Kryeministri britanik, Keir Starmer, gjatë samitit të Procesit të Berlinit në Londër tha se Ballkani Perëndimor është vendi ku testohet siguria e kontinentit evropian.

“Rajoni [Ballkani Perëndimor] është përshkruar si udhëkryq i Evropës, por shpesh ka qenë poligon i testimit i Evropës – vendi ku testohet siguria e kontinentit tonë”, tha Starmer në nisje të samitit.

Në Londër, udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor dhe disa udhëheqës të Bashkimit Evropian janë takuar për të diskutuar për forcimin e bashkëpunimit politik, ekonomik dhe infrastrukturor, si dhe përshpejtimin e integrimit evropian të vendeve të Ballkanit.

Starmer, në nisje të samitit, tha se bisedimet do përqendrohen edhe në çështjet e sigurisë, migrimit, rritjes ekonomike dhe në luftën kundër “ndikimit dashakeq” të Rusisë.

“Ballkani Perëndimor për një kohë të gjatë ka qenë rrugë trazit për bandat kriminale të kontrabandës. Nuk do të dëshironit që këto banda të operojnë në territorin e juaj sepse do të vuanit pasojat e veprimeve të tyre”, tha Starmer.

Procesi i Berlinit është nismë diplomatike e themeluar në vitin 2014 nga kancelarja e atëhershme e Gjermanisë, Angela Merkel, e cila synon afrimin e vendeve të rajonit me Bashkimin Evropian.

Kurti në Procesin e Berlinit: Serbisë nuk duhet t’i lejohet të veprojë me pandëshkueshmëri

Kosova në këtë samit u përfaqësua nga kryeministri në detyrë, Albin Kurti.

Gjatë fjalimit në një nga sesionet, Kurti tha se përparimet e bëra në shtetin e tij mbesin nën “hijen e kërcënimeve dhe agresionit të vazhdueshëm” nga Serbia, duke kërkuar që Beogradi të mos lejohet që të veprojë “me pandëshkueshmëri”.

Kurti theksoi se sulmi ndaj Policisë së Kosovës në Banjskë të Zveçanit në shtatorin e vitit 2023, nuk duhet të injorohet.

Ai kujtoi se për këtë sulm përgjegjësinë e ka marrë Millan Radoiçiq – ish-nënkryetar i Listës Serbe, partisë kryesore të serbëve në Kosovë që ka mbështetjen e Beogradit – por, ai nuk po përballet me drejtësi.

“Fqinjit tonë armiqësor në veri nuk duhet t’i lejohet të veprojë me pandëshkueshmëri, pasi kjo nxit inkursione të reja dhe dërgon një sinjal të rrezikshëm se sulmet ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës mund të mbeten të pandëshkuara”, tha Kurti, sipas fjalimit të publikuar në Facebook.

Kosova vazhdimisht ka kërkuar që Serbia ta ekstradojë Radoiçiqin, teksa në vend po mbahet gjykimi ndaj tre nga dhjetëra të akuzuar për Banjskën, kur një pjesëtar i Policisë së Kosovës u vra nga një grup i serbëve të armatosur.

Bashkësia ndërkombëtare ka kërkuar që përgjegjësit për Banjskën të përballen me drejtësi.

Gjatë samitit, Kurti kërkoi që të ketë një unitet për t’iu bërë ballë presioneve të jashtme, por edhe “dyshimeve të brendshme”.

“Një unitet i tillë duhet të shtrihet edhe në juglindje të kontinentit tonë. Ballkani Perëndimor gjendet gjeografikisht brenda kufijve të BE-së dhe NATO-s, por të gjitha vendet mbeten jashtë BE-së dhe gjysma jashtë traktateve të NATO-s. Kjo nuk është as e mençur dhe as solide. Për ta frenuar ndikimin rus apo kinez në Evropë, nuk duhet të lëmë asnjë vakum”, tha Kurti.

Sipas tij, teksa po vazhdon lufta mes Rusisë dhe Ukrainës, Londra “mund të ndihmojë shumë duke mbështetur vendet e Ballkanit Perëndimor që duan t’i bashkohen NATO-s, duke mbyllur kështu këtë boshllëk të rrezikshëm të sigurisë”.

Macut: Serbia duhet të dalë nga rrethi vicioz i kushtëzimeve politike lidhur me Kosovën

Ndërkaq, kryeministri i Serbisë, Gjuro Macut, deklaroi në Londër se Serbia duhet të dalë “nga rrethi vicioz kushtëzimeve politike të papranueshme”, që sipas tij, lidhen me statusin e Kosovës.

