Çfarë bëri me trimat Ismail Qemali
e di dhe gjyshi, dhe babai, dhe djali:
që ndezi zjarrin e shtëpisë shqiptare,
kur  dinakët donin ta shuanin fare.

.

Por Shkodra, dhe Lezha, dhe Kruja, Kanina,
Prizreni, dhe Shkupi, dhe Ohri, Janina,
Plaku i Bardhë dhe Luigji Mendjeqiell,
Baca Is’ e Rasih Dino na mbushën me diell.

.

Marigo Posio stafetën e Elena Gjikës,
e ngriti si kurorë të bukur të Dritës.
Dhe Qirinjve të Atdheut u falem unë,
larë me diell, qëlluar me furtunë.

.

Dhe Dibra, dhe Delvina, dhe Hasi, dhe Hoti,
Dhe labi, dhe malësori kanë frymë Kastrioti,
Dhe çami, dhe myzeqari, dhe ulqinaku qëkur
Janë firmë lirie e këngë për Flamur!

.

Se me centaurët Europa  rrufjane,
Kasandra me Pandorën europiane,
e plakur, e egër, marrëzisht e bukur
na ka dashur, na ka flakur e na ka ndukur.

.

U tkurr, u mpak, u mplak e nuk u gremis Nëna,
u trondit në flakë e nuk iu thye zemra.
Dhe deti, dhe fusha dhe maja e malit
si balli i bardhë i Ismail Qemalit.

.

Se s’është Vlora si Meka e Muhametit,
është anije e bardhë në mes të rrebeshit;
s’është Vlora as Bethlehem i Krishtit,
është vatër e mendimit dhe rrufe e gishtit.

.

Vlora është Vlorë, me dritë mes ciklonit,
është djepi ku u përkund palca e kombit;
është bërthama diellore e Flamurit,
me shqiponjën që fluturon mbi gjakun e burrit.

.
Vlora është magje e bukës kombëtare,
Është tharmi i mbrujtur në zemrat shqiptare.
Është  rrënjë e besim dhe vizion në shikim,
është  eshtër e dinjitetit  të kombit tim.
.
Urata e Plakut, si mirësi e ullirit,
u mbjelltë e shpërtheftë si lulet e prillit!
O ju zogj të Shqiponjës, po ju flas sinqerisht:
sot zemrat Pavarësia na Flamurëron Vlorërisht!

Sheshi i Flamurit, Vlorë. Vjeshtë e tretë, Njëzet e tetë, 2025

Na pikëlloi pa masë ndarja e parakohshme nga jeta e këngëtarit Shpat Kasapi (1985-2025). Shpati ishte i pashëm si Xhorxh Kluni dhe i qeshur si Riçard Giri. Ishte një nga yjet e muzikës së lehtë shqiptare, që me zërin dhe interpretimin e tij pushtoi zemrat e artdashësve. Tani që ai nuk është më fizikisht, mua m’u kujtua babai i tij, Naim Kasapi, i cili po ashtu iku nga kjo botë në moshë të re. Babai i Shpatit dhe familja e tij ishin dibranë të ramë në Tetovë.

Në vitet shtatëdhjetë të shekullit të kaluar Naim Kasapi, si shumë të rinj të tjerë nga viset shqiptare në Maqedoni, studionte në Universitetin e Prishtinës, që në atë kohë ishte i vetmi universitet për shqiptarët këndej kufirit. Ishte student me korrespondencë i letërsisë dhe gjuhës shqipe. Pasi i dha të gjitha provimet u përcaktua për temën e diplomës në lëndën të cilën e ligjëroja unë: Poezi e sotme shqipe. Duhet të ketë qenë viti 1977/78. Unë atëbotë isha pedagog i ri, ende magjistër. Naimi diplomoi me temën “Poezia e sotme arbëreshe”, duke e trajtuar atë si pjesë të letërsisë shqipe në përgjithësi dhe si vazhduese e traditës së De Radës dhe korifenjve të tjerë të këtij krahu të letërsisë shqipe. Babai i Shpatit, Naimi, njeri i kulturuar e plot edukatë, punonte në Bibliotekën e Qytetit në Tetovë dhe ishte i gatshëm të të gjente në çdo kohë libra, revista e gazeta që mund të të hynin në punë. Mirëpo, fatkeqësisht, jo shumë kohë pas diplomimit, u nda nga jeta, afërsisht në moshën e të birit, duke lënë pas bashkëshorten, Gjylymseren, pedagoge e aktiviste e zellshme dhe fëmijët e vegjël, Shpatin dhe vëllain e tij.

