Kapiteni i rangut të parë, Artur Meçollari, ka shpjeguar hartën e ndarjes së kufirit detar mes Shqipërisë dhe Greqisë në Jon, nëse do të aplikohej e drejta për t’u zgjeruar me 12 milje.
Në një intervistë për gazetën “Panorama”, Meçollari ka treguar se aplikimi i këtij parimi që buron nga Konventa e Montego Bay mund të bëhet vetëm në rastet kur distanca e brigjeve mes dy vendeve është më shumë se 24 milje.
Sipas ish-zëvendëskomandantit të Forcës Detare, kufiri i detit territorial nuk mund të shkojë përtej vijës delimituese të vendit fqinj, përballë ose për krah. Duke ilustruar hartën e punuar nga ai për gazetën “Panorama”, Meçollari thotë se nëse Greqia do të aplikonte 12 miljet detare në ndarjen e kufirit detar me Shqipërinë, atëherë ajo do të merrte edhe gjithë rrethin e Sarandës dhe jo vetëm detin.
Po ashtu, sipas tij, edhe Shqipëria nga ana tjetër, me aplikimin e 12 miljeve do të shkonte deri në mes të ishullit të Korfuzit. Për shkak se brigjet mes Shqipërisë dhe Greqisë në pjesën e tyre më të madhe janë më pak se 24 milje larg, Meçollari thotë se përcaktimi i vijës delimituese mes dy vendeve mund të bëhet vetëm me një marrëveshje, duke përdorur vijën e mesit si parim për ndarjen e ujërave territoriale.
I vetmi rast sipas kapitenit Artur Meçollari, kur deti territorial i një vendi mund të cenojë vijën delimituese, është atëherë kur dy vendet bëjnë marrëveshje për një gjë të tillë.
Më tej, në intervistën e tij ai thotë se gjithë kjo çështje që është krijuar në javën e fundit, më shumë është e lidhur me politikën e brendshme greke, por edhe me tensionet në rritje të muajit të fundit me Turqinë, pikërisht për ndarjen e kufirit detar në pjesën lindore të detit Egje, por edhe të Mesdheut.
Po flitet gjerësisht dhe ka një shqetësim të gjerë lidhur me zgjerimin e gjerësisë së detit territorial të Greqisë me 12 milje detare në detin Jon. Çfarë thotë Konventa e OKB-së mbi të Drejtën e Detit për këtë çështje?
Shqetësimin e qytetarëve e konsideroj të ligjshëm. Natyrisht, ata kanë të drejtë të shqetësohen për fatin e vendit të tyre. Historia e Shqipërisë së 100 viteve të fundit, por edhe marrëveshja detare me Greqinë e vitit 2009, e rrëzuar nga Gjykata Kushtetuese, na mëson se duhet të jemi vigjilentë, profesionistë dhe të orientuar nga interesi kombëtar.
Sot, për fat të mirë, ka një vendim të Gjykatës Kushtetuese për këtë çështje, orientues dhe detyrues për të gjithë. Konventa e OKB-së mbi të Drejtën e Detit ose siç njihet UNCLOS 1982, filloi të firmoset në Montego Bay të Xhamajkës më 10 dhjetor 1982. Ajo ishte produkt i një pune 13-vjeçare të përfaqësuesve të pothuajse të të gjitha vendeve anëtare të OKB-së. UNCLOS 1982 hyri në fuqi më 16 nëntor 1994 dhe sot, pjesa më e madhe e shteteve anëtare të OKB-së janë palë e saj.
Natyrisht, ka shtete që nuk e kanë ratifikuar, si SHBA dhe Turqia, por ajo tashmë është në fuqi. Neni 3 i UNCLOS 1982 i jep të drejtën çdo shteti bregdetar të shpalli gjerësinë e detit territorial, por jo më shumë se 12 milje detare, kjo e matur nga vija bazë, e cila mund të jetë normale (bregu i detit), e drejtë (që në zhargonin e përditshëm është një vijë imagjinare që bashkon kepet më të dala në breg) dhe e kombinuar (me të dyja metodat).
Zgjerimi i gjerësisë së detit territorial shkakton spostimin e “kufirit të jashtëm të detit territorial”, që sipas nenit 4 të UNCLOS 1982 është një vijë imagjinare e baraslarguar nga vija bazë, aq sa është gjerësia e detit territorial të shpallur.
Kufiri i jashtëm i detit territorial kufizon atë me detin ndërkombëtar dhe jo me detet kombëtare të shteteve fqinje, në krah apo përballë. Kjo do të thotë që zgjerimi i detit territorial mund të bëhet në ato hapësira gjeografike ku bregdeti i shtetit fqinj, në krah apo përballë, është më e madhe se 24 milje detare dhe ky zgjerim bëhet me shpallje nga shteti bregdetar.
Ky deklarim i Greqisë për zgjerimin e detit territorial në 12 milje detare po interpretohet si zgjerim i ujërave greke drejt ujërave shqiptare…
Kjo gjë nuk ka asnjë mundësi të ndodhë. UNCLOS 1982 është e qartë për këtë. Sipas nenit 15 të saj, nuk lejohet shtrirja e detit territorial përtej vijës delimituese. Për këtë, neni shprehet se “asnjë nga dy shtetet nuk do të ketë të drejtën …… për të zgjeruar detin territorial përtej vijave të mesme, pikat e së cilës janë të baraslarguara nga pikat më të afërta të vijave bazë, nga të cilat matet gjerësia e detit territorial të dy shteteve”. Mirëpo, Konventa po në këtë nen lejon që shteti bregdetar mund të shtrijë detin territorial përtej kësaj vije “përveç kur është bërë një marrëveshje ndërmjet tyre”, pra jo në mënyrë të njëanshme, siç parashikon neni 3 i UNCLOS 1982 zgjerimin e detit territorial. Neni 15 e bën këtë parashikim kur shtetet vendosin me vullnetin e tyre dhe me marrëveshje të shkëmbejnë sipërfaqe të deteve territoriale respektive përtej vijës delimituese. Ky shkëmbim mund të ndodhë për t’i krijuar akses një shteti bregdetar pa dalje në detin ndërkombëtar (rasti Kroaci-Slloveni) ose arsye të tjera. Sllovenia nuk ka dalje të lirë në detin ndërkombëtar dhe anijet e saj ushtarake, por edhe joushtarake, duhet të kalojnë nëpër detin territorial të Kroacisë ose Italisë. Në këto rrethana, anijet sllovene duhet të kalojnë në përputhje me regjimin e kalimit paqësor. Kur ka kërcënim të sigurisë kombëtare, shtetet bregdetare gëzojnë të drejtën e pezullimit të përkohshëm dhe jodiskriminues të kalimit paqësor për anijet ushtarake, por edhe joushtarake. Për të evituar këto situata dhe për të garantuar lirinë e lundrimit dhe lëvizshmërinë operacionale të anijeve të saj ushtarake, Sllovenia ka kërkuar që të bëjë kompensim të deteve territoriale me Kroacinë, duke krijuar një korridor të lirë nëpër detin territorial të Kroacisë. Kjo kundërshti vijon qysh prej 25 vitesh. Edhe pse Sllovenia e fitoi në Gjykatën e Arbitrazhit, Kroacia ka vendosur të mos e zbatojë vendimin.
Nëse kjo është e qartë, përse gjithë ky keqkuptim?
