Një ekspozitë në Bazel heton rolin e lumit në epoka të ndryshme: vijën kufitare, arteriet tregtare, por edhe një tenxhere shkrirjeje qytetërimi dhe integrimi.

VOAL- Rini, në kohët e lashta, ishte një vijë kufitare pak a shumë e depërtueshme, por edhe një arterie për shkëmbime tregtare midis qytetërimeve. Për të treguar rolin e rrjedhës së rëndësishme të ujit është tani një ekspozitë në Muzeun e Antikiteteve në Bazel, të cilin RSI e ka vizituar.

Shumë kohë përpara pushtimeve romake, thotë drejtori i muzeut Andrea Bignasca, keltët që jetonin përgjatë Rinit kishin marrëdhënie me grekët dhe etruskët, siç tregohet nga disa prej ekspozitave. “Janë vepra të rëndësishme që vijnë nga Italia qendrore dhe që u përcollën në veri të Alpeve përmes asaj që atëherë ishte porta kryesore për të arritur në këto zona, pra në luginën e Ronit, pastaj përmes Doubs dhe deri në Rin”.

Ndër veprat është edhe një portret shumë i rrallë i Jul Cezarit, i gjetur në një kamp legjionar në atë që sot është Holanda. Dhe është vetë Cezari ai që e shtriu dominimin romak deri në Rin.” Cezari mbërriti me legjionet dhe për këtë arsye pati një periudhë gjashtëvjeçare lufte e cila sipas burimeve antike do të kishte shkaktuar edhe një milion të vdekur”.

Romakët ngritën baza të reja ushtarake në bregun e majtë të Rinit për të mbrojtur pushtimet dhe për të kontrolluar lumin. Ata vijnë me ushtrinë, por nuk sjellin vetëm shkatërrim. “Mbi të gjitha, popullsia vendase e kuptoi se duke qenë në anën e romakëve kishte edhe një sërë avantazhesh thelbësore, si për standardin e jetesës, kishte banjë, ujë të ngrohtë, ujë të rrjedhshëm, ujësjellës, rrugë; dhe kishte gjithashtu një lloj administrate solide, në të cilën mund të merrnin pjesë edhe galët, edhe gjermanët”.

Fillon një proces i njohjes së ndërsjellë, i përshtatjes kulturore dhe gjithashtu ushtria romake është një instrument integrimi. “Ka një stelë që është një dëshmi e kulturimit dhe përzierjes së popujve në Rhine. Ajo tregon një gjerman që e lejon veten të përfaqësohet në stelen funerare si një kalorës romak. Në mbishkrim ai përkufizohet si një afrikan, babai i të cilit , megjithatë, kishte një emër latin dhe ai vetë i përkiste fisit gjermanik Nemes. Pra, ne kemi një ‘potpuri’ të situatave etnike ashtu siç u shfaq atëherë në brigjet e Rinit.”

Kultura romake pohon veten dhe përzihet me traditat lokale, lindin qytete sipas modelit mesdhetar, ekonomia në Rini lulëzon. Pastaj përkeqësimi progresiv, pushtimet gjermanike, epidemitë. Në vitin 401 A.D. legjionet e fundit do t’i braktisin këto zona. rsi-eb