Ushtarët ukrainas duke u trajnuar për operimin e dronëve në shkollën Kurk. 22 shtator 2022.
Sam Skove
Ruslan, 41-vjeçar, ish-menaxher i shitjeve që kërkoi që të mos i publikohej mbiemri për arsye sigurie, nisi të mësonte sesi të operonte dronët e luftës në fillim të pushtimit rus të Ukrainës në fund të shkurtit.
Njësia e rezervistëve e Ruslanit ishte afër aeroportit Gostomel të Kievit në ditën e parë të luftës kur parashutistët e njësive elite të Rusisë nisën sulmin. Teksa forcat ukrainase u përpoqën të zmbrapsnin forcat ruse, njësia e Ruslanit mësoi se njësia e 72-të e artilerisë kishte nevojë që të shënjestroheshin forcat ruse.
Edhe pse njësia e Ruslanit nuk kishte asnjë trajnim për të operuar dronët, ai dhe bashkëluftëtarët e tij vendosën të merrnin përsipër këtë detyrë.
“Një prej ushtarëve në ekipin tonë kishte një dron”, kujton ai. “Ne kishim vetëm tetë ushtarë: njëri e fluturonte dronin, të tjerët e ruanim atë”.
Shtatë muaj më vonë, Ruslan është në rotacion nga fronti për të përmirësuar aftësitë e tij dhe po mëson për operimin e dronëve në shkollën e dronëve Kruk në Kiev, si pjesë e përpjekjeve të ushtrisë ukrainase dhe organizatave joqeveritare për të trajnuar mijëra persona për të operuar me dronët gjatë misioneve të rëndësishme ushtarako-zbuluese.
I ulur në një stol së bashku me ushtarë të tjerë pas ndjekjes së ligjëratave, Ruslan shprehu vendosmërinë e tij për të mësuar më shumë: “Ne asnjëherë nuk kemi pasur kohë për të parë pjesën e kontrollit” të dronëve në vijën e frontit, tha ai.
“Problemi më i rëndësishëm”
Përderisa në mediat sociale ukrainase vazhdimisht shfaqen fushata për mbledhjen e parave për blerjen e dronëve për ushtrinë, “problemi më i rëndësishëm për ne është mungesa e pilotëve”, tha Maks, një instruktor 45-vjeçar në Dronarium, një tjetër shkollë në Kiev ku personeli ushtarak mëson për përdorimin e dronëve.
Edhe Maks kërkoi që mbiemri të mos i publikohej për shkak të shqetësimeve të sigurisë.
“Ka një problem të madh me operatorëve e dronëve në Ukrainë”, tha Anton Frolov, kryeinstruktor në shkollën e dronëve në Kruk.
“Ne nuk kemi mjaftueshëm pilotë me përvojë”.
Nevoja për operatorë të tillë është e madhe për shkak të rolit të rëndësishëm që këto pajisje mund të luajnë në zbulimin e pozicioneve të armikut dhe të pikave të tij të dobëta.
“Nëse e fitojmë qiellin, ne e fitojmë luftën”, tha Frolov.
Edhe pse janë më pak të avancuar, dronët komercialë që janë në dispozicion “janë asete kyçe” sipas Samuel Bendett, analist në Qendrën për Analiza Detare me seli në Shtetet e Bashkuara.
Lufta e dronëve
Në luftën në shkallë të gjerë e Rusisë me Ukrainën – që tani ka hyrë në muajin e tetë – janë shfaqur dronë që përdoren për shumë role. Të dyja palët kanë dislokuar dronë ushtarakë të avancuar, të aftë për të fluturuar deri në 300 kilometra dhe për të mbledhur informacione të inteligjencës apo për të kryer sulme vdekjeprurëse.
Dronët civilë, megjithatë, përdoren më shumë, veçmas nga pala ukrainase.
Dronët komercialë – që kushtojnë shumë më pak se dronët ushtarakë – që fillimisht u ndërtuan për fotografime nga ajri, tani po përdoren për të zbuluar vendndodhjen e tankeve të armikut dhe depove të furnizimit.
Në fillim të korrikut, ushtria ukrainase në bashkëpunim me Ministrinë e Transformimit Digjital, nisi nisëm e “Ushtrisë së Dronëve”.
Kjo nismë mbledh para për blerjen e dronëve ushtarakë, po ashtu udhëheq një program të donacioneve civile për dronët dhe punon me shkollat e dronëve civilë për t’iu ofruar trajnime për operimin e dronëve nga ushtria.
Një pilot i dronëve për çdo togë
Por, më të çmueshëm se dronët janë operatorët e kualifikuar të dronëve, të cilët janë të trajnuar për të shfrytëzuar sa më shumë teknologjinë.
Kur nisi lufta, shumë civilë entuziastë ngarendën që të bëheshin pilotë të dronëve. Por, këto kuadro të patrajnuara shkaktuan humbje të mëdha, tha instruktori i shkollës Dronarium, Maks.
“Ata pësuan humbje të mëdha”, tha ai. “Ata e panë fluturimin në luftë përmes prizmit të fluturimeve në kushte civile”.