“Duhet të dalim nga ky rreth vicioz i kushtëzimeve të vazhdueshme politike, të cilat për ne janë absolutisht të papranueshme. Ne jemi vazhdimisht të kushtëzuar me hapa të caktuar ndaj autoriteteve në Prishtinë”, tha Macut.

Ai shtoi se këto kushtëzime “nuk duhet të jenë pengesë për Serbinë”.

Pllenkoviq: Bosnja shumë afër nisjes së negociatave për anëtarësim në BE

Kryeministri kroat, Andrej Pllenkoviq, tha për gazetarët në Londër se Bashkimi Evropian është më i hapur ndaj zgjerimit se në vitet e kaluara, për shkak të sfidave të reja të sigurisë, raportoi Radio Televizioni Kroat (HRT).

Megjithatë, ai theksoi se vendet kandidate duhet të përmbushin të gjitha reformat dhe të përshtatin legjislacionin e tyre me atë të BE-së.

“Bosnja dhe Hercegovina është shumë afër fillimit të negociatave të anëtarësimit me BE-në”, u përgjigj kryeministri kroat, kur u pyet se kur mund të hapen negociatat që Këshilli Evropian i kishte miratuar me kushtëzime në mars të vitit të kaluar.

“Ka mbetur edhe disa detaje të vogla, por mendoj se jemi shumë afër atij momenti. Pritet emërimi i kryenegociatorit dhe ndoshta i zëvendësve të tij, duke marrë parasysh strukturën kushtetuese të Bosnjës dhe Hercegovinës, pas së cilës duhet t’i përvishemi reformave. Kroacia është më e angazhuara në dhënien e mbështetjes dhe besoj se kjo do të ndodhë shumë shpejt”, tha Pllenkoviq.

Ai shtoi se për këtë çështje mund të diskutohet, nëse krijohet mundësia, në mbledhjen e Këshillit Evropian më 23 tetor në Bruksel, por me siguri në takimin e këtij institucioni në dhjetor, para të cilit është planifikuar edhe samiti i ri BE – Ballkani Perëndimor.

Nga shtetet e Ballkanit, vetëm Kosova është prapa në rrugën evropiane, pasi është vendi i vetëm që nuk ka as statusin e vendit kandidat. Prishtina ka dorëzuar aplikimin për anëtarësim në BE në dhjetor të vitit 2022. Megjithatë, ky aplikim ende nuk ka kaluar as në fazën e parë formale, atë të shqyrtimit nga Këshilli i BE-së dhe më pas dërgimit për opinion në Komisionin Evropian.

Në samit morën pjesë udhëheqësit nga Kosova, Shqipëria, Serbia, Mali i Zi, Bosnje e Hercegovina, dhe Maqedonia e Veriut, si dhe përfaqësues nga Gjermania, Franca dhe anëtarë të tjerë të BE-së.

Në samit, Shqipëria u përfaqësua nga kryeministri Edi Rama, Serbia nga kryeministri Gjuro Macut, Malin e Zi e përfaqësoi kryeministri Millojko Spajiq, Maqedoninë e Veriut kryeministri Hristijan Mickoski, ndërsa Bosnjën kryetarja e Këshillit të Ministrave të Bosnjë e Hercegovinës, Borjana Krishto.

Në këtë samit morën pjesë edhe kancelari i Gjermanisë, Friedrich Merz.

Një ditë para samitit, të martën, Mbreti britanik Charles III e organizoi një pritje për pjesëmarrësit.

Ministria e Jashtme e Britanisë tha në një komunikatë se udhëheqësit do të bisedojnë për stabilitetin, sigurinë dhe bashkëpunimin ekonomik në rajon, ku lufta kundër migracionit të paligjshëm, veçanërisht në rrugët kryesore të kontrabandës, do të theksohet si temë kyç.

Para nisjes së samitit, Britania pret që ky takim ta forcojë bashkëpunimin e saj me partnerët evropianë për të zbatuar strategjinë e Qeverisë për t’i forcuar kufijtë, për t’i goditur bandat dhe për t’i kthyer ata që nuk kanë të drejtë të qëndrojnë në vendet e tyre të origjinës.

Gjithashtu, ajo theksoi se Mbretëria e Bashkuar po kërkon të rindërtojë marrëdhënien e saj me BE-në.

Deri më tani, udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor dhe BE-së janë takuar 11 herë: katër herë në Berlin dhe nga një herë në Londër, Vjenë, Paris, Trieste, Poznan, Sofje dhe Tiranë.