Shpati u rrit, u bë burrë dhe njeri e artist i dashur për të gjithë shqiptarët, duke vazhduar kështu pak a shumë traditën familjare.

Pasi e dëgjova lajmin për ikjen e Shpatit dhe po shihja reagimet e shumta që vërshuan nga të gjitha anët, m’u kujtua babai i tij i ndjerë, Naimi dhe diplomimi i tij në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës me temën për poetët arbëreshë, fakt ky për të cilin pakkush di.

Duke i shprehur ngushëllime familjes, të afërmve, miqve, shokëve dhe artdashësve të Shpat (Naim) Kasapit, po e mbylli këtë fjalë të përzishme me dy vargje të poetit Vorea Ujko, bardit të poezisë bashkëkohore arbëreshe, të cilat duken si të ishin shkruar për Shpatin:

​​​“Kënga që dikur këndoja

​​​Tashti fle në buzët e mia…”.

U prehsh i qetë, i dashur Shpat, me këngë në buzë si gjithmonë!

Vdekja ishte si një shaka për të. Dhe kështu i ndodhi. Si një shaka pa kthim. Ajo ka pak orë që e la këtë jetë që e jetoi vrullshëm sa një shumësi jetësh bashkë.

Gjithshka ndodhi tak-fak. Këngëtarja u rrëzua të premten në shtëpinë e saj në Milano pak para orës 23:00 . Ndërhyrja e 118 ndihmësve të urgjencës ishte e pasuksesshme. Ornella Vanoni dha frymën e fundit të premten, më 21 nëntor 2025, në shtëpinë e saj në Milano, në moshën 91 vjeç, nga arresti kardiak.

Një lamtumirë e papritur, edhe pse shpesh bënte shaka për vdekjen. Kështu ndërroi jetë një nga zërat më të bukur të muzikës italiane.

“Unë jam një grua e lirë. Nuk e kam lënë kurrë veten të më lidhin me asgjë nga askush. Dhe e kam paguar për gjithçka dopjo”, tha ajo më 22 shtator, në ditëlindjen e saj të 91-të. Dhe dy javë më parë, ajo bëri shaka në shfaqjen e Fabio Fazio-s. Pati jetën e një luaneshe të pazbukur kurrë. Zëri i bukur i “Tomorrow Is Another Day” dhe “The Music Is Over”, nuk këndon më.

Ornella Vanoni lindi në Milano më 22 shtator 1934, në një familje të pasur. Identitetin e saj milanez nuk e braktisi kurrë, për mirë a për keq. Ajo shihej shpesh duke shëtitur nëpër Brera me elegancë dhe klas. Në vitin 1953, ajo u regjistrua në Akademinë e Arteve Dramatike në Piccolo Teatro të Giorgio Strehler: aty mori edukimin e saj artistik. Ishte falë teatrit që ajo filloi të fitonte njohje jo vetëm si aktore, por edhe për performancat e saj muzikore. Ajo nuk kishte vetëm një zë brilant. Ajo ishte e bukur, arrogante, elegante dhe magjepsëse. Giorgio Strehler e donte në teatër dhe u dashurua çmendurisht me të. Ai ishte Pigmalioni i saj; ajo e ndoqi atë në pasion dhe erotizëm, por jo në drogë. Ajo e la atë. Muzika ishte pjesë e jetës së saj: këngë bandash, pjesë poetike-dramatike të lidhura me botën e krimit milanez, të cilat e bënë të famshme.

