Cité radieuse, vepër e arkitektit zviceran Charles-Édouard Jeanneret-Gris, më i njohur me pseudonimin Le Corbusier (1887-1965)- wikipedia

Marseja, themeluar në vitin 600 para Krishtit, është qyteti më i lashtë i Francës, (krahas Béziers), qyteti kryesor francez buzë Mesdheut, nga Shekulli XX është i dyti për numrin e banorëve pas Parisit. Ndërkohë është porti më i madh francez, porti i dytë mesdhetar dhe porti i pestë evropian.

Është qyteti që ia dha emrin, “La Marseillaise”, himnit kombëtar të Francës. Siç dihet, kënga u shkrua më 1792 nga Claude Joseph Rouget de Lisle në Strasburg pas shpalljes së luftës nga Franca kundër Austrisë, dhe fillimisht titullohej “Chant de guerre pour l’Armée du Rhin” (“Kënga e luftës për ushtrinë e Rhine”). Konventa Kombëtare Franceze e miratoi atë si himnin e Republikës së Parë më 1795. Kënga mori emërtimin e saj Marsejezë pasi e kënduan në Paris vullnetarët nga Marseja që marshonin drejt kryeqytetit. Marsejeza frymëzoi revolucionet kombëtare, frymëzoi këngë kushtruese për çlirim në vende të ndryshme të Evropës.

JANË DISA PËRMASAT ZVICERANE TË MARSEJËS

Dalja në portin e Mesdheut e ka bërë që nga gjeneza një nga qytetet më kozmopolite në Francë. Që nga Shekulli i XVII, konsiderohet “Porta e Orientit”. Burimet enciklopedike tregojnë se këtu jetojnë popullsi nga njëzet vende të Evropës dhe të botës.

Ndër të përkëdhelurit e fatit, për të jetuar në këtë qytet, është edhe bashkësia zvicerane, më e madhja jashtë Zvicrës. Sot rreth 5 000 zviceranë e zvicerane marrin shërbime nga konsullata zvicerane në këtë qytet. Por vlerësohet se numri i tyre është tri herë më i madh.

Në faqen e internetit të Departamentit të Punëve të Jashtme të Zvicrës (EDA) lexojmë se në vitin 2022, mbi 200 000 shtetas zviceranë u regjistruan në Ambasadën dhe Konsullatat e Përgjithshme të Zvicrës në Francë. Është komuniteti më i madh zviceran jashtë vendit. nga anja tjetër shënohet se ka rreth 185 000 njerëz me nënshtetësi franceze që banojnë përgjithmonë në Zvicër.

Një tjetër e dhënë me shumë domethënie për marrëdhëniet midis Zvicrës dhe Francës është se më 1798, Zvicra përuroi përfaqësinë e saj të parë jashtë vendit në Paris, së cilës së shpejti iu shtua edhe konsullata në Bordo. Ndërkohë, shënohet në faqen e DEA-s, në fund të shekullit të 19, Franca ishte i vetmi vend që kishte një përfaqësi në Zvicër, në Bernë.

Në një reportazh të shkruar me rastin e Kongresit të përvitshëm të 64-t të shoqatave zvicerane në Francë, zhvilluar më 26 dhe 27 prill në Marsejë, nga Emilie Ridiard për swissinfo.ch, theksohet se takimi është parë si rast për të kujtuar historinë e gjatë, nga fundi i Shekullit XVI deri sot, që e lidh Konfederatën me qytetin francez.

Ndryshe nga grupet e tjera të të huajve, kryesisht punëtorë krahu, zviceranët vinin si tregtarë. Ishin 171 veta me shtetësi helvete, 157 prej tyre protestantë, nga një tërësi prej 489 tregtarësh të qytetit. Më 1685 mbreti Luigji XIV e ndaloi fenë protestane në Francë, por tregtarët helvetë kishin aq rëndësi të madhe ekonomike, saqë ai i toleroi. Pati nga ata që i ndërruan emrat për të mos u vënë re, por shumica nuk ndërroi kurrë kombësi dhe mbetën zviceranë brez pas brezi.

Për shkak të rëndësisë së bashkësisë zvicerane, Konfederata hapi konsullatën në Marsejë më 1799, pak pasi e hapi në Bordo.

