Shkencëtarët e ETH Zürich kanë zhvilluar mikrorobota më të vegjël se dy milimetra, të cilët mund të lëvizin nëpër enët e gjakut dhe të dërgojnë barnat pikërisht në zonën ku nevojiten, me qëllim parandalimin ose trajtimin e goditjes në tru

Rezultatet janë publikuar në revistën prestigjioze Science. Edhe pse nuk janë testuar ende te njerëzit, robotët kanë treguar sukses të lartë në eksperimente te kafshë të mëdha, përfshirë derrat dhe delet, duke shënuar një hap të rëndësishëm drejt aplikimeve klinike.

Mikroroboti ka formën e një kapsule të vogël sferike dhe përbëhet nga një gel biokompatibël brenda të cilit vendosen barnat kundër mpiksjeve ose tumoreve. Ai përmban nanopjesëza oksidi hekuri, që e bëjnë të kontrollueshëm përmes fushave magnetike, si dhe elementë kontrasti që lejojnë monitorimin përmes rrezeve X.

Lëvizja e robotit drejtohet nga jashtë trupit me magnete të fuqishme, duke e bërë të mundur navigimin e tij në arterie, madje edhe kundër rrjedhës së gjakut. Kur arrin në vendin e bllokimit, aktivizohet një fushë magnetike me frekuencë të lartë që nxeht kapsulën, shkrijë gelin dhe liron ilaçin drejtpërdrejt në mpiksjen e gjakut.

Kjo teknologji konsiderohet revolucionare sepse mundëson administrim shumë më të saktë të ilaçeve dhe redukton ndjeshëm efektet anësore, të cilat shpesh shfaqen kur barnat shpërndahen në gjithë trupin.

Dërgimi i fokusuar i barit në vendin e problemit ul rrezikun e gjakderdhjes, toksicitetit sistemik dhe dëmtimit të indeve të shëndetshme, ndërsa rrit efikasitetin tek zona e mpiksjes. Ky është një përparim i veçantë, duke pasur parasysh që goditja në tru mbetet një nga shkaqet kryesore të vdekshmërisë dhe paaftësisë në nivel global.

Sfida më e madhe për studiuesit ka qenë navigimi i robotit në qarkullimin real të gjakut. Fabian Landers, autori kryesor i studimit, shpjegon se sistemi duhet të përballojë rrjedha të fuqishme dhe presione të mëdha: “Është e jashtëzakonshme sa shumë gjak pompohet nëpër enët tona dhe me çfarë shpejtësie.”

Për ta zgjidhur këtë, ekipi zhvilloi tre strategji lëvizjeje: rrotullim pranë murit të enës ku rrjedha është më e qetë, tërheqje magnetike drejt destinacionit dhe lëvizje kundër rrjedhës. Në testimet laboratorike, robotët kanë arritur shpejtësi deri në 4 mm/s, çka tregon potencial të madh për funksionim në kushte reale biologjike.

Fazat e ardhshme parashikojnë testime të zgjeruara te kafshët e mëdha, vlerësim të sigurisë së materialeve dhe fushave magnetike, si dhe përgatitje për miratime rregullatore që duhet të paraprijnë provat klinike te njeriu. Përtej goditjes në tru, teknologjia mund të përdoret në trajtimin e tumoreve, infeksioneve të lokalizuara dhe bllokimeve të tjera vaskulare.

Nëse arrin në aplikim klinik, kjo teknologji mund të transformojë mënyrën se si administrohen ilaçet në trup, duke hapur një epokë të re të mjekësisë precize./ethz.ch