Dy javë më parë, një dritë e shndritshme kaloi nëpër qiellin e natës mbi Mongoli. Nuk ishte një asteroid. Qendra Amerikane për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, e cila publikoi pamjet, raportoi se Kina testoi një rakete që udhëtonte me rreth 6.900 milje në orë.

Kur raketa hipersonike e Kinës, DF-27, u zbulua për herë të parë në vitin 2021, ushtria amerikane u trondit.

Gjenerali Mark Milley, atëherë kryetar i Shefave të Përbashkët të Shtabit, e përshkroi atë si një “moment Sputnik”.

Grupi i Punës për Armët Bërthamore dhe Kontrollin e Armëve të Kongresit ishte aq i alarmuar, sa i shkroi presidentit Joe Biden duke e paralajmëruar atë se zhvillimi i armëve hipersonike “mund të nxisë një garë armatimi që ne nuk mund ta përballojmë dhe duhet të përpiqemi ta shmangim”.

Çdo oficer i lartë i marinës amerikane, me të cilin kam folur, ka shprehur shqetësim.

Raketat hipersonike të Kinës vijnë në tre opsione.

Versioni i parë, ‘Scramjet’, ka një motor që përzien ajrin dhe karburantin në temperaturën, presionin dhe dendësinë e duhur të ajrit. Raketa është e manovrueshme dhe mund të fluturojë ulët, gjë që e bën të vështirë interceptimin. Forcat ajrore të Ushtrisë Çlirimtare të Popullit kanë zhvilluar gjithashtu një raketë ajër-ajër për avionët luftarakë që ka një rreze veprimi prej më shumë se 600 milje.

Versionet ‘Glide’ –si DF-27 – vijnë në dy opsione: një raketë balistike e kombinuar me një bombë që shkëputet dhe rrëshqet drejt objektivit të saj me shpejtësi hipersonike (çdo gjë më e shpejtë se 5 Mach ose rreth 3800 milje në orë). Ajo gjithashtu mund të ndryshojë drejtimin, gjë që e bën zbulimin dhe neutralizimin jashtëzakonisht të vështirë.

Ashtu si Kina, Rusia ka një grup armësh hipersonike. Më vdekjeprurësja është raketa rrëshqitëse Avangard. Oreshnik, i përshkruar nga presidenti Vladimir Putin si “i pandalshëm”, tani është planifikuar për prodhimin në masë.

Problemi për SHBA-në është se raketat hipersonike përbëjnë një rrezik të madh për sistemin më të rëndësishëm të armëve të Amerikës: aeroplanmbajtëset e saj. SHBA ka sunduar valët e pasluftës për shkak të aftësisë së saj për të projektuar fuqinë ajrore globale. Ishin aeroplanmbajtëset e klasit ‘Yorktoën’ që shkatërruan marinën japoneze në Betejën e Midëay në vitin 1942, duke zëvendësuar anijet luftarake si anijet kapitale më të frikshme në botë. Që atëherë, aeroplanmbajtëset kanë mbretëruar të pashqetësuara.

Sot, forca transportuese e marinës amerikane përbëhet kryesisht nga klasa ‘Nimitz’. Ato u projektuan në vitin 1968 dhe u futën në shërbim në vitin 1975.

Aeroplanmbajtëset e flotës amerikane janë mishërimi i shtrirjes globale të Amerikës. Në çdo dislokim ato shoqërohen nga të paktën dy destrojerë, një kryqëzor dhe një fregatë, si dhe një nëndetëse. Megjithatë, në rast të ndonjë konflikti të madh, shpejtësia, aftësia manovruese dhe diapazoni i raketave të reja hipersonike të Rusisë dhe Kinës janë sfida për të cilat Amerika me sa duket nuk ka përgjigje.

Një raketë konvencionale ka një shans 60 përqind që të rrëzohet nga një raketë standarde e anijeve amerikane – por një raketë hipersonike mund të lërë kohë vetëm për një goditje. Siç më tha një oficer i marinës amerikane: “Ne mund të jemi në gjendje të merremi me një raketë të vetme hipersonike – po me dhjetë të tilla?”

A do të thotë kjo se ditët e aeroplanmbajtëses kanë mbaruar? Aktualisht janë planifikuar 10 aeroplanmbajtëse të klasit Ford janë planifikuar me një kosto prej 13 miliardë dollarësh secila.

Marina e Ushtrisë Çlirimtare Popullore beson gjithashtu në të ardhmen e aeroplanmbajtësve. Kina aktualisht operon dy të tilla. Deri në vitin 2035 Kina pritet të ketë gjashtë aeroplanmbajtëse, të cilat do t’i shtohen një flotë detare që është tashmë më e madhe se ajo e Amerikës.

Sipas analistit të sigurisë, Brandon J. Weichert, Kina do të përdorë aeroplanmbajtëset e saj si një ndihmesë për raketat hipersonike dhe nëndetëset e saj si pjesë e një “strategjie me shumë hapa për dominimin e Indo-Paqësorit – duke filluar me zinxhirin e parë të ishujve që kalon nga Japonia përmes Tajvanit deri në Filipine.

Britania ka dy aeroplanmbajtëse relativisht të vogla, ‘HMS Queen Elizabeth’ dhe ‘HMS Prince of Wales’. Duke qenë jo-bërthamore, ato janë të përshtatshme për t’u vendosur në Mesdhe dhe ndoshta në Lindjen e Mesme, por Azia është një stërmundim. Skenari më i mundshëm për përdorimin e tyre luftarak, së bashku me transportuesin francez ‘Charles de Gaulle’, do të ishte nëse Rusia do të pushtonte shtetet baltike. Por ata do të ishin në rrezik fatal nga armët hipersonike të Rusisë.

A ka Britania një përgjigje? Qeveria e Rishi Sunak nisi një program prej 1 miliard dollarësh për të prodhuar një raketë hipersonike – por vetëm deri në vitin 2030. Franca, disi përpara, filloi një program hipersonik në vitin 2019 – por projektet e saj janë ende në fazën e zhvillimit dhe testimit.

Nga shumica e llogarive, Kina është shumë përpara në lojën hipersonike, me Rusinë në vendin e dytë. Edhe pse Amerika ka programin e saj, armën me rreze të gjatë ‘Dark Eagle’, ajo raportohet se është vetëm sa gjysma e shpejtësisë së raketave më të reja të Kinës. Megjithatë, qeveria amerikane ka porositur 300 të tilla me një vlerë 41 milionë dollarë secila.

Në betejën midis raketave hipersonike dhe aeroplanmbajtësve, avantazhi, për momentin, duket se qëndron tek të parat. A do të jenë në gjendje SHBA-të të arrijnë Rusinë dhe Kinën? Sigurisht që janë duke u përpjekur, por për të ardhmen e parashikueshme, aeroplanmbajtëset e saj duken të cenueshme. Ajo do të duhet të zhvillojë teknologji të reja për t’i mbrojtur ato.