Nga Gjergj Erebara | BIRN

Në vitin e largët 1397, një anëtar i parlamentit anglez u arrestua nga gjykata “e mbretit” dhe u dënua me vdekje, akuzuar “për tradhti”. Lindi në këtë mënyrë ajo që sot njihet si imuniteti nga përndjekja i deputetit, në mënyrë që ai të mund të ushtrojë punën e deputetit i lirë, pa u ndëshkuar për atë që flet apo mënyrën se si voton.

Në formën aktuale, imuniteti i deputetit rrjedh nga Revolucioni Francez, në të cilin u vendos, (mes shumë gjërave të tjera) që deputeti të mund të ushtrojë deputetllëkun pa frikë se do të ndëshkohet.

Siç vërehet, imuniteti i deputetit është një instrument që synon të mbrojë deputetin, normalisht atë kritik dhe kundërshtar me pushtetin – ose mbretin në rastin e Anglisë së shekullit të katërmbëdhjetë – nga arrestimet potencialisht arbitrare, me qëllim që, fjala vjen, deputeti të ndalohet të shkojë në parlament për të votuar apo për të folur.

Ndërsa shteti modern u zhvillua, një nga zhvillimet kyçe që u konceptua nga Montesquieu, i cili ishte gjykatës, dhe u zbatua fillimisht pas Revolucionit Amerikan, ishte ndarja e sistemit të drejtësisë nga ekzekutivi. Në këtë kontekst, gjykata nuk ishte më “e mbretit”, por ishte e pavarur nga ekzekutivi.

Megjithatë, shumë klauzola ligjore mbesin formalisht në fuqi si relike pavarësisht nëse kanë apo jo vlerë praktike dhe aktualisht, në Mbretërinë e Bashkuar, deputeti nuk lejohet të arrestohet “për shkak të borxheve” rrugës nga shtëpia për në parlament dhe rrugës së kthimit nga parlamenti për në shtëpi.

Ndalimi i arrestimit të deputetit “për shkak të borxheve të pashlyera” rrjedh nga praktika e gjithëpërhapur e kohës së Mesjetës së arrestimit dhe burgosjes së çdokujt që binte në faliment. Por diku përgjatë zhvillimit të shtetit modern, bota kuptoi se ishte mizore dhe jopraktike burgosja e një të falimentuari dhe ligji i ndalimit të arrestimit të deputetit “për borxhe” vijon të jetë teknikisht në fuqi, pavarësisht se në botën e sotme, askush nuk mund të burgoset “për borxhe”.

Por deputeti natyrisht që mund të arrestohet për vepra penale. Për këtë nuk ka dhe nuk ka se si të ketë imunitet. Dhe natyrisht që nuk arrestohet dhe as nuk gjykohet as nga qeveria dhe as nga parlamenti. Arrestohet dhe gjykohet nga sistemi i drejtësisë, i cili duhet të jetë i pavarur nga këto dy pushtetet e tjera dhe “kufizues” ndaj pushtetit të këtyre dy të tjerëve.

Kuvendi i Shqipërisë pritet të debatojë gjatë ditëve në vijim, kërkesën e Prokurorisë së Posaçme për heqjen e imunitetit të deputetes Belinda Balluku, ministre dhe zëvendëskryeministre, e marrë e pandehur për manipunimin e një numri të konsiderueshëm procesesh të prokurimeve publike. Aktualisht po ruhet si sekret argumentimi se pse SPAK mendon se Balluku duhet të arrestohet, ndërsa deri më tani ka qenë e marrë e pandehur në gjendje të lirë.

Por ndërsa nuk e dimë se pse SPAK kërkon arrest, ajo që dimë është që roli i Kuvendit nuk është që të bëjë gjykatën dhe se, procesi i autorizimit të prokurorisë për të arrestuar një anëtar të kuvendit duhet të jetë formal. Në këtë kontekst, imuniteti i deputetit (dhe i ministrit gjithashtu), ndalon arrestimin pa paralajmërim të një deputeti, fjala vjen, rrugës duke vajtur në parlament për të votuar, por nuk është dhe nuk mund të jetë mburojë përballë akuzave të karakterit penal. Institucioni që ka për detyrë të gjykojë meritat e kërkesës së prokurorisë për masë sigurie, dhe provat e mbledhura prej saj, është gjykata.

Historia e re e Shqipërisë ka dhënë disa shembuj, në përgjithësi negativë, në lidhje me kërkesat e prokurorëve për lejim arrestimi. I pari, në fillimet e së ashtuquajturës demokraci, kur prokuroria ishte, siç vijoi deri vonë të ishte, një degë e pacipë e ekzekutivit, ishte rasti i heqjes së imunitetit, arrestimit dhe dënimit të Fatos Nanos, në atë kohë, kreu i opozitës. Historia tashmë dihet. Shumica demokrate në parlament autorizoi prokurorinë e kohës për arrestimin e Nanos nën akuzat për korrupsion, ndërsa vëzhguesit ndërkombëtarë e konsideruan atë një të burgosur politik.

Kushtetuta e vitit 1998 i dha deputetëve dhe gjyqtarëve një imunitet ektrem, jo vetëm ndaj arrestimit, por edhe ndaj hetimit.

