Sot është Dita Ndërkombëtare e Maleve.

Kombet e Bashkuara, zgjodhën akullnajat për të qenë kryefjala e kësaj dite për vitin 2025, duke theksuar rëndësinë e ruajtjes së akullnajave për bujqësinë, sigurinë e ujit dhe jetesën e komuniteteve malore të cenueshme.

Akullnajat, rezervat e mëdha të akullit dhe borës, janë shumë më tepër se peizazhe të ngrira. Ato janë një burim thelbësor i jetës rreth maleve si dhe linja shpëtimi për ekosistemet dhe komunitetet.

Por akullnajat po kalojnë transformime të shpejta dhe alarmante, me pasoja të thella për të gjithë ne, duke qenë se ato mbajnë rreth 70% të ujit të ëmbël të botës.

Dita Ndërkombëtare e Maleve, me temën “Akullnajat kanë rëndësi për ujin, ushqimin dhe jetesë në male dhe përtej”, thekson rolin kritik që luajnë rajonet malore si burim kryesor i ujërave të ëmbla globale dhe bën thirrje për masa të menjëhershme për të shmangur zhdukjen e akullnajave.

Shkrirja e tyre e përshpejtuar përfaqëson jo vetëm një krizë mjedisore, por edhe humanitare, duke kërcënuar bujqësinë, energjinë e pastër, sigurinë e ujit dhe jetët e miliarda njerëzve. Tërheqja e akullnajave, e nxitur nga rritja e temperaturave globale, është një tregues i fortë i krizës klimatike. Shkrirja e akullnajave dhe shkrirja e ngricave të përhershme shtojnë rreziqe të tilla si përmbytjet, përmbytjet nga shpërthimi i liqeneve të akullnajave, rrëshqitjet e dheut ose erozioni dhe sedimenti i shtuar, duke rrezikuar popullatat dhe infrastrukturën.

Në 5 vitet e fundit u regjistrua tërheqja më e shpejtë e akullnajave në histori. Rreth 600 akullnaja tashmë janë zhdukur dhe shumë të tjera do të zhduken nëse temperaturat vazhdojnë të rriten. bw