Kreu i kësaj komune ku ndodhi ky gjest antishqiptar, nuk ka denjuar që të japë ndonjë deklaratë për këtë çështje.

Janë rikthyer në Maqedoninë e Veriut parullat antishqiptare, që shpërthejnë herë pas here si kërpudhat pas çdo shiu politik ose elektoral.

Në një stacion autobusi në kryeqytetin e Maqedonisë së Veriut-Shkup, përkatësisht atë pranë konviktit “Goce Dellçev”, është gjetur nga një shqiptar një parullë e shkruar me të bardhë: “Smrtza shqiptari-Vdekje shqiptarëve”.

Është Ylli Pacuku, një aktivist i shoqërisë civile në Shkup, i cili, pasi ka mësuar se kishte disa ditë kjo parullë, ka shkuar vetë dhe ka fshirë frazën që nxit urrejtje.

Pacuku, ka shkruar në faqen e tij në rrjetet sociale se ishte lajmëruar nga disa bashkëveprimtarë të tij për parullën, për të cilën nuk e ka çarë kokën askush nga autoritetet e Maqedonisë së Veriut.

“Ky mbishkrim me urrejtje te stacioni i autobusit para konviktit Goce Delçev ka qenë disa ditë duke qarkulluar nëpër rrjete sociale. Prisja ta pastronin, por meqë qëndroi ende, thjesht e pastrova vet.

Nuk është asgjë e madhe, thjesht nuk dua të kaloj çdo ditë në një vend ku edhe vetë kam pritur autobus më herët dhe të shoh fjalë që s’kanë vend në një hapësirë studentore, e as në këtë qytet.

E sa u përket atyre që i shkruajnë këto… ndoshta është koha të investojnë më shumë te mendja sesa te markerat”, shkruan Ylli Pacuku, postimi i të cilit është ndarë edhe nga Bujar Osmani nënkryetar i BDI-së dhe ish-ministër i Jashtëm i Maqedonisë së Veriut.

Zona, ku është shkruar parulla, është një territor ku shqiptarët janë goxha të paktë në numër. Lagja Taslixhe ku ndodhet konvikti me emrin e heroit të rilindjes kombëtare bullgare, ndodhet në komunën e Karposhit. E cila është pjesë e bashkisë se madhe të Shkupit. E ndodhur në një nga periferitë e “qeta” të kryeqytetit, kjo zonë me një popullsi deri në 60 mijë vetë, pra me një dendësi të madhe, ka rreth 84% maqedonas, ndërkohë që shqiptarët nuk i kapin as 4% të popullsisë. Karposhi ka gjithashtu serbë, që janë gati sa shqiptarët përkatësisht rreth 4% dhe një numër të vogël romësh.

Kjo komunë periferike drejtohet nga Sotir Lukrovski, një nacionalist maqedonas i VRMO-DPMNE e kryeministrit Mickovsi, i cili në faqen zyrtare të institucionit nuk ka denjuar të vendosë gjuhën shqipe, çka është e detyruar me ligj.

Kreu i kësaj komune ku ndodhi ky gjest antishqiptar, nuk ka denjuar që të japë ndonjë deklaratë për këtë çështje./ Pamfleti

Plot 65 nga 81 vendet e kryetarëve të komunave në Maqedoninë e Veriut përfunduan në duart e VMRO-DPMNE-së dhe VLEN-it.

Këtu hyn edhe partneri i tretë qeveritar, ZNAM, që mbetet në krye të pushtetit lokal në komunën më të madhe të vendit, Kumanovë.

Kjo do të thotë se partnerët qeveritarë, përveçse kanë pushtetin qendror, gjatë katër vjetëve të ardhshëm do të qeverisin edhe në nivel lokal në mbi 80% të komunave dhe qyteteve të vendit.

“Këto ishin zgjedhje lokale dhe ndoshta u fokusuan te problemet lokale, por duket qartë se me këtë pushtet, gjithçka do të jetë në duart e VMRO-DPMNE-së dhe VLEN-it – nga kanalizimi deri tek integrimi evropian. Mendoj se pasi të kalojë kjo eufori, ata do të përballen me presione të drejtpërdrejta, sepse gjithçka duhet të zgjidhet prej tyre”, thotë për Radion Evropa e Lirë gazetari dhe analisti politik, Nazim Rashidi.

Ai thekson se partitë nuk duhet ta shohin këtë vetëm si “rezultat të mirë për to”, por duhet të mendojnë edhe për përgjegjësitë shtesë.

“Tani, gjithçka do të varet nga veprimet e tyre”, thotë Rashidi.

Nga 65 vendet e kryetarëve të komunave të fituara nga këto dy parti, 55 i takojnë VMRO-DPMNE-së, ndërsa 10 VLEN-it.

Dominimi është parë tashmë, por a është nxjerrë mësimi?

Edhe pse zgjedhjet lokale e rritën dominimin e një partie në politikën maqedonase, ky nuk është ndonjë ndryshim i paparë më herët, thotë analisti dhe drejtori i Qendrës maqedonase për Bashkëpunim Ndërkombëtar, Aleksandar Kërzhalovski.

VMRO-DPMNE, krahasuar me zgjedhjet e mëparshme kur kishte 42 kryetarë komunash, tani ka edhe 13 më shumë.