Në disa raste, Rusia i identifikoi dhe i shënjestroi pozicionet e operatorëve, duke shfrytëzuar një veçori kyçe të sigurisë për t’iu ndihmuar forcave të rendit, u tha në deklaratën e ministrit të Transformimit Digjital, Mykhailo Federov.
Nevoja shumë e madhe për operatorë të kualifikuar po nxit ambiciet e Ukrainës për të arritur qëllimet sa i përket operatorëve të trajnuar.
“Ne planifikojmë të trajnojmë rreth 2.000 operatorë në dy apo tre muajt e ardhshëm”, tha Fedorov në gusht për Forbes Ukraine.
Shkollat e dronëve Kruk dhe Dronarium kanë pranuar donacione për të vazhduar operacionet e tyre, por edhe kanë pranuar ndihmë financiare nga Ministria e Transformimit Digjital.
Shkolla për operimin e dronëve, Kruk, që nga prilli ka trajnuar 400 operatorë, tha për Radion Evropa e Lirë instruktori i kësaj shkolle, Frolov. Ndërkaq, shkolla Dronarium ka trajnuar 871 operatorë që nga nisja e luftës, sipas informacioneve të postuara në ueb-faqen e kësaj shkolle.
Oleksandr, shef i trajnuesve në Dronarium, tha se shkolla aktualisht po trajnon rreth 400 operatorë në muaj, në tri qendra në Ukrainë.
Ai tha se dëshiron që çdo togë të ketë një operator të dronëve. Duke pasur parasysh se madhësia e ushtrisë së Ukrainës në kohë lufte është prej 700.000 trupash, arritja e këtij objektivi nënkupton se duhet të trajnohen mijëra operatorë.
Pesë minuta
Në qendrën për trajnime në Kiev të shkollës Kruk, instruktori 25-vjeçar, Ilya Trokhin, po trajnonte një grup studentësh në një mëngjes të ftohtë shtatori.
“Largoje kokën që aty”, u dëgjua duke i bërtitur Trokhin një studenti, që po ushtronte nisjen e një droni nga pëllëmba e dorës së tij.
Disa minuta më vonë, një student tjetër preu gishtin në helikat e dronit.
Trokhin, që ka mësuar operimin e dronëve para nisjes së luftës pasi ai xhironte miqtë e tij duke skijuar, tha se një tregues i fuqishëm sesa mirë një student do të performojë në kursin pesëditor, është niveli i interesimit që shfaq.
“Është shumë e rëndësishme që vetë kadeti të dëshirojë të mësojë”, tha ai për REL-in, teksa disa studentë po praktikonin se si të nisnin dhe ulnin një dron.
Instruktorët në Kruk dhe Dronarium thanë se është shumë e rëndësishme që studentët të mësojnë se si të shmangin zbulimin teksa janë duke operuar me dronë. Në shkollën Dronarium, studentët mësojnë se si të përdorin tendat e kamuflazhit për të fshehur pozicionet e tyre.
Operatorët po ashtu mësojnë se si të reagojnë nëse njësitë ruse marrin kontrollin e dronëve të tyre. Oleksandr nga Dronariumi tha se kjo varet krejt nga situata: një operator i dronëve mund të vazhdojë të fluturojë pajisjen për aq kohë sa e ka kontrollin e lëvizjeve të tij, edhe nëse humb kontrollin e disa prej funksioneve të tjera.
Shkolla Kruk po ashtu ofron trajnime për operacione të bombardimeve për ata studentë që janë të interesuar. Ata trajnohen për lëshim të bombave të vogla që kanë peshë të njëjtë me ato që përdoren gjatë luftimeve.
Rrëfimet e instruktorëve reflektojnë natyrën ad-hok të nxitimit të Ukrainës për të trajnuar numër sa më të lartë të operatorëve të dronëve.
Një instruktor 28-vjeçar në Dronarium, më herët kishte shërbyer si asistent i operatorit të dronëve afër Harkivit, edhe pse nuk kishte pasur asnjë eksperiencë praktike të fluturimit të dronëve. Kur operatori i dronëve u largua nga batalioni, ai u promovua në postin e operatorit, duke mësuar aty për aty punën.
Shkolla Dronarium ofron trajnime vetëm për dronët komercialë. Oleksandr tha se manuali 30T është veçanërisht i dobishëm, pasi modelet e dronëve që kushtojnë 10.000 dollarë zakonisht shiten për përdorime në sektorët e bujqësisë dhe industrisë sesa për zbulimin e ushtarëve rusë.
Dronët nuk përdoren menjëherë sapo të nxirren nga kutia. Pa dhënë specifika, Oleksandr tha se modifikimet bëhen për të mbrojtur dronët nga detektimi i forcave ruse.
Një ushtar ukrainas, i njohur me nofkën Akela, konfirmoi se sistemet ruse kundër dronëve janë shumë aktive në frontin e luftës. Sipas Frolovit, jetëgjatësia e një droni civil në fushëbetejë është rreth pesë minuta, për shkak të pajisjeve ushtarake elektronike të Rusisë.
Përpjekja e Ukrainës për të trajnuar më shumë operatorë të dronëve është një garë me Rusinë, e cila po ashtu po trajnon ushtarët për përdorimin e dronëve komercialë.
