U nda nga jeta simboli i vuajtjeve dhe tjetërsimit, shkrimtari Mazllum Saneja. Mërgimtar mbi dyzet vjet ku ditë e natë i ndrydhur “Ndoshta nesër në dritaren time të vetmuar do të zbardhëllejë agimi.”, duke shuar mallin për vendlindjen me vargje të etura dhe përkthimin në polonisht të letërsisë shqipe. “I dashur vëlla Agim, sot ne mëngjes ta dërgova një letër paksa të gjatë, me shpresën e mirë dhe bindjen se Ti e kupton vëllaun Tënd që gjendet larg vendlindjes ne mërgim. Ta shkrova atë letër Ty, se Ti mua thellë më kupton…”
E lexoj letrën dhe përfytyroj ngashërimin se si i endet trupit dhe i xixëllojnë sytë. Dhe pasojnë me dhjeta letra malli e dhimbjeje, mundi e djerse për të përkthyer letërsinë shqipe, njëkohësisht vepra origjinale për të zbrazur gufimet e shpirtit të trazuar, “sepse mjafton një fjalë e mirë si balsam që shëron zemrën e njeriut e veçmas të mërgimtarit në dhe të huaj, Agim i dashur…”
I vetmuar, vetmitar… Mazllum Saneja përçon ndjenjën e tillë poetike, por pa u kërrusur, pa u gërmuqur, pa u dorëzuar. Poezia e tij është’ histori e dhimbshme në rrethana shoqërore, i capërluar nga travajat e prapësitë e jetës.
Mazllum Saneja ishte përçues i gamës së ndjenjave të pikëllimit, zhgënjimit, mërzisë, përlotjes, zemërimit…, por edhe të qëndresës, humanizmit, të vërtetës. të dashurisë për shokët: “Të’ dashur shokë, Ja po ju shkruaj këtë letër me dëshirat dhe përgëzimet më të mira dhe më të çiltërta për ju…”.
Mazllum Sanedja la një varg veprash origjinale në poezi. prozë analiza letrare etj., si edhe përkthime nga polonishtja në shqip, por me shumë rëndësi nga shqipja në polonisht që nxjerrë në pah në mjedisin e shoqërisë dhe gjuhës polake vlerat e bashkëkombësve të tij, duke shkrydhur gjithë’ mundin në vargjet “… me duket se në qiell ndërrohen ngjyrat e syve të mi të vetmuar”
Mazllum Saneja, poet, eseist dhe përkthyes i njohur i letërsisë polake në gjuhën shqipe dhe i letërsisë shqipe në gjuhën polake, u lind në Gjakovë, më 1945. Në Prishtinë kreu Fakultetin Filozofik, Gjuhë e Letërsi Shqipe, kurse më vonë edhe studimet pasuniversitare.
Gjuhën polake e mësoi në Universitetet e Varshavës, Vrocllavit dhe Krakovit (1978-1981). Më vonë në Universitetin e Varshavës studioi letërsinë polake.
Librin e parë me poezi “Këlthitje” e botoi në Prishtinë, 1973.
Opusi i veprave të tij është i madh.
Vepra olrigjinale:
“Këlthitje”, Rilindja, Prishtinë, 1973
“Heshtja e një kohe”, Naim Frashëri, Tiranë, 1976
“Shpuzë e ftohtë”, Rilindja, Prishtinë, 1988
“Purpurowa podróż”, Pavo, Warszawa, 1992
“Ja nie jestem ten”, Pavo, Warszawa, 1996
“Shëmbëllime të trazuara”, Rilindja, Prishtinë, 1996
“Ognista ziemia”, Czytelnik, Warszawa, 1999
“Pe ndonjë ëndërr”, Dukagjini, Pejë, 2003
“Vetetimë jete”, PEN Qendra e Kosovës, Prishtinë, 2007
“Letra Evës”. SAGA, Prishtinë, 2016.
“Tylko Itaka pozostanie” /”Vetëm Itaka mbetet”/, Antologji e poezisë shqipe dhe polake të shek. XX, “Latona”, Warszawa, 1993
“Fëmijët e Epokës” /Antologji e poezisë polake të shek. XX, Pavo, Warszava, 1997 (Çmimi prestigjioz i Shoqatës së Autorëve të Polonisë ZAIKS, Varshavë – 1997)
“Nie jest za pozno na milosc”(Nuk është vonë për dashuri), Antologji e poezisë shqipe në gjuhën polake, Pogranicze,Sejny (Poloni), 2005
“Rozmówki albańskie” /Bisedor Polonisht – Shqip/, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1992
Përkthime:
Fatos Arapi: “Wiersze” / Poezi të zgjedhura /, Pogranicze, Sejny, 2006
Ali Podrimja: “Zyć” /”Të jetosh”/, Pavo, Warszawa, 1993
Ali Podrimja: “Skradziony plomien” /”Flaka e vjedhur”/, Pogranicze, Sejny, 2007
Eqrem Basha: “Wiersze” /”Poezi të zgjedhura”/, Pogranicze, Sejny – Poloni, 1999
Agim Gjakova: “Wiersze” /”Poezi të zgjedhura”/, Pogranicze, Sejny – Poloni 2008
Agim Gjakova: ”Saga o wietrze” (Saga flurore). Komograf, , Varshavë – Poloni 2013
“Mini-antologjia e poetëve shqiptarë nga Kosova”;
“Literatura na swiecie” nr.7/1989, Warszawa;
“Poezja albanska”, “Literatura” nr. 5/1990, Warszawa;
“Współczesna poezja albańska” /Panoramë antologjike e poezisë bashkëkohëse shqipe nga Kosova, Shqipëria dhe diaspora shqipëtare/, “Borussia” nr. 15/1997, Olsztyn – Poloni, 1997;
“Ca fjalë mbi letërsinë shqipe” /studim mbi letërsinë shqipe, duke filluar që nga “Formula e pagëzimit” (1462) deri te brezi më i ri i shkrimtarëve shqiptarë/ , “Notes Wydawniczny” nr.11/1995, Varshavë;
“Tre krijues nga Kosova në “Enciklopedinë polake” /Esad Mekuli, Rexhep Qosja dhe Ali Podrimja/, “Enciklopedi e përgjithshme”, Shtëpia botuese: PWN, Warszawa,1995
Karol Wojtyła: “Bregu i qetësisë”, Drita, Ferizaj – Zagreb, 1989
Czeslaw Milosz: “Qyteti pa emer”, Poeteka, Tiranë, Shqipëri, 2009
Tadeusz Różewicz: “Rrëfime traumatike”, Rilindja, Prishinë, 1990
Wisława Szymborska: “As fund as fillim”, Dukagjini, Pejë, 1997
Ewa Lipska: “Mësohu me vdekjen”, Sfinga, Prishtinë, 2000
Ewa Lipska: “Unë”, Rozafa, PEN Qendra e Kosoves, 2006
Zbigniew Herbert: “Zoti Cogito”, Dukagjini, Pejë, 2000
Adam Zagajewski: “Të shkosh në Lvov”, Zëri, Prishtinë, 2002
Stanisław Jerzy Lec: “Mendime të pakrehura”, Rozafa, Prishtinë, 2001
Komentet