Por horizontet e saj ishin të destinuara të zgjeroheshin. Në vitin 1960, ajo takoi Gino Paolin: lindi një dashuri e madhe dhe një bashkëpunim intensiv artistik. Ai mbeti dashuria më e famshme dhe më e munduar e jetës së saj. Një marrëdhënie që, edhe pasi mbaroi, ia la vendin një miqësie të thellë.  Ata bënë turne së bashku me shumë sukses, dhe madje edhe në vitet e saj të mëvonshme, ajo do të kishte kënduar me kënaqësi me të: por “ai është si një ari që nuk del nga shtëpia”, tha ajo. Gjëja e habitshme për Ornelën është se pavarësisht pasionit të saj të madh për Ginon, në vitin 1960 ajo u martua me impresarion e njohur të teatrit dhe ish-këngëtarin Lucio Ardenzi: “Ajo martesë ishte një gabim”, përsëriste ajo shpesh. “Unë ende e doja Ginon, dhe ai më këshilloi të mos e bëja deri në fund.” Dhe me të vërtetë, martesa nuk zgjati, dhe kur lindi Cristiano në vitin 1962, të dy u ndanë. “Isha ende e dashuruar me Paolin,” rrëfeu ajo. “Ditën e dasmës sonë, duhej ta kisha braktisur altarin,  duhej të kisha thënë të vërtetën; do të kishte qenë më e ndershme.”

Dashuri të drejta dhe të gabuara, por Ornella nuk ndalet të mendojë shumë, ajo po fluturon. Ajo tani është tepër e famshme, duke marrë pjesë në shumë Festivale Muzikore të Sanremos, duke performuar në teatër dhe duke u shfaqur në televizion. Sukseset vijojnë me “Tristezza,” “Una ragione di più,” “L’appuntamento” (tani edhe kënga kryesore për “Belve”); dhe “La voglia la pazzia l’incoscienza l’allegria,” plot gëzim dhe sensualitet.

Në fund të viteve 1970, ajo pranon propozimin e Playboy dhe pozon nudo për revistën. Asnjëherë vulgare, gjithmonë tërheqëse joshëse. Ajo këndon dhe performon. Nuk ndalet. Në vitin 1985, Vanoni ribashkohet me Gino Paolin për turneun VanoniPaoli Insieme, një turne me bileta të shitura që prodhon një album të dyfishtë të paharrueshëm. Albumi i dyfishtë live “Insieme” do të regjistrohet. Ornella nuk e ul kurrë ritmin: albume të reja vazhdojnë të publikohen, ajo udhëton jashtë vendit për turne dhe koncerte, bashkëpunon me autorë dhe muzikantë të ndryshëm, përfshirë Paolo Fresu, dhe kthehet në Festivalin e Sanremos herë pas here.

Në vitin 2008 mori “Çmimin Milano Donna – gratë që e bënë Milanon të madh”, Çmimin Special Marisa Bellisario për Arritje Jetësore.

Një ikonë e sofistikuar, me një zë të pagabueshëm dhe një mënyrë elegante dhe sensuale të kënduarit që nuk është zbehur me kalimin e viteve. Deri dje. Ose më saktë deri disa orë më parë.

Në vitet e fundit, ajo ishte edhe më e dashur se në të kaluarën, për sinqeritetin dhe ironinë e saj. Vetëm vitin që shkoi, ajo dha një koncert magjik në Banjat e Caracalla-s, dhe kishte planifikuar të tjerë. Fabio Fazio e kishte të ftuar speciale të rregullt në “Che tempo che fa”, mbrëmjet e së dielës në programin Nove. Shumë e vlerësuar, ajo foli lirshëm për gjithçka. Ajo nuk kishte frikë nga vdekja, por nga vuajtja. Dhe bëri shaka për këtë deri në fund.

Nga batutat më të fundit tha se nuk besonte se do t’i priste dot Krishtlindjet.

Dhe nuk i priti dot. Iku e na la, por zëri dhe ironia e saj për jetën mbeti.

****

Carolin Reiber ishte mikja që mori  Paketën e Lamtumirës nga Binjaket Kessler.