Më herët gjatë këtij muaji, civilët rusë – së bashku me operatorët e “vijave të frontit në zonat e pushtuara nga Rusia në lindje të Ukrainës – mbajtën një garë për dronët dhe një seri ligjëratash në qytetin perëndimor rus të Novgorodit, në mënyrë që të ndanin njohuritë në mesin e operatorëve të dronëve ushtarakë.
Një kanal në mediat sociale, që ishte i lidhur me këtë ngjarje ruse, postoi përfundimet kyçe të këtij ngjarje, duke theksuar se “ka një deficit të madh të operatorëve të kualifikuar të dronëve, por edhe një deficit edhe më të madh të instruktorëve të mirë”.
Pjesëmarrësit në këtë kurs, sipas organizatorëve, thanë se komanda e ushtrisë ruse ka mbyllur veshët sa i përket nevojës për më shumë dronë.
Ukraina, ndërkaq, po përshpejton fushatën e trajnimit të operatorëve dhe të blerjes së dronëve shtesë.
“Ata nuk na lanë asnjë zgjidhje tjetër”, tha Fedorov për REL-in. Duke bërë me dorë drejt një karrigeje që gjendej pranë tij, ai shtoi: “Nëse kjo karrige do të mund të fluturonte, ne do ta përdornim atë në luftime”.
Në artikull ngrihej pretendimi se gazetari i mirënjohur i RAI 3, Sigfrido Ranucci, autori i dokumentarit për Shqipërinë që shkaktoi aq shumë debate në Tiranë dhe në Romë, rezulton i përfshirë në një skandal të denoncuar dy vite më parë, për blerje të videove me qëllim rrënimin e politikanëve.
Por në një reagim ekskluziv për Syri TV dhe Syri.net, zëvendëspresidenti i Rai3 dhe autori i programit “Report” ka hedhur poshtë pretendimet që ngren artikulli i publikuar sot në median shqiptare dhe e quan atë një Fake Neës.
Ai ka sqaruar se ky është një material i vjetër i ricikluar qëllimisht dhe se këtë çështje për të cilën aludohet ai e ka fituar në gjykatat e Veronas dhe Padovas, ku dhe është faktuar se ka kryer detyrën e tij në mënyrë profesionale dhe nuk ka patur as video falso, as materiale të siguruara në mënyrë të “zezë”.
Më poshtë reagimi ekskluziv i Ranuccit:
“Lajmi që po qarkullon është një fake news. Bëhet fjalë për një material të vjetër të 2014. Të gjitha çështjet gjyqësore që janë zhvilluar mbi këtë çështje në gjykatat e Veronas dhe të Padovas janë mbyllur në favorin tim dhe magjistratët kanë deklaruar se kam qenë duke bërë vetëm punën time, e se nuk ka pasur asnjë video falso, asnjë material të siguruar në rrugë “të zeza”. Ndërkohe politikani që ka ngritur këtë kurth dhe regjistrimet, Flavio Tosi, është dënuar në shkallë të parë për shpifje. Gjithësesi jam gazetari i vlerësuar me më shumë çmime në gjithë historine e RAI-t”
Reportazhi investigativ i Ranuccit për marrëveshjen e refugjatëve Rama – Meloni, ku u publikuan shumë faktë e dëshmi për lidhjet me narcotrafikun të pushtetit të Edi Ramës, mes të cilëve dëshmi të veçanta për Engjëll Agaçin, vëllain e kryeministrit, Olsi Rama etj tronditën opinionin publik në të dyja anët e Adriatikut pritet të vijojë në puntatat e tjera me fakte e prova edhe më përvëluese, ka bërë me dije autori i “Report”.
VOAL- Në një opinion të poetit të shquar prof Martin Camajt të shkruar në letrën e datës 15 mars 197, shkruan:
“Prandej me sinqeritetin ma të madh u them se rinija e andejshme u don pse ke ju ka diktue ndershmënin n’idealin kombtar, flijimet tueja për kët ideal e sidomos dijen e juej pse talentet e linduna për intriga ne na çojnë të vjelltë.”
Ky fragment nga arkivi i Mustafa Merlika Krujës është nxjerrë nga nipi i tij Eugjen Merlika, publicist dhe studiues.
