Takimi i mundshëm midis Vladimir Putin dhe Donald Trump në Hungari ngre çështje jashtëzakonisht delikate jo vetëm në aspektin diplomatik, por edhe në atë operativ dhe ushtarak.

Kremlini, ndërsa nuk e konfirmon zyrtarisht datën dhe vendndodhjen, ka lënë të kuptohet se përgatitjet janë duke u zhvilluar. Moska po flet në mënyrë të qartë për “faza” progresive, me qëllim që të sigurojë që presidenti rus të mund të udhëtojë në Evropë në siguri të plotë.

Por si mund të arrijë Putini në të vërtetë në Hungari, në zemër të një kontinenti të pllakosur nga tensionet, sanksionet dhe një konflikt i vazhdueshëm në kufijtë e tij lindorë?

Samiti Putin-Trump po përgatitet “në faza”

Konfirmimi i parë zyrtar erdhi nga Tass: “Ka shumë çështje, është e nevojshme të krijohen ekipe negociuese”, tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov.

Ideja, sipas Moskës, është që Ministri i Jashtëm Sergey Lavrov dhe Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, të zhvillojnë kontakte paraprake, duke filluar një seri bisedimesh dypalëshe.

“Së pari, ata do të flasin në telefon me njëri-tjetrin dhe do të takohen, do të diskutojnë të gjithë temën, të gjitha çështjet dhe do të fillojnë t’i diskutojnë ato”, shtoi Peskov.

Përgatitjet për samitin, pra, po ecin hap pas hapi, por çështja logjistike tashmë po zë vend qendror: Si do të mbërrijë presidentin rus në Evropë duke shmangur rreziqet direkte dhe indirekte?

Udhëtimi ajror: midis lejeve dhe rreziqeve të padukshme

Skenari më i drejtpërdrejtë do të ishte një fluturim direkt nga Moska në Budapest. Por realiteti është shumë më kompleks. Hapësira ajrore ukrainase është plotësisht e mbyllur për fluturime civile, dhe zonat fqinje, si Moldavia dhe pjesë të Rumanisë, paraqesin sfida serioze për trafikun ajror, përfshirë atë ushtarak.

Autoritetet evropiane dhe ndërkombëtare rekomandojnë shmangien e këtyre korridoreve për shkak të rrezikut të lartë të aksidenteve, ndërhyrjeve elektronike ose sulmeve ajrore. Për më tepër, çdo shtet i BE-së mund të vendosë individualisht nëse do t’i japë apo jo leje fluturimi një aeroplani presidencial rus. Moska do të duhej të negocionte rrugë me vendet e treta.

Edhe një fluturim në dukje i sigurt do të duhej të ishte i pajisur me masa fshehjeje, eskorta ushtarake dhe pajisje anti-dronë në bord. Edhe pse mandati i Gjykatës Ndërkombëtare Penale është ende zyrtarisht në fuqi, nuk ka ndalim automatik udhëtimi për presidentin rus, siç është sqaruar edhe nga Komisioni Evropian.

Varet nga shtetet individuale të vendosin nëse do ta zbatojnë atë apo do të bëjnë përjashtime.

Opsioni tokësor: eskorta të blinduara dhe diplomaci e heshtur

Një opsion i dytë përfshin një udhëtim tokësor, duke filluar nga kufiri perëndimor i Rusisë dhe duke kaluar nëpër Bjellorusi, aleati i vetëm që kufizohet drejtpërdrejt me Bashkimin Evropian. Prej andej, hyrja në Evropë mund të ndodhë nëpërmjet Polonisë ose Sllovakisë, por vetëm sipas marrëveshjeve të jashtëzakonshme.

Alternativa më pak e besueshme, por ende e konsideruar, është një transferim ajror në një vend neutral në Ballkan, siç është Serbia. Megjithatë, kjo do të përfshinte fluturimin mbi hapësirë ​​ajrore komplekse, siç është ajo e Detit të Zi ose vendeve të NATO-s, duke e ekspozuar fluturimin ndaj rreziqeve jashtëzakonisht të larta gjeopolitike dhe operacionale.

Në të dy skenarët, Moska do të duhej të vendoste eskorta të blinduara, rrugë të fshehta dhe planifikim shumënivelësh për të siguruar udhëtimin.

Strategji hibride: fluturim në një zonë të sigurt, pastaj transferim i brendshëm

Një nga zgjidhjet më të mundshme, sipas analistëve, mund të jetë një strategji e përzier. Putini mund të fluturojë drejt një aeroporti të sigurt të vendosur në një zonë “miqësore” si Beogradi ose në një rajon më pak të monitoruar të vetë Hungarisë.

