Ricardo Gutierrez, Sekretar i Përgjithshëm i Federatës Europiane të Gazetarëve shprehet i shqetësuar lidhur me situatën e gazetarëve dhe mediave në Shqipëri e Kosovë.

Ai është kritik ndaj qëndrimeve të qeverive në raport me lirinë e medias dhe tendencat për të frikësuar gazetarët.

“Edi Rama është në rrugë të gabuar për organizimin e një lufte të re kundër medias kombëtare dhe organizatave ndërkombëtare për lirinë e shtypit… Është koha që autoritetet shqiptare të zbatojnë Rekomandimin 2016/4 të Këshillit të Evropës“, ka thënë në intervistën për gazetën zvicerane në gjuhën shqipe Le Canton27, Ricardo Gutierrez, Sekretar i Përgjithshëm i Federatës Evropiane të Gazetarëve me seli në Bruksel.

“Edi Rama është në rrugë të gabuar për organizimin e një lufte të re kundër medias kombëtare dhe organizatave ndërkombëtare për lirinë e shtypit. Tashmë kam pasur rastin t’i them personalisht: jo përmes këtyre sharjeve ai do të arrijë të krijojë një ekosistem mediatik më të shëndetshëm në Shqipëri. Jam dakord me të për natyrën shumë të polarizuar, dhe ndonjëherë të kapur nga interesa të veçanta private, të medias kryesore në Shqipëri.

Por çfarë po bën qeveria e zotit Rama për të garantuar një pluralizëm më të mirë mediatik? Çfarë po bën ai për të përmirësuar pavarësinë dhe etikën e gazetarëve? Asgjë.

Ne konsiderojmë se parakusht është vendosja e një regjimi sigurie për gazetarët shqiptarë: qeveria shqiptare duhet të zhvillojë, në bashkëpunim me organizatat e gazetarëve dhe organizatat që mbrojnë lirinë e shprehjes, një plan kombëtar veprimi për mbrojtjen e gazetarisë dhe sigurinë e gazetarëve. Është koha që autoritetet shqiptare të zbatojnë Rekomandimin 2016/4 të Këshillit të Evropës. Asgjë nuk është bërë në tetë vjet.

Nëse zoti Rama mendon se do ta zgjidhë problemin duke qortuar mediat apo duke u përpjekur t’i frikësojë ato, gabon fatkeqësisht.

Thënë shkurt, Shqipëria dhe Kosova nuk mund të hjynë në BE, me këtë gjendje të mediave dhe gazetarëve!” tha Gutierrez. bw

Nga Besim Hajdarmataj 

Hetimet e organeve ligjzbatuese kundër krimit të organizuar të profilit të lartë nxisin gjithnjë një reagim pozitiv në opinionin publik dhe një ndjesi vlerësimi për punën e tyre, pavarësisht se ky është roli i tyre kushtetues.

Detajet e dala nga dosja hetimore, e konsideruar në media si “Metamorfoza 3”, dëshmojnë se personazhe të rëndësishëm të grupeve të fuqishme kriminale shqiptare tashmë mbajnë mbi kurriz masa të sigurimit “arrest me burg”, megjithëse shumica prej tyre janë në arrati.

Pavarësisht se është një çështje me interes të lartë shoqëror, ajo që konstatohet nga dokumentat e rrjedhura në media tregon se hetimi i Strukturës së Posaçme Anti-Korrupsion (SPAK) është mbështetur kryesisht në informacionet e përcjella nga autoritetet franceze dhe belge për përdoruesit e aplikacioneve SKY dhe Enchrochat.

Bisedat mes anëtarëve të grupeve kriminale, siç lexohet në vendimin gjyqësor, i cili gjithësesi nuk duhej të ishte bërë publik, i përkasin kryesisht vitit 2020.