Kjo psikologji dhe kjo poshtërsi politike shoviniste serbe, e cila po zgjatë që 35 vite vështirë të sqarohet e kuptohet, dhe as që po mendohet të revidohet nga Serbia.Kabineti i propozuar i ri qeveritarë nga presidenti Aleksander Vuqiqi,i cili edhe ka huqur menderisht, është treguesi i përqafimit të hapur të politikës të Rusisë .Dhe tjetra.Koha e zgjedhjeve në Amerikë po afron dhe të gjithë shpresat e Serbisë janë të fitorja e republikanit, Donald Tramp.Demonstrimi i një politike të shovenizmit, nuk është vëshitrë të kuptohet, kur edhe ky kabinet qeveritar serb ka në përbërjën e tij, garniturën politike të kohës së Millosheviqit.Po shpërthejnë serbët nga emocionet , që shpëtuesi i tyre Putin, të gjuan bombën bërthamore , duke e kallur botën, së kështu sipas tyre do të vjen një rend i ri botëror.Politika e tillë e ndërtuar mbi themelët iracionale edhe është iracionale.Kiqi mitik pansllavë që Vulin premton, i nxjerrë nga humnera e vërtetë , po konsiderohet shpëtim për Serbinë.Nën sanksionet amerikane për krim dhe korrupcion Aleksander Vulin, ish shef i BIA-s, dhe bashkëpunëtor i ngushtë i Vuqiqit, është propozuar si një nga nënkrytarët e qeverisë , pa departament të veqantë.Ky për disa kohë ka jetuar në Moskë, duke marr instrukcione atje për destabilizim të rajonit, më moticivacion fashist të botës serbe.Një agjent sekret, dhe një pleh sigurishtë së është një shqetësim për rajonin.Vulin ky faqezi sigurishtë së mori në Rusi instrukcione nga KGB-e.Ai kishte dëklaruar së “ai që nuk e donë Rusinë është armikë i Serbisë”.Kjo tregon së ky përson dhe komplet garnituara në pushtetin e Serbisë , vuan nga një epidemi e patrajtuar truri.BE dhe Amerika pas legjitimimit të ri të një strukture fashiste , ndoshta bindet së shumë zor, apo e pamundur, do të jetë të bisedohet për paqe në Ballkan.Këta njerëz bartin biografinë më të zezë, si kriminelë lufte.Vuqiq, Vulin, Daciq, Sheshel, Nikoliq, Dodik,Mandiq duhet të izolohen dhe frenohen në idenë e qmenduar të botës serbe.Ky majtizem ekstrem serb,është një masturbim mendor, i cili meriton të asgjësohet nga NATO, sepse Kosova dhe rajoni në mënyrë përmanete po kërcënohen më luftë me shumë të formës hibride nga Serbia në bashkëpunim për Rusinë.
SPAK ka përfunduar hetimet ndaj biznesmenit Pëllumb Gjoka, i akuzuar për vrasje dhe grup të strukturuar kriminal, si dhe ndaj bashkëpunëtorëve në polici dhe prokurori, ndërsa i kërkon gjykatës kalimin e çështjes për gjykim.
Nga Edmond Hoxhaj, BIRN
Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, SPAK, njoftoi të shtunën më 4 maj përfundimin e hetimeve ndaj biznesmenit Pëllumb Gjoka, i akuzuar për vrasje dhe grup të strukturuar, si dhe të bashkëpunëtorëve të tij, mes tyre një prokuror dhe dy funksionarë policie. SPAK ka dërguar për gjykim çështjen ndaj shtatë të pandehurve, duke bashkëngjitur edhe të dhënat për pasuritë e sekuestruara, të dyshuara si produkt i veprës penale.
Pëllumb Gjoka, 49 vjeç, u arrestua në korrik 2023 si anëtar i dyshuar i një organizate kriminale që kishte kryer ndër të tjera vrasje dhe pengmarrje. Ai është pronar i kompanisë “Imperial Group”, me aktivitet në fushën e investimeve në turizëm dhe në lojërat e fatit krahas bizneseve të tjera.
Në vitin 2021, qeveria shqiptare i dha kësaj kompanie statusin e investitorit strategjik për projektin Silver Sand Resort, një projekt masiv që duhet të shtrihet në një sipërfaqe prej 113 mijë metra katrorë për ndërtimin e pallateve, vilave dhe hoteleve. Sipas dokumenteve të publikuara, vlera e planifikuar e investimit ishte 52 milionë euro, nga të cilat, një pjesë do të financohej nga shitja gjatë ndërtimit të apartamenteve dhe vilave.
Hetimi ndaj Gjokës filloi pas mbërritjes së një dosjeje nga Franca. Ndaj tij dhe anëtarëve të tjerë të grupit ka nëntë lloj akuzash për vepra penale, mes të cilave vrasje, korrupsion aktiv e pastrim parash, të kryera në kuadër të grupit të struktuar kriminal. Ndërsa zyrtarët e arrestuar si pjesë e organizatës akuzohen për korrupsion, zbulim të akteve apo të dhënave sekrete, si dhe për sigurimin e kushteve dhe mjeteve për të kryer vrasje.
Veç Gjokës, për gjykim janë dërguar edhe të pandehurit Behar Brajoviq; Edmond Preka; Astmer Bilali; dy zyrtarët e policies, Ardit Hasanbegaj dhe Oltian Bistri, ky i fundit me funksion si shef i Drejtorisë së Forcës Operacionale; si dhe prokurori Xhevahir Lita.
Prokuroria thotë së i ka bashkëngjitur akteve të dërguara për gjykim edhe të dhënat e pasurive të sekuestruara në cilësinë e produktit të veprës penale. SPAK ka sekuestruar 390 mijë m2 pyll e ndodhur në Pulaj-Plazh të Velipojës në Shkodër dhe pesë pasuri të paluajtshme të blera për vlerën 980 mijë euro.
