Bujar Kapexhiu, Artisti i shquar shqiptar multidimensional festoi më 22 mars 2024 – 80 vjetorin e lindjes!
Një jetë e mbushur me Art të bukur shqiptar, karikaturist që me penelin e tij kritikon dhe ironizon kohën ku jetojmë, pra mban qendrim me integritet si artist i shquar, nuk i mbyll sytë përpara asaj që sheh. Arti i tij do të jetojë me shekuj!
Voal.ch i uron Mastros shëndet dhe krijimtari të pandalshme plot dekada të tjera.
Më poshtë po sjellim një biografi të shkurtër të Artistit.
—
Bujar Kapexhiu (lindur më 22 mars 1944 në Tiranë) është regjisor, skenarist, karikaturist dhe aktor i mirënjohur shqiptar.
Kapexhiu studioi për aktor në shkollën e lartë pranë Teatrit Kombëtar, si edhe kursin e lartë pasuniversitar për regjisor po aty. Më 1968 filloi punë si regjisor në Teatrin e Estradës së Tiranës ku shkroi shumë skeçe, parodi, kuplete si edhe u mor me karikaturë për organet e shtypit. Pas një periudhe 2 vjeçare largimi nga Tirana, për shkak të “shfaqjeve liberale dhe moderniste” në Festivalin e 11 të Këngës në RTSH ku ishte autor teksti dhe konferencier, u rikthye më 1975 si regjisor dhe piktor në sektorin e sapo ngritur të filmit vizatimor pranë Kinostudios “Shqipëria e re”. Filmi “Zhgarravinat” (1977) ku Kapexhiu krijoi vizatimet, skenarin dhe regjinë u vlerësua me çmimin e Parë të Festivalit të III-të të filmit Ballkanik të organizuar në Stamboll, Turqi, 1979 ; me Kupën e Festivalit të III të Filmit Shqiptar, 21-28 prill 1979 si dhe me çmim në Napoli të Italisë në 1984. Deri në vitin 1985 xhiroi rreth 20 filma vizatimorë në shumicën e të cilëve është skenarist ose bashkëskenarist, regjisor dhe piktor ; mes tyre spikat edhe Pipiruku, personazhi i dashur për fëmijët i ndërtuar prej tij. “Pipiruku pret 2 miq” u vlerësua me çmim të dytë në Festivalin e VI të filmit dokumentar e vizatimor. Pas vitit ’85 iu përkushtua zhanrit të kinokomedisë duke u shquar për individualitetin e spikatur. Në një kohë mjaft të shkurtër xhiroi katër filma artistikë : “Dy herë mat”, 1986, “Tela për violinë”, 1987, “Stolat në park”, 1988, “Edhe ashtu, edhe kështu”, 1989.
Filmografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Dueli i heshtur[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
“Shumë njerëz mendojnë se unë jam ndëshkuar nga vetë personazhi i Bepinit”. Kështu e nis rrëfimin e tij Bujar Kapexhiu. Nëse i rikthehemi kujtesës dhe ndalojmë në vitin 1967, vit kur Kapexhiu interpretoi rolin e tij të parë në kinema, atë të një të riu të pakënaqur, që kërkon të arratiset përtej detit, para syve na del një personazh mjaft interesant, i vërtetë, me “look” perëndimor dhe ide kundrarevolucionare. Një rol shumë impresionues, në kohën kur ishim mësuar të shihnim heronj të realizmit socialist, të fortë, të paepur, me bindje të pastra… Aq mirë është mishëruar ky rol sa të duket që vetë Bujari ka qenë i tillë, njëri prej atyre njerëzve që donin të kapërcenin kufirin.
“Aktorit i takon shpesh të interpretojë vetveten, mendon Bujari. Mesa duket, Bepini kishte një lloj ngjashmërie me mua në atë kohë, kishte rininë, aspiratat, dëshirat e mia. Madje ka edhe diçka interesante që ndodhi pas filmit. “Kur unë u dënova për të vajtur në prodhim, për tendenca moderniste, kryeredaktori i revistës “Hosteni” në atë kohë, Niko Nikolla, më thotë: “Ti Bujar e pësove pikërisht nga filmi. Sepse ata e kanë parë filmin dhe kanë thënë, përderisa luan kaq bukur, edhe ky duhet të jetë i poshtër me siguri, me këto mendime dhe këto tendenca”.
