[…] There you will find 51291 additional Info to that Topic: voal.ch/perkujtim-per-xhavit-shpat-e-rron-mazrekaj-dr-fehmi-pali-vjeherr-dhe-gjysh-mrekullueshem/ […]
Ishte dimër dhe në Tiranë bënte shumë ftohtë. Shiu, që kishte ditë që s’kishte pushuar e kishte dërrmuar çatinë e vjetër të shtëpisë sonë dhe tavani ishte i gjithi i lagur.
Kishte kulluar aq shumë sa kishte rrjedhur edhe nëpër mure, sidomos në një nga dhomat e shtëpisë që ne e përdornim për të pritur ata që na vizitonin.
Në një nga këto ditë të ftohta, vjen një miku im për vizitë. Kishte marrë me vete edhe nipin e tij nja 10 vjeç.
– Aman, më tha – dua ta takoj Lasgushin sepse kam sjellë edhe nipin që t’i recitojë disa vjersha të tij që i ka mësuar.
– Po është shumë ftohtë,i thashë – kam frikë se më sëmuret,
– Aman të lutem, nuk do rrimë shumë.
E vesha babin mirë, me triko, pallto, me kokore në kokë. Miku im priste me nipin në dhomën e miqve.
Nipi i tij shikonte i çuditur muret e lagura nga shiu që kishte kulluar, mobiljet e një kohe tjetër, dhomën e lartë, etj. Çdo gjë ndryshe nga sa ishte mësuar ai të shihte.
Priste me çudi që të hynte edhe njeriu që i kishte thënë daja i tij, para të cilit do recitonte.
Në fund, hyri babi. Djali i vogël u shtang. Mirë që ishte veshur ashtu, po ai po hynte duke mbajtur prej rrypi edhe një qen. Pamje e pa imagjinueshme e pa ngjashme me ato që shikonte përditë ky fëmijë.
Sidoqoftë, kur miku im i tha nipit të tij të recitojë, ai filloi dhe gjatë gjithë kohës e mbante kokën ulur.
Babi im u kënaq dhe e falenderoi. Pastaj ata ikën.
Të nesërmen miku im më tha:
– Më pyeti nipi me zë të ulur dhe i çuditur: Kush ishte ai o dajë???!!!!
– Ngrije zërin deri në qiell – i tha miku im nipit – ai është poet i maaaadh.
– Po çfarë i madh, mor dajë, atij po i binte shtëpia – tha nipi.
Titullin e këtij lajmi të hidhur voal.ch e mori nga ngushëllimet për largimin e parakohëshëm nga jeta të Vojo Dervishit, Profesorit të Edukimit Fizik të gjimnazit të kryeqytetit Petro Nini Luarasi.
Vojo Dervishi ishte sportist dhe trajner i peshengritjes i klubit Studenti e Dinamo, drejtues i kompleksit te pare te pishinave ne Tirane, kryetar i federates se peshengritjes, por kryesorja ishte një Njeri i shkëlqyer që me kontributin e tij ka edukuar dhjetra breza nxënësish.
Me pak fjalë emri iProfesor Vojo Dervishit ishte një emër i nderuar nga të gjithë, nga ata emra që lënë gjurmë dhe nuk harrohen kurrë nga gjeneratat e nxënësave të Gjimnazit Petro Nini Luarasi!
U nda nga jeta Profesor Vojo, sikur e thërrisinin të gjithë nxënësit e gjimnazit Petro Nini Luarasit, gjenerata pas gjeneratash emër i nderuar dhe i respektuar.
Lajmin e dha familja, e shoqja Viviana Goroshiani, ish nxënëse e Petro Nini Luarasit, me të cilën Profesor Vojo ra në dashuri dhe të dy bashkë krijuan një familje të bukur, ku lindën Grejsi dhe Arbri.
Profesor Vojo Dervishi ishte simbol i edukatorit të palodhur të Edukimit Fizik me një komunikim të jashtëzakonshëm me nxënësit, që gëzonte respekt nga nxënësit, kolegët dhe qytetarët e Tiranës.
voal.ch i shpreh ngushëllimet familjes, kolegëve, miqve, sportdashësave, nxënësave të Petro Nini Luarasit!
Më poshtë po sjellim disa ngushëllime nga ish nxënësit e Petro Ninit nëpër gjenerata:
*R.I.P profesori legjendar Vojo Dervishi
*Do i kujtoj gjithmone keshillat e tua pasi ke qenë dhe do mbetesh frymzim i madh 🙏, njeri i madh. Dua te t mbaj mend gjithmonë si ne jeten foto. I buzqeshur dhe i bukur plot dritë.
*U PREHSH NË PAQE PROF. VOJO! Lutjet e mia shkojnë për ty e familjen tënde! Supermotivues gjatë kohës që stërvitesha tek Petro Nini!