Në vitin 2008, tentativat e demokratëve për të vonuar miratimin e kërkesës së prokurorisë për heqjen e imunitetit të deputetit Fatmir Mediu, ish-Ministër i Mbrojtjes i akuzuar për shpërthimin tragjik të Gërdecit në 15 mars të atij viti, dështuan pas presionit eksplicit të partnerëve ndërkombëtarë.

Në vitin 2010, Gjykata e Lartë e pushoi çështjen duke argumentuar se, pas zgjedhjeve të vitit 2009, Mediu fitoi një mandat të ri deputeti dhe rrjedhimisht, imunitet të ri. Prokuroria nuk bëri më kërkesë për heqjen e imunitetit të ri dhe përgjegjësia potenciale e Mediut për shpërthimin tragjik mbeti deri vonë e pahetuar dhe e pagjykuar.

Në vitin 2012, si pjesë e përpjekjeve për luftën kundër korrupsionit, imuniteti parlamentar u reformua dhe u kufizua disi.

Socialistët u përballën për herë të parë me një kërkesë për heqje imuniteti në vitin 2018, kur një grup trafikantësh droge nga Vlora u goditën nga drejtësia italiane. Personi, imuniteti i të cilit u kërkua të hiqej ishte ish-Ministri i Brendshëm, Saimir Tahiri. Nën udhëheqjen e Edi Ramës, prokurorët që kërkuan heqjen e imunitetit ndërsa po hetonin Tahirin për as më pak e as më shumë trafik ndërkombëtar droge, u shpallën armiq. Shumica socialiste përdori forcën e kartonëve për të rrëzuar kërkesën e prokurorisë, duke vepruar në këtë mënyrë si gjykatë ndërsa u përpoqën të bindin shqiptarët se “nuk ka prova”, apo se kërkesa e prokurorisë “ka sfond politik”.

Nën presion, Tahiri dha dorëheqjen ca kohë më vonë si deputet dhe u vendos menjëherë në arrest shtëpie. Siç dihet, ai u dënua nga gjykata për abuzim me detyrën, por u shpall i pafajshëm për akuzën e trafikut ndërkombëtar të drogës.

Rasti i dytë ishte në korrik 2023, kur Prokuroria e Posaçme kërkoi heqjen e imunitetit të Arben Ahmetajt, ish-zv/Kryeministër. Në atë rast, Rama deklaroi se prokuroria kishte dërguar një material prej mbi 400 faqe dhe se kjo përbënte provë të mjaftueshme për të. Ahmetaj e humbi mandatin e deputetit, por pati kohë të mjaftueshme për të kuptuar se çfarë po ndodhte dhe u arratis nga vendi në kohë.

Thelbi i debatit në rastin “Tahiri” ishte nëse parlamenti kishte autoritetin të gjykonte cilësinë apo vlefshmërinë e provave që shoqëronin kërkesën e prokurorëve. Rama pretendonte se po, ndërsa logjika ta thotë se jo, kuvendi nuk është gjykatë, nuk funksionon si gjykatë dhe nuk mundet të gjykojë provat. Kuvendi mundet vetëm ta shqyrtojë kërkesën nga ana formale. Ekzistenca, cilësia, vlefshmëria e provave janë gjëra që shqyrtohen nga institucioni kompetent për këtë punë, që është gjykata.

Në komentin e tij të parë pas dorëzimit të kërkesës së SPAK për imunitetin e Ballukut, gjithsesi Rama la të kuptohet se ai do t’i japë të drejtë vetes të gjykojë provat, kur e cilësoi kërkesën e prokurorisë si ftesë për të dhënë “opinion”. Jashtë parlamentit, me zë gjithsesi shumë të mekur në krahasim me rastin Tahiri, mbështetësit e qeverisë po përpiqen të artikulojnë idenë e një prokurorie politike, që supozohet se po shënjestron zyrtarët socialistë, jo pse janë të korruptuar, por se kanë “qëllime politike”.

Përballë pretendimeve të tilla është shumë e vështirë të mos qeshësh.

Ndryshe nga Anglia e shekullit të katërmbëdhjetë, gjykatat në Shqipëri nuk janë “të mbretit”, ato janë të krijuara me ligj dhe funksionojnë në bazë të ligjit. Veprimet e prokurorisë nuk janë arbitrare, ato i nënshtrohen gjykatës së shkallës së parë, vendimet e së cilës mund të apelohen në gjykatën e apelit, kundër vendimeve të së cilës mund të bëhet rekurs. Të pakënaqurit me tre shkallë drejtësie kanë gjithashtu mundësinë t’i drejtohen Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

Është shumë e vërtetë që, si rrjedhojë e trashëgimisë komuniste, gjykatat dhe prokurorët kanë prirje të mos respektojnë prezumimin e pafajësisë dhe, siç u vu re në disa prej rasteve të procesit të vetingut të prokurorëve, kishte syresh që mendonin se masa e sigurisë arrest me burg “është e duhura” për shkak se, për disa vepra të lehta penale, njeriu mund t’ia hedhë edhe pa bërë burg, duke u dënuar me kusht. Kjo nuk është e vlefshme në rastin e zyrtarëve socialistë që janë përballur me drejtësinë.