Ky ishte roli i parë i imi, asaj kohe isha student në vitin e katërt të Institutit të Arteve për aktor. Të them të drejtën si aktor, e kam pasur me shumë dëshirë teatrin. Teatrin e adhuroja dhe nuk mendoja se do të luaja në film, ndonëse këmbëngulja e regjisorit Dhimitër Anganosti më mbushi mendjen që unë duhet të interpretoj tek “dueli”. Aty jam munduar të bëj mjeshtri aktori. Ndoshta ky rol qëlloi i suksesshëm, pasi ka edhe një afërsi, ndoshta me moshën, aspiratat, dëshirat dhe kështu, përputhja e atij personazhi me veten time, bëri që Bepini të dukej, ashtu, i besueshëm, i pëlqyeshëm dhe i admirueshëm.
Aq më tepër që në atë periudhë, personazhet negative pëlqeheshin shumë, sepse thonin batuta që ndoshta i mendonin të gjithë, por nuk guxonin t’i shprehnin. Kurse ne si personazhe na lejohej që t’i deklaronim. Përshembull, aty ka batuta kur unë them: “Si është e mundur që doni ta ndërtoni socializmin me kuleçë ?”, ose kur pyes për atë vajzën në fotografi : “E keni dashnore kolektive ?”, ose kur shprehem për komisarin: “Burrë i pashëm kodoshi !”. Janë disa batuta që kanë ngelur edhe sot.
Atëherë punohej me një pasion të jashtëzakonshëm, vijon kujtimet e tij Bujar Kapexhiu, dhe punonim në kushte shumë të vështira. “Mendo, të udhëtosh me anije, që nuk është kollaj. Niseshim nga Durrësi dhe dilnim në det të hapur, sepse duhej që kamera kur të lëvizte, të mos kapte breg.
Të gjithë i zinte deti përveç Rikard Ljarjes dhe nuk e di pse. Mbase ngaqë kishte rol pozitiv”, shton duke qeshur. “Rikardi në atë kohë ishte edhe provokativ me ne, pasi na afrohej me cigare, na hidhte tymin në fytyrë, bënte zhurmën e të vjellës dhe ne të gjithë tmerroheshim nga kjo gjë, pasi na zinte vërtet deti. Por, vërtet që ruaj nostalgji për atë kohë. Për pasionin, për punën e bukur artistike që kemi bërë me regjisorin. Ishte një eksperiencë e re, e para në film dhe shumë interesante”.
Dy herë mat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pak kush e di që filmi komedi “Dy herë mat”, që mban autorësinë e Bujar Kapexhiut, fillimisht ka qenë ideuar për “Tre herë mat”. Ndërsa flet për komeditë që ka realizuar në vite, e gjithë fytyra i merr një pamje hareje. Duket se humori është argument për të cilin pëlqen të flasë pa fund. Që fëmijë thotë së ka pasur një prirje natyrore ndaj humorit, mbase të mbartur nga familja. Babai i tij, një burrë nga Dibra e Madhe me një humor fin dhe elegant, ndërsa e ëma, një korçare me shpirt të pasur artistik. “Nga e kam marrë unë humorin ?, përsërit pyetjen e bërë Kapexhiu… Epo, shpesh e kam thënë, nëse palosim në mes hartën e Shqipërisë, Dibra bie mbi Korçën, dhe unë nuk kisha nga dilja ndryshe…”
“Më pëlqente gjithmonë të bëja humor në shoqëri, familje”, kujton ai. “Interpretimi i filmit “Dy herë mat ka qenë edhe si një vazhdë e punës sime si regjisor në Estradën e Tiranës. Aty u caktova, sapo mbarova shkollën. Gjatë gjithë këtyre viteve jam marë me humorin, si me shkrimet, ashtu edhe me regjinë. Kështu që kur shkova në Kinostudio, fillimisht shkrova një komedi e cila u pëlqye mjaft.
