Me mbështetje të: Presidentit të Republikës së Shqipërisë.
Në bashkëpunim me: Institucionet Universitare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.
U mbajt Kuvend Ndërkombëtar,“Vazhdimësia Historiko–Gjuhësore dhe Etnokulturore e Shqiptarëve përmes mijëvjeçarëve”.
Tiranë, 09-11 Maj, 2019, Muzeu Kombëtar.
Çdo popull ka të drejtë të kërkojë dhe njohë rrënjët e historisë së tij,si gur themelor për ekzistencën dhe ndërtimin e së ardhmes së tij
Aktualisht qytetërimi shqiptar është në rrezik, për shkak se kujtesa kombëtare e shqiptarëve ndodhet e sulmuar nga të gjitha anët të huajt dhe “shqiptarët”! Ajo që është më e keqja është amullia. Ajo që është më e rrezikshmja, është se shkencat tona, sidomos ato mbi kujtesën edhe shpirtin e kombit kanë hyrë në një greminë negative. Institucionet tona, që duhet ta gërmonin kujtesën edhe të nënvizonin momente të rëndësishme për t’i shërbyer gjuhës, por flenë gjumë.
Studiues shkencorë nga mbarë trevat shqiptare janë bërë bashkë këto ditë në Tiranë për të diskutuar për gjuhën, historinë edhe kulturën shqiptare.
Udhëtimi i Shqiptarëve në rrugëtimin e tyre të dritës dhe të mbijetesës,vërtetë është një udhëtim biblik. “Ne shqiptarët që prej më se katër mijë vjetësh jetojmë në trojet tona në Europën Juglindore; Historia, trashëgimia, humanizmi, iluminizmi, toleranca shoqërore, familjare, etnike, fetare, bashkëjetesa e bashkëveprimi ndër shqiptar, brendashqiptar dhe jashtë shqiptar, rajonal e më gjerë vazhdojnë të tregojnë se shqiptarët janë një komb me virtyte të rralla. Ndaj ne themi me bindje se Shqiptarët janë njerëzit më miqësorë, paqedashës, paçebërës dhe më mirënjohës në botë, prandaj ato janë sjellë si qytetarët më të mirë të Europës. Këto i dëshmon historia dhe vetëm nëse kthejmë kokën e vështrojmë mund të kujtojmë se;-Pellazgët ishin zotëruesit shpirtëror, moral, kulturor, të qiellit, tokës dhe hapësirës së tyre (qielli, uji, toka, ajri).Këtë na e dëshmojnë peripecitë e fatit tonë si komb.”. Theksoi,Av. Prof. asoc. Dr. Astrit Memia.
Konsiderata e gabuar edhe shumë rrezikshme, se gjuhën shqipe e kërcënon gegërishtja dhe jo gjuhët e huaja, që po e kërcënon shqipen, jo pjesët e saj organike.
Ky grupim, kjo iniciativë e këtij kuvendi “Rrënjët tona” do të tregojë se ne kemi bërë shumë faje historike, edhe nga kjo kemi një varfërim të kulturës sonë si shumë nacionaliste, por në këto rrethana kemi nevojë për serum të fortë edhe për nacionalizmin.
Dr. Stefan Pinguli,President i Kuvendit Ndërkombëtar “Vazhdimësia historiko-gjuhësore dhe etnokulturore e shqiptarëve përmes mijëvjeçarëve”. Dr. Stefan PINGULI tha se;” Ka albanologë kolosë, histori të pazbuluara dhe të vërteta që nuk iu vihen aq dritë. Ka shumë albanologë që janë lënë në harresë,është disi e turpshme që shqiptarët nuk vënë në dukje se komb i lashtë, ndërsa grekët njihen si të tillë. Do shpërndajmë informacion për shqipen,sepse kështu e promovojmë. Gjuha “barbare” – që tingëllon dhe kuptim vetëm në shqip bar(a)bar(e) bara-bare është e vërteta e shqipes”, deklaroi Pinguli. Kuvendi ka për qëllim të evidentonte disa fakte, sipas tij, të pathëna.; “Mendoj në radhë të parë se ne duhet të njohim rrënjët tona. Ne kapitalin më të çmuar në Shqipëri, kemi gjuhën dhe historinë tonë, të cilat janë shumë interesante. Sidomos marrëdhënia etimologjike që kemi ne në krahasim me gjithë Rajonin. Ne mendojmë se ka shumë gjëra të pathëna në historinë tonë. Historinë e kemi pasur shumë të ndritur dhe interesante dhe kjo histori do të ishte bazamenti për të ecur përpara. Harrojmë që ne kemi qenë, jemi dhe do të jemi dikushi në histori, dhe duke zbuluar rrënjët tona ne mendojmë se do të shkojmë përpara.”.
Sekretarët Organizativ këtij Kuvendi Prof. Ing. Sazan Guri,shpjegon arsyet e këtij organizimi mbarëkombëtar;“Qëllimi është ai që ka thënë profesor Çabej, se “dimë se çfarë kemi marrë, por nuk dimë se çfarë kemi dhënë”. Është zbuluar, që gjuha ilire ka vazhduar si e thënë, si e shkruar me arbrit, e më pas me shqiptarët. Ne këtë duam që të evidentojmë, të gërmojmë, të gërvishtim edhe të themi ato që janë të pathëna, apo që kanë qenë të detyruara nga akademitë e shteteve fqinje” shprehet studiuesi Prof. Guri.
Pse duhet Kuvendi Ndërkombëtar?
Ideja: “Në kërkim të historisë së prejardhjes dhe zhvillimit të gjuhës sonë përmes mijëvjeçarëve”.
Qëllimi: “Rritja e vetëdijes së shqiptarëve mbi rëndësinë e njohjes së lidhjeve të historisë së tyre me kulturat e antikitetit”.
PSE DUHET TË ORGANIZOJMË KUVENDIN “VAZHDIMËSIA HISTORIKO-GJUHËSORE DHE ETNOKULTURORE E SHQIPTARËVE PËRMES MIJËVJEÇARËVE”
Qasja, sikundër sot, me një KUVEND Ndërkombëtar sillet në një kohë, ku vepra historike shqiptare vjen duke u zgjeruar, për pasojë, siç arsyeton filozofi Korçe, çdo gjeneratë e ribën historinë e vet, ndaj edhe vetëdija historike na bën të arsyetojmë, pse jo, për një histori tjetër. Ka ardhur koha të mendojmë sesi historia e shqiptarëve të shkruhet me dashuri nga bijtë e vet, sepse mosdija e historisë sonë, harresa në të cilën gjendemi për gjyshërit e stërgjyshërit tanë, mos kujdesia ndaj armikut dhe mikut kombëtar, gjithë këto, na kanë bërë që të mos njohim veten tonë dhe të na duken të mira disa të meta, po edhe të harrojmë virtytet tona.
Ngjarje të tilla si ky KUVEND duhet të na bëjnë që të mësojmë të vërteta për Shqipërinë dhe shqiptarët, për të cilat ka nevojë çdokush, por ne shqiptarët kemi nevojë më tepër se gjithkush, që siç thotë akademiku kosovar Feti Mehdiu: “E vërteta është ilaç i hidhur, por shërues, me kushtin që ilaçi të përdoret me kohë”.
Një KUVEND i tillë duhet të na tregojë sesi manipulimi nuk duhet të rrisë shanset që sharlatanët të jenë të pëlqyeshëm për turmat, ndërsa miqtë e vërtetë të popullit të dështojnë. Prandaj, Shqipëria ka nevojë për qytetarë e patriotë që nuk bien viktimë e manipulimit të pasioneve mbi historinë, qoftë nga ata jashtë ose ndonjë syresh brenda. Një KUVEND i tillë duhet të na bëjë që individi dhe populli të ndjehen të pjekur, se ndryshe po vemi drejt një prirje të dëmshme për demokracinë. Sigurisht, nuk do të merren armët, por një shpirt kritik duhet t’i qaset interpretimeve të ngjarjeve historike dhe historisë së gjuhës shqipe.
Një KUVEND i tillë duhet të na sjellë filozofi që ka nevojë historiani, gjuhëtari, arkeologu, studenti në mësim e bujku në arë, por për atë filozofi, siç shprehet Niçe-ja “perëndeshë të ndershme dhe lakuriqe”. Boll më me historinë e shpikur helene e latine. Po këta ilirë, thrakë e pellazgë që jetuan midis tyre, ç’ishin? Si mbijetuan, si komb e si gjuhë, kur këta të fortët dolën nga faqja e historisë. Pse ishin komb e gjuhë e ‘dobët’ apo pse ishin më të vjetër e më të rrahur me historinë?
