijnë turizmin, qëndrueshmërinë, performancën ekonomike dhe shëndetin e sigurinë.

Megjithatë, i gjithë ky popullaritet ka një çmim, të paktën për vizitorët jo-evropianë. Muzeu i Luvrit në Paris do të rrisë tarifat e hyrjes me 45% për dashamirësit e artit nga jashtë Zonës Ekonomike Evropiane, duke filluar nga Viti i Ri.

Mediat e huaja shkruajnë se Raporti i Euromonitor e shpalli edhe një herë Bangkokun qytetin më të vizituar në botë, me rreth 30.3 milionë mbërritje ndërkombëtare në vitin 2025. Azia-Paqësori po përjeton një bum të madh udhëtimesh, me një rritje të jashtëzakonshme prej 10% nga viti në vit në mbërritjet ndërkombëtare, por turistët me sjellje të keqe po krijojnë probleme në pikat e nxehta të udhëtimit të rajonit./Dosja.al

Hamasi deklaroi të dielën se është i gatshëm t’ia dorëzojë armët Autoritetit Palestinez në Rripin e Gazës, me kusht që ushtria izraelite t’i japë fund pushtimit të territorit. Lajmin e bëri të ditur kryenegociatori i Hamasit dhe udhëheqësi politik i Gazës, Khalil al-Hayya.

“Armët tona janë të lidhura me ekzistencën e pushtimit dhe agresionit”, tha Hayya në një deklaratë, duke shtuar se “nëse pushtimi përfundon, këto armë do të vendosen nën autoritetin e shtetit.”

Zyra e tij sqaroi për AFP se Hayya i referohej një shteti palestinez sovran dhe të pavarur, të cilin Hamasi thotë se do ta pranonte si strukturë legjitime për administrimin e sigurisë.

Hayya gjithashtu tha se Hamasi pranon vendosjen e forcave të OKB-së në Gaza, të cilat do të ngarkoheshin me monitorimin e kufijve dhe garantimin e pajtueshmërisë me një armëpushim të mundshëm. Megjithatë, ai theksoi se grupi kundërshton kategorikisht çdo forcë ndërkombëtare me mandat për ta çarmatosur Hamasi-n ose për të administruar territorin. bw

Skeptikët dhe dyshuesit nuk është hera e parë që i vënë në diskutim projektet e mëdha të infrastrukturës, kështu ndodhi së fundmi edhe me projektin që do të “bashkojë” Italinë nëpërmjet urës mbi ngushticën e Messinës, e cila do ta lidhë atë me ishullin e Sicilisë.

EUROPË- Projekti gjigant për të lidhur Europën dhe Afrikën duket se po i afrohet realitetit, por sfidat për t’u kapërcyer janë po aq të mëdha. Tuneli nën Detin Mesdhe, një projekt i jashtëzakonshëm që do të lidhë dy kontinentet.

Skeptikët dhe dyshuesit nuk është hera e parë që i vënë në diskutim projektet e mëdha të infrastrukturës, kështu ndodhi së fundmi edhe me projektin që do të “bashkojë” Italinë nëpërmjet urës mbi ngushticën e Messinës, e cila do ta lidhë atë me ishullin e Sicilisë.

Projekti është miratuar përfundimisht, edhe pse nuk është përcaktuar koha për realizimin konkret të infrastrukturës.

Ndërkohë një ide edhe më e madhe dhe po aq e ndërlikuar kthehet në vëmendjen publike. Bëhet fjalë për tunelin nën Detin Mesdhe, midis Marokut dhe Spanjës, me të cilin synohet objektivi ambicioz për të lidhur Europën dhe Afrikën dhe për të revolucionarizuar të gjithë sektorin e transportit.

Qarkullimi i mallrave, lëvizja e turistëve, madje edhe emigracioni do të mundet të përfitojnë nga kjo lidhje nënujore, por sfidat për ta çuar projektin deri në fund janë ende të shumta.

Sytë janë drejtuar nga viti 2030, i cili me Kupën e Botës së FIFA-s të organizuar pikërisht nga Maroku, Spanja dhe Portugalia do të ofronte rastin ideal për inaugurimin e tunelit.

