Polonia ka shpallur zyrtarisht të ndaluar Partinë Komuniste të Republikës së Polonisë, pas një vendimi të Gjykatës Kushtetuese që konfirmon se programi dhe ideologjia e saj janë në kundërshtim të drejtpërdrejtë me Kushtetutën polake.

Ky vendim shënon fundin juridik të një force politike të vogël, por simbolikisht të rëndësishme, që prej vitesh konsiderohej problematike nga institucionet shtetërore.

Në vendimin e publikuar, Gjykata Kushtetuese theksoi se ideologjia e Partisë Komuniste shkel parimet kushtetuese të shtetit demokratik, duke argumentuar se promovimi i komunizmit bie ndesh me sistemin ligjor të Polonisë dhe me kujtesën historike të vendit.

Sipas trupës gjykuese, “nuk ka vend në rendin juridik polak për një parti që glorifikon krimet e regjimeve komuniste”.

Ky qëndrim reflekton linjën e fortë antikomuniste të shtetit polak, e cila është intensifikuar sidomos në vitet e fundit.

Një proces që nisi vite më parë

Edhe pse vendimi u mor tani, procesi për ndalimin e partisë ka nisur që në vitin 2020, kur Prokurori i Përgjithshëm paraqiti kërkesën e parë për likuidim.

Çështja u rikthye në qendër të vëmendjes në nëntor të këtij viti, kur presidenti polak Karol Nawrocki paraqiti sërish një kërkesë të re në Gjykatën Kushtetuese.

Sipas ekspertëve, ritmi i ngadaltë procedural ishte rezultat i kompleksitetit ligjor, por edhe i debatit të brendshëm mbi kufijtë e lirisë politike.

Një parti e vogël, por simbolike

E themeluar në vitin 2002, Partia Komuniste e Polonisë kishte një bazë të kufizuar anëtarësh, nga disa qindra deri në rreth një mijë sipas vlerësimeve të ndryshme.

Megjithatë, pavarësisht peshës së vogël elektorale, partia mbante një simbolikë të fortë historike, e lidhur me trashëgiminë e regjimit komunist që udhëhoqi Poloninë për gati gjysmë shekulli.

Kjo e ka bërë objekt debatesh të vazhdueshme: nga njëra anë mbrojtësit e lirisë së shprehjes politike, dhe nga ana tjetër forcat konservatore e kombëtariste që kërkonin ndalimin e çdo forme të apologjisë së komunizmit.

Një epilog politik në një klimë të polarizuar

Vendimi i Gjykatës Kushtetuese pritet të forcojë debatin mbi kufijtë e lirisë politike në Poloni. Për mbështetësit e tij, është një hap i domosdoshëm drejt pastrimit të hapësirës publike nga ideologjitë totalitare.

Për kritikët, është një precedent që mund të përdoret për të zgjeruar kontrollin e shtetit ndaj partive të vogla apo të pakëndshme politikisht.

Megjithatë, në aspekt praktik, vendimi mbyll një kapitull politik të së kaluarës – ndërsa Polonia përqendrohet te sfidat më të gjera gjeopolitike dhe të sigurisë që po përballon sot.