Prej andej, një transferim i shpejtë dhe shumë i sigurt rrugor do ta çonte atë në vendin e takimit. Ky model do të pasqyronte pjesërisht atë që ka ndodhur tashmë në të kaluarën: takimi me Trumpin në Alaska u bë i mundur falë një fluturimi tërësisht në tokën ruse, duke kaluar Ngushticën e Beringut. Ky precedent, për Moskën, përfaqëson një pikë referimi logjistike që mund të replikohet në një formë të adaptuar.

Një sulm? Rreziqet gjeopolitike për Ukrainën në rast të një sulmi ndaj Putinit

Çdo veprim armiqësor kundër presidentit rus gjatë udhëtimit të tij do të kishte pasoja të pallogaritshme gjeopolitike. Një sulm, madje edhe një tentativë, do t’i jepte Kremlinit një pretekst për të përshkallëzuar operacionet ushtarake në Ukrainë ose për të nisur hakmarrje të synuara.

Për më tepër, nëse sulmi do të ndodhte në tokën evropiane, ai do të shkaktonte një krizë diplomatike të pashembullt midis Moskës dhe vendeve të përfshira, duke kompromentuar ekuilibrin ndërkombëtar të pushtetit.

Edhe aleatët e Kievit do ta kishin të vështirë të justifikonin një veprim të tillë, potencialisht jashtë ligjit ndërkombëtar. Për Ukrainën, kostoja politike dhe strategjike mund të tejkalonte çdo avantazh taktik.

A ka ndonjë precedent historik për udhëheqësit e mandatuar që udhëtojnë jashtë vendit në kushte me rrezik të lartë?

Më i njohuri është ai i ish-Presidentit Sudanez Omar al-Bashir, i cili ishte shënjestra e një urdhër-arresti nga Gjykata Ndërkombëtare Penale. Pavarësisht kësaj, ai bëri udhëtime të shumta ndërkombëtare midis viteve 2009 dhe 2018, duke përfshirë edhe në shtetet anëtare të GJPN-së, si Afrika e Jugut dhe Jordania. Në këto raste, shtetet pritëse e justifikuan mikpritjen e tyre duke përmendur “interesin kombëtar”, “mosndërhyrjen” ose “imunitetin diplomatik”.

Megjithatë, udhëtime të tilla kanë shkaktuar gjithmonë polemika dhe protesta të forta nga organizatat ndërkombëtare. Rasti i Putinit do të ishte edhe më i ndjeshëm, pasi përfshin një konflikt të vazhdueshëm me implikime globale dhe do të zhvillohej në një kontekst evropian shumë më të kufizuar nga ligji i BE-së dhe detyrimet e NATO-s.

Samiti Trump-Putin në Alaskë i vitit 2025: Si u organizua logjistikisht?

Samiti i vitit 2025 midis Trump dhe Putin në Alaska u zhvillua në Bazën e Përbashkët Elmendorf-Richardson në Anchorage , me pamje nga Deti Bering. Zgjedhja nuk ishte rastësi: Alaska është e vetmja pikë ku Shtetet e Bashkuara dhe Rusia ndahen vetëm nga disa dhjetëra kilometra det. Putin arriti në vendin e takimit nga Anadyri, në Lindjen e Largët Ruse, me një fluturim presidencial që mbeti tërësisht brenda hapësirës ajrore ruse, duke kaluar vetëm një shtrirje të shkurtër të ujërave ndërkombëtare.

Ky konfigurim i lejoi Moskës të garantonte nivelin më të lartë të sigurisë dhe kontrollit logjistik, duke minimizuar rrezikun e përgjimit ose sulmit. Modeli i Alaskës tani konsiderohet nga Kremlini si një pikë referimi për çdo takim gjeopolitik me rrezik të lartë.

Cilat vende do të lejonin që një aeroplan presidencial rus të fluturonte mbi to?

Në teori, vendet që nuk i nënshtrohen sanksioneve të njëanshme veçanërisht kufizuese, ose që mbajnë marrëdhënie të hapura dypalëshe me Moskën, mund të lejojnë që një fluturim presidencial rus të fluturojë mbi tokë. Këto përfshijnë Bjellorusinë, Serbinë, Armeninë dhe, në raste specifike, Turqinë. Megjithatë, vendet anëtare të NATO-s ose BE-së do të duhet të ndjekin udhëzime të përbashkëta, dhe çdo përjashtim do të rrezikonte të gjeneronte tensione të brendshme politike.

Aktualisht, marrja e një autorizimi për fluturim mbi tokë do të kërkonte kontakte diplomatike konfidenciale dhe një justifikim zyrtar në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe standardet e sigurisë. Për më tepër, secili shtet ka të drejtë të refuzojë lejen pa pasur nevojë të japë një justifikim publik.

Nga TgCom