Diaspora zvicerane në këtë qytet la gjurmë në historinë e këtij qyteti. Një nga figurat e mëdha të Rezistencës së Marsejës është me origjinë zvicerane. Berthe Albrecht Wilde, (Marseille, 15 shkurt 1893 – Fresnes, 1943) zvicerane nga lindja, aktivist franceze, anëtare e Rezistencës Franceze gjatë pushtimit nazist të Francës në Luftën e Dytë Botërore, është një nga gjashtë gratë e quajtura Compagnon de la Libération (Shoqëruesja e Çlirimit). Ordre de la Libération u krijua nga gjenerali de Gaulle në vitin 1940 për të shpërblyer individët ose kolektivët ushtarakë dhe civilë që u dalluan për çlirimin e Francës.

Berthe Albrecht Wilde, wikipedia

Një nga gjurmët e fundit zvicerane në historinë e Marsejës është Cité radieuse, prototipi i një habitati të ri shoqëror të imagjinuar nga arkitekti zviceran Charles-Édouard Jeanneret-Gris, më i njohur me pseudonimin Le Corbusier (1887-1965). Një nga ndërtimet më të diskutueshme në qytet, ajo është bërë gjithashtu një nga më emblematiket. E regjistruar si një qendër e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, Cité radieuse u ndërtua midis viteve 1947 dhe 1952. Ai përmban 337 apartamente të 23 llojeve të ndryshme.

JEAN-ABRAM NOVERRAZ, ZVICERANI MË I FAMSHËM I MARSEJËS

Mathieu van Berchem ia kushton shkrimin e tij në swissinfo.ch zviceranit më të famshëm të Marsejës.

Jean-Abram Noverraz, wikipedia

Më 5 maj 1821, shkruan Van Berchem, Napoleon Bonaparte vdiq në burgun Longwood në ishullin e Shën Helenës. Pranë shtratit të vdekjes, gjatë javëve të gjata të sëmundjes, ishte kamarieri i tij besnik, Jean-Abram Noverraz nga Vaud. Perandori la trashëgim në testament shumën prej 100,000 frangash për Jean-Abram Noverraz, në mënyrë që ai të mos kishte më nevojë t’i shërbente një zotërie tjetër. Një ditë pas vdekjes së tij, guvernatori anglez Hudson Lowe, marrëdhëniet e të cilit me Napoleonin ishin të tmerrshme, i detyroi banorët e ishullit të vogël të parakalonin para trupit të pajetë të ish-perandorit, në mënyrë që të mos kishte dyshim për vdekjen e tij.

Historiani Thierry Lentz, vijohet më tej në swissinfo.ch, tregon skenën në librin e tij Bonaparte n’est plus! Ndërsa vetë Noverraz në ditarin e tij Kthimi i hirit të Napoleonit, botuar në të famshmen Revue des Deux Mondes tregon se ishte kamarjer, korrier, gjahtar dhe madje truproje: gjatë udhëtimit për në ishullin Elba, ai përdori shpatën për të mbrojtur zotërinë e tij. Napoleoni e quajti zviceranin “Ariu Helvet”. Noverraz, pasi kthehet në Zvicër, bëhet një personazh i rëndësishëm, duke iu kushtuar legjendës së Bonapartit dhe duke i lënë trashëgimi relikte të kantonit të Vaud (Vo).
Në biografitë e Noverraz thuhet se nga reliktet janë tri shalë kuajsh të stilit francez në kadife të kuqërremtë, tre frerë të zbukuruar me argjend dhe katër pushkë gjuetie. Këto objekte duhej t’i jepeshin djalit të tij, mbretit të Romës. Duke qenë se nuk ishte në gjendje të përmbushte dëshirën e shprehur nga Perandori në testamentin e tij, Noverraz i vendosi këto relike të çmuara në duart e Këshillit të Shtetit të kantonit Vaud. Ato janë ekspozuar në Muzeun Kantonal të Arkeologjisë dhe Historisë të Lozanës, me objekte të tjera të ruajtura në koleksione nga Noverrazi dhe pasardhësit e tij.

Në Marsejë, shkruan në reportazhin e tij Mathieu van Berchem , në kohën e Jean-Abram Noverrazit, 300-400 zviceranë shërbenin në shtëpitë borgjeze dhe në anijet e kompanive të mëdha. “Një numër i madh i shërbëtorëve shtëpiakë të të dy gjinive vijnë zakonisht nga Zvicra,” bënte të ditur ekonomisti Alban de Villeneuve-Bargemon në atë kohë. Ata kanë një reputacion të tillë për saktësinë dhe korrektësinë, saqë shumica e shtëpive të Marsejës i kërkojnë drejtpërdrejt në Zvicër,” shton vikonti, i cituar nga historiani Renée Lopez-Théry. Përpikërisë, korrektësisë, ndër pikat e forta që dekretuan suksesin e zviceranëve, padyshim iu shtohet edhe njohja e gjuhës gjermane, e cila ishte shumë e përhapur në Francë në atë kohë.