Në dosjen hetimore nuk lexohet ose, të paktën, për aq sa është bërë publike, nuk thuhet asgjë për veprimtarinë e këtyre grupeve kriminale pas vitit 2020, për më tepër kur disa prej emrave që gjenden në vendimin e gjykatës, tashmë rezultojnë të vrarë në atentate të mëvonshme apo të zhdukur.

Kjo e dhënë tregon se SPAK-u është fokusuar kryesisht në informacionet e mesazheve të dekriptuara, pa vijuar më tej me hetimet mbi aktivitetin e paligjshëm të këtyre personazheve, të cilët, duhet pranuar se kanë një rrezikshmëri të lartë shoqërore. Pra, gjithçka duket se është mbështetur tek materialet e ardhura nga autoritetet e huaja, të cilat “ia zbardhën faqen” Prokurorisë së Posaçme.

Megjithatë, veprimet e përcipta deri në këtë fazë, nuk janë problemi i vetëm në hetimin e këtyre “7 ose më shumë klaneve kriminale”.

Ka një element, i cili mungon tërësisht në dosjen hetimore. Ai që lidhet me bashkëpunimin e këtyre grupeve kriminale me funksionarë shumë të lartë shtetërorë.

Duhet të kthehemi pak në kohë, për të kuptuar konkretisht se përse mungon ky element.

Në vitet 2016-2018, ish-Prokuroria për Krime të Rënda kishte nën hetim disa prej këtyre klaneve kriminale, përfshirë, “Ndoka”, “Avdylaj”, “Bami”, “Gjoka”, “Bajrat” e të tjerë.

Veprimet proaktive në atë kohë tregonin se anëtarë të grupeve kriminale kishin komunikim apo aksese me zyrtarë shumë të lartë shtetërore, ku diskutohej për shtyrjen e ligjit të lojërave të fatit, për emërim drejtorësh policie e shefa komisariatesh, për caktimin e deputetëve e drejtuesve të rëndësishëm institucionesh qendrore apo lokale, miratim lejesh për resorte e ndërtesa shumë-katëshe në qytetet kryesore e në bregdet, e të tjerë.

Këto hetime krijonin dyshimet se grupet kriminale kishin një fuqi shumë të madh në jetën politike dhe ekonomike të vendit.

Hetimet e kësaj dosjeje zgjatën në kohë, pasi më së pari duhej zbuluar e gjithë skema dhe, ajo që ishte më e rëndësishmja, duheshin kryer në sekret të plotë.

Hetimet e sotme të SPAK-ut kanë një mbështetje shumë pozitive nga trupa e agjentëve të Byrosë Kombëtare të Hetimit, një strukturë që varet nga Prokuroria e Posaçme.

Ndërsa, hetimet e ish-Prokurorisë për Krime të Rënda bazoheshin në bashkëpunimin me Policinë e Shtetit, një strukturë tejet vulnerabël ndaj ndikimeve jashtë-institucionale dhe që kishte rrisk të lartë dekonspirimi.

Hetimet e këtyre grupeve u zhvilluan nga disa prokurorë, të gjithë me integritet, por që u larguan nga ish-Prokuroria për Krime të Rënda për shkak të Vetingut apo nëpërmjet transferimeve të paligjshme në prokurori të largëta lokale.

Pas “largimit” të kësaj trupe prokurorësh, ish-Prokuroria për Krime të Rënda zhvilloi në vitin 2018 atë që u konsiderua operacioni “Volvo-4”.

Ishte një operacion që, më shumë se sa procedurial, u zhvillua nën ndikime dhe me “plan politik”.

U arrestuan anëtarë të klaneve Ndoka, Avdylaj, Bajri e të tjerë, por për vepra penale të lehta, të cilat u lejuan atyre që të dilnin nga burgu shumë shpejt.

Copëzimi i hetimeve për disa prej çështjeve dhe nxitimi për të goditur vetëm disa nga këta persona, solli pasojën, që sot, shumë nga të kërkuarit, të jenë duke shijuar jetën në vende ekzotike.