Atëherë isha piktor dhe skenarist i filmit vizatimor. Mirëpo dëshira ishte që të kaloja në filmin artistik. Ndaj shkrojta skenarin, që në atë kohë titullohej “Tre herë mat”. Por meqë filmi dilte shumë i gjatë, hoqëm një “mat” dhe e bëmë “Dy herë mat”. Por unë nuk e kisha menduar që do ta interpretoja vetë rolin kryesor të këtij filmi, e kisha taksur këtë rol për aktorin Agim Qirjaqi. Atë e kam pasur student në Institutin e Arteve dhe më kishte lënë përshtypje të jashtëzakonshme, si një student i rrallë dhe më vonë, si një aktor i mrekullueshëm.
Mirëpo kur kërkova Agimin, ai ishte i angazhuar në një film tjetër. Kështu që u vendos që këtë rol ta interpretoja unë. Padyshim nuk është lehtë që edhe të interpretosh, edhe të drejtosh. Gjithmonë duhet të kesh një sy tjetër që të shikon dhe të korrigjon. Por kam bashkëpunuar shumë me operatorin Lionel Konomi, i cili më ka ndihmuar në këtë drejtim dhe ka qenë ai që ka bërë syrin korrigjues gjatë filmit”.
Regji[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Edhe kështu, edhe ashtu (1989)
Stolat në park (1988)
Tela për violinë (1987)
Dy herë mat (1986)
Kallza e grurit (1976) vizatimor
Lisharësi (1976) vizatimor
Majlinda dhe zogu i vogël (1976) vizatimor
Pika e ujit (1976) vizatimor
Skenarë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Edhe kështu, edhe ashtu (1989)
Dy herë mat (1986)
Interpretime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Dy herë mat (1986) Ilo Pinci
I teti në bronz (1970) Spiro
Gjurma (1970)
Duel i heshtur (1967) Bepini
Dritan Hila eshte biri i kurves , nga familja terroriste e sigurimit komunist .Prek Cali ka vra pak kriminela komunista!
Preka i Calve ka vra komunistat vet po deklaroni. çdo vrasje pa gjygj është krim. Dhe ky klasifikohet një kriminel si çdo njeri në çfar do lloj shteti që kundërshton dhe vret forcat ushtarake të shtetit. Deri ketu ai është mjevkriminel. Tani që ka ndryshuar sistemi ushtarët që ka vra ai janë kriminel ndërsa Preka është një patriot. Ok. Pas kësaj ka edhe një konkluzion tjetër që ju ish të dënuarit ë diktaturës duhet ta kuptoni. E para ju jen një pakicë ë pa perfillshme në këtë vend. E dyta pushteti komunist që u instalua për 50 vjet ju ka mundur një herë ë përgjithmonë. Së treti ju jeni aq të përçarë mes njeri tjetrit sa që keni me armik bashkvuajtesin se sa persekutimin tuaj. Dhe se katërti jeni të korruptueshem shiteni ë blihen si lopët në treg. Së pesti ju jeni si qeni që i leh hënës.
Hila ka të drejte, sepse Prek Cali kishte kulla, ndersa Hila i shkreti si shume të tjere nuk kishte as gomar e kesisoj pra shokun e shume shoke të tjere i mori partija pri katuni i gradoi me pare pastaj i formatoi ne shkollen e partise i brumosi e pra nga kasollja andej nga eshte ky fukara u bo padishah megjithese ky e shume si ky nuk kane asnji lidhje me ate që quhet lufta e dyte (sepse dihet mire se sa kane luftuar trimat partizan .(duke ju kerkuar falje. Për zgjatjen, mirepo do ta permend Z.Ilir Ikonomin “keta më tha : nuk shikojne arkivat. ” i thash se keta jane trushpelare e nuk dine se çjane arkivat. Kesisoj pra fajin e kane keta djem që studjojne e kerkojn të bejne historine bazuar ne dokumenta reale, sepse kemi 97 vjet që historia eshte genjeshter.
Kam pas rastin të bisedoj me personin që ju la ne dore Prek Cali për ta torturuar (dihet që Preka u dorezua në bese dhe nuk kishte bere asnji vrasje. ) personi atehere nji për fat të keq djale Tironas 15 vjeçare që nuk dinte të perdorte as armen ka pohu me gojen e tij se si ja ka pre e hap lekuren nga kemba deri sa deshen ata që zgerdhiheshin me kete.