Në këtë kontekst, edhe vetë zvarritja procedurale e vendimit për heqjen e imunitetit të Ballukut është e papranueshme.

Mediat greke kanë raportuar për të se çfarë ndodhi në seancën e sotme parlamentare në Shqipëri, ku pati tensione dhe përplasje mes opozitës dhe gardës.

Protothema shkruan se “opozita protestoi sot në Kuvend për zëvendëskryeministren Belinda Balluku dhe zyrtarëve të tjerë të akuzuar për korrupsion”.

“Ligjvënësit ndezën fishekzjarrë, hodhën ujë drejt kryetarit të parlamentit dhe zunë vendet e rezervuara për ministrat e qeverisë në një përpjekje për të ndërprerë seancën përpara se Garda të ndërhynte”, shkruan madia greke.

“Nuk mund të ketë parlament me ata që e vjedhin dhe e shkatërrojnë”, citon Sali Berishën Protothema, duke shkruar se kreu i Partisë Demokratike në opozitë tha se “Ligji dhe vetëm ligji duhet të mbizotërojë”.

Deputetët e opozitës po kërkojnë të shohin aktakuzën zyrtare me akuzat e ngritura kundër zëvendëskryeministres Belinda Balluku, thuhet me tej ne shkrimin e medias greke.

Zyra e Prokurorit të Posaçëm, e ngarkuar me luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, i ka kërkuar parlamentit të autorizojë arrestimin e Balluku, dhe Parlamenti  pritet të votojë për kërkesën të premten.

“Balluku, e cila shërbeu gjithashtu si ministre e infrastrukturës dhe energjisë dhe është aleati më i ngushtë i Ramës në kabinet, dyshohet se është përfshirë në praktika korruptive që synojnë favorizimin e kompanive përgjegjëse për projekte të mëdha infrastrukturore, duke përfshirë një tunel dhe unazën rrugore në kryeqytet, Tiranë”, shkruan gazeta greke. gsh

At gjergj fishta ofm

                                             (Grafikë nga F.Radovani 1991).

”DORA E AT GJERGJ FISHTES SIPER ALFABETIT GJUHES SHQIPE, SOLLI PERJETSINë E TIJ N’ ZEMREN DHE MENDJEN E POPULLIT SHQIPTAR !”

MUEJ  DHETOR  I  PERKET  KUJTIMEVE  T’ AT FISHTES!  E PA AT GJERGJIN S’KA AS SHQIPNI !

SHQYPNIS

T’ falem , Shqypni, ti i shpirtit t’em dishiri!

            I lum njimend jam un n’ gji t’ and tue rrnue,

            Tue gzue t’ pamt t’ and, tue t’ hjekë atë ajr t’ kullue,

            Si Leka i Madhi e Skanderbegu i biri.

Kjé i Lumi vetë, qi mue m’ dergoi ksi hiri

            Per nen qiellë t’ande t’ kthielltë un me u perftue,

            Malet e hjedhta e t’ blerta me shikjue,

            Ku Shqypja e Burrit s’ dron se i qaset niri.

Ktu trima léjn gjithmonë, pse ti jé nana

            E armvet n’ zâ, qi shndrisin duerët e t’ lumit,

            Kah des per ty i rrebtë e trim si Zana.

Eden n’ Balkan ti jé; ti prej t’ Amshu’mit

            N’ Balkan jé shkrue Mbretneshë mbi fiset t’ tana:

            Hyp fronin, pra, e sundo, Shqypni, m’ t’ liru’mit.

___________________________________________________________________

1. Ti i shpirtit t’em dishiri!: Dishir me të vertetë i shpirtit të Poetit, i cilli i kushton jeten deri në ditë të vdekjes idealit kombtar. Vështirë se mund të na permendë historija e leteraturës botnore ndonji emen

qi t’ia ketë kushtue krejt veprimin  e vet letrar perlimit t’idesë kombtare si Fishta. Frymzue prej këtij ideali, Zana e tij këndon trimninë, besen, burrninë e nderen shqyptare me Lahutë; frushkulloi me fishkull djegëse veset e kombit e të Shtetit parasit me satirë; zgjoi, trandi, ngjalli me lirikë e melodrame atdhetare ndiesinë kombtare. – Tue hjekë…, tue thithë ajrin….

2.Leka i Madhi: Leka i Madh (356-323 para Krishtit). Mbret i Maqedonisë, i biri i Filipit Maqedonas, i cili shtroi Gadishullin e Ballkanit, Azinë e Vogel, Afriken Veriore e u shty ngadhnjyes deri në Hindi. Maqedonasit kjenë nji vllazni me Ilirë e Epirotas. Dihet me siguri se ata flitshin nji gjuhë krejt ndryshej prej greqishtes. Skanderbegu i biri, perdorë për trashigimtar gjaku e trimnije.

2. dergoi ksi hiri, nji dhanti këso dore, nji nderë kaq të madhe, – me u perftue: me u xanë, me lindë.

Malet e hjedhta e t’blerta: qi ngrihen madhnueshem, e të veshuna me landë e blerime.