Një KUVEND i tillë duhet të na kthejë vëmendjen te fryma e Shkollës Albanologjike të arbëreshëve, i cili nuk ishte një institucion arsimor, por një veprimtari e bashkuar e një elite autodidakte, e cila kishte kohë që e kishte nisur rrugëtimin e saj. Në radhët e kësaj shkolle renditen shumë eruditë priftërinj arbër të shekullit XVII-XIX, si Nilo Katalano (1637-1694), Josif Nikollë Brankati (1675-1741), Gjergj Guxeta, Giorgio Guzzetta 1682– 1756), Pal M. Parrino (Paolo Maria Parrino 1710-1765), Jul Variboba (1727-1788). Nikolla Keta (1741-1803), Ëngjëll Mashi (1758-1821), Mikel Skutari (1762-1830), Zef Krispi (1781-1859), Vinçenco Dorsa (1823-1885), Zef Skiroi (1865-1927) por edhe intelektuale si Jeronim de Rada, etj.
Një KUVEND i tillë duhet të na sjell fakte e interpretime, sesi mund të na ndihmojë historia për të organizuar lirinë dhe të bëhemi pjesë dinjitoze e komunitetit vleror që quhet Europë, me atë lloj moto “Të jetojmë së bashku dhe në dinjitet të barabartë”.
Një KUVEND i tillë duhet të na sjellë gjithë mendjet e ndritura përsëri pranë Eduard Shnajderin me “Pellazget e pasardhesit e tyre”, i cili është autori i vetëm dhe i pari që ka dëshmuar se përse e quajmë gjuhen shqipe “gjuhe natyrale” apo Aristidh Kolën që me veprat “Gjuha e Perëndive” dhe “Arvanitasit …” ka dhënë dëshmi të rëndësishme mbi origjinën dhe lashtë sine e fiseve arbërore dhe pellazge, në një hapësirë të paprekur asnjëherë nga shkruesit e lashtë dhe ata modernë.
Një KUVEND i tillë duhet të na japi mundësinë që të mos e trajtojmë historinë, si një koleksion të thjeshtë antikitetesh, sikundër thotë filozofi i shquar gjerman Haideger, por para së gjithash ne duhet të kuptojmë se historia nuk qëndron pas nesh si një objekt. Përkundrazi, ne jemi vetë historia. Për pasojë, jemi ne përgjegjës për mënyrën sesi e trajtojmë atë. Ndaj, pesha e fajita është aq, sa dëmi i bëhet atdheut.
Një KUVEND i tillë duhet të na bëjë që të shikojmë dy hapa para, por edhe një hap prapa, ndryshe nga mendësia e sotme politike botërore që iu kërkon popujve të mos merren shumë me histori dhe të mos shikojnë nga e kaluara. Nëse njeriu, thjesht shikon, ka veçse logjikën e kafshës.
Një KUVEND i tillë duhet të bëjë qytetarin dhe shtetarin shqiptar që duhet të dijë kush jemi, për të qenë të barabartë me të tjerët. Ndaj është koha që ne vetë të shkruajmë historinë tonë, duke mos qenë, as të verbër e as sqimatarë, dhe historia jonë nuk mund të shkruhet nga okupatorët e shërbëtorët me mel’hem e pa bereqet, sepse historia na ka mësuar deri më sot, siç na thot i madhi filozof Hegeli, atë që nuk para mësojmë shumë nga historia. Ndaj shqiptarët do të vuajnë dhe syresh të tjerë do të përfitojnë, kjo e lidhur edhe me servilizmin e pashoq të bashkë atdhetarëve tanë, kinse gjoja pragmatistë.
Një KUVEND i tillë duhet të na bëjë të mbajmë qëndrim ndaj këtij realiteti që më të trishtë e më zezan e kanë bërë vetë shqiptarët, ca nga padija e mungesa e vizionit, ca nga ofertat e vjetra e të reja në lëmin e konspiracionit. Sikur nuk mjaftojnë paudhësitë e shteteve fqinj dhe atyre perandorakë ndaj Shqipërisë dhe shqiptarit, ndaj historisë dhe gjuhësisë sonë, por na duhet të jemi dhe servil ndaj tyre, aq sa shumë syresh prej nesh i quajnë pushtimet bashkëpunime.
Një KUVEND i tillë dhe nisma të tilla duhet të na sjellin të verteta historike, për të qenë të vërtetë me faktet, sepse nga historia e shkruajtur për shqipërinë dhe shqipëtarët ka thënie të tmershme, sidomos kur i dëgjon nga goja e personave kyç të vendit, me po aq urrejtje sa akademikët serb e maqedonas.
Një Kuvend i tillë na ndihmon që të bëhemi të vetëdijshëm për rëndësinë e njohjes së historisë së prejardhjes sonë, për të kuptuar peshën e kësaj vlere historike në shkallë kombëtar dhe ndërkombëtar, për të marrë përsipër me dinjitet përgjegjësinë e kësaj peshe si trashëguesit dhe mbartësit themelor dhe të drejtpërdrejtë të këtyre vlerave historike dhe gjuhësore.
Një Kuvend i tillë na ndihmon që të kuptojmë realitetin e trishtë që po jetojmë sot, për të zgjedhur me zgjuarsi rrugë të reja për kapërcimin e tij.
Ky Kuvend do të na ndihmojë që të drejtojmë vëmendjen tek fryma e Shkollës Arbëreshe mbi Albanologjinë, e cila më tepër se një Institucion Arsimor, ishte veprimtaria e një elite të bashkuar, që bëri si qëllim të saj, ruajtjen e gjuhës dhe historisë kombëtare, për ruajtjen e prejardhjes dhe etnisë.
Një Kuvend i këtij formati na afron mundësinë që nëpërmjet fakteve të hidhet dritë mbi atë pjesë të hershme të historisë sonë, e cila deri tani është lënë në harresë
Duke njohur historinë tonë të hershme ne do të dimë të bëhemi të vetëdijshëm për rolin tonë në kohët e reja. Gjithë këto e të tjera na bëjnë ta shohim historinë sy më sy, sepse ta rishkruash historinë nuk do të thotë aspak ta qortosh atë.
QËLLIMI I KUVENDIT
Mbajtja e këtij kuvendi ka si qëllim që të parashtrojmë fakte historike, gjuhësore dhe etnokulturore të hulumtuara nga studiues të ndryshëm, të cilat vërtetojnë lidhjen e shqipes së sotme me gjuhët e antikitetit, dhe nëpërmjet tyre vazhdimësinë e pandërprerë të historisë sonë.
Mbajtja e këtij kuvendi ka si qëllim që të ndricojë atë pjesë të historisë sonë më të hershme, e cila deri tani është lënë në harresë.
Një KUVEND i tillë vjen për të ndihmuar në krijimin e një ndërdije tjetër, sepse ‘ndërdija deri më sot për shqipërinë dhe shqiptarët është tmerruese’. Dhe meqënëse, kjo ndërdije, njeriut i është futur në ndërlidhje si ndodhi apo si e thënë, pavarësisht, a qëndron apo nuk qëndron, është krijuar bindja se ajo është e vërteta”.
Ky KUVEND duhet t’i tregoj shqiptarëve, përse janë në mesin e Europës dhe jo europian, ku piketa të pakontestueshme vertetojnë ne emra toponimesh praninë e tyre qysh në antiktet dhe para saj?
Kësisoj, një KUVEND i tillë, nuk do të përbëjë aspak një apologji për shqiptarët, por një KUVEND, ku mund t’iu japim atyre të drejtën. Sepse, ata vetë kanë neglizhuar shumë për publicitetin dhe kanë bërë gabim – thotë e fortndritura Elena Gjika (Dora d’Istria) që shqiptarët, kanë jetuar shumë pak për veten e tyre. Veprimtarinë e tyre, gjakun e tyre, talentin e tyre e kanë përfituar fqinjët. Ndaj, ata (shqiptarët) duhet të fillojnë një epokë të re sot, të jetojnë dhe të punojnë për veten e tyre, për shqipen e tyre.
KOMITETI ORGANIZATIV
Dr. Stefan PINGULI, PRESIDENT I KONGRESIT
Prof. Sazan GURI, QENDRA KOMBETARE RRENJET SHQIPTARE
Prof. Lirim MUHAJ, GJUHËTAR
Fatbardha DEMI, STUDIUSE E LASHTËSISË
Fred BALAJ, STUDIUS I GJUHËSISË
Dr. Astrit MEMIA, HISTORIAN
Besir BAJRAMI, PUBLICIST
Manjola PERJA, PEDAGOGE
KOMITETI SHKENCOR
Dr. Eleni KOCAQI, GJUHETARE
Prof. Nexhmi GANIU, HISTORIAN, PODUJEVE, KOSOVE
Dr. Shpresa MUSAJ, GJUHËTARE/HISTORIANE
Prof. Xhemaledin SALIHU, SHOQ. TRASHËGIMI KULTUR. PRESHEVË
Niko STILLOS, GJUHËTAR
Ing. Mark PALNIKAJ, INXHINIER/HISTORIAN
Dr. Saimir LOLJA, PUBLICIST/KANADA
Dr. Linda SPAHIU, ETNOGRAFE
Shoqatat organizatore:
QENDRA KOMBËTARE ‘RRËNJËT TONA’
“ALEANCA QYTETARE PËR MBRUJTJEN E VLERAVE KOMBËTARE”
“ILIRICUM SACRUM’
“IMAZHI SHQIPTAR”
“Vlerat shqiptare”
QENDRA KËRKIMORE SHKENCORE – G & G GROUP
Studiues të fushave të ndryshme nga Shqipëria, Kosova, Mali i Zi dhe Maqedonia janë mbledhur këto ditë në Kuvendin Ndërkombëtar “Vazhdimësia historike-gjuhësore dhe etnokulturore” për të zbuluar rrënjët tona.