Vdekja e Napoleonit, në telajo me teknikë vaji nga Charles de Steuben, krijuar më 1829. Për ta realizuar tabolën e tij për vdekjen e Napoleonit, Charles de Steuben i mori në studio për të pozuar protagonistët realë, midis të cilëve edhe zvicerani i famshüem Jean-Abram Noverraz, ulur në të djathtë të ish perandorit. wikipedia

Kreuzlingen në një foto arkivore: është qyteti me përqindjen më të lartë të të huajve

Vendi i italishtes në podium është tashmë në rrezik – Në 170 qendrat e marra në konsideratë në vjetorin e fundit, mosha mesatare, të huajt dhe personat pa fe po rriten.

VOAL- Anglishtja kërcënon italishten ndër gjuhët më të folura, shtimi i popullsisë së huaj dhe atyre që nuk identifikohen me asnjë emërtim: këto janë tendencat kryesore që gjenden në botimin e vitit 2024 (i 85-ti) i statisticienëve të Vjetarit të qyteteve zvicerane. Informacioni mbi përkatësinë fetare dhe gjuhët paraqitet në detaje për herë të parë dhe ndryshon përkufizimin se çfarë përbën një qytet. Për Zyrën Federale të Statistikave – bazuar në dendësinë e popullsisë, vendeve të punës dhe gjithashtu turistëve – janë 162, por studimi ka marrë në konsideratë edhe tetë vendndodhje të tjera, si Morat dhe Arosa.

Gjysma e popullsisë zvicerane jeton në këto 170 qendra, një përqindje që rritet në tre të katërtat nëse marrim parasysh aglomeracionet në tërësi. Shifra – me përjashtim të një pauze në vitet 1980 – është vazhdimisht në rritje, në vitet 1940 vetëm 7.5% e banorëve të Konfederatës ishin urbanë. Në qytete, të huajt përfaqësojnë 32% të popullsisë, krahasuar me një mesatare kombëtare prej 26%. Mbi të gjitha, qytetet frëngjishtfolëse janë më lart, edhe nëse rekordi shkon në Kreuzlingen, pikërisht në kufirin me Gjermaninë, me 56.3%.

Për sa u përket gjuhëve të folura, gjuhët kombëtare vazhdojnë të humbasin rëndësinë. Gjermanishtja është gjuha kryesore për 59,5% të banorëve të qytetit, frëngjishtja për 22,8% dhe italishtja për 8,7%. Jashtë vendndodhjeve të Ticino-s të marra në konsideratë (Chiasso, Mendrisio që është më italisht-folësi nga të gjithë, Lugano, Locarno, Bellinzona), Sankt Moritz ka përqindjen më të lartë (30.5%). Megjithatë, anglishtja – e cila po rritet – tani kërcënon shumë ngushtë gjuhën e Dantes dhe me 8.1% është afër podiumit. Majat më të larta gjenden në dhe rreth Gjenevës dhe Zyrihut. Romansh nuk e kalon kurrë 6.4% të regjistruar në Chur. Pothuajse një në katër persona (23.1% për të qenë të saktë) flet një gjuhë të ndryshme nga ajo kombëtare dhe anglishtja.

Laicizimi i popullsisë ka qenë një fenomen konstant që nga viti 2000 dhe po haset gjithnjë e më shumë në zonat urbane. Një në tre nuk e njeh veten në asnjë komunitet fetar, tendenca në rënie është veçanërisht në dëm të ungjillorëve të reformuar. Në të njëjtën kohë, myslimanët po rriten, mesatarisht 7%, por 21.9% në Spreitenbach në Aargau.

Një fakt i fundit në lidhje me moshën: plakja – dhe për rrjedhojë përqindja gjithnjë e më e reduktuar e të rinjve – është një fenomen që prek të gjithë vendin. Fëmijët e moshës deri në 19 vjeç në qytete – 19.1% – tani janë pothuajse brenda mesatares zvicerane (19.9%) pasi kanë qenë shumë poshtë saj për shumë vite. Më sipër janë qendrat e mëdha në aglomeracionet e Gjenevës, Zyrihut, Bazelit dhe Bernës, me Versoix në vendin e parë (25.8%). Përkundrazi, të gjitha qytetet e Ticino janë ndër ato me përqindjen më të lartë të pensionistëve, mbi 20%. Chiasso, me 27.7%, është në vendin e dytë në Zvicër pas vetëm Arlesheim.

