PJESA E DYTË

-Ka një fakt, me sa mbaj mend unë – e ndërpreva Ramizin – Në atë kohë, një miku im, oficer i Sigurimit të Shtetit, Ylli B. në bisedë e sipër, duke më treguar fotot e udhëheqjes, vuri gishtin tek foto e Beqirit dhe më tha: “Sot këtij i vihen hekurat”. Pas arrestimit të Beqirit, dy të tjerët, Petrit Dume dhe Hito Çako u emëruan zëvendësministra. Si shpjegohet?

-Kjo ishte ideja e Enverit, që ata i bëri zëvendësministra – vazhdoi Ramizi- ishte lojë e tij për t’u bërë qejfin që të nxirrnin çdo rezervë që kishin kundër Beqirit. Por, njëkohësisht, edhe vetë Beqiri bënte të njëjtën gjë nga burgu.

-Ato ditë – e ndërpreva prapë Ramizin – kam parë tek rruga para spitalit, Petrit Dumen, të hipur në vend të parë të “Benz”-it të zi (kundër rregullores), duke vështruar sa majtas, sa djathtas. Ishte i vetmi “Benz” që kishte ushtria atëherë.

-Po, po vazhdoi Ramizi – ishte një joshje për ta, pa e ditur ata se çfarë fshihej pas saj.

Enverit i kishin ardhur shumë letra, deri edhe anonime, ku akuzoheshin të tre, pastaj edhe ndihmësit e akuzuar ishin porositur të mos tregonin për tezat që po përgatisnin dhe “zullume” të tjera. Pra, misterin e tezave këto kuadro e shtuan akoma më shumë dhe të krijohej ideja e palëkundur se këtu diçka luan, diçka e keqe përgatitet! Shkurt, ajo shprehja, “Pashallarët e Ushtrisë” në bazë të këtyre letrave dhe informacioneve po merrte formë sepse në to tregoheshin bëmat e tyre, zhvatjet, shkeljet e rregulloreve etj. Psh,. po të tregoj një rast që më është ngulitur në mendje:

-Sa herë që Petrit Dume shkonte në Shtëpinë e Pritjes në Përmet, mblidhte soj e sorollop e ia shtronte me dreka e darka për sa kohë që qëndronte atje. Deri këtu pranohet, po e mbyllim njërin sy. Por, ç’më thua – o Pëllumb. E di ti se për ta zënë gjumi Petritin, në katin e sipërm vendosej një dybek ku rrihej qumështi, të cilin e “tundte” një grua për aq kohë sa ta zinte gjumi Petritin?! Si mund të arrinte deri këtu Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë?! Dhe e di ti se nga na erdhi informacioni? Nga vetë Dritëro Agolli! Sepse kur Dritëroi ishte njëherë me shërbim në Përmet, vet i dytë, në momentin që shkuan për të fjetur, mirëmbajtësja e Shtëpisë së Pritjes i thotë Dritëroit:

-A ta vendos dybekun?

-Ç’dybek, moj, iu kthye i habitur Dritëroi.

-Dybekun për t’a tundur për t’u zënë gjumi?

-Kush e shpiku këtë marifet, pyet përsëri Dritëroi.

-Po ja – vazhdoi ajo – shoku Petrit Dume, sa herë që mbaron darkën, kur vjen për të fjetur, kërkon t’i tundim dybekun që ta zërë gjumi!

-Kështu, i dashur Pëllumb. Kjo çështje nuk mund të kalohej lehtë, aq më tepër që e kishte marrë vesh i gjithë Përmeti, por nuk flisnin dhe nuk sinjalizonte asnjë nga frika. E paimagjinueshme kjo, por ka edhe të tjera!