Dosja hetimore, mbi të cilat u mbështet operacioni “Volvo-4”, tregoi se ishin hequr të gjithë fashikujt, ku eksponentët e klaneve kriminale diskutonin hapur dhe “shoqërisht” me politikanët e nivelit të lartë për tjetërsim votash, miratim apo ndryshime ligjore, caktim zyrtarësh të lartë, e të tjerë.

Pavarësisht se operacioni i vitit 2018, i zhvilluar në një kohë kur Prokuroria për Krime të Rënda kishte probleme shumë të mëdha menaxhimi, sërish aktet e hetimeve ndaj klaneve kriminale të periudhës 2016-2018, i janë transferuar Strukturës së Posaçme Anti-Korrupsion, që në momentin e krijimit të saj, në vitin 2019.

Ato akte, si rregull, duhet të jenë aty, bashkë me bisedat, komunikimet dhe bashkëpunimin e organizatave kriminale me eksponentë të rëndësishëm politikë.

Brenda SPAK-ut ka prokurorë me integritet, të cilët, jam i bindur, se do të gjejnë nxitjen dhe motivimin për të rimarrë sërish ato hetimet të periudhës 2016-2018 ndaj këtyre klaneve kriminale.

Aty kuptohet qartësisht se si eksponentë të krimit të organizuar, nëpërmjet kanaleve politike e shtetërore, krijuan pasuri miliona e miliona euro, një pjesë të të cilave i kanë vënë në përdorim të organizimit të atentateve ndaj njëri-tjetrit, siç zbuluan komunikimet në Sky/Encrochat.

* Ish-Drejtues i Prokurorisë për Krime të Rënda

Dosja hetimore Metamorfoza, dhe ajo e shtatë grupeve kriminale në luftë me njëra-tjetrën paraqesin një Shqipëri nën kontrollin e drejtpërdrejtë të bandave, forca policore inekzistente dhe, shpesh, bashkëpunuese apo organizatore të akteve kriminale dhe policë që janë bërë milionerë duke trafikuar autoritetin publik. Kjo e gjitha nuk mund të kalohet pa një analizë dhe hetim të thellë të të gjithë strukturës policore dhe një pastrim të thellë të saj nga personat e inkriminuar.

Nga Gjergj Erebara, BIRN

Më 20 maj 2024, Policia e Shtetit njoftoi se ka marrë vendim për përjashtimin e dy oficerëve të lartë të policisë, Henerigert Mitri dhe Klodian Shahini, pasi këta të fundit u shpallën në kërkim me urdhër të Gjykatës së Posaçme, të dyshuar për pjesëmarrje në strukturat e krimit të organizuar, ofrimin e ndihmës për vrasje apo organizimin e kultivimit të kanabisit.

“Në radhët e Policisë së Shtetit nuk do të ketë vend për askënd që shkel ligjin dhe, më keq akoma, bashkëpunon me grupet kriminale,” deklaroi Drejtori i Përgjithshëm i Policisë së Shtetit Muhamet Rrumbullaku, sipas një njoftimi për shtyp të policisë të publikuar në Facebook. [Link]

Përjashtimi i këtyre dy zyrtarëve është në fakt një veprim simbolik, nëse merret parasysh se që të dy janë shpallur në kërkim. Por dosja e SPAK për hetimin e shtatë grupeve të ndryshme kriminale, aktivitetet e së cilave u arritën të zbardhen falë të dhënave të siguruara nga partnerët perëndimorë të vendit, tregon se në fakt, Mitri dhe Shahini nuk ishin të vetmit policë të përfshirë në aktivitete kriminale ndërsa shumë të tjerë, disa të identifikuar dhe të marrë të pandehur dhe të tjerë, për të cilët duket se hetimet vijojnë, janë bashkëpunëtorë të ngushtë të krimit dhe gjithashtu të përfshirë drejtpërsëdrejti në ngjarje kriminale. Ndërsa kultivimi masiv i drogës në zonën e Fushë-Krujës, Laçit, Krujës, Mirditës, Lezhës apo Shkodrës duket se sugjeron se e gjithë forca policore që ka shërbyer, së paku gjatë vitit 2020, ose ka mbyllur sytë, ose ka qenë drejtpërsëdrejti e përfshirë.