Pak para vdekjes së tyre, Alice dhe Ellen Kessler i dërguan mikeshës së tyre Carolin Reiber një pako lamtumire. Siç tregon prezantuesja, ajo e mori paketën të shtunën, por nuk iu lejua ta hapte deri të martën. Të hënën binjaket e famshme Kessler kryen vdekje të asistuar.

Fotoja e fundit e Motrave Kessler në publik mban datën 24 tetor. Ato ndrisin të dyja, në mes kanë venë Prezantuesen televizive, Carolin Reiber. Fotoja është shkrepur posa kanë dalë nga premiera e Cirkut Roncalli ARTistART. Shfaqja u dha në Münich më 24 e 25 tetor.

Me Carolin Reiber ishin mikesha të ngushta, kishin jo vetëm lidhje profesionale, por ishin edhe shoqe e fqinje. Sikur u tha edhe mediave, Carolin Reiber e gjeti paketën  të shtunën në kutinë e postës. Dërgueset ishin Motrat Kessler. Sipër paketës shkruhejt që të hapej më 18, pra një ditë pas 17 nëntorit kur ata u larguan nga kjo botë, përmes vdekjes së asistuar.

Paketa përmbante “bizhuteri të bukura” dhe një letër lamtumire. Siç raportoi gazeta “Abendzeitung” e Münich-ut, Carolin Reiber nuk e priti të martën ta hapte paketën, por sapo mësoi të hënën për vdekjen e binjakeve.

Carolin Reiber  mahnitej nga bizhuteritë e Motrave Kessler dhe ato ia dhuruan. Reiber i tregoi gjithashtu mediave se të treja kishin planifikuar të shkonin së bashku në Deutsches Theater, si zakonisht, për premierën muzikore të ‘Pretty Woman’. Por Kessler-at e anuluan në minutën e fundit. Reiber tregoi gjithashtu se paketa përmbante edhe një letër lamtumire. Reiber kujtoi takimet e fundit të saj me Ellen dhe Alice. Në një intervistë me “AZ”, Reiber tha se binjaket Kessler “kishin patur një jetë ëndrrash, se ato arritën gjithçka në jetë, morën Urdhrin Bavarez të Meritës në verë dhe ishin pothuajse 90 vjeç”. Megjithatë, pas një goditjeje në tru, Ellen Kessler “nuk ishte më në gjendje të mirë shëndetësore”. Ellen dhe Alice Kessler, të cilat performuan si këngëtare dhe kërcimtare në kryeqytetet e gjithë Evropës për dekada të tëra kishin planifikuar vdekjet e tyre së bashku.

Siç konfirmoi Shoqata Gjermane për Vdekje Humane (DGHS) të hënën se ishte një vetëvrasje e asistuar. Sipas raportimeve, Motrat Kessler kishin qenë anëtare të shoqatës për njëfarë kohe dhe ishin të njohura me temën. Ato kishin caktuar datën e tyre të vdekjes, 17 nëntorin, dhe kishin pasur diskutime paraprake me një avokat dhe një mjek, të cilët më pas i shoqëruan ato deri kur dhanë frymën e fundit në shtëpinë e tyre në Grünwald.

Pak para se të binte sipari i jetës së tyre

Perdja e fundit ka rënë tashmë për Alice dhe Ellen Kessler; dy artistet kanë vdekur në moshën 89 vjeç. Ato u bënë të famshme ndërkombëtarisht si këngëtare dhe kërcimtare. Binjaket Kessler vdiqën së bashku në Grünwald më 17 nëntor 2025. Nuk kishte kaluar shumë kohë që kur ato kishin festuar ditëlindjen e një kolegeje të tyre të dashur në një takim miqësor. “Është mirë të largohesh nga Grünwald për një ndryshim,” thanë ata pasi mbërritën me taksi. Askush nuk kuptoi se për çfarë largimi bëhej fjalë. Ata pinë shampanjë, kuvenduan me shoqërinë këndshëm, por nuk qëndruan gjatë. Rreth 90 minuta, kohëzgjatja e një show apo filmave të tyre artistikë ku ato ishin protagoniste.