Qasja, me një Kuvend Ndërkombëtar erdhi në një kohë, ku vepra historike shqiptare vjen duke u zgjeruar, çdo gjeneratë e ribën historinë e vet, ndaj edhe vetëdija historike na bën të arsyetojmë. Ka ardhur koha të mendojmë sesi historia e shqiptarëve të shkruhet me dashuri nga bijtë e vet, sepse harresa në të cilën gjendemi për gjyshërit e stërgjyshërit tanë, mos kujdesia ndaj trashëgimisë kulturore kombëtare, na kanë bërë që të mos njohim veten tonë dhe të na duken të mira disa të meta, po edhe të harrojmë virtytet tona.
Studiuesja e njohur Fatbardha Demi duke treguar rreth librit të saj, “Sellenizmi – besimi që sundon botën” thekson faktin se: “e ka shkruar librin për tu treguar Shqiptarëve” se ato duhet të dinë vlerën se nga janë”.“Rilindasit – vazhdon për më tej – thonin të vërtetën por jo për tu rritur mendjen, por e thonin të vërtetën për të ditur shqiptarët se kush janë dhe të dinë edhe të huajt se kush janë shqiptarët”.
Referuesit e pranishëm në Muzeun Historik Kombëtar e konsiderojnë këtë kuvend, si një përpjekje shumë serioze, për të konceptuar pluralizmin në kulturë, si diçka që nuk u përket vetëm akademive dhe fakulteteve, por që mund të iniciohet edhe nga iniciativa të pavarura.
Të gjithëve neve na bashkoi pasioni për kombin tonë, sepse ishte Kuvend intensiv dhe me plot dëshirë për të kontribuar që gjurmët e historisë shqiptare të tregohen ashtu siç janë. Siç është edhe vetë historia e një populli parahistorikë, që reflekton në të gjithë botën demokratike dhe nuk mund të fshihen gjërat sikurse kanë ndodhur më parë.
I përgëzojë dhe urojë suksese nismës së shoqatës “Rrënjët tona”, si dhe kujtdo i cili kërkon të bashkëpunojë në mbarëvajtjen e zhvillimit të përmirësimit të imazhit dhe materialeve në dobi të historisë së kombit shqiptar.
Kuvendi Mbarëkombëtar i vazhdojë punimet deri më datë 12 në Muzeun Historik Kombëtar,ku edhe u rrumbullakos me një Projekt Rezolutë.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, përkrah delegacionit të kongresistëve amerikanë në margjinat e Konferencës së Sigurisë në Mynih, 15 shkurt.
Radio Evropa e Lirë
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se ka zhvilluar një takim “jashtëzakonisht të përzemërt dhe të rëndësishëm” me delegacionin e kongresistëve amerikanë në ditën e dytë të Konferencës së Sigurisë në Munih.
Në një shkrim në Facebook të shtunën, Osmani tha se mbështetja e Kongresit Amerikan ka luajtur një rol kyç në shkrimin e historisë së Kosovës së lirë, të pavarur dhe sovrane.
“Kjo mbështetje vazhdon edhe sot, ndërsa punojmë së bashku për të adresuar sfidat e përbashkëta dhe për të hapur kapituj të rinj bashkëpunimi që thellojnë dhe fuqizojnë më tej aleancën tonë historike”, shkroi ajo.
Ajo nuk dha më shumë hollësi rreth asaj se çfarë është diskutuar në këtë takim.
Përveç Osmani, në Konferencën e Sigurisë në Munih nga Kosova po marrin pjesë edhe kryeministri Albin Kurti, dhe ministren e Jashtme Donika Gërvalla.
Ata e kanë shfrytëzuar këtë konferencë, e cila nisi të më 14 dhe përfundon më 16 shkurt, për të zhvilluar plot takime në margjinat e saj.
Në ditën e parë të konferencës, që të tre u takuan ndaras fillimisht me të dërguarin e ri të Bashkimit Evropian për dialogun, Peter Sorensen, me të cilin biseduan në lidhje me pritjet nga dialogu mes Kosovës dhe Serbisë.
“Do të vazhdojmë të punojmë me aleatët tanë që ky proces të përmbyllet me njohje të ndërsjellë dhe mbrojtjen e sovranitetit, kushtetutshmërisë dhe integritetit territorial të Republikës sonë”, tha Osmani pas takimit me Sorensenin të premten.
Presidentja Osmani u takua të premten edhe me sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës, Alain Berset, me të cilin kanë diskutuar për rrugën e Kosovës drejt anëtarësimit në këtë organizatë.
“Anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës do të përbënte një fitore jo vetëm për të drejtat e njeriut në Kosovë, por edhe për vetë Evropën dhe vlerat e saj themelore”, tha Osmani të premten.
Kosova ka qenë vetëm një hap larg anëtarësimit në këtë organizatë më 2024, mirëpo e ka humbur shansin, meqë nuk e ka përmbushur kërkesën e Francës dhe Gjermanisë që të ndërmarrë hapa drejt formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, menjëherë pasi Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës, pati miratuar rekomandimin që Kosova të pranohej në këtë organizatë.
Në mbrëmje, Osmani e ka publikuar edhe një fotografi me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte dhe kryeministrin e Holandës, Dick Schoof, të cilët i ka përshkruar si “përkrahës të fuqishëm të paqes e sigurisë në Kosovë”.
Në ditën e parë të tubimit, Osmani u takua edhe me presidenten e Zvicrës, Karin Keller-Sutter, si dhe mbajti takime veç e veç me dy anëtarët e Presidencës së Bosnje e Hercegovinës, Zhelko Komshiq dhe Denis Beqiroviq.
Në Konferencën e Sigurisë në Munih merr pjesë ‘ajka’ e diplomatëve botërorë, ndonëse këtë herë sytë janë te delegacioni i administratës amerikane, Donald Trump, dhe negociatat potenciale me Ukrainën për dhënie fund të luftës së nisur nga Rusia, gati tre vjet më parë.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani në takim me të dërguarin evropian për dialogun, Peter Sorensen.
Radio Evropa e Lirë
E premja ka qenë ditë e ngarkuar për presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani, kryeministrin, Albin Kurti dhe ministren e Jashtme, Donika Gërvalla.
Të tre janë duke marrë pjesë në Konferencën vjetore të Sigurisë që mbahet në Munih prej 14 deri më 16 shkurt.
Në të merr pjesë ‘ajka’ e diplomatëve botërorë, ndonëse këtë herë sytë janë te delegacioni i administratës amerikane, Donald Trump, dhe negociatat potenciale me Ukrainën për dhënie fund të luftës së nisur nga Rusia, gati tre vjet më parë.
Liderët e Kosovës e kanë shfrytëzuar këtë organizim, dhe në margjina të tij kanë zhvilluar plot takime tjera.
Fillimisht të tre e kanë takuar ndaras të dërguarin e ri të Bashkimit Evropian për dialogun, Peter Sorensen, në lidhje me pritjet nga dialogu mes Kosovës dhe Serbisë.
“Do të vazhdojmë të punojmë me aleatët tanë që ky proces të përmbyllet me njohje të ndërsjellë dhe mbrojtjen e sovranitetit, kushtetutshmërisë dhe integritetit territorial të Republikës sonë”, ka thënë Osmani përmes një postimi në X – dikur Twitter – pas takimit me Sorensenin.
Presidentja Osmani në takim me Sorensenin.
Kurti ka folur për rëndësinë e zbatimit të plotë të marrëveshjes për normalizim marrëdhëniesh, të arritur mes Kosovës dhe Serbisë më 2023. Palët nuk e kanë nënshkruar këtë marrëveshje dhe as nuk kanë bërë ndonjë hap drejt zbatimit të saj.
Sipas Zyrës së kryeministrit, Kurti ka thënë se kjo marrëveshje “po vazhdon të shkelet e të mos respektohet nga Serbia, e cila gjithashtu refuzon nënshkrimin e saj dhe përmes letrës së ish-kryeministres [Ana] Bërnabiq, praktikisht Serbia është tërhequr nga marrëveshja”.
“Për të ecur përpara nevojitet nënshkrimi i marrëveshjes, tërheqja e letrës së ish-kryeministres Bërnabiq dhe dorëzimi i kryeterroristit Millan Radoiçiq, për të cilin tashmë ka aktakuzë 160-faqëshe nga Prokuroria e Republikës së Kosovës”, është cituar të ketë thënë mes tjerash Kurti.
Takimi mes Kurtit dhe Sorensenit, si dhe ekipet e tyre.
Ministrja Gërvalla ka thënë se Kosova mbetet e përkushtuar ndaj një dialogu konstruktiv dhe parimor.