UNCLOS 1982 është një kuadër ligjor ndërkombëtar kompleks dhe tepër voluminoz. Ai është i shkruar në formë narrative, por kur trajtohen çështjet e përcaktimit të hapësirave detare (me shpallje apo delimitim) në mënyrë të njëanshme, me marrëveshje apo vendim gjykate, ato kthehen në vija imagjinare në det, shpesh të kërkuara edhe me koordinata gjeografike. Njohja dhe zbatimi i kësaj konvente nuk është thjesht një çështje juridike, por kërkon edhe njohuri e kulturë detare. Gjeometria e hapësirave detare është komplekse. Hapësirat detare në shumë raste, edhe pse përfaqësojnë regjime juridike të ndryshme, mbivendosen nga pikëpamja gjeografike në një hapësirë tredimensionale. Të gjitha hapësirat detare të shtetit bregdetar maten ose delimitohen nga vija bazë, e cila ka një ndikimin thelbësor. Interpretimi me pragmatizëm i dispozitave të UNCLOS 1982 për vijën e drejtë bazë sjell përfitime për shtetin bregdetar. Paradoksalisht, në janar të vitit 2008, në mes të negociatave, u shfuqizua ligji nr. 8771 “Për kufirin shtetëror në RSH” dhe rrjedhimisht, edhe vija e drejtë bazë e Shqipërisë. Shqipëria me vullnetin e saj ndryshoi rregullat në mes të lojës, duke shkaktuar dëme të ndjeshme për Shqipërinë në marrëveshjen e vitit 2009. Vija e drejtë bazë e Shqipërisë, ndërtuar në vitin 1970, modifikuar në vitin 1976 dhe depozituar në OKB në vitin 1990, është një nga produktet shkencore më të arrira të specialistëve detarë dhe juristë në Shqipëri. Më poshtë kam prezantuar në skemë ilustruese, e cila nuk duhet të konsiderohet si hartë për qëllime delimitimi. Nëse do të supozonim se zgjerimi i gjerësisë së detit territorial shtrihet përtej vijës delimituese, këtë e shpjegon skema e mëposhtme. Skema tregon se si do të shtrihet deti territorial i Greqisë (12 milje detare) duke nisur në mes të gjirit të Borshit dhe duke përfshirë të gjithë Rrethin e Sarandës. Kurse Shqipëria do të shtrihej (12 milje detare) duke përfshirë pothuajse pjesën më të madhe të pjesës veriore të ishullit të Korfuzit. Kjo skemë provon se në asnjë rast, zgjerimi i detit territorial, i shpallur nga shteti bregdetar në mënyrë të njëanshme, nuk mund të shtrihet përtej vijës delimituese të detit territorial.
Grupi i mëparshëm negociator pretendon se gjatë negociatave kishin marrë në konsideratë gjerësinë e detit territorial të Greqisë 6 milje detare. Si është e vërteta?
Siç e shpjegova, gjerësia e detit territorial nuk ndikon në përcaktimin e vijës delimituese të deteve territoriale midis dy shteteve. Kjo, pasi vija delimituese është vijë me distanca të barabarta nga brigjet respektive, e modifikuar për rrethana të veçanta ose tituj historikë sipas rastit. Detet territoriale delimitohen deri në distancën 12 milje detare nga brigjet e të dy shteteve, pavarësisht gjerësisë së shpallur të deteve territoriale. Kjo është e shprehur në UNCLOS 982, por dhe në praktikën ndërkombëtare, me qëllim për t’iu lejuar shteteve të ndryshojnë gjerësinë e detit territorial sipas vullnetit, pa cenuar marrëveshjet e arritura. Në vitin 2009, vija delimituese midis Shqipërisë dhe Greqisë e detit territorial u përcaktua deri në distancën 12 milje detare nga dy bregdetet, që i korrespondonte pikës 139 të vijës së marrëveshjes. Kur u hartua ajo marrëveshje, Greqia kishte shpallur gjerësinë e detit territorial 6 milje detare dhe Shqipëria zero milje detare. Pavarësisht metodologjisë së përdorur, me këtë raport të gjerësive të deteve territoriale u përcaktua vijë delimituese, e pandikuar nga këto gjerësi.
SKEMA, SI NDAHEN KUFIJTË DETARË
Kufijtë detarë dhe ndarja e tyre janë normuar ndërkombëtarisht nga Konventa UNCLOS e Montego Bay në vitin 1982. Ajo është ratifikuar nga pjesa më e madhe e vendeve anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Përjashtim bën vetëm SHBA-ja dhe Turqia, të cilat nuk e kanë ratifikuar këtë Konventë.
Si ndikon shpallja e gjerësisë së detit territorial të Greqisë në marrëdhëniet me Turqinë?
Zgjerimi i gjerësisë së detit territorial, për aq kohë sa bëhet në përputhje me dispozitat e UNCLOS 1982, është çështje e vullnetit të brendshëm të shtetit bregdetar. Në ndryshim nga deti Egje, për zgjerimin e gjerësisë së detit territorial në Jon dhe Mesdheun Qendror, për aq sa e njoh këtë çështje, nuk parashikohen kufizime nga traktati i vitit 1931. Çështja është se me çfarë lidhet qëllimi i Greqisë me këtë zgjerim: të heqë dorë nga pretendimet për zgjerim në detin Egje, apo ta shtyjë këtë objektiv në kohë? Kam bindjen se pavarësisht çfarë synon Greqia, regjimi detar në detin Egje do të jetë pjesë e axhendës së bisedimeve të ardhshme me Turqinë për regjimin detar në Mesdheun Lindor. Gjithsesi, pretendimet e Greqisë për zgjerim në detin Jon dhe Mesdheun Lindor janë një raport i saj me të drejtën ndërkombëtare.
A kanë ndikim në punën e grupit negociator kundërshtitë detare midis Turqisë dhe Greqisë?
Një nga parimet bazë të së drejtës ndërkombëtare është që marrëveshjet midis shteteve nuk duhet të cenojnë interesat e shteteve të tjera. Marrëveshja e ardhshme duhet të jetë neutrale lidhur me kundërshtitë, që shtete të ndryshme kanë me njëri-tjetrin. Gabimi i bërë në marrëveshjen e vitit 2009 nuk duhet të ndodhë më. Ky fakt është evidentuar edhe në vendimin e GJK-së, i cili ka cilësuar edhe nenin 2 të marrëveshjes problematik në lidhje me Kushtetutën. Në marrëveshjen e vitit 2009, titulli i marrëveshjes fshihte thelbin e marrëveshjes, duke evidentuar delimitimin e shelfit kontinental, ndërsa rreth 80% e vijës delimituese ishte për detin territorial. Po ashtu, neni 2 i marrëveshjes përcaktonte regjimin juridik të palëve përtej vijës delimituese. Juridiksioni i shteteve në hapësirat detare, përtej vijave delimituese, është marrëdhënie midis shtetit bregdetar dhe të drejtës ndërkombëtare. Titulli i marrëveshjes së arritur në vitin 2009, i kombinuar me nenin 2, në thelb ishte ndërhyrje në interesat e palëve të tjera (direkte ose indirekte) me një marrëveshje dypalëshe./ Panorama.al
Autori i programit “Report” të Rai3, i cili publikoi dokumentarin investigativ për marrëveshjen Rama – Meloni për refugjatët dhe theksoi se Engjëll Agaçi, një ish-avokat i narkotrafikantëve është personi kyç që qëndron pas marrëveshjes, Edi Rama ka reaguar përmes medias së italianit të tij, të cilin e ka natyralizuar tironc autokton duke i dhuruar pronë më mes të kryeqytetit, ka sulmuar programin e Rai, gazetën e madhe italiane La Republika dhe Syrin për pasqyrimi e plotë të këtij investigimi.
Lexo edhe: Rama del jashtë kontrollit/ Sulmon te Bolino mediat italiane dhe Syri-n: Na kanë inat sukseset, ndaj na sulmojnë
Pasi Rama i ka cilësuar shpifje argumentat dhe faktet e publikuara në dokumentar, ai është kapur si i mbyturi pas fijes së barit, kur ka thënë se gazetari i Rai3 nuk ka publikuar bisedën me Engjëllin e tij.
I menjëhershëm ka qenë reagimi i Sigrfido Ranucci, autor i “Report” dhe njëkohësisht zëvendëspresident i RAI.
Në reagimin e tij në Facebook Ranucci ka perifrazuar reagimin e kryeministrit Rama për Bollinon e tij dhe ka thënë se Engjëlli i tij e ka pranuar vetë që ka qenë avokat i narkotrafikantëve dhe se është njeriu kyç i marrëveshjes Rama – Meloni, dhe kjo bisedë,- thotë Ranucci, do të publikohet së shpejti. Ashtu siç edhe marrëveshja për refugjatët do të vijojë me një puntatë tjetër të emisionit investigativ javën që vjen.
Me sa duke, Edi Rama, këtë herë ka rënë në ‘usta’ dhe nuk po duket hiç e lehtë për të që të çensurojë aferat korruptive, lidhjet me krimin dhe kapjen e drejtësisë, të gjitha këto të thëna nga gjiganti mediatik italian Rai.
Më poshtë reagimi i autorit të programit dhe zëvendëspresidentit të RAI-t Sigfrido Ranucci:
Kryeministri shqiptar Edi Rama sulmon ‘Report’.