Kërzhalovski kujton se edhe para dy cikleve zgjedhore, vendi kishte një përvojë të ngjashme.

Në vitin 2017, partia atëherë në pushtet, LSDM, fitoi 57 kryetarë komunash, ndërsa VMRO-DPMNE vetëm pesë.

“Gjërat ndryshojnë, veçanërisht te ne shumë më shpejt sesa mendojnë të gjithë. Prandaj, besoj se ky mësim është nxjerrë dhe tani do të veprohet më me kujdes”, thotë Kërzhalovski për Radion Evropa e Lirë.

Kryeministri dhe lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, pas shpalljes së fitores së thellë në rundin e dytë, paralajmëroi për kujdes.

“Çdo zgjedhje është një mesazh, dhe këto zgjedhje janë mesazh edhe për ne: të mos e teprojmë me fitoren, por të veprojmë me përgjegjësinë që na dhanë qytetarët dhe ta justifikojmë atë. Të ndryshojmë dhe të përmirësohemi”, tha Mickoski natën e 2 nëntorit.

Si të “kthehen” LSDM-ja dhe BDI-ja?

Ndërsa partitë në pushtet tani e kanë fuqinë dhe përgjegjësinë në të gjitha nivelet, opozita – Lidhja Social-Demokrate e Maqedonisë dhe Bashkimi Demokratik për Integrim – duhet ta kthejë vëmendjen te vetja për t’u rikthyer si aktorë politikë pas humbjes në zgjedhjet lokale.

“Sigurisht, edhe ata vetë duhet të bëjnë diçka për t’u rikthyer në një situatë konkurruese… Ndoshta një rishqyrtim i të gjithave që ndodhën në periudhën e kaluar – nga Marrëveshja e Prespës, Marrëveshja me Bullgarinë dhe propozimi francez – për të parë se sa ndikuan në këtë rezultat të zgjedhjeve lokale, por edhe në ato parlamentare, vitin e kaluar”, thotë Kërzhalovski, duke aluduar te LSDM-ja.

Por, edhe BDI-ja, sipas tij, është parti socialdemokrate sipas ideologjisë së saj, ndaj të dyja partitë duhet të rishikojnë nëse dhe si duan të rikthehen te socialdemokracia.

“Sigurisht, duhet të dëgjojnë zërin e qytetarëve dhe ta reflektojnë atë në strukturat e tyre partiake, të kenë hapje dhe demokraci të brendshme”, sipas Kërzhalovskit.

Rashidi, nga ana tjetër, vë në dukje se të dyja partitë janë në pozita të ndryshme, por rezultatet janë një sinjal alarmi për secilën – jo vetëm për vendimet kadrovike, por edhe për politikat që ndjekin, duke marrë parasysh ndryshimet e gjeneratave në skenë.

Socialdemokratët, siç thotë ai, ndoshta janë në një konsolidim të caktuar, pasi vetë theksojnë se kanë drejtues relativisht të rinj. Por, pavarësisht nga kjo, ata duhet të përballen me rezultatet dhe të shohin se ku kanë gabuar.

“Për BDI-në, ky duhet të jetë një moment i vërtetë për një analizë serioze”, thotë Rashidi.

Liderët e LSDM-së dhe BDI-së, Venko Filipçe dhe Ali Ahmeti, paralajmëruan ndryshime kadrovike.

Filipçe, edhe pas rundit të dytë të zgjedhjeve lokale, ku partia e tij fitoi vetëm në gjashtë komuna, ishte i qartë se nuk do të japë dorëheqje, por theksoi se rezultatet janë një mesazh për drejtimin në të cilin do të lëvizë partia.

Në mesin e socialdemokratëve, dorëheqje ka dhënë tashmë një nga nënkryetarët, Ana Çupecska, ndërsa më parë u tërhoq edhe Gjorgji Galetanovski nga pozita e kreut të organizatës së qytetit të Shkupit, ku partia nuk arriti të hynte as në rundin e dytë në garën për kryetar të kryeqytetit.

Në BDI, aktualisht, nuk ka dorëheqje.

Ahmeti, në fjalimin e tij, theksoi se rezultatet janë një thirrje për forcimin e partisë.

BDI, që në këto zgjedhje udhëhoqi koalicionin Aleanca Kombëtare për Integrim, fitoi vetëm katër kryetarë komunash.

Zgjedhjet lokale më 19 tetor dhe rundi i dytë më 2 nëntor ishin të tetat pas pavarësisë së Maqedonisë së Veriut, më 1991.

Ato u mbajtën më pak se dy vjet pas zgjedhjeve parlamentare, në të cilat VMRO-DPMNE-ja, pas shtatë vjetësh në opozitë, u rikthye në pushtet qendror, duke bërë koalicion me VLEN-in dhe ZNAM-in dhe duke çuar në opozitë LSDM-në, por edhe BDI-në, që ishte në pushtet rreth dy dekada.

Përgatiti: Valona Tela

Qytetarët në Maqedoninë e Veriut votuan më 2 nëntor në rundin e dytë të zgjedhjeve për kryetar komune në 33 komuna, përfshirë kryeqytetin, Shkupin.

Ndërkohë, partneri i tij në qeveri, koalicioni shqiptar VLEN, kryeson në pesë komuna: Bogovinë, Brvenicë, Dibër, Dollneni dhe Tetovë.