Në vitin 2022 u ul me 8% krahasuar me një vit më parë – Falë mbi të gjitha sektorit të ndërtesave, i favorizuar nga një dimër i butë

VOAL- Emetimet e gazeve serrë në Zvicër janë në rënie. Në vitin 2022, u lëshuan 41.6 milionë tonë ekuivalent CO2 (CO2eq), pra 3.5 milionë më pak se një vit më parë (-8%). Rënia ishte veçanërisht e theksuar në sektorin e ndërtesave.

Të dhënat e reja të ofruara nga Zyra Federale për Mjedisin mbërrijnë pak ditë pas sharjes së nënshkruar nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut, e cila gjithashtu dënoi Konfederatën për dështimin në përmbushjen e objektivave që i kishte vënë vetes për çështjet klimatike. Tani Zvicra ka arritur një nga këto objektiva, dy vjet me vonesë, domethënë të reduktojë emetimet me 20% në krahasim me vitin 1990. Në përgjithësi, vëren Zyra Federale për Mjedisin, emetimet ishin 24% më të ulëta në vitin 2022.

Falë dimrit jashtëzakonisht të butë, është konsumuar një sasi më e vogël gazi dhe nafte për ngrohje në krahasim me vitin 2021, shpjegohet në një shënim. FOEN thekson gjithashtu përmirësimet në fushën e efiçiencës së energjisë dhe faktin se numri i pompave të ngrohjes të instaluara është rritur ndjeshëm vitet e fundit.

Në rënie janë edhe shifrat në lidhje me sektorin industrial, i cili në vitin 2022 emetoi 9.6 milionë ton CO2eq, pra 0.9 milionë më pak se 2021 dhe afërsisht 27% më pak në krahasim me vitin 1990. Arsyet kryesore janë instalimi i një katalizatori në selinë e Arxada AG në Visp (VS) dhe masat e kursimit të gazit të rekomanduara nga Këshilli Federal për dimrin 2022/2023.

Emetimet e lëshuara gjithashtu u ulën në zona të tjera, por më pak të ndjeshme. Ky është rasti i transportit, me 13.7 milionë tonë (-0.16 milionë në dymbëdhjetë muaj dhe -8% që nga viti 1990). Megjithatë, ato kompensohen pjesërisht nga detyrimi i kompensimit për importuesit e karburanteve të parashikuar në ligjin e CO2, specifikon Zyra Federale për Mjedisin.

Edhe për bujqësinë rënia ishte e lehtë dhe emetimet u vendosën në 6.4 milionë tonë CO2eq. Pati gjithashtu një reduktim të vogël të gazeve sintetike serrë, të tilla si produktet ftohëse dhe menaxhimin e mbetjeve (8.9 milion ton).

Por duhet më shumë, nevojitet një ndryshim ritmi, për të arritur objektivat e radhës që Zvicra i ka vendosur vetes duke nënshkruar marrëveshjen e Parisit për klimën: përgjysmimin e emetimeve deri në vitin 2030. Do të thotë një ulje prej 3% çdo vit. rsi-eb

Është i aftë ta bëjë këtë dhe mund të përdoret për eksplorimin e ardhshëm të asteroidëve dhe hënave.

VOAL- Studiuesit në Institutin Federal të Teknologjisë në Zyrih (ETHZ) kanë zhvilluar SpaceHopper, një robot që lëviz duke kërcyer. Kjo pajisje mund të përdoret në të ardhmen për të eksploruar trupa qiellorë si asteroidë dhe hëna.

Falë lëvizjeve të tij kërcyese, ETHZ tregon në një shënim të publikuar sot, të enjten, roboti mund të lëvizë edhe në vende me gravitet shumë të ulët. Shkencëtarët kanë testuar tashmë funksionalitetin e tij në gravitetin zero në një fluturim parabolik të Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA).

Burime të vlefshme minerale mund të gjenden në asteroide dhe hëna, të cilat njerëzimi mund t’i shfrytëzojë në të ardhmen. Për më tepër, eksplorimi i këtyre trupave qiellorë mund të sigurojë informacion mbi origjinën e universit.rsi-eb

“Një e treta e kantonit është e paqëndrueshme” sipas Andreas Huwiler, kreu i sektorit të rreziqeve natyrore dhe ndërtimeve mbrojtëse.

