Riparimi i këtij dëmtimi mund të marrë konservatorëve vite të tëra, prandaj zakonisht bëhet vetëm për veprat më të vlefshme, por një qasje e re premton të transformojë këtë proces duke restauruar pikturat e vjetra brenda pak orëve.

Teknika mbështetet në inteligjencën artificiale dhe mjete të tjera kompjuterike për të krijuar një rindërtim digjital të pikturës së dëmtuar. Më pas kjo shtypet mbi një fletë polimeri transparente që vendoset me kujdes mbi veprën.

Për të demonstruar këtë metodë, Alex Kachkine, një studiues pasuniversitar në Massachusetts Institute of Technology (MIT), restauroi një pikturë të dëmtuar në vaj mbi panel që i atribuohet Master of the Prado Adoration, një piktor holandez emri i të cilit ka humbur, një pikturë nga fundi i shekullit XV pas modelit të Martin Schongauer-it.

Piktura është shumë e detajuar, por është ndarë dukshëm në katër panele, e mbuluar me çarje të imta dhe e shpërndarë me mijëra pika të vogla ku është hequr boja.

“Shumë nga dëmtimet janë në elementët e vegjël dhe të ndërlikuar,” tha Kachkine, i cili vlerësoi se do të duheshin rreth 200 orë për ta restauruar pikturën me teknikat tradicionale të konservimit. “Ka kaluar shekuj të tërë degradimi.”

Kachkine filloi me një skanim të pikturës për të përcaktuar madhësinë, formën dhe vendndodhjen e zonave të dëmtuara. U identifikuan 5612 seksione të ndara që kishin nevojë për riparim.

Më pas, një “maskë” digjitale u ndërtua në Adobe Photoshop. Për të rikuperuar pikat e humbura të bojës, u shtuan pika dhe u përshtatën me ngjyrat përreth. Dëmtimet në zonat me motive u korrigjuan duke kopjuar modele të ngjashme nga pjesë të tjera të pikturës. Fytyra e munguar e një foshnjeje u mor nga një vepër tjetër e të njëjtit artist.

Pasi u përfundua, maska u shtyp mbi një fletë polimeri, u llakos për të parandaluar shpërhapjen e bojës dhe u vendos mbi pikturën.

Në total, u përdorën 57,314 ngjyra për të mbushur zonat e dëmtuara. Korrektimet janë krijuar për të përmirësuar pikturën, edhe nëse nuk janë ravijëzuar në mënyrë të përsosur.

Kur pa rezultatin, Kachkine ishte i entuziazmuar. “Ishte kulmi i viteve përpjekje për ta bërë këtë metodë të funksionojë,” tha ai. “Ishte njëfarë lehtësimi që më në fund kjo metodë ishte në gjendje të rindërtonte dhe bashkonte pjesët e mbetura të pikturës.”

Qasja, e përshkruar në revistën Nature, mund të përdoret vetëm në piktura të lyer me llak dhe të mjaftueshëm të lëmuara sa që fleta të shtrihet rrafsh mbi to. Maska mund të hiqet lehtësisht ose të largohet me tretës të konservatorëve, pa lënë gjurmë mbi veprën origjinale.

Kachkine shpreson se kjo metodë do t’u lejojë galerive të restaurojnë dhe ekspozojnë dhjetëra piktura të dëmtuara që nuk konsiderohen mjaftueshëm të vlefshme për restaurim tradicional.

Por ai pranon se ka çështje etike për t’u shqyrtuar, si për shembull nëse është e pranueshme që një film të mbulojë një pikturë, nëse kjo pengon përjetimin vizual, dhe nëse korrigjimet e caktuara, si kopjimi i tipareve, janë të përshtatshme.

Në një artikull shoqërues, prof. Hartmut Kutzke në Muzeun e Historisë Kulturore të Universitetit të Oslos tha se kjo qasje ofron një mënyrë për të restauruar pikturat e dëmtuara më shpejt dhe më lirë sesa metodat tradicionale.

“Kjo metodë ka më shumë gjasa të përdoret te pikturat me vlerë të ulët që në rast të kundërt do të mbaheshin pas dyerve të mbyllura, dhe mund të mos jetë e përshtatshme për veprat e famshme dhe me vlerë të madhe,” tha ai. “Megjithatë, ajo mund të zgjerojë aksesin e publikut në art, duke nxjerrë nga depot piktura të dëmtuara dhe duke i sjellë para një publiku të ri.” / The Guardian – Syri.net