Kandidatët nga LSDM-ja opozitare kryesojnë në Qendër të Shkupit, si dhe në Krushevë, Zërnovc dhe Makedonska Kamenicë.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve në vend tha se dalja në zgjedhje ishte rreth 45 për qind.

Mbi një milion qytetarë kishin të drejtë vote.

Votimet, që u hapën në orën 7:00 dhe u mbyllën me kohë në orën 19:00, u mbajtën në mënyrë paqësore pa ndonjë incident, thanë autoritetet maqedonase.

Në Qytetin e Shkupit, garuan kandidatë nga partia në pushtet VMRO-DPMNE dhe e Majta.

Një total prej 474.000 qytetarësh të Shkupit me të drejtë vote më 2 nëntor patën të drejtë të vendosin duke rrethuar numrin në fletëvotim se kush do ta pasojë kryetaren e tanishme, Danela Arsovska, një kandidate e pavarur e mbështetur më parë nga VMRO-DPMNE.

Kryetari i Kisella Vodës nga VMRO-DPMNE, Orce Gjorgievski, garoi gjithashtu për kryetar të kryeqytetit, ndërsa kundërshtari i tij ishte ish-deputeti i së majtës, Amar Meçinoviq.

Diferenca midis dy kandidatëve në rundin e parë ishte 61.000 vota. Gjorgievski fitoi 91.000 vota, ndërsa kundërshtari i tij fitoi 30.000 vota.

Në 16 komuna, votuesit zgjodhën midis kandidatëve nga VMRO-DPMNE në pushtet dhe Lidhja Social Demokratike e Maqedonisë (SDSM) në opozitë.

Këto ishin përplasjet më të shumta politike në rundin e dytë dhe do t’u japin një përgjigje kapaciteteve të LSDM-së opozitare, e cila i fitoi vetëm tri komuna në rundin e parë, krahasuar me 33 që i fitoi VMRO-DPMNE-në në pushtet. Këto janë 16 komuna në pjesët qendrore dhe lindore të vendit.

Komunat e Shkupit, Qendra dhe Karposhi, por edhe Kërçova, Tetova dhe Struga, si dhe Koçani, ishin pjesë e komunave që analistët politikë i shihnin si interesante për t’u monitoruar dhe ku votuesit e kandidatëve që nuk arritën në rundin e dytë mund të jenë vendimtarë për atë se kush fiton.

Tragjedia në Koçan, ku një zjarr në klubin e natës Puls në mars vrau 63 persona dhe plagosi më shumë se 200 të tjerë, e përqendroi vëmendjen e publikut në qytet gjatë zgjedhjeve lokale.

Në rundin e dytë, Koçani votoi për të zgjedhur midis kryetarit të përkohshëm dhe kandidatit të pavarur Venko Krstevski dhe Vlatko Grozdanov të VMRO-DPMNE. Grozdanov fitoi rreth 2.200 vota më shumë se Krstevski në rundin e parë më 19 tetor.

Në rundin e parë të këtyre zgjedhjeve 44 komuna i zgjodhën kryetarët e tyre.

Partia në pushtet, VMRO-DPMNE, shpalli fitore bindëse pas rundit të parë të zgjedhjeve lokale në Maqedoninë e Veriut, më 19 tetor.

Partia do të ketë kryetarë komunash në 30 nga gjithsej 80 komuna, dhe pret që në rundin e dytë të fitojë edhe në rreth 20 të tjera, përfshirë edhe qytetin e Shkupit, ku kandidati i saj, Orce Gjorgjievski, është në epërsi të madhe.

“Premtuam fitore, kemi fitore”, deklaroi kryeministri dhe lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski.

Ai tha se është i kënaqur, pasi numri i përgjithshëm i votave të fituara është më i madh se në zgjedhjet parlamentare dhe ato lokale të mëparshme.

Mickoski gjithashtu konfirmoi se nuk ka ndërmend të shkojë në zgjedhje të parakohshme parlamentare, pavarësisht insistimit të opozitës nga BDI, dhe theksoi se “politikat e etnocentrizmit janë mposhtur.”

Opozitarja LSDM pësoi edhe një humbje pas zgjedhjeve të vitit të kaluar – atyre parlamentare dhe presidenciale.

Megjithatë, partia vlerësoi se rezultati nuk është i keq, pasi këtë herë ka fituar më shumë vota në disa komuna dhe theksoi se ka pasur “shkelje të shumta” gjatë procesit të votimit.

LSDM do të ketë kryetarë komunash në Kriva Pallankë, Bogdanc dhe Krivogashtan, ndërsa pret të kalojë në rundin e dytë në rreth njëzet komuna të tjera.

“Kjo është dëshmi për konsolidimin brenda partisë që ka filluar dhe do ta vazhdojmë,” deklaroi lideri i LSDM-së, Venko Filipçe, i cili tha se nuk ka ndërmend të japë dorëheqje pas këtyre rezultateve zgjedhore.

VLEN fitoi në Çair dhe Tetovë, ndërsa BDI në Gostivar

Në bllokun politik shqiptar, kandidati i VLEN, Izet Mexhiti, fitoi bindshëm në komunën kyç – Çair, ndërsa Bilal Kasami në Tetovë. Në rundin e parë, koalicioni fitoi edhe në katër komuna të tjera.