Dosja flet mes të tjerash për policin Altin Morina, i cili u mor i pandehur, por që, sipas të dhënave të kapura, ishte një agjent i Durim Bamit brenda Policisë së Shtetit. Komunikimet e tij me Bamin tregojnë se ai nuk është se thjeshtë qarkullonte informacione nga policia te krimi, por shërbente si sekser, ku në shumë raste, përkundrejt pagesave, blinte bashkëpunimin e kolegëve të tij sa herë që grupit kriminal i shfaqej një telash, fjala vjen, i kapej një eksponent me armë pa leje. Morina shfaqet gjithashtu si investitor në aktivitete të paligjshme, i aftë të alokojë qindramijëra euro, përkundrejt pjesëve nga fitimet e aktiviteteve të paligjshme, me kultivues kanabisi në zonën e Fushë-Krujës dhe Krujës.

Aktiviteti i kultivimit të kanabisit, për aq sa kapet nga komunikimet e Durim Bamit, ishte i gjithëpërhapur. Ai shtrihej nga fshatrat pranë bregdetit të Adriatikut deri në malësinë e Krujës. Ishin mijëra dhe mijëra rrënjë, ndërsa komunikimet zbulojnë një treg prej miliona eurosh dhe mundësi për investime pa kurrfarë kontrolli. Kultivimi i drogës në një territor kaq të gjerë duket se vështirë se ka ndodhur pa heshtjen aktive, nga frika apo përkundrejt pagesës, të të gjithë trupës policore të zonës ku ky aktivitet është kryer, nga Kamza e Fushë-Kruja, në Laç, Lezhë, Mirditë, Mat etj.

Në këtë kontekst, çdo oficer policie apo edhe çdo polic i thjeshtë që ka punuar në këto zona përgjatë kohës që janë kryer këto hetime, pra vitit 2020 dhe 2021, logjikisht që duhet të shikohet si një bashkëpunëtor i mundshëm i krimit. Dhe në këtë kontekst, përjashtimi nga policia i dy oficerëve, bën praktikisht asgjë për të luftuar kriminalizimin e radhëve të policisë, një kriminalizim që, për aq sa lexohet në dosje, ka përmasa masive.

Dosja e SPAK mbi të shtatë grupet kriminale u ndërtua si rrjedhojë e përdorimit nga dhjetëra eksponentë të krimit dhe të politikës të celularëve të posaçëm që ofronin komunikim të koduar përmes një aplikacioni të njohur si SKY ECC. Aplikacioni supozohet se merr një informacion nga një celular, e bën të palexueshëm para se ta transferojë te celulari marrës për ta bërë të lexueshëm, pa e ruajtur asgjëkundi dhe duke siguruar në këtë mënyrë që bisedat në distancë të ruheshin nga përgjimi. Në realitet, komunikimet u ruajtën në një server, të cilin Policia e Francës e konfiskoi, duke siguruar në këtë mënyrë miliona të dhëna të krimit të organizuar.