Prokuroria e Posaçme njofton se është ndarë çështja për për personat e tjerë nën hetim për të cilët nuk janë ekzekutuar ende masat e sigurimit të miratuara nga gjykata, si dhe për persona të tjerë të përfshirë në këto aktivitete kriminale.
Lënia në harresë e fshatrave ka bërë që shumë prej tyre të braktisen nga banorët. Boçova e Levanit në Fier është një nga fshatrat që ka pësuar tkurrjen më të madhe gjatë viteve të fundit. Mungesa e infrastrukturës dhe shërbimeve jetike ka detyruar banorët të emigrojnë jashtë vendit. Dikur fshati numëronte mbi 400 familje, ndërsa tani në këtë fshat nuk kanë mbetur as 100 shtëpi të banuara
SYRI TV
Boçova ishte fshati më i madh në zonën e Bishanit, njësia administrative Levan, por tashmë ky fshat thuajse po shkon drejt shpopullimit total. Mungesa e perspektivës, infrastruktura e amortizuar dhe pamundësia për të fituar bukën e gojës ka detyruar banorët t’i kthejnë sytë drejt emigracionit.
Në fshat dikur kishte mbi 400 familje, ndërsa tani numri i tyre ka rënë nën 100, ku pjesa më e madhe tyre janë në moshë të madhe. Të moshuarit thonë se fëmijët e tyre kanë ikur në emigracion, në fshatin e tyre nuk as rrugë, as kopsht e shkolla për fëmijët dhe as qendër shëndetësore.
Banorët e Boçovës thonë se në fshatin e tyre nuk ka asnjë lloj shërbimi, as rrugë të shtruara dhe koshat e largimit të mbetjeve urbane duket qartë se sa shërbim marrim nga pushteti vendor…
Të ndodhur në kushte të tilla kur pushteti vendor e qeveria nuk investojnë në infrastrukturë, banorët, kryesisht rinia e kanë gjetur zgjidhjen duke emigruar në vende të ndryshme të Europës për një jetë më të mirë.
Rasti i Lali Erit dhe orvatja e tij që prokurorët t’i shpallë kolegë e gazetarët armiq, shpërfaq të vërtetën se pushtetarët e fajshëm janë të mirësjellshëm, e madje edhe bamirës, por vetëm përderisa veprojnë të papenguar. Dhe se i kthehen origjinës dhe rrugaçërisë sapo i zbulojnë se nuk janë të atillë siç tregohen.
Pastaj, rasti i kryetarit të Bashkisë së Tiranës shpalosi të vërtetën se hajdutëria e politikanëve do ishte e pamundur nëse ata nuk do kishin mbulesën mediatike dhe përkrahjen e elitave që majmen e ushqehen nga hajdutëria e tyre.
Dhe Lali Eri dhe hajnat e tij tregojnë se pse shqiptarët ndjeheshin si popull pa atdhe, e hajdutët e kudondodhur të shqiptarisë mburreshin me mëmëdhe Shqipërinë.
Sjellja e sotme e Lali Erit shpërfaq edhe dëshpërimin e pushtetarëve të cilët gabimisht besojnë se kurrë nuk do bie dekori i rrejshëm i ‘spektaklit’ mediatik që ata i fshehë nga sytë e popullit, ‘spektakël’ që ka për qëllim ta mbulojë hajninë dhe banditizmin e tyre, ‘spektakël’ që është shkatërrimtarë për popullin dhe vrastarë për ëndrrat rinore, që e fshehë të vërtetën se anëtarë më të rëndësishëm të ‘Partisë së Hajdutëve’ janë ata që e mbulojnë hajninë.
Pra Lali Eri tani ndjehet i tradhtuar nga të gjithë, duke filluar nga Kryeshefi i hajdutëve të ‘Rilindjes’ – Piktori, e deri te mediat dhe gazetarët qo i ushqeu për ta shpërfaqur si mbjellës pemësh edhe pse ishte vetëm një mbjellës i mjerë gënjeshtrash.
Dhe s’ka si mos jetë i dëshpëruar nga të gjithë ata që e shoqëronin deri sot kur u zbulua se nuk do mund të ishte gënjeshtar i suksesshëm pa mbështetjen e atyre që defilonin nëpër ekranet televizive ku shiteshin si ajka e mendimit të pavarur dhe kritikë, por duke qenë ‘prostituta’ të paguara shtrenjtë nga makrotë e tyre – nga Lali Eri dhe Piktori!
Dhe më në fund, vëllazëria e hajdutëve me seli te Bashkia e Tiranës dëshmoi diçka shumë të dhembshme që ka të bëjë me të gjithë ne: se o jemi popull pa elita, o kemi elita pe ndërgjegje! Me çka edhe vonë e kuptuam se përderisa ka dele, do ketë kush ato t’i qethë dhe se, aty ku pushtetarët vjedhin, shteti u takon hajdutëve!
Gazeta gjermane “Frankfurter Allgemeine Zeitung” shkruan për vështirësitë e shkaktuara në vendet e Ballkanit nga emigrimi dhe rënia e natalitetit, nga njëra anë dhe ardhja e emigrantëve nga Azia, për të cilin ato vende nuk janë të përgatitura.