Për Mexhitin, ky do të jetë mandati i tij i katërt si kryetar komune, dhe ai do të duhet të lërë postin aktual të ministrit pasi mundi ish-ministrin e BDI-së, Bujar Osmanin, i cili ia uroi fitoren.

Anëtarë dhe simpatizantë të VLEN-it e festuan, siç thanë ata, “fitoren bindëse në Çair dhe Tetovë” pranë monumentit të Skënderbeut në Çarshinë e Vjetër.

Koalicioni Aleanca Kombëtare për Integrim (AKI), e udhëhequr nga BDI, fitoi zgjedhjet për kryetarë komunash në Gostivar, Likovë, Çashkë dhe Plasnicë që në rundin e parë – njoftoi nënkryetari i BDI-së, Arbër Ademi.

Ai tha se, në nivel kombëtar, “AKI është fituese absolute me mbi 20.000 vota epërsi, dhe me votat që ende po përpunohen, kjo diferencë mund të jetë edhe më e madhe.”

Dita e zgjedhjeve kaloi e qetë dhe pa shkelje të mëdha. Pritshmëritë e qytetarëve janë të ngjashme – një jetë më e mirë në komuna më funksionale.

Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve njoftoi se deri në orën 18:30 pjesëmarrja e votuesve ishte 46,48 për qind, çka është afër nivelit të rundit të parë të zgjedhjeve të mëparshme, kur kishte arritur 51,44 për qind.

Sipas listës zgjedhore, të drejtë vote kishin 1.832.415 qytetarë.

Për 81 poste të kryetarëve të komunave garuan 309 kandidatë, ndërsa për vendet në këshillat komunalë konkurruan mbi 10.490 kandidatë nga gjithsej 576 lista.

Një veçori e këtyre zgjedhjeve është se meshkujt dominojnë në garën për kryetar komune – 277 kandidatë ose 89,64%, ndërsa gratë janë vetëm 32, që përfaqëson 10,36% të numrit të përgjithshëm.

Buxheti i përgjithshëm që shteti ndau për organizimin e këtyre zgjedhjeve lokale është 9 milionë e 760 mijë euro, nga të cilat dy të tretat janë mjete të destinuara për mediat dhe reklamat politike të paguara.

Rundi i dytë i zgjedhjeve është caktuar për 2 nëntor.

Vetëm një vit e gjysmë pas zgjedhjeve parlamentare dhe presidenciale në Maqedoninë e Veriut, vendi po përgatitet për një votim të ri më 19 tetor: rundin e parë të zgjedhjeve lokale. Qytetarët do të votojnë për kryetarët e komunave dhe anëtarët e këshillave komunalë në të gjitha 80 komunat dhe në kryeqytet, Shkup.

Sipas sondazheve, rezultati në shumicën e komunave me popullatë shumicë maqedonase është kryesisht i parashikueshëm. Megjithatë, rezultatet mbeten të paqarta në disa komuna ku votuesit shqiptarë përbëjnë shumicën.

Por, pikëpyetja kryesore që u ngrit gjatë fushatës është: Çfarë ndodh pas zgjedhjeve? A mund të tronditë rezultati brenda bllokut politik shqiptar koalicionin qeverisës dhe të çojë në zgjedhje të parakohshme parlamentare, ndoshta qysh në pranverën e vitit 2026?

Nëse zgjedhjet e parakohshme do të jenë të mundshme, kjo do të varet gjithashtu nga fakti nëse, pas zgjedhjeve lokale, do të ndërmerren hapa për t’i zhbllokuar bisedimet për anëtarësim në Bashkimin Evropian – çështje për të cilën zyrtarët e lartë të Qeverisë kanë dërguar sinjale.

VMRO-DPMNE, partia në pushtet dhe favoritja kryesore

Partia më e madhe në koalicionin qeverisës, VMRO-DPMNE e krahut të djathtë, e cila i fitoi zgjedhjet e vitit të kaluar, është gjithashtu në krye të garës për zgjedhjet lokale të kësaj fundjave.

Opozita, Lidhja Socialdemokrate (LSDM), vazhdon të përballen me krizë të brendshme pas disfatës së rëndë në zgjedhjet parlamentare të majit 2024.

Megjithëse opozita këmbëngul se popullariteti i VMRO-DPMNE po bie, sondazhet tregojnë se partia mban një epërsi të konsiderueshme. Këtë e pasqyron edhe sondazhi më i fundit i opinionit publik i publikuar nga transmetuesi publik MRTV më 13 tetor, i realizuar nga Instituti për Kërkime Politike (IPIS) përmes një ankete telefonike me 1.122 të anketuar dhe me një marzh gabimi ±3 për qind.

Sipas rezultateve, VMRO-DPMNE do të merrte rreth 26.7 për qind të votave, partia më e madhe opozitare LSDM 11.1 për qind, më pas koalicioni shqiptar Aleanca Kombëtare për Integrim (AKI) i udhëhequr nga BDI-ja me 9.9 për qind, dhe në fund koalicioni VLEN, partner qeveritar i VMRO-DPMNE-së, me 7.5 për qind.

Sondazhi tregoi gjithashtu një përqindje të lartë të votuesve të pavendosur: 10 për qind, ndërsa 12.4 për qind e të anketuarve nuk pranuan të thoshin se për kë do të votonin.