Megjithatë duket një afat utopik, pasi do të mund të duhen edhe 10 vjet më shumë deri në finalizimin e projektit.

Nga ana tjetër, bashkëpunimi mes qeverive spanjolle dhe marokene, duke përfshirë këtu edhe investimet, është i fortë dhe i vendosur. Jo rastësisht studimet e projektimit kanë marrë një përshpejtim të madh, duke treguar përparime të konsiderueshme krahasuar me analizat e së kaluarës.

Një tunel nën Detin Mesdhe apo një urë mbi Ngushticën e Gjibraltarit?

Ura mbi ngushticën e Messinës në Itali vazhdon të jetë në qendër të debateve, pengesave dhe diskutimeve, por nisur nga kompleksiteti dhe optimizmi, projekti i ngjan shumë atij të Ngushticës së Gjibraltarit.

Dallimi është se ura mbi Gjibraltar e studiuar prej dekadash, nuk mund të ndërtohet aktualisht për arsye strukturore dhe inxhinierike, karakteristikat e territorit nuk e lejojnë ndërtimin e një ure të sigurt, megjithëse distanca nuk është e madhe.

Duhet mbuluar një distancë prej vetëm 14 kilometrash midis brigjeve spanjolle dhe atyre marokene, por është e pamundur të vendosen në mënyrë të sigurt pilastrat/këmbët e urës në një fund deti që arrin deri në 900 metra thellësi, duke pasur parasysh gjithashtu rrymat shumë të forta detare dhe nivelin e lartë të presionit.

Nga idetë e para të urës deri më sot, teknologjia ka përparuar shumë dhe mjetet moderne mund të ofronin zgjidhje për këto probleme, përfshirë këtu edhe aktivitetin e lartë sizmik, por kjo zgjidhje kërkon një kosto të jashtëzakonshme financiare.

Infrastruktura e nevojshme për të ndryshuar gjithë zonën detare do të ishte shumë më e gjatë, më komplekse dhe më e shtrenjtë se vetë ura, pa llogaritur dëmin e madh mbi ekosistemin detar dhe qarkullimin natyror përmes Ngushticës së Gjibraltarit.

Prandaj më shumë se referimi te modeli i urës në Messinë, po punohet duke vlerësuar tunelin e Mançës, për të reduktuar një pjesë të vështirësive.

Tuneli i Mançës është tuneli nën Detin e Veriut që lidh Britaninë e Madhe me Francën, me një gjatësi totale rreth 50 km, prej të cilave rreth 38 km janë nën ujë. Tuneli u hap në vitin 1994 dhe u deshën 6 vite për ta përfunduar.

Lidhja midis Europës dhe Afrikës

Ideja e një tuneli nën Ngushticën e Gjibraltarit nuk është e re, duke pasur periudha të ndryshme interesi që nga vitet ’30, derisa u arrit një pikë kthese në vitin 2023.

Spanja dhe Maroku ndanë 2,3 milionë euro për analizat e reja gjeoteknike, ndërsa këtë vit, Spanja ka nisur një studim të ri fizibiliteti. Aktualisht, një komitet i përbashkët po punon për të përkufizuar projektin, duke përfshirë edhe ekspertë ndërkombëtarë.

Me interes për lexuesin janë disa të dhëna teknike për tunelin Spanjë-Marok.

Qeveritë e Spanjës dhe Marokut po zbatojnë një plan pune 3- vjeçar për përgatitjen e projektit, i cili ka filluar në vitin 2023.

Njëherësh po projektohet të ndërtohet edhe një “tunel test” (exploratory gallery) për të verifikuar kushtet gjeologjike dhe presionet ujore. Sipas disa burimeve mediatike, të cilat nuk janë të konfirmuara teknikisht, gjatësia e përgjithshme e tunelit do të jetë rreth 60 km, ndërsa pjesa nën ujë, rreth 28 km. Thellësia nën fundin e detit, rreth 465 metra.

Lidhur me koston financiare, një studim vlerëson që vetëm pjesa spanjolle mund të kushtojë rreth 9 miliardë euro, ndërsa vlerësime të tjera flasin për një kosto totale rreth 15 miliardë euro.

Si do të funksionojë tuneli?