Ellen dhe Alice Kessler kishin folur edhe herë të tjera nëse do të kishin probleme me shëndetin. Tek Domenica In, njëra prej tyre i tha Mara Veiner se nëse ndonjëra do të vuante nga demenca, ato do të largoheshin së bashku. Fatmirësisht ato ishin të kthjellta deri në minutën e fundit. Ndërsa tek Bruno Vespa kishin treguar se trashëgiminë e tyre ia kishin lënë organizatës Medicine sans Frontiere.

Lidhja e ngushtë me Gazetën e Mbrëmjes të Münich-ut – Abenzeitung

Ato mbanin po ashtu lidhje të forta me Abendzeitung  – Gazetën e Mbrëmje së Münich-ut. Shtatë vjet më parë, në galanë e 70-vjetorit të Abendzeitung, ato kishin performuar; Alice madje kishte dhënë shfaqje në skenën Deutsches Theatre, ku biletat ishin shitur plotësisht. Në moshën 81 vjeç!

Vitet që pasuan kishin lënë gjurmën e tyre. Elen iu desh t’i nënshtrohej operacioneve dhe të dyja vuajtën nga dhimbjet – pavarësisht ushtrimeve fizike deri në pleqëri.

Tema e plakjes nuk ishte kurrë tabu për to. Por jeta në një azil pleqsh – nuk ishte një mundësi për Motrat Kessler. Ishte thjesht një perspektivë e tmerrshme që duhej shmangur me çdo kusht.

Binjaket Kessler kishin jetuar gjithmonë së bashku. Ato preferonin t’i jepnin fund jetës së tyre me dëshirën e tyre, në kohën e duhur; ato gjithashtu flisnin hapur për këtë me miqtë dhe të njohurit. Kur të vdisnin ? gurisht, së bashku. Ashtu siç bënin gjithçka së bashku. Alice pa Elenën, Elen pa Alicën: Kjo ishte thjesht e paimagjinueshme. Ato kanë jetuar gjithmonë së bashku, që nga viti 1986 në një vilë me dy pjesë  në Grünwald, njëra majtas, tjetra djathtas, me një derë lidhëse.

Prej kohësh ato i kishin kohë prerë lidhjet me partnerë romantikë, dmth burrat nuk kanë hyrë në shtëpinë e tyre prej një kohe të gjatë. Ata kishin krijuar një marrëdhënie kaq të bukur, midis motrash: “Ne e kemi njëra-tjetrën, nuk jemi kurrë vetëm – përveç kur duam të jemi. Kemi bashkimin e përsosur, pa xhelozi apo debate, siç e gjen shpesh midis çifteve”, i thanë ato AZ vitin e kaluar kur festuan ditëlindjen e tyre të 88-të. Edhe atëherë, ato nuk i fshehën problemet e tyre shëndetësore. Ellen tha: “Më vendosën një stimulues kardiak dhe pastaj fillova infeksione të traktit urinar. Pilulat pothuajse më bëjnë të depresionohem. Nuk kam përjetuar kurrë ndryshime të tilla humori më parë.” Kjo intervistë ishte në gusht 2024.

Që atëherë, kanë pasur shumë kohë për reflektime deri në lamtumirën e fundit.

Dhe e kanë planifikuar me kujdes deri në sekondën e fundit.

Pak para vdekjes së saj: Alice Kessler anulon abonimin e saj me Abendzeitung (Gazeta e Mbrëmjes) Të hënën në mëngjes (17 nëntor), postieri i dorëzoi një letër gazetës Abendzeitung.  Alice kishte bërë anullimin pas dekatash të  abonimit të përbashkët të binjakeve në gazetë. Fillimisht e kishte shtypur në kompjuterin e saj, dhe data e anullimit ishte më 30 nëntor, dhe më pas e kishte korrigjuar datën me dorë me një stilolaps – “17.11.2025”. Duket ka patur një ndryshim të datave. Aty shihet edhe autografi i Alice Kessler, që duhet të jetë i fundit.

Motrat legjendare Kessler e patën edhe një dëshirë të fundit, që edhe hirin e tyre ta përziejnë së bashku dhe urnat të vendosen pranë asaj të nënës së tyre.