Ama nji gje e thonte të vertet : si ai burre nuk uleriti nga dhimbja. Keshtu ishte PREK CALI o shoku ushtar
Ndersa Atij Djalit do ti lutem të studjoj e sigurisht ne se mundet eshte kontribut me shume vlere
VENDİ MBAHET PENG NGA PRONAT DHE HİSTORİA
FALEMNDERİT DJALE RROFSH E ME FAL PËR ZGJATJEN MİREPO KETA MİOPE TË BEZDISIN
Akoma nuk ka mbaruar asgje me kumunistat terrorista ,komunisti eshte mashtrues nga natyra,eshte hajdud i pa bese, kriminel i pa fe ,tradhtar i pa Atdhe ; 1945 ne Shkoder valvitej flamuri Jugosllav i Titos , nderkohe vlonte ,grabitja e pasuris private si,para, unaza,rrelika, ar,libra te vjeter me vlere historike( kjo sipas porosise dhe informacioneve serbe);terrori komunist vazhdonte ne popull pa asnje princip shteteror, njerezit shihnin banda te uritura per gjak, tortura e pushkatime pa gjygjè , kufoma neper rruge drejte Vermoshit….Prek Cali i priti me pushke pushtuesit sllavo-komunist ! Qysh atehere dihej se komunistat ishin kopilat e rraces me te degjeneruar te kombit shqiptare, dhe ashtu dolen , falimentuan me iden e krimit dhe te urrejtjes klasore , duke shenuar faqen me te zeze te kombit shqiptare; U degjeneruan duke lepire teoritè marksiste ,por falimentuan me turp ne ekonomi, ne politik, ne kultur dhe ne kostum shoqeror …….pastaj u vet shemben si kala plehu. Keshtjella e sajuar mbi rrenen,krimin, mashtrimin ,perçarje dhe urrejtjen, u dorzua pa kushte para armikut kapitalist.Talebanet komunist sajuan ate qe duan me shume , fallsitetin demokratik me Sali spiunin ne krye , pastaj treguan lekuren e vertet te hipokrizise ,drogen e prostitucionin ,manipolimin e vjedhjen e votave, vjedhjen e pasuris publike e private,djegien e vendit , vrasje , korrupsion masiv e arrogance,urrejtje per Heroin Gjergj Kastriotin. Kjo situat nuk i ka shpetuar perendimit! SHBA e dine qe komunizmi nuk eshte permbysur , plehu jeton i maskuar me kustumin prendimor ,por çdo dite edhe me shume po qelbet ,Elita e plehut Rama, Meta, Basha- Berisha jeton me ndihmen ekonomike te asaj bote kapitaliste qe e urrenin dhe e urrejne edhe sot parimet e liris dhe te se drejtes.Shikojme djemt e vajzat e kriminelave komunist si u bene ministra pro NATO -s e imperializmit Amerikan , Gjithnje servile e frikacak hipokrit , lepires pa dinjitet e pa moral,por mizor e te ndyrè me ma te dobetin!! Ne besuam dhe provuam rrugen demokratike te faljes dhe bashkjetese paqesore, rruga e drejtesis e paqes, rrugen e mirkuptimit e ,prosperitetit ; por siç shihet eshte marre per dobesi dhe frik! Durim, akoma nuk eshte thene fjala e fundit, mos u gezoni parakohet komunista- demokrat! Asgje nuk eshte humbur akoma. Ne shqiperi do te fitojne drejtesia prendimore ,liria dhe e verteta,jo urrejtja komuniste e mashtrimi! Prek Cali jeton ne jete te jetes sa malet shqiptare qe mbrojti nga pushtuesi , sot historia e lavdishme dhe busti i Tije ne Shkoder na kujton burrin vigan, malsorin trim patriot,heroin e pavdekshem! ata qe e vrane nuk ishin shqiptare ,sot jane ne plehun e historis te vetevrare nga ideologjia e krimit! Fjalet e Prek Calit para pushkatimit jehojne edhe sot si kushtrim “Rrnoft Shqipnia! Rrnoft populli shqiptar! Heret a vonë Shqipnia do të fitojë.” Do te fitoje shqiperia ndaj pushtuesit social-demokrat-komunist qe ja prishi edhe shtepin!