*PERSE Nxitove te zbresesh kaq shpejte nga “Treni i Jetes” Profesor VOJO DERVISHI !!! Jooo nuk dua ta besoj se nuk do degjojme me zerin Tend VOJO, nuk do qeshim me humorin Tend, nuk do takohemi si dikur…Te donim dhe na doje aq shume…Ne ishim filiza te brishte por ti na dhe forcen…besimin…Na mesove si te behemi Qytetare te denje ne Shoqeri…Per ne nuk ishe vetem Profesori yne por ishe njekohesisht edhe nje Prind, Shok,Vella… Lamtumire Profesori Yne i Dashur VOJO DERVISHI. Zoti Bekofte Parajsen Tende!!!
*Shume nga ata qe njihnin sportin dhe edukimin fizik ne kryeqytet do te kujtojne me respekt njerin nga mesuesit me te mire te edukimit fizik ne shkollat e kryeqytetit , mesuesin e palodhur te gjimnazit Petro Nini qe kushdo e njihte te nderuarin profesorin VojoDervishi.
*Mijera nxenes, kolege dhe sportiste e kujtojne me respekt profesor Vojon ne punen e tij te palodhur si mesues i edukimit fizik ne shkolla apo drejtues ne aktivitetet masive sportive, si trajner i peshengritjes se klubeve Studenti e Dinamo apo si drejtues i kompleksit te pare te pishinave ne Tirane dhe si kryetar i federates se peshengritjes. Respekt per punen e tij ne vite ne sherbim te edukimit fizik e te sportit masiv e cilesor.
Sot mesova se u nda nga jeta gjigandi i muzikes shqiptare Agim Krajka!
Kisha nderin ta kem profesor dhe une ne muzike dhe kur mbaronim çdo sezon muzikor me profesorin tim Todi Dorri ,kontrollin e perparesise e bente i madhi Agim Krajka!
Ishte nje gjigand i muzikes dhe nje fizarmoniçist qe te dyte deri tani Shqipëria nuk ka nxjerë!
Lum kush e ka degjuar nga afer se si luante ne fizarmonike!
Te tjerat ju i dini vetë…sepse flet vete vepra qe ka lënë pas!
Ne bisedat e fundit qe kemi pasur, mbaj mend ketë shprehje: e kane perdhunuar muziken shqiptare!! Nuk lanë gje pa e shëmtu!
Veçonte si kengëtare ne zë ,vokal, talent Vaçe Zelen dhe Parashkevi Simakun.
Flisnin me profesorin the tim Dorri si kishin zbuluar zerin e mrekullueshem te Irma Libohoves ne liceun artistik. Si i dha kenget e para Irmes ,qe u ngrit ne skenë!! Aprovimi i profesor Gimit qe!
Per mua ka bere shume personalisht….kur mua nuk me pranuan ne lice per arsye biografie, ai tha: gjynah, krim…arti po humb nje talent…eshtë femijë i talentuar!
Une i jam mirenjohese fjaleve te profesorit tim , gjigantit te muzikes shqiptare Agim Krajka!
I paharruar qofsh profesor Gimi….do te mbetesh i perjetshem ne memorjen e kombit shqiptar sepse flet vepra juaj qe keni lënë pas!!!
U prehsh ne Paqe o shpirti muzikes dhe i pentagramit 🙏🙏🙏
Mu desh një copë herë të mendoja si do t’a filloja këtë kuvendimin tonë të lënë përgjysmë pasi me të vërtet e paskam të vështirë të hedh penelatat për portretin tënd, për jetën tënde të bukur, të pasur e plot dritë, siç është edhe emri yt.
Fati na bashkoi qysh nga adoleshenca, kur ti u prezantove në grupin tonë të klasave të ulëta, maturantja Drita Shundi, që do të na udhëhiqje me dashamirësinë e pafundme, inteligjencën e shquar, si nxënëse e medaljes së artë. Nuk the shumë fjalë, veçse mbolle respekt e zgjove dashuri të përjetshme në zemrat tona të njoma .
Kështu filloi rrugëtimi ynë i gjatë nga Klubi i gocave të shquara të shkollës Pedagogjike, tek mësueset e para të Gjimnazit :” Sami Frashëri ” e deri te bashkëpunimi i ngushtë, si publiciste nëpër udhët e Atdheut nga Konispoli në Fierzë!
Fillimi qe koha, kur ti e gjete princin tënd, POETIN dhe u bëre burim frymëzimi për të: është e” RINIA E NJE SHQIPTARE”, pjesë të zgjedhura të Dora d’Istrias, të qëmtuara me kujdes nëpër arkiva e biblioteka, të përkthyera nga ty, që na e sollën të plotë, në ditët tona, këtë figurë të rrallë të Rilindjes Kombëtare, të cilën Naim Frashëri, e quajti:’ Elena Gjika nga Përmeti” ‘ Ish në dituri si deti.”