‘Është shpifja më skandaloze për Shqipërinë’: kështu e përcakton kryeministri shqiptar Edi Rama investigimin e‘Report’, të transmetuar të dielën (21 prill) në Rai 3, prodhuar nga Giorgio Mottola kushtuar marrëveshjes mes Romës dhe Tiranës për ndërtimin e dy qendrave të pritjes për emigrantët.
Në një koment për ‘Shqiptarja.com’, një nga portalet më të rëndësishme informative shqiptare, Rama nënvizon se:‘një transmetues i paguar nga taksat italiane është bërë protagonist i një episodi të turpshëm shpifjeje ndaj Shqipërisë, siç ndodhi në vitet në të cilat u shfaqën shqiptarët në mediat italiane vetëm si vrasës, trafikantë, prostituta dhe hajdutë, dhe Shqipëria u prezantua si djepi i krimit në Europë… ka hedhur një sërë akuzash ndaj qeverisë shqiptare, familjes së kryeministrit Rama dhe një prej bashkëpunëtorëve të tij më të afërt, Engjell Agaci, Sekretar i Përgjithshëm i Këshillit të Ministrave.’
Agaci, i cili deri në vitin 2013, kur mori postin e tij qeveritar, ishte pronar i një studioje të njohur ligjore në Romë, etiketohej si ‘avokati i besuar i shumë trafikantëve shqiptarë të drogës’, të cilët më pas u kthyen në Shqipëri, ku do të kishin vuajti dënime më të ulëta se ato të marranë Itali.
Kryeministri shqiptar pretendon se versioni i Agaçit nuk është marrë në konsideratë nga autorët e programit. ‘Sekretarit të Përgjithshëm të Kryesisë së Këshillit Shqiptar’, sqaron Edi Rama, ‘i janë dërguar disa pyetje nga gazetari i ‘Report’, i cili me paturpësi epike nuk ka publikuar asnjë nga përgjigjet që i janë dërguar me shkrim’, kështu Agaçi ka bërë me dije se ‘do të bëhet ankim ndaj shpifësit’.
‘Report’ përgjigjet se: Agaçi në përgjigjet e tij me shkrim për korrespondentin tonë Giorgio Mottola, të cilat do të publikohen në profilin e Report, ka konfirmuar se ka qenë avokat i disa trafikantëve të drogës dhe se ka bashkëpunuar në hartimin e marrëveshjes ndërmjet Shqipërisë dhe Italisë. I detyrohem shumë në emër të së vërtetës, kështu ne do t’i kthehemi çështjes së emigrantëve të dielën e ardhshme. Raporti transmetohet çdo të diel në Rai 3 në orën 20:55
Investigimi i RAI3, Alizoti: Gërvishti llumin e korrupsionit! Denoncoi Sekretarin e Përgjithshëm të Kryeministrisë dhe zbuloi si blihen përfaqësuesit e huaj, për ta nxjerrë Shqipërinë siç e do tavolina e ryshfetit
Deputeti i Partisë Demokratike, Tomor Alizoti, përmes një postimi në Facebook, ka komentuar investigimin e medias italiane Rai3, ku thotë se ishte një gërvishtje e vogël në llumin e korrupsionit.
Alizoti shprehet se investigimi i emisionit ‘Report’ denoncoi Sekretarin e Përgjithshëm të Kryeministrisë, Engjëll Agaçin dhe se zbuloi sesi blihen përfaqësuesit e huaj, për ta nxjerr Shqipërinë siç e do tavolina e ryshfetit.
Postimi i Alizotit:
Do të duhej vetëm një gërvishtje e vogël e llumit të korrupsionit që udhëheq në vetë të parë, që artisti, intelektuali, publicisti, politikani, Edi Rama të rizhvishej edhe njëherë lakuriq dhe të rikthehej si përfaqësuesi më elitar i sojit të vet vulgar. Në përgjigjen e tij mediatike për reportazhin e dokumentuar të RAI 3, kryeministri nuk ndalon së përdoruri epitete skandaloze për mediat.
Emisionin “Report“ të RAI 3 e quan “shpifje skandaloze“, gazetarin italian e etiketon si “të paturp epik“, median shqiptare që raportoi lajmin “kanal ujërash të zeza“. Por deliri i Ramës vijon më tej, kur emisionin investigativ të RAI 3 e quan si “një episod të turpshëm baltosjeje të Shqipërisë”.
Pra kryeministri i Ahmetajt, Tahirit, Beqajt, Dakos, Veliajt, Ballukut, dhe armatës tjetër të hajdutëve dhe trafikantëve të vërtetuar, e quan investigimin e hajnisë së tij si sulm ndaj Shqipërisë. Sepse në psikozën e Ramës Shqipëria është vendi i të korruptuarve me të cilët ndan milionat me vendime qeverie.
Shqipëria e Ramës është tava e hajdutëve, dhe kush e zbulon ndopak zullumin është armik i tavolinës së rryshfetit dhe si rrjedhojë edhe i Shqipërisë. Pas më shumë se dy dekadash në pushtet, është kaq i zhytur në llumin e korrupsionit sa nuk pranon ansjë realitet tjetër veç atij që prodhon me bandën e tij.
Reportazhi i RAI 3 ishte një punë e një gazetari investigativ që denoncon me intervista Sekterarin e Pergjithshëm të kryeministrisë, që denoncon me dokumenta lidhjen e vëllait të Ramës me trafikantë kokaine, që tregon si blihen përfaqësues të huaj për të treguar Shqipërinë jo siç është, por siç e do tavolia e rryshfetit. Dhe për fatin e keq, kryeministri i rilindjes ka qenë gjithmonë në krahun e mashtrimit, si në rastin e McConigal, në krahun e Tahirit, Ahmetajt, e Beqajt në krahun e Dakos e miqve të tjerë me të cilët është përlyer duke firmosur afera “fap e fap“.
Gjuha e Ramës si përgjigje ndaj punës së një gazetari, publikimit të një media të huaj dhe vendase është tregues i qartë se emisioni, edhe pse jo i transmetuar gjerësisht, ka cënuar mantelin e pushtetit. Zgjedhja e epiteteve, (si në mbledhjet e kryesisë së kaçakëve te vet, apo hajnisë në kryeministrinë e tij) dhe bërja e tyre publike në formën e një reagimi, tregon se sot Rama është edhe mendërisht i pastabilizuar.
Ansjë i marrë nuk e pranon që është i tillë por është detyra e mjekëve që ta izolojnë e ta kurojnë nëse munden. Për fatin tonë të keq, të marrin që del e vjell vrerë sa herë i dokumentojnë hajninë e kemi kryeminister. Është detyra jonë si opozitarë ta ndalojmë. Është detyra e gazetarëve të mbrojnë veten me aq sa munden në këto kushte.
Sikundër është detyre e SPAK, që mikun e Beqajt, Veliajt, Ballukut, kryeministrin e ministrave dhe drejtorëve të përgjithshëm të korruptuar, ta hetojë, e ta izolojë bashkë me kaçakët e tjerë të rilindjes. Por, me siguri SPAK nuk di akoma italisht. Dhe ndoshta kjo është garancia e madhe që i jep frymë vulgaritetit të Ramës.
Kryetari i Partisë së Lirisë, Ilir Meta u ndal këtë të martë në qytetin e Shkodrës, prej nga ku deklaroi se përpara Konventës që do të mbahet më 27 prill nuk pret asnjë befasi nga askush, përfshirë edhe SPAK-un. Ai shtoi se nuk i druhet arrestimit nga SPAK, ndërsa vijoi akuzat ndaj kreut të këtij institucioni, Altin Dumani.
Nga Shkodra Meta pati edhe një mesazh për ndërkombëtarët, të cilët sipas tij i janë kundërvënë pas akuzave të tij ndaj Prokurorisë së Posaçme.
Sa i takon zgjedhjeve të ardhshme parlamentare Meta tha se është gati të bëjë koalicion me Sali Berishën, ndonëse ky i fundit është shpallur “non grata” nga SHBA-të dhe që prej dhjetorit të vitit të shkuar ndodhet nën masën “arrest shtëpie”.
Një burrë i kërkuar për t’u marrë në pyetje në vrasjen e Jill Dando ka një ngjashmëri të jashtëzakonshme me një vrasës të pamëshirshëm të shërbimeve sekrete serbe, ka zbuluar një hetim i gazetës britanike “Mirror”.