– Ku Shqypja e Burrit: Shqypja, – personifikimi i Lirisë – e Burrit, e Pirros, mbretit t’Epiriotvet, nji fisi me Ilirët, ndej e lirë, megjthse e strukun nder male, edhe gjatë shekujve të robnisë; qaset – afrohet, nuk ka frigë se i qaset njeri (niri).

3. qi shndrisin duerët e t’lumit; qi flakrojnë në dorë të luftarit shqyptar të lumnueshem. – i rrebtë, pa iu tutë syni përballë anmikut, i vendosun, trim me zemer të fortë. Eden n’Ballkan: antonomazi, Parriz toke, vendi ma i bukri ne Ballkan. – Hyp fronin, hyp në fron!

– m’t’ liru’mit: – mbi bijt tu të liruem prej robnijet.  (Prej At Viktor VOLAJ OFM. 1941)

Shenim F.RADOVANI: Mbyllim Vitin 2025 me poezinë “SHQYPNIS”. Me shumë respekt.

Urimet ma të mira per Festat e fundit vitit 2025 ! Autori.

Melbourne, 18 Dhetor 2025.

Urim Elezi, lindur më 18.10.1941 në Floq të Korçës, hyn te të dënuarit dy herë nga regjimi komunist me shumë vite vuajtjeje. Ai u burgos më 26.10.1963 dhe doli që andej më 10.2.1989. hyri në 22 vjeç dhe doli 48 vjeç, madje i verbuar. Në moshën 18-vjeçare kreu shkollën e Instruksionit në Gjirokastër, ku gradohet nënoficer. Në dënimin e parë ishte ushtar në Repartin Nr.9357 Gjirokastër. Herën e parë u akuzua në bazë të nenit 64, në kombinim me nenet 10 e 14 të Kodit Penal. Ishte me shërbim ushtarak, së bashku me shokun e tij Hekuran Shyti, në Gjirokastër. Sipas gjykatës, i kish propozuar Hekuranit të arratiseshin sepse bëhej jetë e mirë në vendet kapitaliste e sidomos në SHBA. Hekurani lirohet më parë nga ushtria dhe gjatë kësaj kohe gjen personat e tjerë, me të cilët do kryenin arratisjen. Hekurani i nis një telegram Urimit në Gjirokastër, me kërkesën që të të niset se nëna ishte sëmurë.

Kësisoj Urimi bashkohet me shokët e tij, Hekuran Shyti, Durim Shyti dhe Robert Morava. Të pa orientuar mirë, të spiunuar nga një banori i zonës, ata u kapën nga forcat e kufirit në postën kufitare të Nikolicës në rrethin e Korçës. Gjykata Ushtarake Tiranë me vendimin nr.21, datë 27.2.1964, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me 18 vjet heqje lirie, konfiskim të pasurisë, heqjen e të drejtës zgjedhore për 4 vjet dhe të gradës së rreshterit. U la në fuqi me vendimin nr.23, datë 31.3.1964 të Kolegjit Ushtarak të Gjykatës së Lartë. Për herë të dytë u arrestua më 19.2.1980. U akuzua në bazë të nenit 55/1 të Kodit Penal me artikulime shumë rënduese. Dega e Punëve të Brendshme Fier, me shkresën nr.112, datë 15.1.1980, i kërkoi Drejtorisë së Hetuesisë miratimin e arrestimeve për tre shtetas, midis të cilët edhe i përmenduri Urim Elezi. Ishte marrë në përpunim aktiv më 17.5.1979 se zhvillonte propagandë në radhët e të dënuarve.

Raportonin për të “I penduari” dhe “Tekniku”. Për të thuhej të ishte shprehur: “Sigurimi i ka lyer duart me gjakun e këtij populli. Kanë bërë krimet më të shëmtuara që mund të ketë në histori, Sigurimi është sjellë me popullin dhe me njerëzit, më keq se ç’janë sjellë fashistët dhe nazistët..! Nuk ka më të poshtër se komunistët. Unë quaj komunistë të gjithë ata që kanë yllin në ballë si një domate, pavarësisht nëse besojnë mjekrën e Marksit apo mustaqet e Stalinit…! Krimet më monstruoze në Shqipëri, janë bërë në kohën kur kanë ardhur në fuqi komunistët…Jeta te ne është burg”. Gjykata e Rrethit Fier e drejtuar nga Sokrat Dautaj, me pjesëmarrjen e prokurorit Kiço Koçi, me vendimin nr.94, datë 18.4.1980, e deklaroi fajtor dhe e dënoi me 10 vjet heqje lirie, si dhe heqjen e të drejtës zgjedhore për 5 vjet. I bindur në kotësinë e vendimeve komuniste, Urim Elezi nuk e ankimoi vendimin. Pasi i kishte dërguar një letër Enver Hoxhës, ku e cilësonte “përbindësh të pangjyrë, të sëmurë me mani persekutimi”, më 6.12.1981, u rrah nga policët e Burgut të Burrelit, deri sa u verbua. U lirua më 10.2.1989, nga Reparti nr.305 Përparim i rrethit të Sarandës.