A janë të mundshme zgjedhjet e parakohshme parlamentare?

Garat më të ngushta pritet të jenë në komunat ku partitë shqiptare po konkurrojnë për pushtet.

Në rreth 15 nga 81 komunat, shqiptarët janë shumicë. Një betejë e fortë pritet midis koalicionit qeveritar shqiptar VLEN dhe koalicionit opozitar Aleanca Kombëtare për Integrim, i udhëhequr nga BDI-ja.

BDI-ja, e cila kaloi në opozitë pas më shumë se dy dekadash në pushtet pas zgjedhjeve të vitit 2024, sfidon legjitimitetin e VLEN-it për të përfaqësuar qytetarët shqiptarë dhe kërkon zgjedhje të parakohshme parlamentare, veçanërisht nëse fiton në më shumë komuna.

Analistët politikë të intervistuar nga Radio Evropa e Lirë (REL) janë të ndarë në mendime nëse kjo do ta destabilizojë koalicionin qeverisës dhe nëse zgjedhjet lokale mund të hapin rrugën për zgjedhje të parakohshme parlamentare.

Megjithatë, gjatë fushatës, qytetarët dëgjuan po aq retorikë në nivel kombëtar sa edhe diskutime për çështje lokale.

“Partitë do ta matin mbështetjen e tyre përmes numrit total të votave që do t’i marrin listat e këshilltarëve, gjë që është tregues i mbështetjes në nivel nacional. Për më tepër, rezultatet në bllokun politik shqiptar mund të ndikojnë në klimën e përgjithshme politike”, tha për REL-in eksperti i komunikimit Petar Arsovski.

Krahas BDI-së, edhe LSDM-ja po përgatitet për zgjedhje të parakohshme.

Nga ana tjetër, kryeministri dhe lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, ndonëse nuk e përjashton plotësisht mundësinë, përgjithësisht e refuzon idenë e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare.

Analisti dhe drejtori i IPIS-it, Vladimir Bozhinovski, pajtohet me këtë, duke thënë se nuk pret zgjedhje të parakohshme.

“Për të ndodhur zgjedhjet e parakohshme parlamentare, Qeveria duhet t’i dëshirojë ato. Si mund të mbahen zgjedhje nëse Qeveria është kundër? Parlamenti duhet të shpërndahet, dhe Qeveria aktualisht ka shumicën prej 78 nga 120 deputetë”, tha Bozhinovski për REL-in.

Anëtarësimi në BE pas zgjedhjeve, test për Qeverinë

Sinjalet politike tregojnë se pas zgjedhjeve lokale, fokusi mund të zhvendoset drejt procesit të anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Maqedonia e Veriut mbetet e bllokuar për shkak të mosmarrëveshjes me Bullgarinë, dhe për të hapur kapitujt negociuese, duhet ta përfshijë pakicën bullgare në Kushtetutën e vet.

Kjo është një nga arsyet pse Bozhinovski nuk pret zgjedhje të parakohshme.

“Nëse thirren zgjedhje të parakohshme parlamentare, gjithçka vonohet, përfshirë anëtarësimin në BE dhe çështjet e politikës së jashtme. Unë pres disa iniciativa për zgjidhjen e çështjeve të BE-së pas zgjedhjeve”, theksoi ai.

Gjatë kësaj fushate, opozita LSDM paraqiti një rezolutë në Parlament për të përcaktuar hapat e ardhshëm të vendit drejt BE-së dhe për të vendosur “vija të kuqe” mbi shkallën e lëshimeve ndaj Bullgarisë.

Kryeministri Mickoski deklaroi se pret “lëvizje” në lidhje me garancitë nga BE-ja pas festave të Vitit të Ri. Qeveria kërkon garanci nga BE-ja se ndryshimet kushtetuese do të jenë kërkesa e fundit nga Bullgaria.

Tri ditë para zgjedhjeve, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, vizitoi shkurtimisht Shkupin, duke dërguar këtë mesazh për liderët maqedonas: “Duhet ta bëni ndryshimin e dakordësuar kushtetues. Tani topi është në fushën tuaj. BE-ja është gati”, shkroi ajo në platformën X.

Ndikimi rus në zgjedhje

Derisa anëtarësimi në BE mbetet prioritet strategjik për Maqedoninë e Veriut, vendi është gjithashtu i ekspozuar ndaj ndikimit rus, megjithëse në shkallë të kufizuar.

Kjo shihet në retorikën dhe veprimet e disa figurave politike margjinale, të cilat publikisht mbështesin interesat ruse dhe kundërshtojnë integrimin euroatlantik.

Shembulli më i njohur është partia proruse Maqedonia e Bashkuar, e cila haptazi bën thirrje për thellimin e marrëdhënieve me Rusinë dhe kundërshton integrimin në BE dhe NATO.

Despina Kovaçevska nga Fondacioni Metamorphosis, që mbikëqyr mediat gjatë fushatës, vëren ndikim rus në mesazhet e disa kandidatëve dhe madje edhe te disa figura fetare.

“Ata përhapin të njëjtin narrativ që vjen nga Kremlini, se vendet humbasin sovranitetin e tyre duke iu bashkuar BE-së. Kjo narrativë identifikohet nga EUvsDisinfo si taktika kryesore e dezinformimit e përdorur nga ndikimi i huaj keqdashës”, shpjegoi Kovaçevska.