Personi i paidentifikuar u kap në kamerat e sigurisë duke ndjekur rrugën e mundshme të arratisjes së personit të armatosur pasi prezantuesja e “Crimewatch” ishte qëlluar për vdekje në vitin 1999. Ajo mbante shenjat dalluese të një goditjeje profesionale. Ekspertja e krahasimit të fytyrës Emi Polito tani ka gjetur një sërë ngjashmërish mes “Njeriu X” në kamera dhe vrasësit të dyfishtë të dënuar Milorad Ulemek, i cili po vuan 40 vite burg në Serbi.
Në kohën kur Jill u vra , 56-vjeçari drejtoi një skuadër të frikshme vrasësish përgjegjës për shënjestrimin e kundërshtarëve të diktatorit brutal Sllobodan Millosheviç. Vëllai i Jill, Nigel, 72 vjeç, tha për Mirror: “Unë jam gjithmonë i interesuar për çdo linja të re hetimi rreth vdekjes së Jill, veçanërisht nëse ato linja hetimi mund të çojnë në arrestimin dhe dënimin e dikujt për vrasjen e saj.” Barry George, njeriu që u përpoq dhe u dënua për vrasjen e yllit televiziv dhe u lirua pas tetë vitesh në burg, i ka bërë thirrje policisë të hetojë. George, 64-vjeç, i cili jetonte aty pranë në atë kohë dhe ka vështirësi në të mësuar, tha: “Nëse ai është personi që e kreu atë krim, atëherë ai duhet të përballet me çdo ligjit dhe të sillet nga Serbia në MB dhe të trajtohet përmes gjykatat.”
Kur Jill vdiq, lufta jugosllave ishte ndezur dhe aeroplanët britanikë po bombardonin Serbinë si pjesë e një fushate të NATO-s. Ajo kishte bërë apel për refugjatët kosovarë që po masakroheshin nga forcat e Millosheviçit. Pak orë pas vdekjes së saj, u bë një telefonatë duke pretenduar se vrasja ishte në përgjigje të bombave. Vrasësi ka një ngjashmëri të jashtëzakonshme me “burrin e djersitur” e-fit të një të dyshuari që hipi në një autobus në Fulham, Londra Jugperëndimore, pak minuta pasi Jill u qëllua jashtë shtëpisë së saj aty pranë.
Polito, i cili jep prova të ekspertëve për policinë, tha se njeriu X dhe vrasësi serb kanë formë të ngjashme të gojës, mjekrës, vijës së flokëve dhe pjesës së djathtë, ndërsa forma e përgjithshme dhe madhësia e hundës dhe veshit të tyre të djathtë ishin të njëjta. Avokati i Ulemek, Aleksander Kovaçeviç tha se klienti i tij nuk dëshironte të ‘marrë pjesë’ kur u pyet nëse ai vrau Jill. Vrasja e Jill në pragun e saj, pak pas orës 11:30 të së hënës, më 26 prill 1999, tronditi kombin dhe çoi në një nga hetimet më të mëdha të vrasjeve të kryera ndonjëherë në MB. Mbetet një nga vrasjet më famëkeqe të pazbardhura në Britani, por policia nuk i ka prekur dosjet për më shumë se 10 vjet. Ashtu si përshkrimet e të dyshuarit, Ulemek ishte në të 30-at në atë kohë dhe me një strukturë të ngjashme, gjatësi dhe ngjyrë flokësh.
Ai ndodhet në burgun e sigurisë së lartë në Zabela, i njohur lokalisht si Alkatraz i Serbisë, pranë qytetit lindor të Prozarevacit. Ulemek u dënua për komplot për vrasjet e ish-presidentit të Serbisë Ivan Stambolic në vitin 2000 dhe kryeministrit të parë të zgjedhur në mënyrë demokratike të vendit, Zoran Gjingjiç në 2003. Ish-legjionari i huaj francez dhe shefi i bandës mësohet se ka mësuar anglisht ndërsa jetonte në Londër si i ri. Ai është ushtari paraushtarak më famëkeq i Serbisë dhe grupet e të drejtave të njeriut thonë se njësitë e tij ishin përgjegjëse për disa nga mizoritë më të këqija në luftërat jugosllave të viteve ’90. I njohur më shumë me pseudonimin e tij, Legija ose Legjionar, ai gjithashtu e quan veten Lukoviç, një emër që e mori nga ish-gruaja. Jill, 37, u qëllua në kokë një herë në distancë, teksa ajo shkoi të hapte derën e saj të përparme, disa sekonda pasi doli nga kabrioja e saj blu BMW.
Sulmi kishte shenjat dalluese të një operacioni ushtarak të pamëshirshëm dhe të mirëmenduar. Gjatë vrasjes u përdorën municion të bërë me porosi, të cilat ekspertët nuk i kishin parë më parë në MB. Jill u kap nga pas dhe u rrëzua me forcë, kështu që koka e saj ishte pothuajse në tokë nga vrasësi që e kishte vënë në pritë. Gryka e armës më pas qëlloi në kafkë, pas veshit të majtë. Sulmi i “kontaktit të fortë” nënkuptonte se tingulli i shpërthimit nga të shtënat me armë u zvogëlua shumë dhe askush nuk raportoi se e dëgjoi atë. Jill u vra menjëherë. Plumbi “9 mm i shkurtër” i marrë nga vendi i ngjarjes ishte më i vogël dhe më pak i fuqishëm se parabelumi më i zakonshëm 9 mm. bw
Vetëm pak ditë se Edi Rama dhe Giorgia Melonit për të sjellë refugjatët afrikanë në Shqipëri, në ambasadën Italiane në Tiranë, do të ndërmerrte një veprim që do të ngelej në errësirë.
Në pamjet e sjella në mënyrë ekskluzive në ‘Çim Peka LIVE’, bëhet fjalë për dekorimin e eminencës gri në kryeministri, Engjëll Agaçit, sekretari i Përgjithshëm i kryeministrisë së drejtuar nga Edi Rama.
Agaçi do të dekorohej për punën e tij, në drejtim të Italisë.
Në emisionin ‘Report’ në RAI-3 të transmetuar mbrëmjen e së dielës, 21 prill 2024, tregonte se Engjëll Agaçi kishte korruptuar edhe shefin e Interpol Romës.
Ndiqni më poshtë videon ekskluzive të publikuar në ‘Çim Peka LIVE’:
Fituesi i çmimit Pulitzer Gerard Ryle për çështjen Panama Papers dhe pastrimin e parave: “Kur interesi publik është në rrezik, transparenca duhet të mbizotërojë”
VOAL- Tetë vjet pas shpërthimit të skandalit të njohur si Panama Papers, drejtësia panameze po përgatitet të shqiptojë një dënim vendimtar. Rasti pa në qendër avokatët Jurgen Mossack dhe Ramón Fonseca, themelues të firmës ligjore Mossack Fonseca, të akuzuar për pastrim parash. Publikimi i më shumë se 11 milionë dokumenteve sekrete financiare nga Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Hulumtues (CIGI) ka ndezur hetime globale, duke zbuluar se si figurat me ndikim global fshihnin pasurinë në kompanitë offshore.
Prokurori publik Isis Soto propozoi një dënim maksimal prej dymbëdhjetë vjetësh për dy avokatët, duke nënvizuar dëmtimin e rëndë të imazhit të Panamasë si qendër financiare. “Ashpërsia e akuzave pasqyron gjerësinë dhe thellësinë e skandalit që përfshin nivele të larta të qeverisë dhe biznesit,” tha Soto. Mbrojtja e Mossack, 76 vjeç, përsëriti mospërgjegjësinë e tij për krimet që i atribuohen. “Unë kam qenë i përfshirë administrativisht, por kurrë nuk kam pasur një rol aktiv në menaxhimin e aktiviteteve të diskutueshme,” tha Mossack.
Hetimi bëri që Panama të reformonte ligjet e saj, duke përmirësuar pozicionin e saj me Task Forcën e Veprimit Financiar (FATF), megjithëse ajo mbetet në listën e parajsave fiskale të Bashkimit Evropian. Një dënim mund të krijojë një precedent të rëndësishëm gjyqësor, megjithëse, siç vë në dukje Transparency International, ndikimi praktik mund të jetë i kufizuar duke pasur parasysh se ndryshimet rregullatore tashmë janë zbatuar.