Në postën kufitare

Ai që kishte gishtin e prerë, i thotë tjetrit: “Shoku major, ta çojmë këtë tek ai tjetri? Kështu, ja japim kartën ta firmosë në sy të atij tjetrit, se ata dy qenët e tjerë e kanë firmosur. Firmose qen këtu”! – më thotë ushtaraku tjetër, e më godet me shkelma në kokë. “Jo, nuk e firmos pa prezencën e Hekuranit”, – ja kthej pa një, pa dy. Më ra fort me fshikull midis shpatullës e qafës për këtë që i thashë. Më dërguan tek Hekurani. Hekuranin e kishin lidhur me tel, i gjithi i ënjtur e i zhytur në gjak si unë. “Hekur, të lutem firmose, se më thanë që nuk do të na torturojnë më po e firmosëm”!

Hekuri nuk foli fare ose unë nuk e dëgjova se edhe veshët më buçisnin. Menjëherë më zgjidhën duart e më dhanë një letër, pa më lejuar ta lexoja (edhe sikur të më lejonin ta lexoja sytë s’mund të më shihnin nga gjaku, se nuk isha i vetëdijshëm) . Në momentin kur unë fillova të firmos, Hekuranin filluan ta zgjidhnin. Koloneli me gishtin mangët, u bërtet policëve me nervozizëm: – “Prisni, të lidhim njëherë këtë qenin, pastaj zgjidheni atë”! “Apapa, këtë qenin e paska ushqyer mirë Partia, e paska bërë nji kuintal”. Pasi firmosa, më lidhën mua dhe zgjidhën Hekuranin. Firmosi dhe ai…!

Na lidhën në një mënyrë të tillë, që edhe vetë ata do e kishin vështirë për të na zgjidhur duke na hedhur pallto mbi kokë. Para meje ishte komandanti i Postës, prapa meje ai personi që quhej Ibrahim e, prapa tij Hekurani. Pas Hekuranit qe një ushtar e pas tij Durimi me Robertin. (Këto i mësova pas dënimit në burgun e Korçës). Gjatë rrugës që nga Nikolica e deri në Dardhë, shkuam në këmbë. Herë pas herë rrëzoheshim, e çoheshim sa herë hanim ndonjë shkelm e grusht, përndryshe zvarrë na tërhiqnin. Pas mesnate arritëm në Dardhë. Sa mbërritëm aty na futën në një makinë të madhe ushtarake. Sesa veta ishim në makinë nuk e di, por zhurma lëngimesh dhe rënkimesh kishte pafund. Afrohet një ushtarak dhe pyet: -“Kush nga ju është ai nënoficeri”?

“Ky është” – i tha dikush për mua. Nga sponti ku ishte, më hipi sipër e filloi me sharjet nga më të rëndat, siç u ka hije vetëm atyre. – “Pse mo qen, ç’kërkoje ti, gjeneral doje të bëheshe”?! – shfryu ushtaraku. (Hekurani më tregon se kur ushtaraku, që nuk ja harroj kurrë fytyrën, më hipi sipër, telat e duarve time, kishin lënë shenja që i mbetën përjetë fyejve të këmbëve të Hekuranit). Humba ndjenjat për disa çaste. Shoqëruesi im ushtarak, hoqi xhahilin që më hipi sipër e i tha: – “Dale, prit sa të përmendet, se në qoftë se vdes, do të përgjigjesh ti” (e këto m’i thanë shokët). Kur vij në vete, dëgjoj zhurmë makine e asnjë zë njeriu… U tromaksa!

Mbërrijmë në Korçë, në Batalionin e Mbrojtjes. Aty mbështetur në mur, më vjen dikush me kokore policie: “Çfarë e ke Myzafer Elezin”? Unë s’i ktheva përgjigje. Siç ishte, më zë për mjekre e më përplas kokën në mur. “Vëlla e kam”, – iu përgjigja fort. “Ja zbardhe” -tha. “As ja zbardha, as ja nxiva”! (më shan nga nëna e më godet me grusht në gjoks). Në këtë situatë, një kolonel trupmadh, besoj komandanti i batalionit, e tërheq dhe i thotë me inat: -“Jam unë këtu! Merrini shpejt dhe çojini në degë”. Më marrin si leckë e më hedhin si qeskë çimentoje në makinë. Nisemi me nxitim të madh për në Degë.

Në Degën e Punëve të Brendshme

Gjatë rrugës për në Degë, shoqëruesit më urdhërojnë: – “lëshoje këmbën se ke karrige”! Disa më shtyjnë, disa më tërheqin dhe bie nga korrikja, bëhem më copë seç isha. Në Degë më futin në një dhomë plot me civilë, ushtarakë, policë dhe nga të gjithë këta mbaj mend dy persona: një civil e një ushtarak. Civili me kostum gri qe Petro Tasellari nga Korça, ndërsa ushtaraku qe major Ago Sina nga Vlora. Këta i njihja para se të arrestohesha. Petroja më mban nga krahu i majtë. Ago Sina më pyet: – “Ku do të vije”? “Nga Greqia do të shkoja në Amerikë” –i them me plot zë. – “Tek kush”? – vazhdon të pyesë. “Tek dajoja im” – i them. “Tek Hysen Mullaj”? -thotë Ago Sina. “Jo, tek Alizot Zyfer Floqi”!