Autori i tekstit, Michael Martens, të cilin e transmeton DW, përmend një anekdotë nga një konferencë ku u diskutua për rrezikun e shpërthimit të luftës në Evropën Juglindore, ku një pjesëmarrës pohoi se nuk ka rrezik sepse ka mungesë të ushtarëve në ato vende.
Martens nuk mendon se rreziku i luftës nuk ekziston, duke pretenduar se edhe forcat speciale të armatosura mirë mund të bëjnë shumë dëm, por se këto vende ende vuajnë nga mungesa e ushtarëve. Ai përmend Serbinë si shembull.
“Serbia, për shembull, ka disa vite që po armatoset fort me raketa, dronë dhe sisteme kundërajrore nga Kina dhe Rusia, të cilat së shpejti duhet të plotësohen nga avionët luftarakë francezë Rafale, kjo është një pjesë e tablosë. Tjetra është se Serbia, ashtu si vendet e tjera dhe rajoni, ka mungesë të ushtarëve që dinë ta operojnë me këtë teknikë të shtrenjtë, pra ushtria serbe ka në fakt më shumë se 300 tanke, por më së shumti një e treta ka ekuipazhe të trajnuar”, shkruan FAZ, transmeton Telegrafi.
Ai përmend si arsye se oficerët më me dëshirë shkojnë në ekonomi dhe se ka pak të rinj, sepse shërbimi ushtarak nuk është më aq tërheqës dhe sepse gjithnjë e më pak fëmijë po lindin. Gjithashtu, thuhet se emigracioni e përkeqëson problemin, sepse “vendet e rajonit nuk janë mjaft tërheqëse për të mbajtur popullsinë e tyre të re apo për të tërhequr emigrantë”.
Emigrimi – alternativa më e mirë
Autori i artikullit krahason situatën në Serbi me atë në Rumani apo Bullgari, duke deklaruar se në ato vende ndonjëherë është e mundur të ngadalësohet emigracioni nga qytetet e mëdha apo edhe të ndryshojë trendi, por vëren se këto vende janë anëtare të Bashkimit Evropian.
“Në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, të cilat nuk janë ende anëtare të Bashkimit Evropian dhe nuk kanë qasje të barabartë në tregun e tij, situata nuk duket aq e mirë”, shkruan FAZ, duke thënë se për shumë të rinj në ato vende emigrimi ende duket se është alternativa më e mirë, transmeton Telegrafi.
Rënia e numrit të banorëve ndikon edhe në sjelljen e investitorëve perëndimorë, thekson FAZ, duke shpjeguar se nuk ka fuqi të mjaftueshme për projekte të mëdha në industritë intensive të punës. “Një konsorcium perëndimor, i cili dëshiron të ndërtojë një fabrikë të madhe në një vend ballkanik, ra dakord para fillimit të punës që dy të tretat e punonjësve të importohen nga Filipinet”.
Vendet e Ballkanit nuk janë gati për emigrantë të rinj
Thuhet se politikanët në rajon e kuptuan vonë seriozitetin e situatës demografike dhe se tani janë në garë për të sjellë punëtorë të huaj. “Ndërkohë, transporti urban i Beogradit punëson shoferë autobusësh nga India apo Sri Lanka, sepse nuk ka të interesuar vendorë. Vendi më i varfër në Evropë, Kosova me aeroplanë ka sjellë punëtorë nga Bangladeshi për projekte të mëdha.”
Ky realitet i ri do t’i vendosë shoqëritë në rajonin e Ballkanit përballë sfidave të vështira, paralajmëron FAZ, sepse emigrantët nga Azia dhe Afrika do të kenë fëmijë, do të blejnë pasuri të paluajtshme, do të kultivojnë traditat dhe fetë e tyre dhe do të ndryshojnë pamjen e qyteteve në Evropën Juglindore, diçka me të cilën nuk janë mësuar në atë rajon.
“Potenciali për konflikt është i dukshëm. Ballkani, është e vërtetë, ka qenë multietnik për shekuj. Por të pranosh se ai territor është një rajon emigrantësh ose se duhet të bëhet, në mënyrë që të mbajë veten ekonomikisht, pushtetmbajtësit vështirë e pranojnë këtë”, përfundon Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Një zjarr i fuqishëm shpërtheu këtë të premte, më 3 maj, në një fabrikë të kompanisë industriale Diehl Metal, raporton gazeta gjermane Bild. Katastrofa mobilizoi të paktën 170 zjarrfikës në një zonë industriale të vendosur në perëndim të kryeqytetit gjerman, rruga Am Stichkanal në distriktin Berlin-Lichtefelde. Në një video të postuar nga kryeredaktori i Berliner Zeitung, Tomasz Kurianowicz, shihet ndërtesa e përfshirë nga flakët dhe tymi i zi në ajër.
Era, e cila fryn në drejtim të veriut, bën që shtëllungat e tymit të zi të ngrihen mbi rajonin e Berlinit. Tymi mund të përmbajë, sipas zëdhënësit të zjarrfikësve të Berlinit, Adrian Wanzel, të cituar nga Bild, acid sulfurik dhe cianid hidrogjeni që ishin ruajtur në këtë fabrikë të përpunimit të metaleve, duke përfshirë ndërtesën 2000 m², e cila u dogj në të paktën katër kate dhe u shemb.