Gerard Ryle, drejtor i Konsorciumit Ndërkombëtar të Gazetarëve Hulumtues (CIGI) dhe një nga gazetarët kryesorë në zbulimin e Panama Papers, theksoi rëndësinë e zbulimeve në nxjerrjen në pah të fshehtësisë dhe paqartësisë së botës në det të hapur. “Zbulimet e Panama Papers nuk ishin thjesht lajm, por një katalizator për reformën globale,” komentoi Ryle. Dokumentet ekspozuan jo vetëm praktikat e paligjshme financiare, por edhe lidhjen e tyre të drejtpërdrejtë me zyrtarë të lartë të qeverisë, duke shkaktuar trazira politike që çuan në dorëheqjen e tre krerëve të qeverisë. Në Islandë, për shembull, kryeministri dha dorëheqjen pas protestave masive, ndërsa në Pakistan, presioni publik dhe hetimet pasuese detyruan liderët kombëtarë të largoheshin nga pozicionet e tyre.
Pavarësisht kritikave për përdorimin e dokumenteve të zbuluara, Ryle pohon se interesi publik e justifikonte publikimin. “E drejta për privatësi nuk mund të jetë mburojë për aktivitete të paligjshme. Kur interesi publik është në rrezik, transparenca duhet të mbizotërojë, “tha Ryle. Sot, me presionin në rritje mbi lirinë e shtypit dhe modelet e biznesit të gazetarisë në krizë, Ryle parashikon një betejë të vazhdueshme midis gazetarisë dhe censurës. Për më tepër, ai theksoi përdorimin pionier të inteligjencës artificiale në gazetarinë investigative, pasi kishte aplikuar mësimin e makinës për të analizuar miliona dokumente në Panama dhe Pandora Papers, një praktikë që mund të formësojë të ardhmen e gazetarisë, por që kërkon vigjilencë të vazhdueshme për të ruajtur integritetin gazetar. rsi-eb
Emisioni investigative “Report” i televizionit publik Italian, Rai3, ka bërë një emission të posaçëm për Shqipërinë të dielën e 21 prillit 2024.
Në emisionin e thelluar të Rai, i bëhet qilizëm propagandës së Edi Ramës për Refomën në Drejtësi dhe luftës ndaj korrupsionit.
Dy nga autoritetet më të njohura italiane dhe europiane të drejtësisë, prokurori i natimafias Nikola Gratteri dhe Francesco Mandoi kanë thërrmuar propagandën e rilindjes sa i përket drejtësisë dhe korrupsionit në Shqipëri.
Dy eminencat më të mirë italianë të luftës kundër krimit të organizuar dhe mafias, Gratteri dhe Mandoi, kanë ‘hedhur në erë’ të gjithë propagandën e qeverisë shqiptare për suksese në luftën kundër korrupsionit.
Gratieri, Prokurori i Anti-Mafias në Napoli dhe në nja shënjestrat kryesore lëvizëse të klanit mafios Ndrangheta, thotë se “mafia shqiptare është e fortë, pasi nis nga një shtet me korrupsion të përhapur gjerësisht”.
Këto komente Gratteri i dha për emisionin “Report”, të publikuar mbrëmjen e së Dielës (21 Prill) në Rai3.
“Organizatat kriminale që vijnë nga Shqipëria janë të pasura, të forta dhe të fuqishme. Mafia shqiptare tashmë është strukturuar dhe arrin të bashkëveprojë me Ndrangheta-n”, thotë Gratieri.
Shefi i Anti-mafias së Napolit vijon më tej me komentet e tij për grupet kriminale shqiptare. “Prej disa vitesh, mafian shqiptare e shohim në Amerikën e Jugut. Ajo është e aftë që të sjellë, në mënyrë autonome, tonelata me kokainë në Itali dhe në Europë”.
Ndërsa Francesko Mandoi, një ish-magjistrat i njohur i Anti-Mafias italiane, i cili gjatë viteve të fundit ka shërbyer si nyje lidhëse mes autoriteteve gjyqësore shqiptare dhe atyre italiane, pranë Ministrisë së Drejtësisë në Tiranë, vë theksin tek një tjetër problem i mprehtë, që lidhet me mënyrën e zbatimit të Reformës në Drejtësi në Shqipëri.
“Ka diçka absurd. Kontrolli i magjistratëve nuk bëhet nga Këshillat gjyqësorë dhe prokurorialë. Vetingu i tyre realizohet nga disa trupa, që përdorin informacione policore. Pra, kontrolli i një prokurori vjen nga polici, i cili, në aspektin procedurial, është më poshtë se sa prokurori,”, thotë Mandoi për “Report” në Rai3.
Sipas tij, Reforma në Drejtësi “ka krijuar një presion të madh mbi magjistratët” dhe “qeveria ka zhvilluar gjueti shtrigash ndaj magjistratëve që nuk i pëlqejnë”. sn
Gazetari italian i RAI3, rrjetit publik italian, u shpreh i tronditur në intervistën për gazetaren Armela Ferko në SYRI TV, se si lidhjet e krimit kanë arritur në nivele kaq të larta në qeverinë e Edi Ramës.
Ai thotë se emrin e vëllait të Edi Ramës, Olsi Ramës, si njeri i lidhur me kartelet e drogës, ia kanë dhënë magjistratët italianë.
Ai tha se ka dokumente për këtë gjë.
“Nga dokumentet gjyqësore, nuk është se i gjeta unë, por janë magjistratë që i kanë gjetur emrat.
Është një emër që m’u përmend që në fillim të investigimit.
Disa magjistratë, që kanë punuar për vite të tëra në Shqipëri, i ishin referuar marrëdhënieve të vëllait të Edi Ramës me disa subjekte që i përkasin karteleve të drogës.
Më pas në Shqipëri kam gjetur edhe konfirmim të këtyre deklaratave, por gjithmonë kam pasur ngurrim dhe frikë për të përmendur emra që kanë të bëjnë me familjen e kryeministrit Rama.
Dhe më pas arrita të gjej dokumentet dhe për mendimin tim nuk ka keqkuptime, janë të qartë se tregojnë marrëdhëniet e Olsi Ramës me këto subjekte që janë dënuar për narkotrafik.
Vëzhgimi që më ka shqetësuar më shumë është se emri i Olsi Ramës nuk është përmendur aspak në hetime,” tha Giorgio Mottola.
Komisioni Evropian (KE) kishte propozuar para rreth një viti se Bashkimi Evropian (BE) duhet të vendosë sanksione ndaj njerëzve dhe entiteteve të shpallur fajtorë për korrupsion të rëndë. Por, shumë pak është bërë në këtë drejtim.
Kur u bë i ditur ky propozim në maj 2023, shpresat ishin të mëdha se BE-ja do të kishte diçka të ngjashme si të ashtuquajturat “sanksionet Magnitsky”, të cilat zbatohen tashmë në Kanada, në Britani të Madhe dhe në Shtetet e Bashkuara.
Masa të tilla ua mundësojnë vendeve t’i vënë në shënjestër biznesmenët e korruptuar dhe zyrtarët e komprometuar.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e cila e kishte dalë me këtë ide gjatë një fjalimi në vjeshtën e vitit 2022, nuk ka folur shumë për këtë çështje në muajt e fundit.
Megjithatë, arsyeja kryesore pse ka ngecur ky propozim – siç ndodh zakonisht shumë shpesh kur bëhet fjalë për sanksionet e bllokut – është për fajin e vet shteteve anëtare dhe për shkak të nevojës për të gjetur konsensus.
Kur BE-ja e miratoi regjimin e ri të sanksioneve më 2020 kundër abuzimit me të drejtat e njeriut në gjithë botën, korrupsioni ishte hequr si shkelje e sanksionueshme.
Hungaria kishte thënë se nuk do ta mbështeste propozimin, nëse në të përfshiheshin referencat për korrupsionin, ndërsa vendet e tjera anëtare, posaçërisht Luksemburgu dhe ato të Evropës jugore, shprehën ngurrimin e tyre gjithashtu.
Kjo çështje është zvarritur nëpër grupe të ndryshme punuese të nivele më të ulëta diplomatike prej se Komisioni Evropian – grupi ekzekutiv i BE-së – e paraqiti projektligjin gati një vjet më parë në Këshillin e Bashkimit Evropian, i cili i përcakton prioritetet dhe drejtimet politike të bllokut.