Ago Sina më godet, e si të tjerët e llojit të vet shan me fyerjet më të rënda. Humbas ndjenjat, e kur përmendem shikoj që isha në qeli. Në qeli u përmenda vetëm pasi dëgjova që dikush me shkelma po godiste në derë: – “20-ta, 20-ta”????

Unë rënkova- “Ëëë….”- “Hë, gjallë qenke”, kaq deshëm!

Në hetuesi

Rreth 20 e pak ditë më bënë mjekime. As hetuesi, as pyetje e as asgjë. Mbaj mend dentistin. Dentist Fundo kishte një gjatësi të mesme, me syze dhe me një valixhkë të vogël, i cili sa më pa dhëmbët tha: “S’është për mua  ky jo. Duhet shtruar në spital”. Kjo vizitë u bë në shkallë, midis dy dyerve të hekurta. Natën, dy veta më morën me batanijen që më hodhën në kokë dhe më shoqëruan për krahu. Shkallët nuk i ngjisja dot dhe duart i kisha të lidhura me hekura mbrapa. Mezi flisja, mezi dëgjoja dhe mezi shikoja. Më çuan në një dhomë. Nga rreth 5-6 vetave që gjendeshin aty, vetëm 2 prej tyre njihja dhe këta ishin shefi i hetuesisë Petro Tasellari dhe major Ago Sina.

Pasi bën atë përshëndetjen e tij, konkretisht Ago Sina, që kishte sharje me fjalët më të ndyra më thotë: -“Ne do të të nxjerrim qumështin e nënës këtu, por na thuaj me sa vëllezër e shokë të tjerë ke biseduar për t’u arratisur? Me kë ke biseduar tjetër veç Hekuran Shytit, kur ishe ne repartin ushtarak të Gjirokastrës? Na thuaj edhe çfarë veprimtarie armiqësore ke dashur të kryesh aty? Po ta përsërit edhe një herë, mos na mundo kot”! Pasi durova shumë të shara, ja kthej në të njëjtën mënyrë ashtu siç do vepronte çdo njeri që i shahet nëna, motra e kunata. Që aty më marrin më çojnë në birucë. Më sjellin mjekët përsëri. Trupi im kundërmonte një erë të llahtarshme nga gjaku. Këtë gjë e kuptova pas 3-4 ditëve që më morën në hetuesi. Aty, ata thonë: -“Na qelbi qelbësira, ç’bie erë kështu, na mbyti qeni”.

Një nga policët i thotë: – “Shoku Ago, ky nuk është ndërruar që nga dita kur e kanë arrestuar, po bën gati muajin me të njëjtat rroba”! “Ndërrojeni qelbësirën, por ushqime nga familja mos i pranoni asnjë gjë, përveçse rrobave të trupit”, – ia kthen Ago. Pas 2-3 ditësh më vijnë rrobat. Rrobat mi jep përgjegjësi i birucave. Ai quhej Xhako e qe njeri shumë i mirë. Më thotë t’i ndërroj rrobat dhe t’i fus në qeskën që ma dha po ai. Më falni  për mënyrën e të shprehurit, por  më besoni se të brendshmet e mia, ishin plot me kore gjaku.

Pasi ndërrohem, vjen Xhakoja që hap sportelin e merr qesen me rroba. Më thotë me avash, në mënyrë që mos e dëgjonte roja i birucës: -“Kur të të marrë hetuesi, kërkoji të të lejojë ushqimet, se ta kanë hequr të drejtën e ushqimeve”. Ata natë më marrin dhe kujtoj që kur u ngjita në shkallë qe Ago Sina i veshur me kominoshe dhe një kapelë me strehë, e rrasur në kokë aq sa mezi ja shihja sytë. Më kap për krahu e më fut  në një dhomë. Aty na priste Petro Tasellari me një tjetër, të dy të veshur civilë, me kostume gri e pa kapela. Gjendej diku në anë të dhomës, një tavolinë e mbi të një peshqir disi i bardhë. Ulet Agoja në karrigen e vetme të tavolinës dhe pas pesë minutash çohet e me një si bisht sqepari ngjesh tallashin në shpor.

Petro Tasellari drejtohet nga tavolina, merr peshqirin e hap  e më thotë: – “Ishim në shtëpinë tënde. Këtë oshmare (lloj gatimi) na e dha nëna tënde veterane. Ke familje të mrekullueshme, me nënë dhe baba veteran. Nëna jote teksa qante më tregoi e për vëllezërit e tu. Avdyli vëllai i madh është komunist i vjetër, me pushkë e çifte. E shikon sa besim ka Partia tek familja juaj. Po Myzaferi, vëllai yt i tretë e di çfarë grade ka”? – U habita e ndaj nuk fola në moment, duke menduar me veten time se vëllai im Myzaferi është topograf, nuk ka lidhje me këta…! Më thotë tjetri: “Emo folë, ç’po pëshpërit nën buzë”. – “Vëllai im nuk është i veshur ushtarak, mos e ngatërroni me mua, por edhe unë kam qenë nënoficer”. – “Është kapiten”! – ma      ktheu Ago me një ton të rëndë. (S’më kujtohet kapiten i parë, apo i dytë). U shokova!