Në raportin e parë të përkohshëm, misioni vëzhgues i zgjedhjeve i OSBE/ODIHR shprehu shqetësim për cenueshmërinë ndaj dezinformimit, duke përmendur shkallën e ulët të edukimit mediatik në vend.

“Për disa aktorë, mundësia për manipulim të informacionit nga jashtë gjatë procesit zgjedhor ishte gjithashtu shqetësuese”, thuhet në raportin e OSBE/ODIHR.

Mbi 300 kandidatë për kryetarë komunash

Zgjedhjet lokale të 19 tetorit do të jenë të tetat që nga pavarësia e Maqedonisë së Veriut në vitin 1991.

Rreth 1.8 milion qytetarë kanë të drejtë vote.

Për 80 komuna plus qytetin e Shkupit, janë paraqitur 309 kandidatë, si nga partitë politike ashtu edhe nga lista të pavarura – shumica dërrmuese burra, vetëm 10 për qind gra.

Në rundin e parë duhet të zgjidhen të gjithë anëtarët e këshillave komunale.

Për t’u zgjedhur kryetar komune në rundin e parë, kandidati duhet t’i marrë mbi 50 për qind të votave.

Nëse asnjë kandidat nuk e arrin këtë, rundi i dytë do të mbahet më 2 nëntor, mes dy kandidatëve me më së shumti vota nga rundi i parë.

Maqedonia e Veriut duhet t’i bëjë ndryshimet e nevojshme kushtetuese për ta vazhduar rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian (BE), tha presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, pas një takimi me udhëheqësit maqedonas në Shkup të mërkurën në mbrëmje.

Von der Leyen shkroi në X se BE-ja e mbështet “plotësisht” rrugën e Maqedonisë së Veriut drejt anëtarësimit.

“Mund të mbështeteni tek ne. Hapi tjetër dhe i vetëm para fillimit të negociatave është i qartë. Ju duhet ta bëni ndryshimin e dakordësuar kushtetues. Topi është në fushën tuaj. BE-ja është gati”, shkroi ajo.

Maqedonia e Veriut ka ngelur mbrapa në rrugën drejt BE-së dhe e mori një goditje në fund të vitit 2024 kur blloku e hapi kapitullin e parë në negociatat për anëtarësim me Shqipërinë, duke e shkëputur Shkupin nga paketa e përbashkët me Tiranën.

Arsyeja e ngecjes së Maqedonisë së Veriut është se ajo nuk e ka përmbushur kushtin e vendosur nga Bullgaria: përfshirjen e pakicës bullgare në preambulën e Kushtetutës së vendit.

Ky kusht ishte futur në kornizën negociuese që Parlamenti maqedonas votoi në korrik të vitit 2022, propozim që njihet edhe si “propozimi francez”. Opozita, që atëbotë udhëhiqej nga VMRO-DPME, ishte kundër ndryshimeve kushtetuese.

Qeveria e udhëhequr nga kryeministri Hristijan Mickoski tha në një njoftim se bisedimet mes tij dhe shefes së KE-së u përqendruan në perspektivën evropiane, përparimin e proceseve të reformave, bashkëpunimin ekonomik, sigurinë energjetike dhe transformimin digjital.

“Kryeministri Mickoski theksoi vendosmërinë e Qeverisë për të përshpejtuar integrimin evropian të vendit përmes rezultateve konkrete dhe përmbushjes së standardeve evropiane. Ai theksoi se vendi pret një angazhim të qartë dhe konkret nga Bashkimi Evropian, si konfirmim i perspektivës evropiane dhe mbështetje për qytetarët që kanë mbetur të përkushtuar ndaj vlerave evropiane për dekada të tëra”, tha Qeveria maqedonase.

Zyrtarë të Qeverisë së Maqedonisë së Veriut kanë thënë se do të ndërmerren hapa në lidhje me përpjekjet e vendit për anëtarësim në BE, por vetëm pas zgjedhjeve lokale të 19 tetorit.

Ministri për Çështje Evropiane, Orhan Murtezani, tha ditë më parë se “ka vendosmëri serioze midis kryeministrit dhe Qeverisë për të ndërmarrë hapa konkretë për të kapërcyer mosmarrëveshjen me Bullgarinë menjëherë pas zgjedhjeve”.

Presidentja e vendit Gordana Silanovska-Davkova tha kohë më parë se për tani për tani shteti nuk ka komunikim zyrtar me autoritetet në Sofje, për shkak të periudhës parazgjedhore, por ka njëfarë komunikimi në margjina.

Von der Leyen u takua edhe me shefin e diplomacisë maqedonase, Timço Mucunski, dhe me kryetarin e Parlamentit, Afrim Gashi.

Ajo pritet të takohet edhe me Silanovska-Davkovën.

Von der Leyen udhëtoi për në Maqedoni si pjesë e turit të saj në vendet e Ballkanit Perëndimor.

Në zgjedhjet lokale në Maqedoninë e Veriut janë shfaqur shenja të ndikimit rus përmes retorikës dhe veprimeve të disa politikanëve. Edhe pse të gjithë ata kanë mbështetje të vogël, kjo tregon se Moska ka përfaqësues ideologjikë dhe politikë në skenën lokale maqedonase dhe sinjalizon përpjekje për të ndryshuar narrativin politik, veçanërisht në lidhje me integrimet euroatlantike, thonë disa analistë.