Komunikimet mes këtyre grupeve kriminale, të cilat iu dhanë Prokurorisë së Posaçme nga partnerët perëndimorë, paraqesin një Shqipëri që është në mënyrë tërësore nën kontrollin e krimit. Krimi është në gjendje të kontrollojë territorin, ata mbjellin kanabis kudo që munden, nga zonat më të thella malore deri në zonat pranë Aeroportit Ndërkombëtar të Tiranës apo në bregdet. Policia, e cila duhet të kontrollojë territorin, ofron bashkëpunim, duke u koordinuar me krimin në ditët dhe orët kur duhet të bëhen kontrollet apo, me raste, duke kryer operacione për kapjen e vërtetë të drogës kur një grup kriminal përdor policinë për të sulmuar një grup tjetër kriminal. Oficerët e policisë përdorin asetet e policisë, jo për të luftuar krimin, por për t’i shërbyer krimit. Dhe mungesa e kontrollit të territorit vërehet në disa detaje drithëruese. Për shembull, në një rast, një i dyshuar nga burgu komunikon me një tjetër jashtë dhe i thotë se një grup kriminal ka në shënjestër për të vrarë dikë që banon në zonën e tij në Tiranë, por që nuk i afrohet dot për shkak se territori në fjalë, është nën kontrollin e këtij grupi. Ndërsa një i dyshuar tjetër i komunikon një vrasësi me pagesë duke i thënë se policia është relativisht problem në Tiranë ndërsa, “sapo kalon Kaza Italia nuk e rruan kush.”

Kontrolli i territorit nga krimi duket se është aq i fuqishëm, sa kriminelët i kërkojnë leje për të vepruar në një territor të caktuar, jo shefave të policisë,  por njëri-tjetrit.

Edhe puna e zakonshme parandaluese që një forcë policore bën mbi subjekte që njihen, jo vetëm nga të dhënat policore, por edhe publikisht, se përbëjnë një rrezik të fortë publik, nuk duket gjëkundi. Dosja tregon se përgjatë më shumë se një viti, duke filluar nga janari i vitit 2020 dhe duke mbaruar diku nga fillimi i vitit 2021, shtatë grupe kriminale punonin pothuajse çdo ditë, duke porositur vrasje, duke vrojtuar shënjestrat, duke dështuar në atentate, duke vënë bomba që shpërthejnë në mes të qytetit dhe plagosin kalimtarë të rastësishëm apo duke u marrë me punët e zakonshme  të trafikut të drogës, pastrimit të parave, investimit në ndërtim, blerjes së dyqaneve. E megjithatë, grupet kriminale duket se kanë nën përgjim policinë më shumë se sa policia ka nën përgjim grupet kriminale. Kjo e bën veprimin e përjashtimit të dy oficerëve të shpallur sakaq në kërkim, një barsoletë me polic.

Nga Adelheid Woelfl, Frankfurter Rundchau

Grerëzat fluturojnë zhurmshëm dhe ngadalë mbi shkurre, të cilat mbajnë erë fiku. Megjithatë, shumë pak të lë të kuptosh se këtu do të ndërtohet një kamp për 3000 emigrantë. Toka pas rrotullave të telit mbi të cila gjendet një tabelë me mbishkrimin “Zonë Ushtarake” u trazua dhe më pas u rrafshua.

Por mjetet e ndërtimit tani kanë ngecur sërish. Disa lopë po bëjnë një shëtitje të qetë. Dhe dhitë presin në rrezet e diellit pranveror në hyrjet e tunelit të bllokuar që të çon te mali. Brenda malit ka një sistem të madh bunkerësh që strehonin rreth 50 avionë kinezë gjatë epokës komuniste.

Këtu, në këtë stacion ushtarak, ngjitur me fshatin Gjadër, me një popullsi prej 2000 banorësh, pranë qytetit verior shqiptar të Lezhës, në muajt e ardhshëm do të ndërtohen godina për emigrantët. Refugjatët me varka që merren në Mesdhe, para se të mbërrijnë në Itali, do të dërgohen në Shqipëri. Kampi nuk paguhet vetëm nga shteti italian, por këtu zbatohet edhe ligji italian. Diçka që ekspertët kushtetues shqiptarë e konsiderojnë të paligjshme. Megjithatë, Gjykata Kushtetuese shqiptare miratoi projektin.