“Bashkëpunimi i ngushtë me aleatët tanë mbetet thelbësor për të siguruar një qasje të drejtë dhe të qëndrueshme, që forcon stabilitetin dhe sigurinë në rajon”, ka thënë Gërvalla përmes një postimi në Facebook.
Ministrja Gërvalla me Sorensenin.
Peter Sorensen, nga Danimarka, e ka nisur zyrtarisht punën më 1 shkurt, duke e pasuar Mirosllav Lajçakun.
Osmani, Kurti dhe zyrtarë tjerë të Kosovës patën kritikuar Lajçakun për qasje të pabarabartë në dialog dhe për rreshtim, me raste, kah Serbia.
Shefja e diplomacisë së BE-së, Kaja Kallas, ka thënë një ditë më parë se ka dëgjuar kritika rreth formatit të deritashëm të dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, prandaj ka paralajmëruar se do ta shqyrtojë mundësinë, së bashku me Sorensenin, për ta bërë funksional dialogun mes dy vendeve fqinje.
Sorensen ka thënë të enjten se në dy ditët e fundit ka biseduar në Paris dhe Berlin për mënyrat se si mund të avancojë procesi i dialogut.
“Mirënjohës për mbështetjen e tyre të plotë për përpjekjet e mia”, ka thënë Sorensen në X, ku ka postuar edhe fotografi me zyrtarë të të dyja shteteve.
Nuk është e qartë se kur mund ta mbajë takimin e parë Sorensen në kuadër të dialogut, duke qenë se Kosova mbajti zgjedhje më 9 shkurt dhe pritet ta formojë qeverinë e re, ndërsa Serbia përballet me paqartësi politike pas dorëheqjes së kryeministrit.
Kallas tha se po pret derisa Kosova të formojë qeveri të re, për të “parë se si të vazhdojmë tutje”.
Takime tjera të së premtes
Presidentja Osmani është takuar edhe me Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës, Alain Berset, me të cilin kanë diskutuar për rrugën e Kosovës drejt anëtarësimit në këtë organizatë.
“Anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës do të përbënte një fitore jo vetëm për të drejtat e njeriut në Kosovë, por edhe për vetë Evropën dhe vlerat e saj themelore”, ka thënë Osmani përmes një postimi në Facebook.
Kosova ka qenë vetëm një hap larg anëtarësimit në këtë organizatë më 2024, mirëpo e ka humbur shansin, meqë nuk e ka përmbushur kërkesën e Francës dhe Gjermanisë që të ndërmarrë hapa drejt formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, menjëherë pasi Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës, pati miratuar rekomandimin që Kosova të pranohej në këtë organizatë.
Në mbrëmje, Osmani e ka publikuar edhe një fotografi me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte dhe kryeministrin e Holandës, Dick Schoof, të cilët i ka përshkruar si “përkrahës të fuqishëm të paqes e sigurisë në Kosovë”.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti pati refuzuar një gjë të tillë, me arsyetimin se normalizimi i marrëdhënieve me Serbinë diskutohet në Bruksel, e jo në Strasburg – ku e ka selinë Këshilli i Evropës.
Presidentja Osmani ka thënë se ka zhvilluar një takim të “shkëlqyer” edhe me presidenten e Zvicrës, Karin Keller-Sutter.
“Zvicra vazhdon të jetë një nga partnerët më të rëndësishëm të Kosovës, me mërgatën tonë që luan një rol thelbësor në forcimin e bashkëpunimit mes dy shteteve tona”.
Përgjatë ditës, Osmani ka takuar veç e veç edhe dy anëtarët e Presidencës së Bosnje-Hercegovinës, Zhelko Komshiq dhe Denis Beqiroviq.
Ajo ka thënë se përveç diskutimeve për sigurinë e rajonit dhe thellimin e bashkëpunimit, palët kanë diskutuar edhe për rëndësinë e rëndësinë e koordinimit të vazhdueshëm “me qëllim të mbrojtjes së sovranitetit, integritetit territorial, si dhe avancimit të rrugës euroatlantike për dy shtetet tona”.
Bosnje-Hercegovina nuk e njeh shtetësinë e Kosovës për shkak të vetos që përdor entiteti serb, Republika Sërpska.
Kryeministri Kurti ka bërë të ditur se është takuar me ish-kongresistin amerikan, Ted Deutsch, njëherësh udhëheqës i Komitetit të Hebrejve Amerikanë.
“Komuniteti hebrejo-amerikan ka qenë zë i fuqishëm në dënimin e gjenocidit në Kosovë dhe në ofrimin e mbështetjes për pavarësinë dhe demokracinë e shtetit. I lumtur që po vazhdojmë bashkëpunimin e frytshëm”, ka thënë Kurti përmes një postimi në X.
Gjatë ditës, ai ka bërë të ditur se është takuar edhe me deputeten e Parlamentit të Finalandës, Tytti Tuppurainen.
“E vlerësojmë miqësinë me Finlandën dhe mezi presim t’i thellojmë lidhjet tona”, ka thënë Kurti.
Ministrja Gërvalla ka thënë se e ka pasur një diskutim fantastik me senatoren amerikane Elissa Slotkin, rreth përforcimit të marrëdhënieve mes SHBA-së dhe Kosovës, dhe rritjen e bashkëpunimit me ligjvënësit amerikanë.
“Kosova vlerëson thellë mbështetjen e SHBA-së në shtetndërtimin tonë dhe zhvillimin demokratik”, ka thënë Gërvalla përmes një postimi në X.
Ajo e ka takuar edhe lideren e opozitës bjelloruse, Sviatlana Tsikhanouskaya, me të cilën kanë diskutuar për demokracinë dhe të drejtat e njeriut.
Kosova është në linjë me politikat e Bashkimit Evropian, prandaj edhe u ka vënë sanksione Rusisë për luftën e nisur në Ukrainë, ndërsa Bjellorusisë për shtypjen që u ka bërë lideri autoritar, Aleksandyr Lukashenka protestave të opozitës më 2020.
Gjatë ditës, ministrja Gërvalla është takuar edhe zëvendëskryeministrin e Malit të Zi, Ervin Ibrahimoviq, me të cilin ka diskutuar për stabilitetin e rajonit, si dhe me ministrin e Bavarisë, Eric Beiswenger, me të cilën ka thënë se ka diskutuar për forcim të bashkëpunimit tregtaar dhe atij në fushën e edukimit.
Mes tjerash, ministrja Gërvalla është takuar edhe me homologen e saj nga Andora, Imma Tor Faus, të cilën e ka ftuar për vizitë në Kosovë.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka ngushëlluar ndarjen nga jeta të diplomatit të njohur shqiptar, Shaban Murati, në moshën 79-vjeçare. Përmes një mesazhi, Kurti shprehet se Shaban Murati nuk ishte thjesht një ambasador, por u dëshmua si një “kronikan i lartë i marrëdhënieve të shqiptarëve me rajonin, kontinentin ku përkasim dhe botën”.
Kurti kujton se çdo takim i tij me Muratin ishte mbresëlënës ndërsa vepra e tij shton kryeministri i Kosovës është monumentale për nga rëndësia që i dha pozicioneve gjeopolitike të shqiptarëve.
“Në 19 veprat e tij, Shaban Murati na ndihmoi të orientohemi në rrafshin gjeopolitik dhe të diplomacisë, si shqiptarë, si Kosovë dhe si Shqipëri. Ai ishte kritik për pamjaftueshmëritë e diplomacisë sonë, për disa nga qëndrimet e diplomacisë evropiane në rajon, si dhe për rrezikun e kthimit të dëmshëm të vëmendjes së Rusisë në rajonin ballkanik dhe më gjerë. Ambasador Murati ka shkruar dhe folur me këmbëngulje për aleancat rajonale jetike të shqiptarëve me Kroacinë dhe Turqinë, siç ka bërë edhe për mendësitë dhe tabutë që cungojnë plotninë e vizionit politik mbarëshqiptar, veçanërisht mbi çështjet dhe historikun e territoreve dhe kufijve”, shprehet Kurti.
“Është një humbje e madhe për ne, vijon Kurti, të mos e kemi më ambasadorin dhe këshillat e tij dashamirëse e largpamëse në kohët që vijnë”. “Por, nga ana tjetër, jemi besëplotë mbi jetëgjatësinë e reflektimeve të tij. Me këtë përkujtim ndaj Shaban Muratit, u shprehë ngushëllimet e mia familjes Murati, miqve të ambasadorit Murati, trupës diplomatike dhe kolegëve të tij, për humbjen e një reflektuesi të madh të çështjes kombëtare!”, thekson kreu i qeverisë së Kosovës, Albin Kurti.