Problemi me avionin

Në këto momente dëgjohet njoftimi i aeroportit të kalonim në kontrollin e fundit, atë të biletave, pastaj në autobus e në fund brenda avionit të kompanisë “Olimpik”. Fatmirësisht, ai erdhi në kohë, se qëllon të ketë vonesa deri në disa orë sepse kjo linjë vinte nga Egjipti. Biletat i kishim në vende të ndryshme, por me mirësjellje i kërkova “gjitonit” të Ramizit të këmbenim vendet pasi e kisha “kushëri”. Pasagjeri pranoi menjëherë, për më tepër ai as nuk e kishte haberin se kë i kishte prurë rasti ta kishte bashkudhëtarë në atë avion. U sistemuam. Ramizi pranë dritares, unë në krah. Avioni bënte linjën Athinë-Selanik-Tiranë. Në Selanik avioni merrte pasagjerë të tjerë. Udhëtimi nisi i qetë deri sa disa qindra kilometra pa mbërritur në Selanik, filluan luhatjet e avionit, ulje-ngritje, fenomene të njohura nga pilotët për atë zonë, për shkak të boshllëqeve të atmosferës dhe me të cilat pilotët ishin mësuar të bashkëjetonin. Por, atë ditë, situata u bë aq e vështirë sa avioni mori urdhrin të ulej në ishullin Limni, një bazë ushtarake greke. Aty ndodheshin edhe dy avionë të tjerë që kishin pasur edhe ata problemet tona. Aty do prisnim sa të vinte urdhri që atmosfera u “rregullua” dhe mund të uleshim në Selanik. Theksoj, se sipas informacioneve të autoriteteve, në zonën e Selanikut kishte pasur dy fatkeqësi rrëzimi avionësh, njeri me dyzet e shtatë pasagjerë. Një situatë e tillë identike, si në Selanik më ka ndodhur edhe në një rast tjetër, kur së bashku me Nikoll Lesin, drejtori i gazetës “Koha Jonë”, na bënë përsëri një ulje të detyruar në ishullin Limni për shkak të kushteve atmosferike të rënduara. Nejse, për të pritur na drejtuan në një lokal që ishte plot me pasagjerë.

-Marrim ndonjë kafe – iu drejtova Ramizit – apo dëshiron ndonjë pije?

-Jo, jo – tha Ramizi – kafe dëshiroj, se kushedi sa mund të qëndrojmë këtu! Së bashku me kafetë, rinisëm edhe bisedën.

Pse i quajtën “puçistë”

-Pra – vazhdoi Ramizi – pavarësisht nga dëshira e mirë e Beqirit për t’u dukur, ai nuk duhej të bënte asnjë veprim pa venë në dijeni Enverin, pikërisht kjo e tërboi atë. Në fund të fundit, çdo atribut me vlerë i takonte atij. Ai ishte i pari dhe kjo nuk pranonte asnjë diskutim. Për këtë Enveri e quaji puçist e më vonë të gjithë së bashku “Grupi i Puçistëve”. Sot – vazhdoi ai – duke gjykuar me gjakftohtësi e pas analizës disavjeçare, ato teza nuk mund të quhen kurrsesi të fshehta sepse ai nuk po i përgatiste i vetëm, pa i ditur as gruaja e tij dhe se iu kapën në flagrancë në kasafortën apo zyrën e tij! Ai kishte ngarkuar një grup goxha të madh kuadrosh e specialistësh që të merreshin me to. Atëherë ku qëndron fshehtësia këtu? Gjykim i gabuar, por ashtu ishin kushtet at’here.

Meqenëse jemi te gjeneralët e ushtrisë, le të dalim nga “treshja” e të marrim një rast tjetër të një gjenerali, rast që na erdhi me shkrim në Komitetin Qendror dhe që ne, pas verifikimit konstatuam se ishte i vërtetë. Zhvillohej një stërvitje e madhe në Tale të Lezhës nga Divizioni i Parë i Tiranës. I deleguar nga Ministria e Mbrojtjes ishte zëvendësshefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë, i cili do të bënte konkluzionet e stërvitjes dhe do vinte edhe notë. Pas mbarimit të saj, i deleguari pyet shefin e shtabit të Divizionit, Myfit B. që: – Ka gjë atje lart? Po, po patjetër, gjithçka gati – iu përgjigj shefi. – Epo, mirë – vazhdoi i deleguari – boll e keni një pesë, sa për të kaluar! Dhe i deleguari menjëherë nxitoi për të vajtur “lart” ku i prisnin pesë qengja të pjekur në hell. Kurse ushtarët, rrotull do hanin hallvë, o Pëllumb. Turp! Këto e shumë si këto nxorën në dritë kalbëzimin e ushtrisë, degjenerimin dhe mungesën e disiplinës. Pastaj, edhe Enveri, për të nxjerrë lakuriq kupolën e Ushtrisë, urdhëroi që kjo çështje të dilte nga zyrat e Partisë në udhëheqje e të diskutohej kombëtarisht në të gjitha repartet ushtarake e rezerviste. E zgjata pak ligjëratën por dua që edhe ti të kesh të qartë situatën se domosdo, “ku ka zë, nuk është pa gjë”, apo jo?