Zjarrfikësit ndërhyjnë nga jashtë, me kostume mbrojtëse specifike, shtoi ai. Vendi është evakuuar plotësisht dhe ende nuk raportohet për të lënduar në mesin e punonjësve të fabrikës.
Megjithatë, një zjarrfikës ka pësuar shqetësime për shkak të nxehtësisë së madhe të shkaktuar nga zjarri. Popullsia e Berlinit u alarmua në fund të mëngjesit për përhapjen e një reje tymi potencialisht toksike dhe për këtë arsye të rrezikshme, dhe një zonë të madhe afër Berlinit iu kërkua të kufizohej dhe të mbyllte dritaret. Rrethet e prekura janë Steglitz-Zehlendorf, Spandau dhe në perëndim të Reinickendorf.
Zjarrfikësit e Berlinit postuan një hartë në Twitter ku tregon zonën në të cilën ky tym ka të ngjarë të përhapet, shoqëruar me udhëzime sigurie drejtuar popullatës. Sipas televizionit gjerman RBB, zjarri ka rënë në një dhomë teknike në katin e parë të kantierit. Nxënësit nga shkollat aty pranë u mbyllën brenda, duke pritur që familjet e tyre të vinin t’i merrnin.
Prodhuesi i sistemit IRIS-T furnizon Ukrainën
Diehl Metal ka selinë në këtë adresë, por aty ka edhe një degë të Diehl Defense, specifikon Berliner Zeitung. Ky konglomerat gjerman ka disa degë, duke përfshirë një të dedikuar për industrinë e armëve. Ai prodhon veçanërisht sistemin e mbrojtjes kundërajrore IRIS-T SLM, e cilësuar si zemra e të menduarit strategjik të vendeve të NATO-s në Evropë, dhe të cilin Gjermania ia dorëzon ushtrisë ukrainase për t’u mbrojtur kundër sulmeve ruse. Sipas faqes së specializuar të informacionit Oryx, Gjermania ka dorëzuar tashmë 12 sisteme raketash tokë-ajër IRIS-T SLM në Ukrainë që nga tetori 2022, dhe 22 raketahedhës. Prandaj, ky sistem mbrojtës është një nga ata që janë furnizuar në sasitë më të mëdha nga aleatët perëndimorë të Kievit.
Këto bateri raketore janë gjithashtu në qendër të projektit evropian të mbrojtjes kundër raketave, i quajtur European Sky Shield, i udhëhequr nga Gjermania dhe në të cilin marrin pjesë 19 vende, duke krijuar një bazë për blerjen e përbashkët publike të sistemeve të mbrojtjes kundërajrore për partnerët evropianë. Dhjetorin e kaluar, raporton agjencia Euractiv, Sllovenia bleu dy sisteme IRIS-T SLM, për një shumë prej të paktën 200 milionë euro, sipas të përditshmes sllovene Delo.bw
Juristja e të drejtës së medias, Flutura Kusari, në një lidhje me Skype në rubrikën Çështja e ditës nga Klevin Muka në News 24 ka komentuar indeksin e lirisë së medias, ku Shqipëria renditej e fundit në rajon.
Kusari theksoi se nuk është e befasuar aspak nga kjo renditje. Sipas saj, Shqipëria është vend i rrezikshëm për të bërë gazetari të lirë.
“Nuk jam e befasuar nga renditja. Kjo sepse Shqipëria është vend i rrezikshëm për të bërë gazetari. Ata zëra të pavarur në gazetari i nënshtrohen presioneve politike etj, ndonjëherë nga kryeministri Edi Rama, por ndonjëherë edhe nga bizneset. Kemi problem të madh edhe me pronësinë e medias.
Nuk ka vullnet politik për të rregulluar median. Rama sulmon vazhdimisht mediat. Edhe kryebashkiaku i Tiranës Erion Veliaj gjithashtu besoj se ka luajtur rol negativ në këtë rankim. Kjo, pasi ai nuk pranon kritika, edhe pas skandaleve të fundit në Bashkinë e Tiranës”, u shpreh Flutura Kusari. bw
Alsu Kurmasheva në një sallë gjyqi në Rusi, 1 prill 2024.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, ka bërë thirrje për lirimin e të gjithë gazetarëve, përfshirë Alsu Kurmashevën e Radios Evropa e Lirë dhe Evan Gershkovichin e The Wall Street Journal, të cilët janë arrestuar në Rusi për akuza që ata, punëdhënësit e tyre dhe mbështetësit e tyre i hedhin poshtë si të nxitura politikisht.
“Gazetaria nuk duhet të jetë krim askund në botë”, tha Biden në një komunikatë për shënimin e Ditës Botërore të Lirisë së Shtypit më 3 maj.
“Në Rusi, gazetarët amerikanë Alsu Kurmasheva dhe Evan Gershkovich, janë paraburgosur në lidhje me punën e tyre për Radion Evropa e Lirë dhe The Wall Street Journal”, tha Biden.