VOAL- Rrëshqitja e dheut e Brienz-it, më e fundit në kohë, gurët që rrotullohen në luginën në Felsberg ose rrëshqitja e dheut Bondo në verën e vitit 2017. Këto janë vetëm disa nga ngjarjet natyrore që kanë bërë bujë vitet e fundit. Megjithatë, mali po lëviz edhe në pjesë të tjera të Graubünden (Graubynden): “Nëse shikojmë hartën mund të themi se rreth një e treta e kantonit është e paqëndrueshme” konfirmon Andreas Huwiler, kreu i sektorit të rreziqeve natyrore dhe ndërtimeve mbrojtëse të zyrës kantonale.

Duke folur për sigurinë, ka vende të ndryshme në rrezik. Brienz para së gjithash, por edhe në Val Lumnezia ka një sipërfaqe të gjerë të paqëndrueshme dhe një situatë e ngjashme është regjistruar edhe në rajonin e Heinzenberg. Duke u zhvendosur në Engadine pastaj, atje është muri Brattas.

Shkalla e rrezikut të një zone vlerësohet duke marrë në konsideratë “produktin midis rrezikut dhe dëmit të mundshëm që ky i fundit mund të shkaktojë”, shpjegon Huwiler. Këtyre duhet shtuar, për shembull, shqetësimin që mund të krijojë mbyllja e një rruge dhe sasia e njerëzve të prekur.

Ka mënyra të ndryshme për të reduktuar rreziqet: ju mund të monitoroni zonën e prekur nga lëvizjet, të instaloni struktura të tilla si rrjeta mbrojtëse kundër shkëmbinjve që bien ose të ndërtoni pellgje izolimi. Andreas Huwiler, megjithatë, nënvizon se më e rëndësishmja mbeten “vëzhgimet e drejtpërdrejta të rojtarëve të pyllit ose nga popullsia, me pak fjalë, nga ata që njohin, jetojnë dhe lëvizin në zonë”. rsi-eb

Diga Sambukos do të lartësohet edhe 15 metra; kjo është pjesë e 15 projekteve për të përmirësuar centralet ekzistuese depozituese

VOAL- Digës Sambuco do t’i shtohen 15 metra. Lartësia, siç lexojmë sot, të hënën, në një shënim të Departamentit të Tokave, është pjesë e 15 projekteve për përmirësimin e centraleve ekzistuese të depozitimit të vlerësuara premtuese nga pikëpamja energjetike dhe e qëndrueshme nga peizazhi dhe profili mjedisor në Konfederatë. Deklarata e Tryezës së Rrumbullakët të Energjisë së Hidrocentraleve e nënshkruar në vitin 2021 nga Departamenti Federal i Mjedisit, Transportit, Energjisë dhe Komunikacioneve, nga përfaqësues të kantoneve, si dhe shoqatat mjedisore, Federata Zvicerane e Peshkimit dhe shoqatat aktive në sektorin e energjisë.

Këto projekte pritet të rrisin prodhimin e energjisë dimërore deri në 2TWh/vit deri në vitin 2040. Projekti i digës në veçanti do të ndihmojë në arritjen e synimit për rritjen e sigurisë së furnizimit me energji elektrike me një prodhim shtesë dimëror prej 46 GWh/vit. rsi-eb

Në vitin 1924 u themelua një kullë vëzhgimi në Kantonin e Lucernës, e cila me kalimin e kohës u zhvillua për të kuptuar avifaunën lokale dhe për të ruajtur biodiversitetin.

VOAL- Stacioni Ornitologjik Zviceran u themelua 100 vjet më parë, me inaugurimin e një kulle vëzhgimi pranë Sempach (LU). Me rastin e përvjetorit, Presidentja e Konfederatës Viola Amherd bëri homazhe për zogjtë si “ambasadorë të biodiversitetit” të shtunën.

Trajtimi i kujdesshëm i natyrës në fund të fundit na shërben edhe ne njerëzve, citohet të ketë thënë Presidentja e Konfederatës në një deklaratë në Sempach. “Biodiversiteti është i rëndësishëm për Këshillin Federal, por në Zvicër është nën presion,” shtoi ajo. Këtë na e vërtetojnë zogjtë. Ata janë ambasadorët e biodiversitetit tonë”. Nga 200 lloje shpendësh që folezojnë në Zvicër, 40% janë të kërcënuar, nënvizoi presidentja e Konfederatës.