-Natyrisht- iu përgjigja.

-Pas çdo analize nëpër reparte – vazhdoi Ramizi – materiali me të dhënat e marra, protokollohej, sistemohej dhe i dërgohej Enverit, i cili i lexonte një e për një. Ishte i ngeshëm ai dhe sidomos kurioz! Egërsia ndaj puçistëve dhe kupolës në përgjithësi ishte aq e madhe sa secili përfitonte për t’u dukur shumë e më shumë përpara partisë. Kadriu, kur pyeste në burg Beqirin, i binte me shpullë, e papranueshme kjo. E patolerueshme për mua. Normalisht secili duhet të mbajë përgjegjësi, por jo deri në këtë shkallë. Tani, të të bëj një pyetje Pëllumb?

-Po – i thashë duke qeshur – unë mezi e pres një pyetje nga Presidenti.

Deklarata për tanket

– Nga analizat doli që në “treshe”, njeri, pak rëndësi ka emri kishte deklaruar që po të urdhëroj unë, e rrethoj Komitetin Qendror me tanke. Kjo është një shprehje e kopjuar nga Beria në Bashkimin Sovjetik. At’herë logjikisht çfarë e shtyu këtë kuadër të kopjojë revizionistët sovjetikë? Pa hë, m’u përgjigj pak?

-Nuk mundem – ia ktheva unë – këto, për mua duhet dhe ashtu është bërë, të analizohen qysh në origjinë. Po kaloj në një temë tjetër.

-Vazhdo – tha Ramizi.

-Si është e mundur që mbi bazën e një letre të lënë në një nga ambasadat tona nga një “komunist i huaj” akuzohet Mehmet Shehu si agjent? Ju e keni parë këtë letër?

-Me këtë çështje është marrë vetë personalisht Enveri, edhe “Tabloja Sinoptike” për Mehmetin është shkruar nga vetë Enveri personalisht. Unë letër nuk kam parë!

-Sepse – vazhdova unë – një bashkëpunëtor, sado i rëndomtë, do plotësojë, do firmosë me betim një formular apo jo?

-Nuk di se çfarë të them për këtë – u përgjigj Ramizi!

-A ta bëj edhe një pyetje të fundit?

-Patjetër, vetëm pa na ndërprerë nisja e avionit, se aty nuk ka biseda të tilla.

-E drejtë – vazhdova unë

– Tani, si e gjykoni faktin ju, që në analizat e Komitetit Qendror i kërkohej llogari Kadriut për ngjarje të para pesëdhjetë viteve? Se i bie sikur të më pyesësh mua se “çfarë ke ngrënë në dasmën e dajos para njëzet vjetësh”? Sepse, sulmet ndaj Kadriut kanë qenë të ashpra, si nga ju, ashtu edhe nga të tjerë si Naunka Bozo, Simon Stefani, Hekura Isai etj., etj.?

-Çfarë të të them Pëllumb! Kadriu ishte gjakftohtë, faktonte çdo thënie, pranonte pushkatime pa gjyq për interesa të Partisë, ishte një çështje shumë e komplikuar. Ishte një iniciativë e Enverit, të cilin në atë kohë ishim të detyruar ta mbështesnim. Por Kadriu në thelb më ka pëlqyer. Ka pasur shumë raste që tregonin aftësitë e tij, derisa arriti të vishej edhe si diversant, apo….?

Altoparlanti njofton pasagjerët të hipin në avion. Biseda siç tha Ramizi, u ndërpre dhe nuk biseduam më për këto probleme. Në avion diskutuam për ushqimin e “Olimpikut” dhe turbulencat që të kallnin datën. Në zbritje u përshëndetëm me dëshirën se një ditë do takoheshim për një kafe, por rutina e vrulli i jetës nuk na e mundësuan këtë.

Të dashur miq!

Në numrin e ardhshëm, në gazetën “Panorama” do t’u sjellim historinë e gjysmëtreguar të kundërzbuluesit Isuf Mullaj, që sakrifikoi dhjetë vite të jetës së tij në mërgim për një detyrë të vënë nga Byroja Politike.