Në veçanti, fakti që emigrantët nuk lejohen të largohen nga kampi, po shkakton kritika të forta. Nuk ka pasur kurrë një kufizim kaq masiv të lirisë në Evropën demokratike. Është në kundërshtim me të drejtat e njeriut. Për fshatin Gjadër, projekti italian do të thotë se këtu do të ndërtohet një lloj burgu. Askush nuk e di se kush do të vijë saktësisht në Gjadër, por ndoshta nuk do të jenë familje, sepse mbrojtje e veçantë duhet t’u jepet veçanërisht të miturve. Banorët e fshatit katolik, me kishën e tij të bukur famullitare dhe varrezat e zbukuruara me dashuri, janë të shqetësuar se emigrantët, të cilët trajtohen si të burgosur, mund të sëmuren mendërisht.

Punë për popullatën vendase përmes kampeve të refugjatëve?

40-vjeçarja Mariana Ndoci, e cila po u shërben disa vizitorëve në kafenenë e fshatit, beson se projekti italian është një “eksperiment social”. Ata duan të zbulojnë se si, dhe nëse funksionon. “Nëse i mbani njerëzit robër për kaq gjatë, ata bëhen agresivë. “Po sikur disa njerëz të përpiqen të dalin nga kampi?” Zonja Ndoci dhe të tjerë në fshat kritikojnë faktin se as nuk u pyetën nëse ishin dakord me kampin italian në Gjadër. Thjesht u paraqit si një fakt i kryer.

Vizitorët e tjerë të kafenesë bien dakord. Berberi Armando Hamolli thotë se qeveria shqiptare po e bën këtë vetëm për interesa vetjake. Megjithatë, mund të ndodhë që të paktën të krijohen vende pune për popullatën lokale. Në fund të fundit, kampi ka nevojë për një stacion mjekësor dhe njerëz për të mirëmbajtur ndërtesat, për shembull. Sipas marrëveshjes me Italinë, “numri i përgjithshëm i emigrantëve që qëndrojnë në territorin shqiptar në të njëjtën kohë, në përputhje me këtë protokoll, nuk mund të kalojë 3000 persona”. Por kjo do të thotë se llogaria e qeverisë italiane nuk ka gjasa të funksionojë: se kërcënimi për të ardhur në Shqipëri, në vend të Italisë, mund të jetë aq parandalues ​​sa më pak emigrantë do guxojnë të kalojnë Mesdheun nga Afrika.

Sqarimi i nevojës së emigrantëve për mbrojtje mund të zgjasë me muaj dhe ndërkohë dhjetëra mijëra do të kenë ardhur sërish në Itali. Avokatët dhe organizatat ndërkombëtare që kujdesen për azilkërkuesit, si dhe agjencitë e BE-së, duhet të kenë akses në kamp.

Megjithatë, protokolli ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë, i cili hyri në fuqi në mars, parashikon përjashtime të shumta për autoritetet italiane: nuk kërkohet leje ndërtimi për të ngritur ndërtesat në kamp, dhe ndërtesat janë të përjashtuara nga tarifat dhe taksat doganore. Italianët, që janë të punësuar në kamp, gjithashtu nuk duhet të paguajnë tatimin mbi të ardhurat apo kontributet e sigurimeve shoqërore në Shqipëri. Nuk ka kufizime apo kontrolle se sa euro mund të sillni në Shqipëri. Stafi italian gjithashtu nuk ka nevojë për viza. Kushdo që qëndron në Shqipëri për më shumë se 90 ditët e lejuara, do të marrë “një dokument identiteti pa pagesë me kërkesë të thjeshtë”, sipas protokollit.

Kjo vlen për pesë vitet e ardhshme, dhe nëse asnjë palë nuk kundërshton, marrëveshja do të “zgjatet në heshtje edhe për pesë vjet të tjera”. Autoritetet italiane janë angazhuar të transferojnë 16.5 milionë euro si një lloj paradhënie në një llogari të posaçme në thesarin shqiptar. Në portin e Shëngjinit, jo shumë larg Gjadrit, po ndërtohet intensivisht një kompleks në të cilin emigrantët do t’i nënshtrohen një kontrolli fillestar përpara se të vijnë në kampin aktual. Pritet që vetë kampi të përfundojë deri në tetor.