Suedia, e cila kryesoi Këshillin kur Komisioni Evropian njoftoi për propozimin e tij, kishte vetëm disa javë të mbetura në kryesimin e saj dhe vendosi të mos merrej fare me këtë çështje. Spanja, e cila nuk ishte shumë e kënaqur me propozimin, gjithashtu vendosi të mos e fuste fare në agjendë gjatë kryesimit të saj në pjesën e dytë të vitit.
Belgjika, e cila po e kryeson tani presidencën e Këshillit, mbase do të veprojë njëjtë. Zyrtarët belgë kanë lënë të kuptohet se nuk ka mundësi që kjo çështje të çohet përpara kur nuk ka konsensus në mesin e vendeve anëtare.
Duke qenë se BE-ja po përgatitet për zgjedhjet në Parlamentin Evropian, ky propozim do të harrohet edhe më shumë.
Ka shumë shqetësime legjitime për bërjen e korrupsionit shkelje të sanksionueshme. Disa politikanë evropianë janë të shqetësuar se do të përdoreshin masa të brendshme kufizuese për t’i ndëshkuar kundërshtarët politikë.
Pastaj ka shqetësime se sa larg do të mundë të shkonte Brukseli kur bëhet fjalë për ndërhyrjen në çështjet që shihen kryesisht si të brendshme në vendet e treta.
Disa diplomatë të cilët kanë folur për Radion Evropa e Lirë theksojnë se sanksionet të cilat i vendos BE-ja nuk kanë të bëjnë me ato që mund të përshkruhet si “krime ekonomike”, por më shumë me shkeljen “klasike” të detyrës.
Për shembull, mbështetja e vazhdueshme e minimit të integritetit territorial të një vendi ka bërë që të ketë ngrirje të aseteve dhe regjim vizash, kryesisht kundër shtetasve rusë në vitet e fundit, pas pushtimit të Ukrainës nga Moska më 2022. Rastet e tjera përfshijnë vrasjet, torturën dhe keqtrajtimin, të cilat janë të përfshira në regjimin e sanksioneve të BE-së për shkeljen e të drejtave të njeriut në gjithë botën.
Ka edhe një pengesë tjetër: nevoja për ta gjetur dëshmi të mjaftueshme dhe besueshme për të vendosur sanksione. Brukseli mund t’i vërë në shënjestër njerëzit dhe kompanitë vetëm përmes informatave publikisht të qasshme, dhe, natyrisht, korrupsioni është punë tejet e errët.
BE-ja nuk ka pasur mjaftueshëm fat me mbase regjimin e sanksioneve më të mëdha në lidhje me korrupsionin deri tani: vendimi i vitit 2014 për të vendosur masa ndëshkuese kundër ish-presidentit të Ukrainës, Viktor Yanukovych, dhe kundër 17 bashkëpunëtorët të tij më të afërt, për “përvetësimin e fondeve shtetërore të Ukrainës”.
Dhjetë vjet më vonë, vetëm tre njerëz kanë mbetur në listën e zezë, pasi të tjerët ia dolën të hiqen nga lista përmes Gjykatës Evropiane të Drejtësisë (GjED). Zyrtarët e Brukselin e kanë pranuar tashmë – njëlloj sikurse gjykatësit e GjED – se shumica e provave që i kishin në atë kohë nuk ishin bindëse dhe se sanksionet ndaj tyre ishin vendosur me ngutësi.
Telashet e BE-së me GjED-në u vunë në pah edhe më shumë së fundmi, kur disa qytetarë rusë, të cilët ishin sanksionuar për shkak të luftës në Ukrainë, ia dolën të fitojnë ndaj saj në gjykatën me bazë në Luksemburg.
Pikërisht këtu diplomatët që janë për sanksione kundër korrupsionit e kanë njërin prej argumenteve të tyre më të fuqishme. Siç kanë dëshmuar vendimet ligjore, nganjëherë është e vështirë t’i dëshmosh lidhjet me luftën ruse. Nëse korrupsioni do të ishte shkelje e sanksionueshme së bashku me shkeljet e tjera, më gjasë do të kishte pasur më shumë prova dhe mundësi më të madhe për t’i mbajtur individët në listën e të sanksionuarve.
Ata që janë për sanksione kundër korrupsion thonë se do të ndihmonte krijimi i një grupi punuese për këtë çështje brenda Këshillit të Bashkimit Evropian, ku ministrat nga vendet anëtare takohen për të diskutuar, ndryshuar dhe miratuar ligjet.
Propozimi i tanishëm i Komisionit Evropian, i parë nga Radio Evropa e Lirë, është goxha i kufizuar në fushëveprim, gjë që në fakt mund t’i ndihmojë.
Sipas propozimit, në shënjestër do të jenë tri kategori: ryshfeti aktiv, që nënkupton “premtimi, ofrimi apo dhënia e një mundësi të paligjshme një zyrtari publik, direkt apo indirekt, për vetë zyrtarin apo zyrtaren, apo për një person apo entitet tjetër”; ryshfeti pasiv, që nënkupton pranimi nga një zyrtar publik i një oferte të tillë; dhe përvetësimi dhe shpërdorimi i pronës nga një zyrtar.
TË GJITHA RRUGËT TË ÇOJNË DREJT VILËS “VODNO”
Viti 2024 zyrtarisht është shpallur vit i zgjedhjeve, jo vetëm në vendin tonë, por në mbarë botën, ku priten të mbahen edhe një sërë zgjedhjesh presidenciale, parlamentare dhe ato lokale, pa i anashkaluar edhe zgjedhjet për përbërjen e re të Parlamentit Evropian.
Lista e konfirmuar e kandidatëve që do të marrin pjesë në Zgjedhjet për Kryetar të Republikës së Maqedonisë së Veriut, shihet që interesimi është i lartë, por ajo që bie në sy është se nga të gjithë kandidatët janë propozuar nga së paku 10.000 votues, për dallim nga Gordana Siljanovska-Davkova, është e vetmja kandidate e cila është propozuar nga së paku 30 deputetë të Kuvendit të RMV-së.
Për dallim nga zgjedhjet e kaluara për Kryetar të Republikës, ku kishim vetëm një kandidat shqiptar që synonte karrigen e Kryetarit në Vilën Vodno, në këto zgjedhje kemi dy kandidatë të cilët pretendojnë dhe shpresojnë se do të futen në rrethin e dytë që do të mbahet më 8 Maj të këtij viti, së bashku me Zgjedhjet Parlamentare.
Dy kandidatët kryesorë që vijnë nga provinienca e partive politike maqedonase, janë të njëjtit që patën garuar në Zgjedhjet për Kryetar të Republikës në vitin 2019, ku fitues u shpall kandidati aktual, Stevo Pendarovski me gjithsej 435.656 vota apo 51.65% nga numri i përgjithshëm i votuesve, përkundër kandidates aktuale, Gordana Siljanovska-Davkova e cila arriti të merr 377.446 vota apo 44.75% nga numri i përgjithshëm i votave. A do të ketë befasi të reja në këto zgjedhje siç ka pasur dhe pritet të ketë në botë apo edhe këtë vit, zgjedhjet janë të parashikuara si ajo e zgjedhjes së Putinit në Rusi!?
Ndikimi i politikës globale dhe zhvillimi i luftës Ukrainë-Rusi, përkatësisht ndarja në fronte Evropë, SHBA dhe Rusi, dukshëm ka ndikuar dhe ka reflektuar edhe në skenën politike maqedonase. Një garë e ngjajshme interesante për Kryetar të Shtetit këtë vit ka pasur edhe Sllovakia, ku kandidati prorus Pellegrini arriti që t’i fitojë zgjedhjet për Kryetar të Shtetit në Sllovaki me 53% të votave në rrethin e dytë, përkundër kundërkandidatit të tij, ish-ministrin e punëve të jashtme, i njohur në skenën politike sllovake me orientim properëndimor, Ivan Korcok, i cili mori vetëm 47% të votave. Edhe Pellegrini, pas triumfit në zgjedhje, deklaroi se do të jetë kryetar i të gjithë qytetarëve sllovakë dhe se zotohet se do të jetë gjithmonë në anën e Sllovakisë. Befasia në këto zgjedhje për kryetar të shtetit në Sllovaki, ishte mosgarimi i kryetares Caputova, e cila ishte mbështetësja më e madhe e shtetit fqinj, Ukrainës në luftën e saj kundër pushtimit rus. Jo më pak interesante ishin edhe zgjedhjet në Finlandë, ku në mesin e pesë kandidatëve kryesorë kishte edhe një ish-kryeministër, ministra të jashtëm dhe të financave dhe kryeparlamentarë. Gara për shtetin nordik është zhvilluar mes ish-kryeministrit finlandez, Aleksander Stub, i cili në rrethin e dytë politik bëri një rikthim politik, duke e mundur kundërkandidatin, ish-ministrin e punëve të jashtme, Pekka Haavisto me 51.6% të votave, kundrejt 48.4%. Sipas mediave të huaja, vëmendja më e madhe i është kushtuar këtij vendi duke pasur parasysh vendndodhjen strategjike përgjatë kufirit lindor të BE-së dhe NATO-s me një Rusi gjithnjë e më agresive.