Do të projektohen dy tunele hekurudhore, një për çdo drejtim, për transport pasagjerësh dhe mallrash, si dhe një galeri shërbimi dhe emergjence mes dy tuneleve.

Gjithashtu do të ketë linja energjetike, fibra optike si infrastrukturë fikse midis dy kontinenteve. Zona ka kompleksitet tektonik, është pranë pllakave tektonike Eurazi-Afrikë, ka aktivitet sizmik, si dhe shtresa të vështira gjeologjike.

Projektohet që tuneli të transportojë rreth 12.8 milionë pasagjerë në vit, si dhe të qarkullojnë nëpërmjet tij rreth 13 milionë tonë mallra. Pritet që fonde të vijnë jo vetëm nga Spanja dhe Maroku, por edhe nga Bashkimi Europian.

Përveç aspektit ekonomik, projekti ka një rëndësi të madhe gjeopolitike, pasi do të lidhë dy kontinente dhe do të ndikojë në zhvillimin e bashkëpunimit ndërmjet tyre./MONITOR

Shtetet e Bashkuara të Amerikës i kanë kërkuar Evropës që të marrë përsipër shumicën dërrmuese të aftësive mbrojtëse konvencionale të NATO-s deri në vitin 2027, me qëllim që të zvogëlojë pjesëmarrjen e saj në bashkëpunimin mbrojtës të aleancës.

Sipas informacionit të cituar nga Reuters, propozimi i Shteteve të Bashkuara për t’i dhënë Evropës përgjegjësinë më të madhe për mbrojtjen konvencionale të NATO-s deri në vitin 2027 ka ngritur shqetësime midis zyrtarëve evropianë, të cilët e konsiderojnë afatin jorealist.

Dëshira e Uashingtonit për autonomi më të madhe evropiane në sektorin e mbrojtjes u paraqit në një takim në SHBA, ku zyrtarët e Pentagonit thanë se progresi i Evropës në forcimin e aftësive të saj mbrojtëse që nga fillimi i pushtimit heroik të Ukrainës deri më tani nuk i ka kënaqur Shtetet e Bashkuara.

Zyrtarët e Pentagonit kanë paralajmëruar se nëse Evropa nuk e përmbush afatin e vitit 2027, Shtetet e Bashkuara mund të ndalojnë pjesëmarrjen në disa mekanizma koordinimi mbrojtës të NATO-s, sipas pesë burimeve që folën me ‘Reuters’.

Shtetet e Bashkuara duan që vendet evropiane të marrin më shumë përgjegjësi për sigurinë e tyre dhe të zvogëlojnë varësinë e tyre nga mbështetja amerikane e mbrojtjes. Por disa zyrtarë evropianë thonë se afati i vitit 2027 është jorealist, pasi Evropa ka nevojë për më shumë burime për të zëvendësuar disa nga aftësitë mbrojtëse të SHBA-së.

Aleatët e NATO-s po përballen gjithashtu me vonesa në prodhimin e pajisjeve ushtarake, dhe disa nga armët dhe sistemet mbrojtëse më të përparuara amerikane do të duheshin vite për t’u dorëzuar nëse porositen sot. Në të njëjtën kohë, SHBA-të ofrojnë aftësi që nuk mund të blihen thjesht, të tilla si zbulimi, mbikëqyrja dhe mbledhja unike e inteligjencës, të cilat kanë rezultuar kritike për përpjekjet e luftës së Ukrainës.

Zyrtari i NATO-s, duke folur në emër të aleancës, tha se aleatët evropianë kanë filluar të marrin më shumë përgjegjësi për sigurinë e kontinentit, por ai nuk komentoi mbi afatin e vitit 2027.

“Aleatët e kanë njohur nevojën për të investuar më shumë në mbrojtje dhe për të zhvendosur barrën e mbrojtjes konvencionale nga Shtetet e Bashkuara në Evropë”, tha ai.

Bashkimi Evropian ka vendosur një qëllim për ta bërë kontinentin të aftë për të mbrojtur veten deri në vitin 2030, duke u përqendruar në forcimin e mbrojtjes ajrore, dronëve, aftësive të luftës kibernetike dhe fushave të tjera.

Zyrtarët dhe analistët thonë se edhe ky afat është jashtëzakonisht ambicioz. Panorama