“Angazhimi ynë aktiv është i nevojshëm, nga njëra anë në të gjitha nivelet politike dhe nga ana tjetër në atë shoqëror. Sukseset e Stacionit Ornitologjik tregojnë se puna e tij është efektive”, shtoi kreu i Departamentit Federal të Mbrojtjes, Mbrojtjes Civile dhe Sportit.

Qendra e zileve

Ajo që filloi si një qendër kumbimi në shtëpinë e një ornitologu të pasionuar në Sempach është zhvilluar gjatë 100 viteve të fundit në një “zëdhënës të madh për zogjtë”. Stacioni zviceran i shpendëve në Sempach ka ndjekur pa u lodhur qëllimin për të kuptuar avifaunën lokale dhe për të ruajtur diversitetin e saj për brezat e ardhshëm.rsi-eb

Në vitin 2023 numri i të huajve në Zvicër arriti në 2.42 milionë, ose 27.0% e popullsisë

Rritje prej 1.6% në 2023: tejkaluar 8.96 milionë banorë – Rritja në të gjitha kantonet, më e ngadalta në Ticino dhe Appenzell Innerrhoden (+1.0%)

VOAL- Gjithnjë e më shumë njerëz jetojnë në Zvicër: në vitin 2023 popullsia me banim të përhershëm u rrit me 1.6% krahasuar me një vit më parë, duke tejkaluar 8.96 milionë banorë. Kështu ka bërë të ditur sot Enti Federal i Statistikave (FSO). Rritja e popullsisë e regjistruar vitin e kaluar është pothuajse dy herë më e lartë se ajo e vitit 2022 (+0,9%) dhe është më e rëndësishmja që nga fillimi i viteve 1960, specifikon FSO.

Gjatë periudhës në shqyrtim, popullsia u rrit në të gjitha kantonet: ndryshimi më i madh u vu re në Valais (+2,4%), Schaffhausen dhe Aargau (të dyja +2,2%), ndërsa rritja më e vogël u regjistrua në Jura (+0,9%). , në Neuchâtel, Ticino dhe Appenzell Innerrhoden (secila me +1,0%).

Emigracioni në rritje

Emigrimi – pas një ngadalësimi gjatë viteve të pandemisë – rifilloi në vitin 2022 dhe vazhdoi të rritet vitin e kaluar.

Në fund të vitit 2023, u zbuluan 263.800 imigrime (22.100 persona me kombësi zvicerane dhe 241.700 persona të huaj), e barabartë me një progresion prej 38.2% krahasuar me vitin 2022. 53.100 raste kishin të bënin me persona me status të mbrojtjes S nga Ukraina (d.m.th. 1% nga 2). gjithsej personat emigrantë).

Nga ana tjetër, emigrimet kanë rënë lehtë: janë regjistruar 121.600 (nga të cilat 30.700 zviceranë dhe 90.900 të huaj), ose 0.5% më pak se një vit më parë. Rrjedhimisht, bilanci migrator, pra diferenca midis imigrimit dhe emigrimit, gjithashtu u rrit, duke shkuar nga 68,800 në 2022 në 142,300 në 2023 (+106,9%).

Regjistroni bilancin migrator

Ky bilanc i lartë është përgjegjës për rreth 95% të rritjes së popullsisë të vërejtur në 2023 (krahasuar me 90% në 2022). Ky është migrimi më i lartë neto i regjistruar ndonjëherë në Zvicër. Duke përjashtuar njerëzit nga Ukraina, do të kishte qenë 89,200 njerëz, ose 29.6% më shumë se në 2022.

Gjatë vitit 2023, më pak zviceranë u larguan nga vendi sesa në vitin 2022 (-1.8%), ndërsa më shumë njerëz u kthyen (+1.4%). Imigrimet e personave me kombësi të huaj janë rritur ndjeshëm krahasuar me një vit më parë (+43,0%), ndërsa emigrimet kanë mbetur të qëndrueshme (0,0%). Prandaj, në vitin 2023, bilanci i përkohshëm i migracionit ishte pozitiv për të huajt (+150,800) dhe negativ për ata me kombësi zvicerane (-8600).

Kontributi i Ukrainës

FSO thekson se nëse njerëzit nga Ukraina nuk do të ishin marrë parasysh, rritja e popullsisë do të ishte 1.0%. Në vitin 2022 ishin 62.700. Personat me status S të cilët janë ende në Zvicër një vit pas mbërritjes së tyre kontribuojnë fuqishëm në rritjen e bilancit të përkohshëm migrator të regjistruar për vitin 2023. Më shumë se një e treta (37.3%) e këtij bilanc është në fakt për shkak të kalimit të tyre nga jo-përhershëm popullsia rezidente në atë të përhershme.