Mesazhi i ngushëllimit
Mësova sot për ndarjen e papritur nga jeta të diplomatit dhe ambasadorit të shquar, z. Shaban Murati. Për mua ka qenë i shenjueshëm çdo takim me të dhe veprën e tij. Ai nuk ishte thjesht diplomat, ai nuk ishte thjesht ambasador. Shaban Murati ishte një kronikan i lartë i marrëdhënieve të shqiptarëve me rajonin, kontinentin ku përkasim dhe botën. Si rrallëkush, Shaban Murati shkroi një vepër monumentale mbi pozicionet gjeopolitike të shqiptarëve. Në 19 veprat e tij, Shaban Murati na ndihmoi të orientohemi në rrafshin gjeopolitik dhe të diplomacisë, si shqiptarë, si Kosovë dhe si Shqipëri. Ai ishte kritik për pamjaftueshmëritë e diplomacisë sonë, për disa nga qëndrimet e diplomacisë evropiane në rajon, si dhe për rrezikun e kthimit të dëmshëm të vëmendjes së Rusisë në rajonin ballkanik dhe më gjerë. Ambasador Murati ka shkruar dhe folur me këmbëngulje për aleancat rajonale jetike të shqiptarëve me Kroacinë dhe Turqinë, siç ka bërë edhe për mendësitë dhe tabutë që cungojnë plotninë e vizionit politik mbarëshqiptar, veçanërisht mbi çështjet dhe historikun e territoreve dhe kufijve.
Është një humbje e madhe për ne të mos e kemi më ambasadorin dhe këshillat e tij dashamirëse e largpamëse në kohët që vijnë. Por, nga ana tjetër, jemi besëplotë mbi jetëgjatësinë e reflektimeve të tij. Ne i ftojmë me këtë rast të gjithë diplomatët tanë dhe studentët e shkencave humane të drejtohen te librat e ambasadorit Shaban Murati, për t’i kuptuar pozicionet e shqiptarëve në rrjedhën e dinamikave të marrëdhënieve ndërkombëtare dhe diplomacisë kombëtare. Ne humbëm një njeri, por i kemi gjithnjë në bibliotekat tona mendimet e tij.
Me këtë përkujtim ndaj Shaban Muratit, u shprehë ngushëllimet e mia familjes Murati, miqve të ambasadorit Murati, trupës diplomatike dhe kolegëve të tij, për humbjen e një reflektuesi të madh të çështjes kombëtare! bw
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha se do të pranojë të takohet personalisht me udhëheqësin rus Vladimir Putin vetëm pasi të diskutohet një plan i përbashkët me Presidentin e Shteteve të Bashkuara Donald Trump.
Presidenti Zelensky beson se homologu amerikan Trump ka rol kyç për t’i dhënë fund konfliktit Rusi-Ukrainë. Ai shtoi se Presidenti amerikan i dha atij numrin e tij të telefonit celular, përpara hapjes së Konferencës së Sigurisë të Mynihut të premten.
Presidenti Trump ndryshoi këtë javë politikën e mëparshme të mbështetjes amerikane për Ukrainën, pas një telefonate me Presidentin rus Putin.
Presidenti Zelensky u takua të premten me Nënpresidentin amerikan JD Vance. Shumë analistë, veçanërisht në Evropë, shpresojnë se zoti Vance do të hedhë pak më shumë dritë mbi idetë e zotit Trump për arritjen e zgjidhjes së negociuar të luftës në Ukrainë.
Në fjalimin e tij gjatë konferencës së Mynihut, Nënpresidenti Vance u dha leksione zyrtarëve evropianë mbi fjalën e lirë dhe migrimin ilegal në kontinent. Ai paralajmëroi zyrtarët evropianë se rrezikojnë të humbasin mbështetjen e publikut nëse nuk ndryshojnë shpejt kursin.
“Nese keni frikë nga votuesit tuaj, Amerika nuk ka se si t’ju shpetojë”, tha Nënpresidenti Vance.
Fjalimi i zotit Vance dhe përmendja e luftës 3-vjeçare në Ukrainë, u bë në një kohë shqetësimi dhe pasigurie të fortë mbi politikën e jashtme të administratës Trump.
“Uashingtoni tani ka një udhëheqës të ri. Nën udhëheqjen e Donald Trumpit, ne mund të mos pajtohemi me pikëpamjet tuaja, por ne do të luftojmë për të mbrojtur të drejtën tuaj për ta thënë atë publikisht”, tha Nënpresidenti Vance ndërsa publiku duartrokiste.
Nënpresidenti gjithashtu paralajmëroi zyrtarët evropianë kundër migracionit të paligjshëm, duke thënë se elektorati nuk votoi për të hapur “portat që të vërshojnë miliona emigrantë të pa verifikuar”. Ai iu referua një sulmi të enjten në Mynih, ku i dyshuari u njoftua së është një afgan 24-vjeçar, i cili mbërriti në Gjermani si azilkërkues në vitin 2016.
Gjatë incidentit mbi 30 persona u plagosën dhe duket se ai ishte i motivuar nga ekstremizmi islamik.
Shpenzimet e mbrojtjes së NATO-s
Të premten, Nënpresidenti Vance mbajti takime të ndara me Presidentin gjerman Frank-Walter Steinmeier, Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte dhe Sekretarin e Jashtëm britanik David Lammy. Gjatë takimeve ai përsëriti thirrjen e administratës së re amerikane që anëtarët e NATO-s të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen. Momentalisht, 23 nga 32 vendet anëtare të NATO-s kanë përmbushur objektivin e aleancës ushtarake perëndimore për të shpenzuar 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen.
“Ne duam të sigurohemi që NATO është ndërtuar në të vërtetë për të ardhmen. Kjo arrihet kur sigurohemi që NATO do të ndajë pak më shumë barrën me Evropën, në mënyrë që Shtetet e Bashkuara të mund të përqëndrohen në disa nga sfidat tona në Azinë Lindore”, tha Nënpresidenti Vance gjatë takimit me zotin Rutte.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s tha se ai ishte dakord se Evropa duhet të shtojë shpenzimet për mbrojtjen. “Në këtë kuptim duhet të rritemi dhe të shpenzojmë shumë më tepër”, tha ai.
Përpjekja e Ukrainës për t’u anëtarësuar në NATO
Deklaratat e Presidentit Trump i kanë lënë evropianët në dilemë, duke pyetur veten se si apo edhe nëse ata mund të ruajnë sigurinë e pas Luftës së Dytë Botërore që NATO u ofroi atyre. Një tjetër çështje është nëse mund të mbushin boshllëkun prej miliarda dollarësh të ndihmës për sigurinë që administrata e ish Presidentit Biden i dha Ukrainës që nga fillimi i agresionit rus në shkurt të vitit 2022.
Presidenti Trump ka qenë shumë skeptik ndaj kësaj ndihme dhe pritet ta shkurtojë ose kufizojë atë, ndërsa negociatat fillojnë në ditët në vijim.
Si Presidenti Trump, ashtu edhe Sekretari amerikan i Mbrojtjes Pete Hegseth, këtë javë venitën shpresat e Ukrainës për t’u bërë pjesë e NATO-s. Për këtë çështje, pothuajse një vit më parë aleanca veri-atlantike tha se ishte një proces “i pakthyeshëm”, ashtu siç ishte edhe rikthimi i territorit të saj të pushtuar nga Rusia, e cila aktualisht kontrollon rreth 20% duke përfshirë Krimenë.
“Nuk shoh asnjë mënyrë që një vend si Rusia mund t’i lejojë … ata të bashkohen me NATO-n”, tha Presidenti Trump të enjten. “Unë nuk shoh që kjo mund të ndodhë”.
Presidenti Zelensky, në fjalimin e tij gjatë konferencës, tha se Shtetet e Bashkuara, përfshirë administratën e Presidentit Biden, nuk e panë kurrë Ukrainën si një anëtare të mundshme të NATO-s.
Sanksione të mundshme kundër Rusisë
Nënpresidenti amerikan JDVance, në një intervistë për gazetën ‘Wall Street Journal’, tha se Shtetet e Bashkuara do të godisnin Moskën me sanksione dhe veprime potencialisht ushtarake nëse Presidenti rus Putin nuk do të pajtohej për një marrëveshje paqeje me Ukrainën që garanton pavarësinë afatgjatë të Kievit.
Paralajmërimi se sulmet ushtarake “janë të mundshme” vlerësohet si një gjuhë goditëse nga një zyrtar i administratës Trump që vazhdimisht ka theksuar dëshirën për t’i dhënë fund luftës.
Ekipi i zotit Vance më vonë e hodhi poshtë pretendimin e gazetës.
Zelensky nuk do të pranojë marrëveshjet e bëra pa Ukrainën
Garancitë e Shtetet e Bashkuara mund të kenë zbutur disi frikën e Presidentit Zelensky. Megjithatë, ato nuk do të zëvendësojnë mbështetjen e humbur ushtarake, ose ekonomike, që kishte dhënë administrata e Presidentit Joe Biden.
Udhëheqësi ukrainas pranoi të enjten se nuk ishte “shumë e këndshme” që Presidenti Trump foli fillimisht me Presidentin Putin. Megjithatë, ai tha se çështja kryesore ishte “të mos lejohej që gjithçka të shkonte sipas planit të Putinit”.
“Ne nuk mund të pranojmë, si një vend i pavarur, asnjë marrëveshje (të bërë) pa ne”, tha Presidenti Zelensky teksa vizitoi një termocentral bërthamor në Ukrainën perëndimore.