Kurmasheva – gazetare e REL-it me bazë në Pragë e cila mban dyshtetësi, amerikane dhe ruse – po mbahet në paraburgim në Rusi prej 18 tetorit, për gjoja shkeljen e të ashtuquajturit ligjin për “agjentët e huaj”.
Kritikët dhe grupet për të drejtat e njeriut thonë se Kremlini e përdor këtë ligj për ta luftuar çdo kundërshtim.
Kurmasheva, 47 vjeçe, akuzohet edhe për përhapjen e dezinformatave për ushtrinë ruse dhe përballet me burgim deri në 10 vjet, nëse shpallet fajtore.
REL-i dhe Qeveria amerikane thonë se akuzat janë hakmarrje për punën e saj si gazetare e REL-it.
Gershkovich, gazetar i të përditshmes amerikane, Wall Street Journal, është në paraburgim më shumë se një vit në Rusi, nën akuzat për spiunim.
Autoritetet ruse nuk kanë ofruar të dhëna që mbështesin akuzat e tyre për spiunazh, të cilat Wall Street Journal dhe Qeveria amerikane, i kanë hedhur poshtë.
Ato deklarojnë se Gershkovich ka qenë duke e bërë punën e tij dhe ka qenë i akredituar si gazetar në kohën kur është arrestuar.
Moska është akuzuar gjithashtu edhe për paraburgosjen e amerikanëve për t’i përdorur ata pastaj për shkëmbim me të burgosur rusë në Shtetet e Bashkuara.
“Në Ditën Botërore të Lirisë së Shtypit, Shtetet e Bashkuara bëjnë thirrje për lirimin e menjëhershëm dhe pakushte të të gjithë gazetarëve, të cilët janë burgosur thjesht sepse po bënin punën e tyre”, tha Biden.
Biden tha se administrata amerikane do të njoftojë së shpejti për hapa konkretë si përgjigje ndaj arrestimit të jashtëligjshëm të gazetarëve në gjithë botën, duke e cilësuar si “kërcënim serioz” shtypjen e lirisë së medias për sigurinë kombëtare të Amerikës.
“Do të autorizoj masa, përfshirë sanksione dhe regjim vizash kundër atyre të ndërmarrin veprime abuzive për ta heshtur shtypin”, tha Biden.
Në emisionin “Të Paekspozuarit” në MCN TV, u publikua shkresa zyrtare e vitit 2017, ku kryetari i bashkisë Erion Veliaj, jepte miratimin për financimin e inceneratorit të Tiranës.
Sipas gazetarit investigativ, Artan Hoxha, kjo shkresë e implikon Veliajn sepse ai firmos në emër të Këshillit Bashkiak, duke i marrë atributet dhe më tej edhe ato të bashkive të tjera të qarkut. Sipas Hoxhës të gjithë njerëzit që janë marrë me hartimin e kësaj shkrese janë në burg, përveç zotit Veliaj.
Hoxha tha se ishte telefonuar nga burgu pasi publikoi këtë shkresë zyrtare të firmosur nga Veliaj.
“Pse kjo shkresë i implikon Veliajn. E firmosur në vitin 2017, me këtë shkresë i thotë Ministrisë së Mjedisit se parimisht jemi dakord për rolin e bashkisë së Tiranës.
Pas shkresës së Veliajt të gjithë njerëzit që janë marrë me hartimin e kësaj shkrese janë në burg. Ish-ministri Lefter Koka dhe ish-sekretari Alqi Bllako janë në burg. I vetmi që nuk është në burg është Erion Veliaj. Ky është atribut i Këshillit Bashkiak. Ai ka marrë atributet edhe të bashkive të tjera të qarkut.
Kur është firmosur kjo nuk u mendua se do të vinte kjo ditë. Ata menduan që të bëjnë sa më shpejt letrat, pa menduar më tej. Atje nuk ka as një gozhdë”-tha Hoxha.
Organizata “Reporterët Pa Kufij” shpreh shqetësim për gjendjen e lirisë së shtypit në botë e cila sipas saj po kërcënohet pikërisht nga ata që duhet të ishin garantuesit e saj, autoritetet politike, shkruan Zëri i Amerikës.
Kosova përfshihet në grupin e vendeve ku mjedisi i medias është “problematik”. Ajo radhitet e 75-ta duke humbur 19 vende nga viti i kaluar, kur u listua e 56-ta.
“Këtë rënie ne duhet ta shohim në kontekstin e tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë, në këtë kontekst, gazetarët në Kosovë janë përballur dhe kanë duruar shumë sulme fizike ndaj tyre. Janë me dhjetra sulme të tilla, ndërkohë që Partia në pushtet shtoi trysninë ndaj medias së pavarur. Ka patur dhe një lloj përndjekjeje administrative ndaj stacionit privat televiziv ‘Klan Kosova’.
Nga ana tjetër, u bë zgjedhja e drejtorit të televizionit publik, i cili është i lidhur me kampin qeveritar. Pra, janë këto rreziqe të sigurisë dhe rreziqe politike, të cilat ju e dini se kanë patur pasoja të rënda mbi lirinë e shtypit në Kosovë”, thotë për Zërin e Amerikës”, Pavol Szalai, i “Reporterëve pa Kufij”.
Komentet