“E di ku ndodhesh këtu”? – pyet ai tjetri, fare i qetë me zë të butë, por e dallova qartë që në fytyrë ndryshoi. “Trego kujt i ke thënë nga vëllezërve dhe çfarë aktiviteti armiqësor do të kryeje në ushtri dhe me kë do ta kryeje”? Nuk dija ç’përgjigje t’i ktheja, sepse nuk po kuptoja asgjë nga ato pyetje famëkeqe. Në këtë kohë, ngrihet ai tjetri bashkë me Petro Tasellarin. Më ulin në karrige dhe më godasin që të dy me breshëri gjuajtjesh, me grushte e shkelma në çdo pjesë të trupit. Secili prej tyre më zë nga gishtat e mëdhenj të këmbëve dhe m’i thyejnë. (Edhe sot dëshmojnë gishtat e mëdhenj të thyer në trupin tim). Në atë kohë, kur isha fare i shtrirë përtokë, vjen xhahili Ago Sina me atë drurin si bisht sqepari e, u thotë atyre:

– “Lëreni, lëreni, se ju nuk e dini kush është ky. Është nipi i Hysen Mullaj dhe aty do të vinte (Hysen Mullaj, vetë i tretë vëlla nga fshati Floq, Korçë, kishte qenë në burg, e ditën  që  doli nga burgu u arratis). “Nuk i njihni juve floqarët cilët janë?! Ky ka kokën e Muharrem Dikollit. Ne i gjetëm Muharrem Dikollit armë dhe mitraloza në avllitë e shtëpisë, e Muharrem Dikolli nuk pranonte që i kishte ai, por theshte; m’i kanë futur të tjerët. Në bodrumin e shkollës tek Xhamia në Floq, kishte qypa balte. I mora e ja theva kokës, e zhvesha lakuriq dhe ja grisja lëkurën me copat e qypave të baltës, aq sa gjaku i tij ma nxori jashtë përdorimit kostumin tim më të mirë…fiks si ky qen bir qeni! Ndaj sot jam veshur me kominoshe! Unë o e bëj që të thotë fluturon gomari, o mos më thënçin Ago Sina”! Që atë ditë e deri tre muaj (nëntor, dhjetor, janar), që qëndrova aty, filluan torturat më çnjerëzore, që për mua nuk dihej se kurrë do të sosnin, pasi sapo kishin filluar…!

Tortura: goditje me kamxhik si ai i xhambazëve të kuajve e më kujtonin në çdo goditje që kamxhikun e quanin “rripi i kuq i Korçës”. Më e vështira për mua e që më detyroi të thesha “fluturon gomari”, ishte një si lava-pjatë, ku më zhytnin kokën dhe me dorë më shtrëngonin testikujt. Vreri më dilte jo vetëm  nga goja dhe hundët që më përvëlonin në birucë, por rrezik edhe  nga veshët! Shkurtimisht, në ato çaste mu duk vetja sikur i hipa një “Zil” ushtarak, tre-diferencialësh, që zakonisht nuk ikin shpejt, por ky ku kisha hipur unë jo vetëm që ecte shpejt, por prapa linte një tym mbytës, ngaqë shpirti po më dilte. I bie me grusht kabinës së shoferit:- “Mbaje eeejjjj”!

Mirëpo, makina nuk ndaloi. Zgjat kokën nga ana e shoferit, shoh brenda dhe nuk kishte njeri fare. Hip në spond të makinës dhe nuk shihja gjë tjetër veçse mjegullnajës së tymit nga dheu që ngrinte shpejtësia e makinës. Vendos dhe hidhem!!!! S’e harroj kurrëëëëë!!!!!! Ashtu shtrirë, në faqen e djathtë vërej një shputë këmbë të madhe. Dëgjoj një zë: – “Urim, Urim”.

“Ëëëëë”,- me një zë të mekur. “Fluturon gomari”? -thotë. “Pooo:i them”. – “Fluturon gomari”? – përsëri. – “Fluturoooon” – i them.

Në këtë kohë, shoh Ago Sinën me të tjerët që po kërcenin. Mbledh veten, kur vështroj drurin si bisht sqepari në dorën e Ago Sinës.

Ago Sina: – “Urim, do ta firmosësh që fluturon gomari”? – “Po” -i them. Ago Sina: “Shpejt hiqjani hekurat”! Më marrin për krahu e më ngrenë. Më japin një gazetë të fshij hundët, se më kishin dalë nga hunda sekrecione, që kur më futën kokën në ujë. Me zor i nxora duart para. Më japin një penë ngjyrë bari që të firmosja “fluturon gomari”. Kur u afrova në tavolinë se dallova dot  se ku dhe çfarë do shkruaja, pasi sytë  më  mbetën tek peshqiri dhe oshmarja që më kishte dërguar nëna ime, të cilën me siguri nuk do të ma jepnin për të ngrënë…! Sa mbarova së shkruari “fluturon gomari”, Ago Sina më thotë: -“Ejjjjjj, ne të bëjmë të firmosësh… me tët ëmë”!

