Dualiteti etik i zbulimeve shkencore nuk është një fenomen i ri. Shembulli më dramatik është, sigurisht, ndarja e atomit, e cila solli një burim të ri premtues të energjisë, por edhe armë shkatërruese në masë.

Një shembull më i vonshëm, interneti, ofroi një mënyrë të pashembullt për të pasur akses në të gjithë dijen njerëzore, por u shndërrua gjithashtu në një mjet të fuqishëm për përhapjen e dezinformatave masive. Tani, shkencëtarët po nisin një rrugëtim të ri shkencor, i cili mund të sjellë përfitime të paimagjinueshme për shëndetin e njeriut, por që njëkohësisht mund të sigurojë edhe mjete për shkatërrim të jashtëzakonshëm.

Do të sintetizojmë gjenomin njerëzor.

Gjatë pesë viteve të ardhshme, Projekti i Gjenomit Njerëzor Sintetik (SynHG), i financuar nga Wellcome Trust, organizata më e madhe bamirëse mjekësore në botë (që ishte gjithashtu partnere në Projektin e Gjenomit Njerëzor të përfunduar në vitin 2003), do të bashkëpunojë me shkencëtarë nga universitetet e Cambridge, Kent, Manchester, Oxford dhe Imperial College London, për të ndërtuar mjetet themelore që nevojiten për të rindërtuar nga e para gjenomin njerëzor. Kjo është ndryshe nga redaktimi i gjeneve, që zakonisht përfshin ndryshime shumë më të vogla në ADN-në origjinale të një organizmi.

“Me përparimet e fundit teknologjike, projekti SynHG ndodhet në pararojë të një prej fushave më emocionuese të kërkimeve shkencore,” tha Michael Dunn nga Wellcome në një deklaratë për shtyp. “Duke krijuar mjetet dhe metodat e nevojshme për të sintetizuar një gjenom njerëzor, ne do t’u përgjigjemi pyetjeve mbi shëndetin dhe sëmundjet tona që sot as nuk mund t’i parashikojmë, duke transformuar kështu kuptimin tonë mbi jetën dhe mirëqenien.”

Në një intervistë për BBC, Julian Sale, anëtar i Institutit të Biologjisë Molekulare në Cambridge dhe pjesë e këtij studimi, u shpreh se një gjenom njerëzor sintetik mund të përmirësojë jetën e njerëzve ndërsa plaken. Ky fokus te cilësia e jetës në pleqëri, pra, përmirësimi i viteve që kemi në vend të thjesht zgjatjes së jetës, është një qasje që mjekët e kanë theksuar prej vitesh, dhe një gjenom sintetik mund të ndihmojë në trajtimin e shumë sëmundjeve që e dëmtojnë cilësinë e jetës në moshë të thyer.

Por pastaj vjen edhe ana tjetër e medaljes shkencore.

Ndërkohë që një gjenom sintetik mund të ndihmojë në krijimin e qelizave rezistente ndaj sëmundjeve, në riparimin e organeve të dëmtuara apo forcimin e sistemit imunitar, kjo teknologji mund të përdoret gjithashtu si një armë biologjike jashtëzakonisht efikase, nëse bie në duar të gabuara. Për këtë arsye, SynHG do të zhvillojë edhe programe në fushat e shkencave sociale, për të shqyrtuar ndikimet etike, ligjore dhe shoqërore të kësaj teknologjie.

“Xhindi doli jashtë shishes,” tha për BBC News shkencëtari i gjenetikës nga Universiteti i Edinburgut, Bill Earnshaw. “Mund të vendosim kufizime tani, por nëse ndonjë organizatë me akses në pajisjet e duhura vendos të fillojë sintetizimin e çfarëdo lloj organizmi, nuk mendoj se do të mund ta ndalonim.”

Në fakt, kur bëhet fjalë për biologjinë sintetike, gjeniu ka dalë nga shishja që prej kohësh. Në vitin 2002, shkencëtarë në SHBA arritën të sintetizonin për herë të parë një gjenom viral, dhe që nga ajo kohë, ata kanë shtuar kompleksitetin duke sintetizuar një bakter në vitin 2008 dhe një organizëm maja në 2017. Sigurisht, gjenomi njerëzor është shumë më i ndërlikuar sesa këto struktura sintetike më të thjeshta, prandaj shkencëtarët e projektit vlerësojnë se do të duhen dekada për ta përfunduar.

Shpresojmë që kjo të japë mjaftueshëm kohë për njerëzimin që të përballet siç duhet me pasojat e këtij përparimi dhe të sigurojë që të mos krijojmë gabimisht edhe një tjetër armë shkatërrimi në masë. / Popular Mechanics – Syri.net