Pika e kthesës evropiane
Rruga që Presidenti Trump po ndjek ka tronditur Evropën, ashtu siç bënë komentet e tij shpërfillëse për Francën dhe Gjermaninë gjatë mandatit të tij të parë.
Zëvendësministri i Jashtëm francez Benjamin Haddad e përshkroi Evropën si një pikë kthese. Ai shtoi se Evropa duhet të heqë dorë nga mbështetja tek Shtetet e Bashkuara për sigurinë e saj. Ai paralajmëroi se dhënia e fitores Rusisë në Ukrainë mund të ketë pasoja edhe në Azi.
“Mendoj se nuk po e kuptojmë mjaftueshëm shkallën në të cilën bota po ndryshon. Si kundërshtarët, po ashtu edhe aleatët tanë janë të zënë me këtë çështje”, tha ministri Haddad për rrjetin ‘France Info’ të enjten.
Rreth 110 mijë trupa të huaja mund të nevojiten për të siguruar paqen në Ukrainë pas çdo marrëveshjeje me Rusinë, me Marinën Mbretërore të Britanisë të caktuar potencialisht për të mbrojtur brigjet e Ukrainës, ka sinjalizuar presidenti ukrainas.
Volodymyr Zelensky tha se nëse forcat e armatosura të vendit të tij do të kishin armë të mjaftueshme, dhjetëra avionë luftarakë si dhe sisteme të mbrojtjes ajrore shumë të aftë, ato mund të mbroheshin.
Një alternativë tjetër, megjithatë, mund të jenë forcat ndërkombëtare të dislokuara për të penguar Vladimir Putinin që të sulmojë sërish Ukrainën.
Zelensky tha se në një situatë të tillë ai do të dëshironte që Shtetet e Bashkuara të luanin një rol, megjithëse sekretari amerikan i mbrojtjes këtë javë përjashtoi dërgimin e trupave amerikane në Ukrainë.
“Nëse po flasim për një kontingjent, unë kam një hartë që tregon 110,000 të huaj. Unë jam i sinqertë me ju””, i tha Zelensky një grupi gazetarësh në margjinat e Konferencës së Sigurisë në Mynih.
Kujtojmë se udhëheqësi ukrainas pritet të takohet me JD Vance, nënpresidentin e ri të SHBA, në Konferencën e Sigurisë në Mynih. sn
Ndahet nga jeta diplomati shqiptar Shaban Murati, në moshën 79-vjeçare. Shaban Murati lindi më 2 shtator 1945 dhe ai ishte një figurë e spikatur në diplomacinë dhe publicistikën shqiptare, duke kontribuar ndjeshëm në zhvillimin e politikës së jashtme të vendit.
Pas ndarjes nga jeta të diplomatit të shquar, ka reaguar djali i tij, gazetari dhe analisti Erl Murati, i cili shkruan se ceremonia mortore do të zhvillohet ditën e nesërme në varrezat e Sharrës.
“Faleminderit mjekëve dhe infermierëve të QSUNT, në veçanti Dr. Entela Bashës, të cilët u kujdesën për shëndetin e babait tim, Shaban Muratit, i cili u nda sot nga jeta. Ceremonia mortore mbahet nesër, në varrezat e Sharrës, duke nisur nga shtëpia në rrugën A. Z. Çajupi (pas shkollës Edit Durham) në orën 12:00. Familja pret ngushëllime të dielën, në hotel Mondial në oraret 10:00 – 14:00 dhe 16:00 – 19:00. Të mira e gëzime!”, shkruan Erl Murati.
Gjatë karrierës së tij të gjatë diplomatike, Shaban Murati shërbeu si ambasador i Shqipërisë në Maqedoninë e Veriut, Suedi, Norvegji, Finlandë dhe Islandë. Ai ishte gjithashtu drejtues i Akademisë Diplomatike të Republikës së Shqipërisë, duke luajtur një rol kyç në formimin e brezave të rinj të diplomatëve shqiptarë.
Redaksia e BalkanWeb i shpreh ngushëllime familjes, miqve dhe të gjithë atyre që e njohën dhe vlerësuan punën e tij të vyer. Ngushëllime gazetarit e kolegut tonë Erl Murati për këtë humbje të madhe familjare.
Mes diplomacisë dhe publicistikës
Përveç angazhimeve diplomatike, Shaban Murati ishte një autor i njohur, duke publikuar një sërë librash dhe analizash mbi çështjet e Ballkanit, diplomacinë dhe marrëdhëniet ndërkombëtare. Ndër veprat e tij më të spikatura janë “Serbia kundër Serbisë: analizë e një gjysmërevolucioni të lënë përgjysmë” (2004), “Enigmat diplomatike të pavarësisë së Kosovës: fletë nga ditari i një ambasadori” (2007) dhe “Vetëvrasja diplomatike e Shqipërisë dhe Kosovës” (2021).
Kontributet e tij në fushën e diplomacisë dhe publicistikës janë vlerësuar gjerësisht, duke u cilësuar si një zë unik kombëtar dhe një personalitet poliedrik me kulturë të gjerë në fusha të ndryshme. Shaban Murati do të mbahet mend si një diplomat i përkushtuar, studiues i palodhur dhe mbrojtës i interesave kombëtare shqiptare.
Humbja e tij lë një boshllëk të madh në diplomacinë dhe kulturën shqiptare. bw
Një sulm rus me dron gjatë natës ka shkaktuar dëme të mëdha ndaj mburojës së rrezatimit të centralit bërthamor të Çernobilit, tha të premten presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky.
Çernobili ishte vendi i katastrofës më të madhe bërthamore në botë, kur njëri nga katër reaktorët e tij shpërtheu në vitin 1986.
Ky reaktor është i mbështjellë nga një strehë mbrojtëse, e njohur si sarkofag, për mbrojtje nga rrezatimi i mbetur.
Droni rus goditi mburojën e njësisë së shkatërruar në këtë central bërthamor, duke shkaktuar zjarr, i cili u shua, tha Zelensky.
“Tani për tani, niveli i rrezatimit nuk është rritur dhe po vëzhgohet vazhdimisht”, theksoi ai, duke shtuar se vlerësimet fillestare tregojnë për dëme të mëdha.
“Vendi i vetëm në botë që e sulmon një zonë të tillë, uzurpon centralet bërthamore, dhe kryen luftë pa keqardhje për pasojat, është Rusia e sotme”, nënvizoi ai.
Agjencia Ndërkombëtare për Energji Bërthamore (IAEA) tha se personeli i saj në vendngjarje reagoi brenda disa minutash pas sulmit, duke shtuar se nuk ka viktima. Ajo tha se stafi i saj ishte njoftuar se një dron kishte goditur çatinë e mburojës.
“Nivelet e rrezatimit brenda dhe jashtë mbeten normale dhe të qëndrueshme”, tha ajo në X.
*Video: Kjo video shpjegon se si ndodhi katastrofa bërthamore në Çernobil në vitin 1986
Sulmi ndodhi dy ditë pasi presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, tha se do të takohej me presidentin e Rusisë, Vladimir Putin, për të biseduar për përfundimin e luftës në Ukrainë.
Por Zelensky tha në Telegram se sulmi në Çernobil tregoi se “Putini, natyrisht, nuk po përgatitet për negociata”.
“Rusia duhet të mbahet përgjegjëse për atë që po bën”, shtoi ai.
Ukraina synon t’u japë të dhëna zyrtarëve amerikanë për sulmin në Çernobil gjatë Konferencës së Sigurisë në Munih, e cila filloi sot, shkroi kreu i Presidencës ukrainase, Andrii Yermak, në kanalin e tij në Telegram.
(Rama fillon agjërimin ndërkombëtar, ndërsa Veliaj një pagator nga burgu)
A do t’i shkonte kujt ndër mend se kryeministri Rama do ta humbiste rastin e pjesëmarrjes në Samitin e Inteligjencës Artificiale në Paris?*
Përse kryeministri nisi t’i numërojë turistët trumpistë?
Mes këtyre pyetjeve do t’ju japim pak arsyetim rreth shqetësimit që tashmë ka kapur Ramën dhe elitën e Rilindjen Socialiste.
Shumë media dhe analiza e trajtuan në kufijtë e të pabesueshmes qëndrimin e kryeministrit Rama ndaj Strukturës së Posaçme Kundër Krimit dhe Korrupsionit (SPAK). Në takimin me Grupin e heshtur Parlamentar të Partisë Socialiste, ku ish ministra dhe ministra në detyrë mes deputetëve dhe vetë kryetarja e Kuvendit të Shqipërisë Elisa Spiropali (votues të reformës në drejtësi), u kuptuan më së miri se në rradhët e tyre Klotilda Bushka, kryetarja e Komisionit parlamentar të Ligjeve shoqëron çështjen e vazhdimit të masës së sigurisë arrest me burg të kryetarit të bashkisë Erion Veliaj me “ndërhyrje për të penguar hetimin” në rastin e bashkëshortes së tij Ajola Xoxa (masa e sigurisë detyrim për paraqitje).