Asgjë tjetër nuk mendova, sepse shpirti dhe mendja ime ishte tek nëna, motra dhe kunatat e mia. Se çfarë bëra në këtë moment, po ju pyes ju se çfarë do të bënit po të ishit në vendin tim! Për shkak të kushteve të mia shëndetësore: me tre unaza dhe hemorragji cerebrale të kaluar, nuk mund t’i tregoj të gjitha torturat dhe sa herë jam torturuar, sepse ato që kam kaluar unë janë të vrazhda dhe qofshin të panjohura për ju. Pas shumë kohësh (orë apo ditë), më sjellin në qeli, doktorin. Ai ishte me një shiringë në dorë. Qe po ky i njëjti doktor, që sa herë më merrnin dhe më torturonin në hetuesi, rrinte me aparat tensioni në dorë dhe me shiringë. Ago Sinën dhe Petro Tasellarin që prej asaj dite nuk i pashë më. Ama X-person (atë tjetrin që i shoqëronte këta) e shikoja bashkë me dy të tjerë në çdo torturë.

Po ky, u tregonte të tjerëve që këtu nuk duhej të merreshin më me mua. Nuk funksiononin më “pincat e Rako Qirjakos”, se po të ishin ato, do të më bënte ashtu si ja kishte bërë Hysni Hasankollit dhe Hamit Floqit, po këta nga fshati im. Vazhdoi më tej duke i urdhëruar ata që mua dhe Hekuranin të na çonin në repartin X në Tiranë, pasi sipas tij ne e kishim kryer krimin në repartin 9357 Gjirokastër. (Bincat e Rako Qirjakos, janë dhoma nëntokësore, pasi aty paskësh qenë Policia në fillim; këtë e kam mësuar në burg nga shokët që “kishin  kaluar” nëpër ato dhoma. Aty, jo vetëm këto tortura që kisha kaluar unë, por përveç atyre u hiqnin edhe thonjtë, ju futnin hallka pishe dhe u vinin zjarr; pale, u futnin edhe korrent me mënyra të ndryshme në trup). Në fund të dhjetorit, veç torturave rrija në ankth se kur do na çonin në Tiranë dhe çfarë do të na bënin atje.

Ushqimet vërtet s’mi lejuan as mua, e as Hekuranit! Shihja ëndërr, në gjumë apo me sy hapur, sikur me vinte babai (në atë kohë kishte ndërruar jetë, që para se unë të hyja brenda) dhe më sillte një çyrek të ngrohtë misri, që e haja me shumë uri. Më e çuditshmja qe, që e haja çyrekun pa pushim, por nuk ngopesha. Ankthi i torturave të Tiranës më ka ikur në datën 2 janar 1964, pas mesnate, kur vjen Hodo-ja, përgjegjësi i birucave (njeriu që kurrë s’i bërtiti me zë të lartë kujt, por sa vinte ulej në karrige dhe lexonte libër). Vetë Hodoja më mbante për krahu sikur të më kishte njeriun e tij të afërt, pa kriminelin-rojën e brendshme pa hekura në duar dhe pa kapot apo batanije në kokë, bashkë me Rizanë më ngjitin në kat të dytë e të tretë, një prej pallacinave të Hetuesisë.

Rizai-kapiteni i parë, kishte me vete një pllakë buke gruri, një peshqir e një copë marmelate mbi një kg. Ai ja jep Hodos në prezencën time dhe Hodoja vetë ja jep rojës poshtë:- “Është e 20-tës, – i thotë, por mos e lër ta hajë vetë, (kishte hall mos e haja të tërën dhe vdisja) jepjani ju aq sa duhet, porositi dhe të tjerët”! Në pallacinë Hodo-ja dhe Rizai, Riza Shehu, më ulin në karrige e flasin me njëri–tjetrin. Rizai: -“Ik Hodo, vazhdo ti, se do e sjell unë Urimin”. Hodoja largohet. Rizai heq këpucët dhe po ngrohej tek pori: “Dëgjo Urim, isha me Myqeremin, vëllain tënd. Atë bukë, ja kërkova unë atij për ty”. (Heshtje)

– “Si dukesh Urim? Folë”! Po shikoheshim me njëri-tjetrin…!

– “Folë o Urim folë, se nuk do të bëjmë raketa o jo! Nga Tirana  ju shpëtuam edhe ty edhe Hekuranin. Po tani duhet t’ju shpëtojmë kokën. Nesër, do të vijë shoku Jani, ndaj bëj kujdes që të të shpëtojmë jetën tani! Mos fol më për prishje të marrëdhënieve me Rusinë apo për udhëheqësin tonë. (Gjatë hetimit sa herë që thoja pse u prishëm me Rusin, pasi kjo është katastrofë, Xhakoja, Hodoja, Rizai dhe Jani e shfaqnin me mua mimikisht dhe me veprime, që ishin pro BRSS-së). Isha vërtet si në ëndërr; jeta qenka shumë e dhembshur, ama para torturave vdekja është shumë më e lehtë!!!/ Memorie.al