PREMTIME QË I TEJKALOJNË KOMPETENCAT E KRYETARIT TË REPUBLIKËS
Sipas Kushtetutës së RMV-së, Kryetari i Republikës është ai që e përfaqëson Republikën dhe është komandant suprem i forcave të armatosura. Kompetencat e tij të përcaktuara me Kushtetutë, më tepër janë të karakterit ceremonial, sepse, kompetencat ekzekutive, përkatësisht bartës i pushtetit ekzekutiv në vendin tonë është Qeveria (Neni 88).
Edhe kësaj radhe, çështja që diskutohet nëpër fushata zgjedhore, sidomos nga VMRO-DPMNE-ja është çështja e censusit zgjedhor, përkatësisht heqja e saj, që u integrua me Amendamentin XXXI të Kushtetutës së RMV-së në vitin 2009 që të zvogëlohej mundësia e dështimit të Zgjedhjeve për Kryetar të Republikës, sepse nga të gjitha kryetarët e deritanishëm, vetëm Kiro Gligorov është zgjedhur që në rrethin e parë, të gjithë të tjerët pas tij, janë zgjedhur në rrethin e dytë, edhe atë Boris Trajkovski me 52,40% të votave; Branko Crvenkovski me 60,64% të votave, kur censusi ishte 50% nga numri i përgjithshëm i votuesve të regjistruar, ndërkaq, Gjorge Ivanov u zgjodh në rrethin e dytë me 42% të votave, kur censusi u ul në 40%. Nëse merret parasysh legjitimiteti i Gjorge Ivanovit dhe të tjerëve pas tij, sigurisht që është më i ulët se i paraardhësve të tyre. Kjo është një indikator se gjithnjë e më shumë, jehona e votuesve bie në çdo cikël zgjedhor, si pasojë e dëshpërimit të votuesve, përkatësisht votuesit ndihen të lodhur me zhvillimin e deritanishëm të politikave, ku më tepër premtohet, se sa diç realizohet. Kjo në përgjithësi krijon klimë apatie, e cila reflektohet në anketat e përgjithshme të realizuara nga institucionet e ndryshme qofshin edhe ato organizata joqeveritare me një mosbesim të thellë ndaj institucioneve relevante në shtetin tonë dhe në daljen e përgjithshme të votuesve në zgjedhje.
Në këtë kontekst janë edhe sloganet e partive politike të cilët mundohen t’i zgjojnë votuesit e tyre nga apatia shoqërore, duke përçuar mesazhe rreziku dhe gjendje kritike, megjithëse, komunikologët i vlerësojnë si shterp dhe mungesë vizioni, duke përdorur slogane me fjalë të njohura e të përdorura përgjatë gjithë kohës. “Guximshëm për Maqedoninë” është për shembull, slogani i Stevço Jakimovskit, i cili edhe është i vetmi prej kandidatëve deri më tani, i cili është futur në listën e zezë të SHBA-së, për të tjerët deri në këtë moment që po shkruaj, nuk ka, por që me gjasë mund të del këto ditë, në përputhje me premtimet e Ambasadores së SHBA-së, e cila pati deklaruar se përgjatë tërë kampanjës listës së zezë do t’i shtohen emra të rinj.
Gordana Siljanovska-Davkova, kësaj here për dallim nga zgjedhjet e kaluara që kërkonte “Drejtësi për Maqedoninë – atdheu thërret”, ka dalur me sloganin “Maqedonia sërish krenare”. Për cfarë krenarije flet, mund të shquhet në përdorimin e retorikës dhe herë-herë sulmeve personale që ia adreson kundërkandidatit të saj, Stevo Pendarovskit dhe Qeverisë mbi zhvillimin e politikave vis a vis zgjidhjes së kontestit të emrit dhe çështja me Bullgarinë. Analogjia mund të jetë e gabuar, poqëse mendohet në “Maqedoninë krenare” të kohës së VMRO-DPMNE-së dhe Gjorge Ivanovit, i cili për dallim nga Stevo Pendarovski, më shumë ka qëndruar në heshtje, dhe ka vepruar atëherë kur s’duhej vepruar, duke krijuar precedente të reja juridike përgjatë kohës së tij. Nëse merret parasysh edhe vetoja presidenciale si mjet i fuqishëm në dorën e Kryetarit të Republikës, për të mos i dekretuar ligjet që janë të dëmshme për rendin juridik, Stevo Pendarovski, megjithëse ka mundur të jetë më aktiv, por qëndron më lart se kryetari paraprak, i cili nuk pati guxim asnjëherë që ligjeve të miratuara nga partia e tij politike, t’i abstenojë.
Kandidati, Stevo Pendarovski, duke vlerësuar veten e tij si të suksesshëm, kësaj here ka dalur me sloganin “Kryetari ynë Stevo”, ku dhe nga reklamat një gjë e tillë kërkohet nga qytetarët. Si slogan është më i thjeshtë dhe vetëpërcaktuar dhe vetëofrues për qytetarët. Deri më tash, mund të thuhet se ka qenë prej kandidatëve më modest dhe njëkohësisht më i moderuar në paraqitjet në fushatë, theks të veçantë duke i vendosur integrimit të vendit në BE dhe shqetësimin e migrimit të qytetarëve.
Maksim Dimitrievski nga Kumanova, e kërkon maksimumin për Maqedoninë e Veriut, kështu titullohet edhe slogani i tij: “Maksimum për Maqedoninë”, duke e vendosur theksin tek dy shkronjat e fundit, që në gjuhën maqedonase domethënë mençuri. Nuk është ndonjë kandidat që duhet nënvlerësuar, sepse largimi i tij, dukshëm e ka dobësuar ish partinë e tij në Kumanovë, megjithatë analizuar në mënyrë objektive, gjasat janë minimale për t’u futur në garën e rrethit të dytë.
“E majta” si gjithmonë e pakënaqur me zhvillimin e politikave të këtij vendi, e natyrshme ishte se do të paraqitet kandidatja e tyre femër, Biljana Vankovska me sloganin: “E rikthejmë dinjitetin e qytetarëve”. Ky slogan, mbase është më i duhuri dhe më i qëlluari për çdo qytetar, për cilin ka nevojë dhe vlerësohet si një ndër arsyet e shumta përse vendosin të largohen nga ky vend. Edhe kjo parti, nuk është për t’u nënvlerësuar, në çdo cikël zgjedhor shënon rritje gjithnjë e më shumë, duke kanalizuar pakënaqësinë e dy partive më të mëdha maqedonase. Kandidati i saj, vështirë që do të arrijë të futet në rrethin e dytë, për shkak të personalitetit të kandidatit dhe retorikës nacionaliste dhe thirrjeve kundër Marrëveshjes së Prespës, e cila me gjasë shumë shpejt mund të përfundojë në listën e zezë të SHBA-së, në përputhje me urdhërin ekzekutiv të miratuar nga Presidenti i SHBA-së.
Për dallim nga maqedonasit, kandidatët shqiptarë, garojnë me slogane të thjeshta si ajo “Kryetari evropian” i kandidatit Bujar Osmanit dhe “Taravari për President”. Edhe këta dy kandidatë, garojnë me retorikën e njohur e të dëgjuar deri më tani të subjekteve politike që garojnë për idenë e integrimit në BE dhe rrezikut prej Rusisë, më i zëshëm në këtë drejtim është kandidati i BDI-së, Bujar Osmani me sloganin e njohur “Po Evropës, Jo Rusisë”, kjo edhe për shkak të përvojës së deritanishme me zhvillimin e politikës së jashtme që është edhe njëra ndër kompetencat e Kryetarit të Republikës. Subjektet e këtyre dy kandidatëve, me vetëdijen se nuk do të arrijnë të futen as në rrethin e dytë zgjedhor në garën për Kryetar të Republikës, që në fillim të fushatës, i pari i cili e lansoi idenë që Kryetari i Republikës të zgjidhet në Kuvend, ishte kandidati Arben Taravari, me çka BDI e zënë ngushtë, idenë e tillë e përpunoi me kandidatin aktual, Bujar Osmani, duke propozuar që i njëjti të zgjidhet në Kuvend me shumicë të Badinterit, me çka Kryetari të ketë edhe zëvendësin e tij.