Pra vetëm në dy ditë brenda elitës Rilindjes Socialiste ka filluar një shthurje nga parimet administrative dhe ligjore si dhe nga etika e zyrtarëve të zgjedhur që shpesh në fushata zgjedhore e quajnë veten shërbëtorë të popullit që e shohin veten në BE në 2030.
Nën këto zhvillime të pa precedentë dhe në qoftë se do ta fillonim shthurjen nga kryetari dhe njëherësh kryeministrin Rama, shfaqjet e paqëndrueshmërisë u dukën në të dyja vizitat e pajustifikuara në Bashkinë Tiranë dhe në dy daljet në bisedën me ndjekësit “Sy m’sy”. Në rastin e Bashkisë Tiranë aty ku edhe u kryen de facto edhe delegimet e përgjegjësive për marrjen e drejtimit të një institucioni të pavarur jashtë imponimit politik të Ramës pa e lejuar që të tillë krizë përfaqësohet dhe të zgjidhet nga Këshilli Bashkiak, e papritura e arrestit me burg të kryebashkiakut u bë në vigjilje të 105 vjetorit të shpalljes së Tiranës kryeqytet çka ishte shija më e hidhur dhe humbja më e madhe morale që një forcë politike merr në syrin e qytetarëve për shkak të abuzimeve dhe korrupsionit. Dhe kjo tashmë ka ndodhur në sy të të gjithë kryeqytetasve dhe sigurisht në sytë e gjithë shqiptarëve brenda dhe jashtë vendit në diasporë.
Si për të mos mjaftuar dy të parat ku Rama shfaqi dhe etjen për ta rrëmbyer drejtimin e Bashkisë Tiranë me Rijetësimin e Sheshit Nënë Tereza, kjo lëvizje që është një lëvizje e menduar trashë politikisht në bisedën në “Sy m’sy” ironia dhe vënia në lojë e opozitës nga ana e Ramës përveç “daljes nga vetja”, ishte ndërkombëtarisht e gabuar kur ai u shprehet se:-“Dje Trump-istët e vetëshpallur Trump-istë të kënetës sonë opozitare patën një ditë masturbimi kolektiv tamam si adoleshentë. Shpallën fitoren sepse sollën me kushedi se çfarë lekësh dhe me sa lekë, një konsulent që ka punuar me Presidentin Trump… konsulentët atë punë kanë dhe unë jam i lumtur të them të vërtetën. Unë numëroj turistë kur dikush thotë konsulentë”.
Kur e krahason qëndrimin me dashje të shtrembër të informacionin ATSH-s sepse qethja dhe censura për të vërtetën bëhet nga propaganda zyrtare e qeverisë Rama kur në lajmin e titulluar;“Berisha : Chris LaCivita bashkarkitekt i fushatës së PD për zgjedhjet e 11 majit”, kuptohet se censura dhe heqja e thelbit të së vërtetës kalon në cinizëm sepse Rama e kishte llogaritur opozitën të shkatërruar pas përdorjes së drejtësisë si armë ndaj kundërshtarëve politikë. Thelbi i vërtetë është se turisti trumpist shprehu një të vërtetë të madhe që mediat pranë qeverisë nuk kanë guximin ta shprehin:-” Ne jemi këtu sot sepse duam të ndihmojmë të zgjedhim kryeministër një mik të ngushtë të SHBA dhe që do të bashkëpunojë me sukses me presidentin Trump dhe SHBA-në. Kryeministri aktual nuk është asgjë më shumë se një marionetë e Xhorxh Sorosit. Nuk mund të jesh një marionetë e Sorosit dhe të jesh mik i SHBA, thjesht nuk është e mundur.
Ky slogan do të jetë një refren i gjatë deri në ditën e zgjedhjeve dhe fatmirësisht ndodhi një ditë përpara arrestimit të kryetarit të bashkisë Erion Veliaj i cili turbulloi inteligjencën e Kryeministrit Rama që jo vetëm e la pa shkuar në “Sommet pour l’action sur l’intelligence artificielle”, por trashësia politike që rrjedh nga pushteti i korruptuar i kanë sjellë atij izolimin dhe fillimin e fazës më shpërthyese të ushtrimit të forcës autoritare dhe të frikës.
Vetëm në dy ditë u kuptua se nuk më ka riorganizim brenda elitës Rilindjes Socialiste që do të mendojë për Partinë Socialiste si forcë politike.
Rienergjizimi segmenteve patronazhistë që ushqehen nga dogmat trushplarëse të Ramës duke filluar që nga Modulet e Akademisë Politike për të vazhduar me plenumet retreat në resorte dhe restorante peshku e që përfundojnë në bllokun e ndjekësve ose grupin e heshtur parlamentar që nuk shprehin zë ndryshe dhe do të duan të kapin përfundimisht drejtësinë do të jenë rruga më e gabuar deri në zgjedhjet e 11 Majit.
Vetëm brenda 48 orëve u kuptua se kush i rrethoi me dy turne Institucionet e Drejtësisë dhe se kush mund të quhet pagatori i administratës së kryeqytetit që prej kohësh i ka harruar shërbimet ndaj qytetarëve.
Dhe kur i shohim këto ndërthurje mësimi që qytetarët mund të nxjerrin për të kuptuar rëndësinë e votës për të sjellë ndryshimin shembujt që duhen patur parasysh janë dy. E para lidhet me forcat opozitare që duhet të organizohen për të qenë vigjilente për votën brenda Shqipërisë dhe në diasporë për fituar zgjedhjet e 11 Majit. E dyta lidhet me forcën politike në pushtet e cila nuk i hap rrugë një qeverie teknike për shkak të thellimit të krizës dhe korrupsionit, sfida e zgjedhjeve dhe një mandat i katërt me një autokrat që pigmentin e ka humbur për shkak të aferave të narkoshtetit.
A do t’i ngjajë Shqipëria një vendi demokratik drejt Bashkimit Evropian pas zgjedhjeve apo do t’i afrohet ajo një rasti duke i ngjarë Venezuelës. Fatkeqësisht ky krahasim duhet bërë sepse korrupsioni, shpopullimi dhe ku moria e burimeve të pasurive natyrore dhe njerëzore nuk shkojnë për mirëqenien e popullit, por ushqen pushtetin absolut dhe investitorët strategjikë e koncesionet. Rama me paqëndrueshmërinë e tij ditët e fundit dhe në vazhdim do t’i shëmbëllejë mes kësaj vetmie dhe izolimi një diktatori si Nicolás Maduro Moros (Partia e Bashkuar Socialistëve të Venezuelës). I njohur si rrëmbyes i zgjedhjeve me dhunën e bandave dhe që e nënshtron popullsinë përmes taksave dhe pasurohet prej rezervave racionimit të ushqimor. Një binjak autokrat në pushtet që prej 2013 në Amerikën e Jugut.
Aq sa vlen të monitorojmë sigurimin e infrastrukturës dhe mbrojtjen e votës për zgjedhjet e përgjithshme të 11 Majit, 2025 në diasporë po kaq të rëndësishme kanë nevojë të njihen dhe të kuptohen se cilat do të jenë instrumentet dhe veprimet e partisë në pushtet me shtrirjen e saj në diasporë. Pas tronditjes së Bashkisë Tiranë me arrestimin me burg të kryetarit të saj Erion Veliaj për korrupsion dhe mes paqëndrueshmërisë deklarata e Ramës: –“Kokën lart, shtrëngoni dhëmbët dhe në 11 maj na duhet flakë në çdo kuti votimi. Mavia duhet të bëhet e kuqe, mavia duhet të bëhet flakë, siç i ka qejf Braçja, tërmet nga poshtë dhe flakë nga lartë. Mandati i katërt do të jetë mandati i standardeve. Vetëm përpara”.
Ky sinjal është edhe shenja për vëmendjen e “skemave e krimit elektoral”, për të cilat SPAK ka bërë me dije se do të ngrihet një “task force”. Një gjë është e sigurt nga ky agresivitet fushate prej numëruesit e turistëve dhe ironizuesit e trumpistëve e kënetës, se kjo prapambetje politike nuk do të arrijë të organizojë dot tubime elektorale në në Evropën Perëndimore dhe në SHBA për sa kohë janë deklaruar ekstrem progresist i majtë me 12 vite në pushtet dhe përfitues të investimeve nga projektet e shoqërisë së hapur veçanërisht në media dhe në drejtësi.
Shqiptarët janë të lirë të zgjedhin, por me shumë seriozitet dhe të informuar për politikën konkurruese duhet ta vlerësojnë ndryshimin për të mos u ndier të mashtruar dhe humbin besimin për Atdheun dhe kjo urojmë të mos jetë shija e zgjedhjeve.
________________________________
* 11 Shkurt Paris- Macron dhe kryeministri i Indisë, Modi, bashkoi mbi 100 shtete, organizata ndërkombëtare dhe liderë të teknologjisë si Google, Microsoft dhe OpenAI për të diskutuar qeverisjen dhe zhvillimin e IA në nivel global.
* Chris LaCivita, Këshilltar i Lartë i fushatës presidenciale të Donald Trump 2024.