Shembulli më konkret është partia që hapur ka dalë si subjekt prorus, Maqedonia e Bashkuar, e cila udhëhiqet nga Janko Baçev, që publikisht mbështet thellimin e lidhjeve me Rusinë dhe refuzimin e integrimeve euroatlantike.

Retorikë proruse nga partitë e vogla

Kandidati i kësaj partie për kryetar të Shkupit, Zoran Jovanovski, ka paralajmëruar për lidhje të ngushta të Shkupit me Moskën dhe ka pretenduar se ka krijuar kontakte me të paktën 15 biznesmenë rusë dhe investitorë nga Kina dhe Bjellorusia, të cilët do të investonin në infrastrukturë dhe turizëm.

“Për të gjitha këto do të më ndihmojnë kontaktet me ambasadat ruse dhe kineze në Shkup, të cilat më ftojnë rregullisht në të gjitha pritjet dhe ngjarjet e tyre që organizohen në vend”, është cituar të ketë thënë Jovanovski në portalin National.mk, ku shpesh publikohen deklarata dhe informacione të partisë Maqedonia e Bashkuar.

Jovanovski ka përmendur planet për zhvillimin e asaj që e quan miqësi maqedono‑sllavo‑lindore dhe rritjen e turizmit nga vizitorë rusë, bjellorusë dhe ukrainas, si dhe ngritjen e një shtatoreje për konsullin rus Aleksandar Arkadjevich Rostkovski, i cili vdiq më 1903.

Së voni, ai ka deklaruar se shpreson që me ndihmën e presidentit amerikan, Donald Trump, do të përfundojë lufta në Ukrainë dhe Moska të arrijë qëllimet e saj gjeopolitike.

Maqedonia e Bashkuar, e emëruar sipas shembullit të partisë së presidentit rus, Vladimir Putin, Rusia e Bashkuar, kurrë nuk ka fituar ulëse në Parlament dhe as nuk ka marrë pjesë në pushtetin lokal. Në zgjedhjet lokale të 19 tetorit ajo garon me kandidatë për kryetarë komunash dhe këshilltarë komunalë në 29 nga 80 komunat.

Me një drejtim ideologjik të ngjashëm vepron edhe partia joparlamentare Rodina, e cila për herë të parë mori pjesë në zgjedhjet lokale në vitin 2021. Edhe këtë vit, kjo parti ka kandidatë për kryetarë komunash dhe këshilltarë komunalë, nën moton “Mendo planetarisht, vepro tradicionalisht”.

Kandidati kryesor i listës së këshilltarëve komunalë të partisë Rodina, Zoran Jovançev, ka paralajmëruar se “nëse ndiqni një komedian, do t’ju ndodhin tragjedi kombëtare si në Ukrainë”, referencë për Volodymyr Zelenskyn i cili ishte komedian para se të bëhej president i Ukrainës.

Edhe pse zakonisht të padukshme për publikun, këto parti marrin një hapësirë modeste mediatike gjatë fushatave zgjedhore. Sipas një analize të fondacionit Metamorphosis, ndikimi i tyre te publiku mbetet i kufizuar, por jo pa rreziqe.

Të padukshme, por me rreziqe

Despina Kovaçevska nga fondacioni Metamorphosis tha se gjatë monitorimit të mediave në fushatën zgjedhore është vërejtur prania e ndikimit rus jo vetëm në mesazhet e kandidatëve, por edhe të disa përfaqësuesve të kishës.

“Ata ilustrojnë të njëjtën linjë të narrativit të Kremlinit për humbjen e sovranitetit të shteteve nëse i bashkohen Bashkimit Evropian – një narrativ që është evidentuar nga EUvsDisinfo si një nga taktikat kyç dezinformuese mbi të cilat bazohet ndikimi i huaj malinj”, shpjegoi Kovaçevska.

Sipas raportit të parë të misionit vëzhgues të OSBE/ODIHR, ndër çështjet që dominojnë në fushatë janë edhe debatet për reformat e nevojshme për përparim në procesin e integrimit në Bashkimin Evropian.

Vëzhguesit e huaj kanë shprehur shqetësime për nivelin e ulët të edukimit medial, që mund ta bëjë publikun më të ndjeshëm ndaj dezinformatave të shpërndara në rrjetet sociale gjatë fushatës zgjedhore.

“Për disa aktorë, manipulimi i mundshëm i informacionit nga jashtë gjatë procesit zgjedhor po ashtu paraqet arsye për shqetësim”, u tha në raportin e publikuar më 3 tetor.

Nga ana tjetër, analisti politik Xhelal Neziri tha se nuk beson se këta narrativë mund të ndryshojnë opinionin e publikut sa i përket zgjedhjeve lokale.

“Për shkak të natyrës së vetë zgjedhjeve, që janë lokale, është e vështirë që këto tema dhe ndikime të kenë efekt. Nuk besoj se ato mund ta riformësojnë opinionin publik në atë mënyrë që t’u përshtatet agjendave të tyre”, shpjegoi Neziri.

Ndërkohë, mbështetja për integrimin evropian në Maqedoninë e Veriut mbetet e lartë. Sipas hulumtimit të fundit të kryer nga Instituti për Kërkime Politike, 61 për qind e qytetarëve do t’i përgjigjeshin pozitivisht pyetjes në një referendum nëse shteti duhet të anëtarësohet në BE.