Lëvizjet emigruese drejt Zvicrës të shtetasve të një vendi të BE-së ose EFTA-s përbëjnë pjesën më të madhe të emigrimit neto (44.9%). Mes tyre, pjesa e luanit u takon gjermanëve, francezëve dhe italianëve.

1/4 e popullsisë është e huaj

Në vitin 2023, numri i të huajve që banonin përgjithmonë në Zvicër kishte arritur përkohësisht në 2.42 milionë, ose 27.0% e popullsisë me banim të përhershëm. FSO vëren se popullsia e huaj po rritet më shpejt se ajo e shtetasve zviceranë (+5.2% kundrejt +0.4%).

Ndërmjet viteve 2022 dhe 2023, rritja e popullsisë së huaj u dyfishua, nga 2.3 në 5.2%. Nëse nuk do të merreshin parasysh njerëzit nga Ukraina, rritja e popullsisë së huaj do të ishte 2.9%.

Rënie e lindjeve

Paralelisht me rritjen demografike, prej disa vitesh vërehet një rënie e lindshmërisë. Në vitin 2023, numri mesatar i fëmijëve për grua ishte përkohësisht në 1.33, krahasuar me 1.39 në vitin 2022. Kjo është vlera më e ulët e vërejtur ndonjëherë. Në vitin 2023, Zvicra regjistroi 79,800 lindje të gjalla, 2,500 (3,1%) më pak se në vitin 2022. Shkalla e lindshmërisë ka qenë në një nivel të ulët për dy vjet (2023: 9,0 lindje për 1,000 banorë; 2022 : 9,4). Në shumicën e kantoneve ka pasur më pak lindje se në vitin 2022.

Vdekjet janë gjithashtu në rënie: në vitin 2023, 71,700 njerëz vdiqën në Zvicër, ose 2,800 (3,7%) më pak se në vitin 2022. Numri i vdekjeve të regjistruara në Zvicër i atribuohet kryesisht plakjes së popullsisë: l Në fakt, 88% e rasteve kanë të bëjnë me personat e moshës 65 vjeç e lart. Midis 2022 dhe 2023, jetëgjatësia në lindje u rrit nga 81.6 në 82.3 vjet për burrat dhe nga 85.4 në 85.9 vjet për gratë (të dhëna të përkohshme).

Së fundi, OSF-ja bën me dije se krahasuar me vitin 2022, si numri i martesave (37,500, -8,3%) dhe divorcet (15,500, -4,3%) janë ulur.rsi-eb

Si Këshilli Federal ashtu edhe Aleanca Atlantike e kanë miratuar këtë skenar, sipas një dokumenti të Ushtrisë Zvicerane të publikuar nga Woz (Wochenzeitung).

VOAL- NATO pritet të hapë një zyrë ndërlidhëse në Gjenevë ndërkombëtare këtë vit. Si Këshilli Federal ashtu edhe Aleanca Atlantike e kanë miratuar këtë skenar, sipas një dokumenti të Ushtrisë Zvicerane të publikuar sot nga Woz (Wochenzeitung).

Një shënim i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë nga dhjetori i kaluar, i marrë nga e përjavshmja, thotë se qeveria, si shtet pritës, e miratoi parimin në nëntor. Aleanca dha dritën jeshile përfundimtare në dhjetor.

Nuk jepet një afat kohor për hapjen e zyrës, e cila nuk do të fokusohet në marrëdhëniet me Zvicrën, por do të punojë me Kombet e Bashkuara dhe organizatat ndërkombëtare, siç bën tashmë Aleanca në Nju Jork dhe Vjenë. Megjithatë, shënimi spekulon se zyra mund të hapet këtë vit. Ai do të bazohet në Qendrën për Politikat e Sigurisë në Gjenevë.

Në muajt e fundit, burime konvergjente kishin raportuar se diskutimet për zyrën e ndërlidhjes kishin vazhduar prej disa vitesh. Një nga anëtarët e Aleancës thuhet se e vonoi projektin për arsye financiare. Të njëjtat burime shtuan se vetëm një oficer ndërlidhës do të jetë aktiv në Gjenevë me organizatat ndërkombëtare. rsi-eb

Një këngëtar jodel

Kënga tipike zvicerane është kandidate për listën përfaqësuese të trashëgimisë kulturore jomateriale të njerëzimit

Jodel, një këngë tipike zvicerane, është kandidate për Listën Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Njerëzimit. Nominimi është dorëzuar dhe duhet të vlerësohet nga UNESCO orej tani deri në fund të vitit 2025, tha sot Zyra Federale e Kulturës.

