VOAL- Pikërisht dje, e enjte, u shënua 80-vjetori i OKB-së, organizatës së krijuar për të promovuar paqen në botë. Roli i saj duket se është dobësuar ndjeshëm në një kontekst ndërkombëtar që, midis luftës në Ukrainë, tragjedisë së Gazës dhe bombardimeve shumë të fundit në Iran, vazhdon të shënohet nga konflikte të ashpra. Por ajo që bie në sy është fakti se deklaratat dhe veprimet e krerëve të ndryshëm të shteteve shpesh bazohen në supremacinë e forcës dhe jo të ligjit. Çfarë ka ndodhur, pra, me respektimin e atyre rregullave që janë gurthemeli i marrëdhënieve ndërkombëtare? Lidhur me këtë temë, SEIDISERA ka mbledhur konsideratat e Andrea Bianchi, profesor i së drejtës ndërkombëtare në Universitetin e Gjenevës.
Po jetojmë në një moment shumë të veçantë, në të cilin e drejta ndërkombëtare duket se zhduket disi nga fjalori i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe politikës ndërkombëtare. Duket se në një farë mënyre jemi përballur me një lloj ligji të xhunglës, ku më i forti është i destinuar të mbizotërojë mbi më të dobëtin.
Epo, unë besoj se ky është një kërcënim jo vetëm për këtë apo atë shtet, por për të gjithë ne. Dhe unë besoj se pikërisht në momentin kur ligji vihet në dyshim dhe ka një përpjekje të qartë të qëllimshme nga disa shtete për ta lënë mënjanë atë, është detyra jonë të ruajmë një ndjenjë ligjshmërie. Ne duhet të vazhdojmë të besojmë se ka disa gjëra që janë ligjore dhe disa gjëra që nuk janë ligjore. Disa gjëra që janë të drejta dhe disa gjëra që nuk janë të drejta. Dhe në këtë kuptim ne duhet të vazhdojmë të besojmë se mund ta mbrojmë atë deri në fund, edhe nëse në këtë moment nuk jemi në gjendje të imponojmë ligjin mbi sjelljen e disa shteteve.
Kemi pasur një shembull para syve tanë për ca kohë tani dhe është ai i Gazës, ku është e qartë se e drejta ndërkombëtare nuk po respektohet…
Në realitet ajo që po shohim në Gaza është mohimi i ligjit: ideja se në një pjesë të botës, në raport me një popullsi të caktuar, ligji nuk ekziston më. Dhe ky është një mesazh shumë i rrezikshëm, siç ishte mesazhi në atë kohë në lidhje me trajtimin e të burgosurve në Guantanamo: kur në realitet ajo që ishte e rëndësishme të theksohej nuk ishte aq shumë shkelja e këtij apo atij rregulli, por fakti që ligji nuk ekzistonte më për të mbrojtur individët. Gaza është një shkelje e ligjit, është një mohim i njerëzimit.
Ekziston edhe problemi i politikës së standardeve të dyfishta. Ka vende që kanë legjitimuar bombardimet amerikane, të paligjshme, sipas ligjit ndërkombëtar, të vendeve bërthamore iraniane, por në vend të kësaj kanë dënuar bombardimet rreth uzinës ukrainase në Zaporizhia…
Kjo paqartësi është shumë e dëmshme për ligjin. Sepse një nga karakteristikat thelbësore që ligji duhet të ketë në të gjitha rrethanat është t’i trajtojë të gjithë ata që gjenden në të njëjtën gjendje, në të njëjtën mënyrë. Pra, nuk është vetëm Rusia që shkel ligjin ndërkombëtar duke pushtuar Ukrainën. Është edhe Izraeli, janë edhe Shtetet e Bashkuara që përdorin forcën kundër Iranit, për të shkelur ligjin ndërkombëtar. Fakti që për arsye komoditeti politik, shumë shpesh jo shumë largpamëse, shtetet përpiqen të kënaqin një aleat të fuqishëm ose një partner të mundshëm tregtar, është një qasje që sipas mendimit tim nuk do t’i sjellë dobi askujt në planin afatgjatë. Është një problem që gjithmonë do të sjellë dëm në bashkëjetesën, sepse gjithmonë do të krijojë një lidhje midis ligjit dhe padrejtësisë që ligji nuk duhet ta ketë dhe ndaj së cilës ligji nuk duhet të dorëzohet kurrë.
OKB-ja ka mbushur 80 vjeç dhe struktura e saj ka kohë që tregon kufij të qartë: po i referohem të drejtës së vetos të pohuar nga anëtarët e Këshillit të Sigurimit, të cilët kështu bllokojnë veprimin e tij. Thënë troç, a është OKB-ja në agoni apo do të rikuperohet nga kjo krizë?
OKB-ja nuk do të vdesë nesër. Institucionet e OKB-së do të mbeten me ne edhe nëse nuk funksionojnë më, si Këshilli i Sigurimit. OKB-ja nuk duhet të vdesë, OKB-ja është gjithashtu e vetmja shtëpi e përbashkët që kemi. Në fund të fundit, Asambleja e Përgjithshme është i vetmi organ ndërkombëtar ku të gjitha shtetet përfaqësohen dhe të gjitha shtetet kanë të drejtë vote. OKB-ja është gjithashtu shtëpia e shumë iniciativave të rëndësishme në fushën e të drejtave të njeriut dhe në fushën e bashkëpunimit ekonomik dhe social. Pra, mendoj se bota do të ishte një vend shumë më i keq nëse OKB-ja nuk do të ekzistonte.