Më 8 nëntor 1924, në qytetin e Vlorës, u hap Shkolla Tregtare, një nga institucionet më të rëndësishme arsimore të periudhës së mbretërisë shqiptare. Krijimi i saj kishte për qëllim arsimimin dhe përgatitjen profesionale të të rinjve shqiptarë në fushën e ekonomisë dhe tregtisë, me synimin për të kontribuar në zhvillimin ekonomik dhe modernizimin e vendit.

Shkolla Tregtare e Vlorës u dallua shpejt për programet bashkëkohore të mësimdhënies, për cilësinë e formimit profesional dhe për rolin e saj në përgatitjen e specialistëve të aftë që do të shërbenin si në administratën publike, ashtu edhe në sektorin privat. Ajo u shndërrua në një qendër të rëndësishme të arsimit profesional ekonomik, duke kontribuar në formimin e një elite të re tregtare dhe intelektuale shqiptare, e cila do të luante një rol të rëndësishëm në jetën ekonomike e shoqërore të Shqipërisë së kohës./Çlirim Duro/LinkedIn

Thuhet se ka thënë Petro Marko:

E Djelë, 11.11.2012, 05:07pm (GMT+1)

LEKË TASI

Babai im i dashur. Ti e nise fluturimin per ne parajse me 12 nentor 1987, mbasi e kishe kryer destinin tend, e nise nga shtepia jote dhe ne krahet e vajzave te tua. Ashtu siç kish urdheruar i madhi Zot qe te ka ne krahet e tij.

Merr. Kostandina Lasgush Poradeci

Lagja e Mburimave, rruga Çeta e Mokrës nr 56

Pogradec.

Tiranë e Mërkurë 17 tetor 1979,

Kostandinë bijë e dashur edhe trimëreshë e babajt, dola të Hënën më 15 Tetor prej spitalit, Pavjoni XIV ku më suall pas operacionit të kataraktit të syrit t’im të djathtë prej Doktor Ylli Shtyllës. Nata e parë pas operacionit ishte e tmerëshme për mua 24 orë pa gjumë sepse me dhembje të mëdha të syrit, ndjenja pështirosje për të vjellë nga 4 injekcionet rreth syrit dhe medikamentet në sy, e të tjerat, e të tjerat. Si nuk vdiqa natën e parë përveç netëve të tjera, 10 net me rradhë të tjera, që më s’thosha në vehten time do vdes, jo nga frika e vdekjes, meqë gjithë gjëja e gjallë ka frikë prej vdekjes, po nga torturat në trup. Nuk thesha më nga torturat do vdes, po edhe në natën e parë kur nga torturimi thesha me vete do vdes, nuk më vinte frikë të vdes, siç ka gjithë njerëzimi frikë, s’e ndjenja frikën si gjithë njerëzimi atë natë – sepse, bijë e babait, atë natë të kisha ty pranë, vdisja në duart e tua. Kur vdes njeriu edhe kafsha kur vdes, do që të ketë një qënie pranë, ose një njeri të dashur pranë, ose një njeri pranë, edhe kur s’ka as të dashur njeri pranë, as një njeri sidokodo pranë, prek me dorë, me dorën që vdes, atë qënien, atë sendin që ka pranë, atë gurin, atë bluashkën edhe atë fijen bar që ka pranë, kaq keq isha, Kostandinë e babajt, atë natë kur si e dërguar nga engjëlli ti më ardhe bijkë e babait papritur pa kujtuar prej aq larg, prej Poradeci, më ardhe pa të thënë njeri, me inisiativën tënde të guximshme, aq vendimtare aq guximtare. Dhe si më rrinje ti ashtu pranë e lodhur e kapitur ditë e natë, unë të falem nderit tashi babkë dhe t’i puth ëmbël, ëmbël fort syçkat e bukura edhe të mënçme. Kaq po të shkruaj, dua të vi në Poradec çdo ditë, po s’ka kush më gjen maqinë se unë vetë jam pa fuqira prej spitalit.

Të kisha lekë, mirja një takximetër angazhé, isha për tre orë aty, po ku të gjesh lekët. Të përqafon dhe të puth me shumë mall babaj tënd.

Lasgush