Është “një këngë që alternon regjistrat e zërit të gjoksit dhe zërit të kokës”, lexojmë në shënimin e sotëm. Ka dy lloje, ajo “natyrale” e kompozuar vetëm me melodi pa tekst dhe “kënga yodeling” e cila përfshin vargje tekstuale si dhe një refren yodeling pa fjalë.

Ndër të tjera, bota e yodeling-ut duhet të lidhet më mirë në të gjithë Zvicrën dhe të promovohen talentet e rinj. Shumica e 12,000 yodelers i përkasin njërit prej 780 grupeve të Shoqatës Federale të Jodlerëve.rsi-eb

VOAL- Në Pashkë, midis drekës tradicionale familjare dhe gjuetisë së vezëve me çokollatë, u desh gjithashtu të mbajmë mend për t’i rregulluar orët. Këtë vit, ora verore nisi natën ndërmjet të shtunës 30 dhe të dielës 31 mars dhe do të qëndrojë në fuqi deri më 27 tetor 2024, kur do t’i rikthehemi sërish kohës diellore.

Në bazë të këtij hapi – objekt diskutimesh të ndryshme me kalimin e kohës – është kursimi i energjisë, i cili gjithashtu përkthehet në kursime ekonomike dhe mjedisore. Edhe pse masa përfshin humbjen e një ore gjumi, ju lejon të përfitoni nga më shumë dritë në mbrëmje.

Kursimi i kohës së verës dhe energjisë

Megjithatë, ata që janë kundër saj paralajmërojnë për rreziqet e mundshme të kësaj zgjedhjeje. Lëvizja e akrepave përpara mund të shkaktojë pagjumësi dhe përkeqësim të përgjithshëm të cilësisë së gjumit, pasi prodhimi i melatoninës favorizohet nga errësira. Aftësia për t’u përshtatur me orarin e ri ndryshon nga personi në person dhe varet nga fleksibiliteti i ritmit personal gjumë-zgjim. Pushimi i vogël çon gjithashtu në përqendrim dhe performancë më të dobët në punë, lodhje më të madhe dhe çrregullime më të theksuara të humorit.

Zakonet tona ndryshojnë, por jo ato të kafshëve

Swiss Animal Protection (SAP) gjithashtu thekson se kafshët e egra, aktive në muzg ose natën, nuk marrin parasysh trafikun e makinave ose ndryshimet e kohës. Prandaj është përgjegjësi e drejtuesve të mjeteve që t’i kushtojnë vëmendje të veçantë gjatë drejtimit të automjetit, për të shmangur përplasjet e padëshiruara. Dhe në rast aksidenti është e nevojshme të njoftoni menjëherë policinë.

Diskutimet për rregullimin e kohës

Aktualisht, heqja e mundshme e ndryshimit sezonal të orës është një temë debati në shumë vende. Megjithatë, ende nuk janë marrë vendime përfundimtare në këtë drejtim, as në nivel të Bashkimit Evropian, as në nivel të shteteve anëtare të veçanta.

Në Zvicër, ora verore u miratua për herë të parë në vitin 1941, me synimin për të kursyer energji. Megjithatë, përfitimet e dëshiruara nuk u arritën dhe ajo u shfuqizua shpejt përpara se të rifutej përfundimisht më 1981.rsi-eb

Zvicra ofrohet në kryeqytetin francez si një rrugë shpëtimi nga kaosi i paralajmëruar i Lojërave Olimpike të kësaj vere – A do të funksionojë strategjia?

VOAL- Këto ditë, turizmi i Zvicrës po prezantohet para parizienëve në një mënyrë argëtuese, me një objektiv specifik: të tërheqë qytetarët në Zvicër, të cilët këtë verë duan të shpëtojnë nga kaosi i pashmangshëm i krijuar nga Olimpiada.

Një igloo e çuditshme aktualisht qëndron në sheshin e Gare de Lyon, në qendër të Parisit. Udhëtarët dhe kalimtarët ftohen të ndalojnë, të bëjnë një pushim dhe të vendosin syze të realitetit virtual për të udhëtuar nëpër mrekullitë e Konfederatës. Lajmi më pas u përcoll mes vizitorëve për të kuptuar nëse këtë verë ata do t’i dorëzohen vërtet sharmit zviceran.rsi-eb