Akoma me komunizmin o njerez? Do ecim perpara ne apo do te rrime t’i biem legenit per te kaluaren.
Ketu nuk ka me cudira.
Kur merren me Skenderbeun ketu e 550 vjet me pare perse te mos mos merren me vetem 2 breza=70 vjet me pare.
Boll more se na cate trapin. Nuk ecet dot perpara, pa ngritur spirancen. Jepi gaz sa te duash. O e ngre spirancen, o e keput fare dhe ecen perpara.
Po ti Dashamir qe flet i fshehur me pseudonim, ose te pakten pa emer mbiemer?? Cfare je?
Na mbyten komunistat.. c’popull paskemi qene! Fae e keqe!
Pse si bini shkurt ne jemi Shqipëria Londineze e copëtuar që 1913, lufta e dytë botërore blloku nazifashist e shihte Shqipërinë si Shqipëri Etnike , grupi atlantes Amerik, Londer BRSS (Bashkimi Sovjetik) Francë etj. Nuk i pranonin ndryshimet e kufijeve. Shqiperia ishte pothuajse feudale kanunore 15 vite monarki i cili e braktisi vendin më 7 prill 39 mbetem me qeveri kuislinge. A kishin te drejte vëndet Kosova Makedonia ,Çamëria vëndet jashtë kufirit të mbështesnin Gjermanin mendoj se po se ndjeheshin Shqipëtarë, jo sllav jo grek, jo malajzez, Shqipëtarët brënda kufirit londinez ndjeheshin te pushtuar, A kishin të drejtë të luftonin për çlirim po kishin , përplasjet nisen se forcat e djathta në shipëri dhe forcat e batalionit SS kosovës në natën e 4 shkurtit vranë 72 veta çarë ishin këta ( në shtëpinë e Bari Omarit kunatit të Enverit në dhomën ku strehohesh Enveri meret një liste e personave që do ti bashkangjitej frontit NÇL dhe ju dorzua Xhafer Deves i cili me forcat e veta vajti shtepi më shtepi dhe i vrau ata, kjo ishte fillimi i një përplasje të eger civile të nxitur nga forcat kryesore të blloqeve të luftes . Ministri rendit i kohes bëri të pamundërën për largimin e Batalionit SS nga Tirana dhe ja ariti . Përplasjet në Shqipëri ishin faktor nderkombëtar dhe nga brenda çfaqeshin si lufte civile, shpesh me frymë patriotike . A mund të zmadhonte kufijte londineze të Shqipërise Preng Cali kure jo, A mund ti zmadhonte këto kufije PK kurë jo , palët ishin në shpresë kush fitonte luftën . Në jaltë Shqipëria mbetet lindje greqia 50% me 50% lindje perendim . Në Shqipëri ashpërsohen kontraditat midis atyre qe mbështetën gjermanin dhe atyre qe mbështeten Atlantën, ndryshon situata grupi qe mbështeti gjermanin filoj të mbeshtetej nga perendimi grup fronti NÇL u mbështetet nga lindje ku ishte përcaktuar nga jalta. Përplasjet civile dhe lufta e klasav u thellua . Le të themi janë martire të përplasjeve të bindjeve të blloqeve të mëdha por patriot për çështjen kombëtare se 80% e më shumë ishte luftë popullore për veteqeverisje, dhe bashkimin kombetar çështja e dytë deshtoj , jo at’here por edhe tani po viston e Amerikës BE dhe Rusise ti nuk bashkohesh me kosovën e jo më me viset e tjera si ëndra shekulore e Shqiptareve. Le të jenë heronjtë tanë patriote që kishin një ënder Shipërinë natyrale të gjithe ata që ranë në atë perjudhë , edhe ata SS të batalionit Skënderbeu që dhanë një besë për shqiperinë etnike besuan u vran dhe humbën por ideali Shqipërise natyrale jo. Le të bashkohemi më shumë të gjitha forcave të mbeshtesim idealin në rruget e sotme në zhvillimet e reja. Demokratike Respekt për ata njerëz panvarsisht mendimeve ndryshe ranë për çështjen kombetare.