Apasiev me fjalim në Moskë në Ditën e Fitores

Partia e vetme parlamentare që shfaq afërsi ndaj Moskës është E Majta, udhëheqësi i së cilës, Dimitar Apasiev, mori pjesë në Paradën Ushtarake në Moskë në shënimin e Ditës së Fitores me ftesën e kryetarit të Partisë Komuniste të Federatës Ruse, Gennady Zyuganov.

Siç njoftoi partia e tij në atë kohë, Apasiev mbajti një fjalim në Parkun e Fitores në Moskë, ku theksoi se E Majta lufton kundër revizionizmit historik dhe mbron vlerat e luftës antifashiste.

“Megjithatë, E Majta i përmbahet çështje lokale në këto zgjedhje”, theksoi drejtori ekzekutiv i organizatës joqeveritare Eurothink, Dimitar Nikollovski.

Kovaçevska shtoi se E Majta është “e njohur për euroskepticizmin e saj dhe për disa takime me përfaqësues të Ambasadës ruse”.

Gjatë fushatës për këto zgjedhje, Apasiev publikisht u ankua se partia ishte diskriminuar në ndarjen e buxhetit për reklama politike dhe paralajmëroi se do të inicionte procedurë ligjore pranë Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

Edhe pse E Majta ka më shumë se pesë deputetë dhe një grup parlamentar në Kuvendin maqedonas, Kodi Zgjedhor nuk e përfshin atë në kategorinë e partive që kanë të drejtë të marrin fonde shtetërore për reklama politike të paguara.

“Për këtë diskriminim politik do të diskutohet edhe në Gjykatën Evropiane për të Drejtat e Njeriut në Strasburg. Por, më besoni, padrejtësia do të shkaktojë një efekt bumerang. Populli sheh dhe me intuitë solidarizohet me atë që i bëhet e padrejtë”, deklaroi Apasiev.

Ministër prorus në Qeverinë maqedonase

Në Shkup, zëvendëskryeministri Ivan Stoillkoviq, kreu i Partisë Demokratike të Serbëve dhe partner koalicioni i VMRO-DPMNE-së, vendosi lule para monumentit “9 Maji” së bashku me ambasadorin rus në Maqedoninë e Veriut, Sergey Bazdnikin.

Stoillkoviq është i njohur për raportet e tij të ngushta me Moskën dhe pjesëmarrjen në forume ruse të sigurisë, ku ka afirmuar angazhimin e tij për thellimin e bashkëpunimit dypalësh.

Vitin e kaluar ai e përshkroi pjesëmarrjen në forumin rus të sigurisë si një “përvojë të çmuar” dhe “njohuri të reja”, duke shtuar se mban marrëdhënie të mira me partnerët rusë përmes kanaleve zyrtare dhe jozyrtare.

Këtë vit, ai merr pjesë në zgjedhjet lokale si bartës i listës së këshilltarëve komunalë në Kumanovë me moton: “Kush nuk e do vëllain, do ta ketë një të huaj për zot”.

Vetëm disa muaj më vonë, më 12 gusht, një delegacion i LSDM-së opozitare në Manastir festoi për miqësinë me Rusinë dhe vendosi lule para përmendores “Kryqi Rus”, në nder të konsullit rus Aleksandar A. Rostkovski.

Delegacioni u udhëhoq nga kandidati opozitar për kryetar komune, Metodija Kunovski.

Neziri: Ndikimi rus përmes “fuqisë së butë” po përgatit terrenin për zgjedhjet parlamentare

Analisti politik dhe kryetari i Institutit për Media dhe Demokraci, Xhelal Neziri, vlerësoi se aktivitetet aktuale të subjekteve proruse kanë ndikim të kufizuar në zgjedhjet lokale, por shërbejnë si përgatitje për veprime të ardhshme politike në nivel kombëtar.

“Nëse shohim se si po zhvillohet debati dhe si disa subjekte politike po marrin hov tek ne, mendoj se aty mund të kërkohen ato lidhje, qofshin logjistike, ideologjike apo financiare, që i kanë me Rusinë, Kinën dhe vende të tjera që janë në anën e kundërt të orientimit tonë strategjik. Mendoj se kjo prani e padukshme e ndikimit rus është e pranishme edhe në këto zgjedhje”, tha ai.

Sipas tij, qëllimi nuk janë këto zgjedhje lokale, por ato parlamentare. Prandaj, sipas Nezirit, fushata e disa partive për zgjedhjet lokale shpesh lihet në hije nga temat gjeopolitike që nuk janë me interes për qytetarët, por u shërbejnë agjendave të aktorëve të jashtën. Sipas tij, në këto zgjedhje vërehet tendenca që fushata të lihet në hije nga temat kombëtare.

Kovaçevska vlerësoi se këta narrativë jo vetëm që kanë tendencë ta paraqesin Rusinë si një alternativë të mundshme, por edhe e thellojnë polarizimin mes qytetarëve dhe në të njëjtën kohë e shpërqendrojnë vëmendjen nga problemet thelbësore që duhet të zgjidhen në mënyrë që vendi të bëhet pjesë e Bashkimit Evropian.

Radio Evropa e Lirë