EPILOGU I ZGJEDHJEVE
Zgjedhjet konsiderohen të suksesshme dhe demokratike, kur përfundojnë pa ndonjë kontest dhe problem të caktuar. Pra, më e rëndësishme se krejt, është epilogu demokratik dhe fer i këtyre zgjedhjeve. Megjithëse rrethi i parë gjithçka e bën më të qartë fotografinë për kandidatin favorit që do të bëhet Kryetar i ardhshëm i Republikës.
Kësisoj, Kryetari i ardhshëm duhet të jetë parasëgjithash përfaqësues i krejt qytetarëve. Këtë detyrë të rëndësishme nuk duhet ta harrojë në asnjë moment. Model i një kryetari të tillë ishte Ivo Josipoviq, Kryetari i Kroacisë. Përpara se të zgjidhje kryetar ishte kryetari i PSD-së dhe deputet në Parlamentin e Republikës së Kroacisë, i zgjedhur nga PSD-ja. Shefi i tij partiak, Zoran Milanoviq, pas zgjedhjes së Josipoviqit për kryetar, tha si në vijim: “I pari fitoi njeriu, më pas PSD-ja”.
Pse të mos kemi edhe kryetar të tillë, i cili pas përfundimit të mandatit ta ndjekë shembullin e Monteskjes, i cili edhe pse ka qenë aristokrat, vullnetarisht ka dhënë dorëheqje prej privilegjeve të cilët i ka pasur si Kryetar i Parlamentit në Bordo!
Me fjalë thuhet shpesh se regjimi Rama mbahet në këmbë përmes blerjes së ndërkombëtarëve, por po të gërmosh sadopak gjen edhe fakte që e provojnë këtë. Në emisionin “Report” të RAI 3, është zbërthyer skandali i një McGonigali shumë më të hershëm, kohë përpara sesa të korruptohej ish shefi i zyrës së FBI-së.
Aty tregohet se si në një rast, gjenerali kryesor i Guardia di Financia, ai që përkrah Saimir Tahirit, pohonte në 2015-tën se në Shqipëri ishte shkatërruar 99.2% e fushave me kanabis, kishte marëdhënie financiare me bosë të mafias.
Lapsi.al ka hapur arkivat për të parë se cili ka qenë roli në Shqipëri i Fabrizio Lisit që, ishte njëkohësisht edhe shefi i Interpolit. Nga arkivat rezulton se ai qe një njeri pranë qeverisë, ose më saktë lidhje e sekretarit të përgjithshëm të kryeministrisë, Engjëll Agaçi.
Gazetari i “Report” ka rikthyer në vëmendje një histori të vitit 2020 kur u zbulua se gjeneral Lisit, tashmë në pension, i ishin dhuruar 30 mijë metra katrorë tokë në bregdetin e Vlorës, nga trafikanti Artur Shehu.
Toka në Vlorë, dhuruar fondacionit të gjeneral Fabrizio Lisi
Ai e ka kontaktuar dhe e ka pyetur Fabrizio Lisin se si ishte e mundur që një njeri që paguhej për të luftuar narko tafiqet pranonte të tilla “dhurata”. Fillimisht ish oficeri është përpjekur të devijojë gjatë intervistës, por gazetari italian i ka nxjerrë përpara syve kontratën e dhurimit të firmosur para noterit. Dhe vetëm atëhere Lisi është detyruar të përgjigjet: “Nuk e njihja këtë person. Rastin ma solli Ëngjëll Agaçi. Unë e besoja Agaçin, pasi ai ishte njeri i besuar i kryeministrit shqiptar, Edi Rama”.
RAI 3: Ish-avokati i narko-trafikantëve, pas marrëveshjes Rama-Meloni
Pra, sipas pohimeve, në investigim njeriu i afërt i shefit të qeverisë ka ndërhyrë që një trafikant ti dhurojë një tokë buzë detit që kushton miliona, gjeneratit që kishte për detyrë të monitoronte nga ajri kultivimin e kanabisit në Shqipëri, por që deklaronte publikisht se ai ishte asgjesuar nga policia, kur të gjithë e dinin se vendi qe i mbushur plot.
Pra, këtu nuk kemi të bëjmë thjeshtë me një marëdhënie mes një trafikanti dhe një polici italian që do të përfitojë, por me korruptimin e këtij të fundit për tu përdorur për interesa të qeverisë.
Jo më kot emisioni Report ka këmbëngulur në pistën Agaçi dhe në faktin se ishte pikërisht ai që kishte bërë lidhjen mes trafikantit Artur Shehu dhe Fabrizio Lisit.
Gjenerali i thotë gazetarit: “fola me Ëngjëll Agaçin dhe ai më tha se i pëlqen kjo histori (dhurimi i tokës)”.
Gazetari e pyet: – Ti, i besove se ishte Agaçi në mes?
Gjeneral Lisi: Natyrisht.
Se çka ndodhur në kohën e Fabrizio Lisit tashmë dihet. Atëhere qeveria shqiptare dhe ministri Tahiri, të akuzuar nga të gjitha anët për rritjen e trafikut, organizuan një konferencë pompoze me temë “Antidroga një histori suksesi”. Pikërisht aty u shpall se ishin shkatërruar 99.2% e territorit të mbjellë. Kjo e bëri ambasadorin Lu që të shpallte me të madhe një deklaratë që i mbahet mend edhe sot e gjithë ditën: “ Shqipëria ka bërë një hap të madh përparë në kuftën kundër drogërave”.
Duhet të shihje zbulimet e fundit nga emisioni investigativ i Rai 3 për të kuptuar se e gjithë kjo butafori qesharake e kishte gjenezën tek një gjeneral italian i korruptuar, i paguar nga trafikanëtët, me të cilët pohon se e kishte lidhur një nga njerëzit më pranë Edi Ramës. /Lapsi.al/
Lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar ka qenë në qendër të emisionit investigativ “Report” në Rai 3. Sipas investigimit, thuhet se mafia shqiptare ka bërë një rritje epokale në cilësi.
Nicola Gratteri prokuror i Napolit ka deklaruar se mafia shqiptare tashmë është strukturuar dhe ka arritur të punojë në bashkëpunim me N’Dragheta.
Sipas tij, ajo është e aftë që edhe në mënyrë të pavarur të sjellë në Itali dhe në Europë tonelata kokaine
“Mafia shqiptare është e fortë sepse vjen nga shtet ku ka një korrupsion të përhapur. Kështu organizatat kriminale që vijnë nga Shqipëria janë menjëherë të pasura, të forta dhe të pushtetshme. Mafia shqiptare tashmë është strukturuar dhe ka arritur të punojë në bashkëpunim me N’Drangheta. Ka disa vite që e shohim edhe në Amerikën e Jugut dhe është e aftë që edhe në mënyrë të pavarur të sjellë në Itali dhe në Europë tonelata kokaine” – thotë Nicola Gratteri prokuror i Napolit.
Në reportazh thuhet se Shqipëria renditet nga Transparency International si një nga vendet më të korruptuara në Europë.
Një rekord i trishtë i mbajtur prej disa dekadash. Gazetari kujton se vite më parë, kur sapo kishte ardhur në pushtet, kryeministri Edi Rama kishte emëruar si këshilltar ish-prokurorin italian Francesco Mandoi që për 20 vjet kishte qenë një pikë lidhjeje mes prokurorisë italiane të anti-mafias dhe dhe prokurorisë shqiptare.
“Nuk pati zhvillime të mëdha të ndonjë konsulence. Këshilltar në letra, por nuk më dëgjuan kurrë. Nuk më telefonuan kurrë edhe pse kishte shumë punë për të bërë. Anëtarët e mafias shqiptare apo narkotrafikantët kanë përfaqësuesit e tyre brenda institucioneve dhe kanë mundësi për të kushtëzuar veprimet e qeverisë” – thotë ish këshilltari i Edi Ramës, prokurori i antimafias italiane Francesco Mandoi. gsh
Komentet