12 Shkurt, 2025
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)
Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)
Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)
L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)
Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)
Numri i bebeve që lindin në vendin tonë po pëson rënie drastike nga viti në vit, duke reflektuar përkeqësimin e treguesve demografike dhe kushteve sociale dhe ekonomike në vend.
Të dhënat zyrtare të INSTAT që u publikuan sot tregojnë se gjatë vitit 2024 në vendin tonë kanë lindur vetëm 22,425 bebe ose 5 për qind më pak se vitin 2023. Rënia e lindjeve u thellua më tej në vitin e kaluar në raport me vitin 2023 kur lindjet ranë me 4.3%.
Më 2024, në të gjithë vendin, kanë lindur vetëm 22,425 foshnja, niveli më i ulët që nga viti 1934 kur janë raportuar të dhënat zyrtare vjetore.
Të dhënat tregojnë se edhe në Luftën e Dytë Botërore, në Shqipëri kanë lindur më shumë se sa sot. P.sh., në vitin 1942 lindën mbi 36 mijë foshnja në një kohë kur numri i grave në moshë riprodhimi ishte më i ulë se sot.
Në vitin 1950, kur u vendos regjimi i diktaturës komuniste, lindën 47,291 foshnja, sipas të dhënave nga arkivat e INSTAT, teksa numri i grave në moshë riprodhimi (15-49 vjeç) ishte vetëm 259,472 mijë.
Vitin e kaluar lindën pak më shumë se 22 mijë foshnja, teksa numri i grave në moshë riprodhimi ishte gati dy herë më i lartë se në vitet 1950.
Demografët dhe sociologët janë të shqetësuar se lindjet në Shqipëri kanë rënë përtej të gjitha parashikimeve.
Ekspertët pohojnë se, politika është shumë e vonuar për të zbatuar një grup masash, të cilat duhet të kenë në fokus frenimin e emigracionit dhe evidentimin e mjeteve që mund të ndihmojnë çiftet e reja të lindin fëmijë.
Ata sugjerojnë ndërhyrje që të përmirësojnë gjendjen ekonomike të familjeve të reja. Demografët pohojnë se duhet një ekzaminim i detajuar i nevojave të familjeve të reja sipas rajoneve dhe më pas të hartohet një paketë politikash që t’i ndihmojnë ato në kostot për të rritur fëmijët.
Me gjithë ndryshimet ekonomike dhe sociale, shoqëria shqiptare ruan ende vlerat e traditës dhe familjes. Gratë shqiptare duan ende të lindin fëmijë më shumë se sa kanë.
Para gjashtë vitesh, gratë u pyetën se sa ishte numri ideal i fëmijëve që do të donin të lindnin gjatë jetës së tyre. Rezultatet treguan se 100 gra donin të sillnin në jetë së paku 250 fëmijë, një shifër kjo më e lartë se norma e zëvendësimit të prindërve që garanton rritjen natyrore të popullsisë.
Në të vërtetë, këto gra lindën shumë më pak fëmijë se sa dëshironin në idealen e tyre. Gjashtë vite më vonë nga anketa, 100 gra në moshë riprodhimi lindën vetëm 121 fëmijë, as gjysmën e asaj që e konsideronin si ideale më 2018.
Praktikat e vendeve të tjera, që kanë përjetuar rënien normave të fertilitetit para nesh, tregojnë se mjeti më efektiv ishte mbështetja e familjeve të reja të martuara.
Në vitin 2003, Spanja mori një reformë për rritjen e lindjeve në të cilën nënat me fëmijë deri në tre vjeç që punonin përjashtoheshin nga tatimi mbi të ardhurat personale. Lehtësitë tatimore zgjeroheshin me nënat që lindnin më shumë fëmijë. Gjithashtu një bonus bebesh prej 2500 eurosh jepej për çdo lindje./Monitor
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ka thënë se pret që pas zgjedhjeve në Kosovë, të ketë një Qeveri stabile dhe se NATO-ja do të punojë me këdo që do të udhëheqë me vendin. Ai e ka thënë këtë në një konferencë me gazetarët, ku ka folur për takimin e ministrave të Mbrojtjes të vendeve anëtare, që zhvillohet të enjten në selinë e kësaj aleance në Bruksel.
“Ky ka qenë një proces demokratik. Ajo që ne kuptojmë është se i kemi rezultatet fillestare, por ende po vazhdon numërimi i votave dhe do t’i kemi edhe rezultatet finale. Dhe, bazuar në rezultatet deri tash duket se do të ketë një qeveri të koalicionit”, ka thënë Rutte.
“Natyrisht, ne sigurojmë që do të punojmë me këdo që do të udhëheqë me vendin. Dhe natyrisht u dëshirojmë të gjithë politikanëve gjithë të mirat në drejtimin e hapësirës politike dhe që të sigurojnë që të ketë një Qeveri stabile sa më parë që të jetë e mundur”, ka thënë Rutte.
Të dielën, më 9 shkurt, në Kosovë u mbajtën zgjedhjet parlamentare.
Në bazë të 99 për qind të votave të numëruara, Lëvizja Vetëvendosje e kryeministrit Albin Kurti mori më së shumti vota në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit, përkatësisht 47 nga 120 vendet parlamentare – megjithatë, jo mjaftueshëm për të formuar qeverinë e vetme.
Sipas rezultateve preliminare, Partia Demokratike e Kosovës pritet t’i ketë 25 deputetë, Lidhja Demokratike e Kosovës 20 dhe koalicioni i mbledhur rreth Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës 8 deputetë.
Këto shifra mund të ndryshojnë pas numërimit të votave me kusht
dhe atyre të diasporës.
Pas shpalljes së fitores në zgjedhjet e së dielës, Kurti tha se Vetëvendosja do ta formojë në mënyrë të pavarur Qeverinë.
Analistët në Kosovë vlerësojnë se rezultatet aktuale preliminare të subjekteve politike në zgjedhjet e 9 shkurtit, krijojnë paqartësi lidhur me konfiguracionin e saktë të Kuvendit dhe Qeverisë së ardhshme të vendit.
Përfaqësues politikë të komuniteteve pakicë joserbe në Kosovë, të cilët, sipas rezultateve preliminare të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, kanë hyrë në Kuvendin e Kosovës, do të mbështesnin – parimisht – cilindo mandatar për formimin e qeverisë së re, pavarësisht nëse do të vinte nga partia aktuale në pushtet, Vetëvendosje, apo nga partitë opozitare.
Zgjedhjet e 9 shkurtit ishin zgjedhjet e para të rregullta që Kosova ka mbajtur që nga shpallja e pavarësisë.
Vëzhguesit thanë se zgjedhjet ishin të qeta, me disa parregullsi, por pa incidente të mëdha.
Dalja ishte 40.59 për qind e mbi 1.9 milion votuesve me të drejtë vote në Kosovë. Paraprakisht, për këto zgjedhje ka votuar edhe diaspora, nëpërmjet postës, por edhe fizikisht në disa përfaqësi diplomatike të Kosovës në botë.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i ka drejtuar një letër Përfaqësueses së Lartë për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë të Komisionit Evropian, Kaja Kallas, duke denoncuar diskriminimin sistematik që Serbia po u bën shqiptarëve në Luginën e Preshevës.
Në letrën e tij, Kurti thekson se shqiptarët e Luginës përballen me shtypje të vazhdueshme nga regjimi serb, përmes politikave që cenojnë të drejtat e tyre politike, administrative, ekonomike, kulturore dhe identitare.
“Gjersa në Kosovë komuniteti serb gëzon të drejta e liri dhe integrohet në të gjitha sferat shoqërore, shqiptarët e Luginës përballen çdo ditë me diskriminim sistematik, pasivizim të adresave dhe spastrim etnik administrativ”, ka theksuar Kurti.
Ai ka ngritur shqetësime për mungesën e përfaqësimit të shqiptarëve në institucionet publike, shëndetësore dhe juridike të Serbisë, si dhe për kufizimet në arsimimin në gjuhën shqipe.
Sipas tij, mbi 10% e shqiptarëve janë fshirë nga listat e votuesve, ndërsa papunësia në zonat e tyre arrin nga 30% deri në 70%, shumë më e lartë se mesatarja kombëtare e Serbisë prej 12%.
Kryeministri ka theksuar gjithashtu se Serbia ka vendosur 48 baza ushtarake pranë kufirit me Kosovën dhe ka caktuar shërbimin e detyrueshëm ushtarak, duke e konsideruar këtë një kërcënim serioz për shqiptarët e Luginës dhe një përpjekje për të shkaktuar shpërngulje masive.
“Represioni sistematik i shqiptarëve në Luginën e Preshevës bie ndesh me vlerat evropiane dhe demokratike. Veprimet e Serbisë janë në kundërshtim me të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit, prandaj kërkohet një reagim i menjëhershëm nga BE-ja dhe bashkësia ndërkombëtare”, ka shkruar Kurti në letrën e tij drejtuar Kallasit.
Kryeministri ka kërkuar nga BE-ja të ndërmarrë hapa konkretë për të adresuar këtë situatë dhe për të garantuar të drejtat e shqiptarëve në Luginën e Preshevës. sn
Komentet