Maskat
Edhe në përkthimet e ORIANA FALLACIT,” Seksi i Shpërfillur” dhe” Intervistë me historinë” ashtu si edhe tregimi :” Maskat’e Gianfranco Draghit, gjen vokacionin tënd;’ lajmotivin e gjithë jetës, plot nder e dinjitet njerëzor. zonjë si në skenën e një teatri absurd. Për të qarë e për të qeshur, ish ajo epokë personazhesh tragjikomikë! Pse ishin aq të trembur nga një Zonjë aristokrate ato maska?
Ndoshta ishte forca e argumentit dhe logjikës në çdo gjë që shkruaje. E për të mos ardhur shumë rrotull , po u jap lexuesve vetëm njërin nga pesë portretet e tua botuar tek libri yt i mrekullueshëm: GRUAJA SHQIPTARE, ku vetë Botuesi, Globus R, evidentoi: këtë libër për Ollga Plumbin, Milla Vangjelin, Musine Kokalarin, Afërdita Asllanin dhe veçanërisht Selfixhe Ciun{ Colombia] janë nga më të arrirat, që do ishin një vlerë serioze, po të studioheshin në fakultetet e gazetarisë, si një shembull i publicistikës , të bazuar dhe argumentuar me fakte të vërteta e të pa diskutueshme. Më poshtë vijon një shembull i rrallë kur ndjek thënien filozofike të popullit, më e ngushta udhë e jetës, është udha e së VËRTETËS. Kështu e shohim edhe ne,” Sefixhene tënde, krejtësisht të gjallë ashtu si e përshkruan ti: …”
Ndoshta ishte forca e argumentit dhe logjikës në çdo gjë që shkruaje. E për të mos ardhur shumë rrotull , po u jap lexuesve vetëm njërin nga pesë portretet e tua botuar tek libri yt i mrekullueshëm: GRUAJA SHQIPTARE, ku vetë Botuesi, Globus R, evidentoi: këtë libër për Ollga Plumbin, Milla Vangjelin, Musine Kokalarin, Afërdita Asllanin dhe veçanërisht Selfixhe Ciun{ Colombia] janë nga më të arrirat, që do ishin një vlerë serioze, po të studioheshin në fakultetet e gazetarisë, si një shembull i publicistikës , të bazuar dhe argumentuar me fakte të vërteta e të pa diskutueshme. Më poshtë vijon një shembull i rrallë kur ndjek thënien filozofike të popullit, më e ngushta udhë e jetës, është udha e së VËRTETËS. Kështu e shohim edhe ne,” Sefixhene tënde, krejtësisht të gjallë ashtu si e përshkruan ti: …”
Nga majta në të djathtë mësueset e Gjimnazit Sami Frashëri: Mimika Nishani, Nina Agolli, Afërdita Asllani, Drita Siliqi, Eglantina Mandia
———————
Jetëshkrim i shkurtër i Drita Siliqit
Drita Siliqi (Shundi) lindi në Tiranë, më 2 mars të vitit 1933, në një familje patriote tiranase. Babai i saj ishte Athanas Shundi, i cili ka qenë mësues në shkollën e parë shqipe të Tiranës dhe pas përfundimit të studimeve universitare për kimi dhe farmaci në Napoli, hapi farmacinë e tij në Tiranë. Ai ishte delegat i Tiranës në Kongresin e Kishës Autoqefale që u mbajt në Berat në shtator të vitit 1922 dhe që vendosi që gjuha e liturgjisë në Kishën Ortodokse Autoqefale Shqiptare të ishte gjuha shqipe. Nëna e Dritës, Kaliroi Spiru Shundi ishte nga një familje tregtare nga Durrësi, që pati nxjerrë njerëz të njohur si Nako Spiru, por që u persekutua nga regjimi komunist.
Shumë pjesëtare të familjes se saj vuajtën shtetëzimet, madje edhe burgjet e komunizmit. Ndërsa ishte student në Tiranë, Drita u njoh me poetin e ri Drago Siliqi, me të cilin do të lidhte më pas jetën e saj. Pas përfundimit shkëlqyeshëm të studimeve universitare për letërsi, ajo punoi për shumë vite me radhë si arsimtare, fillimisht në Institutin Bujqësor të Kamzës e në Gjimnazin e Shkodrës, në shkollat e mesme “Petro Nini Luarasi” dhe “Sami Frashëri” të Tiranës dhe me pas si pedagoge në Fakultetin e Histori Filologjisë, Katedra e Letërsisë. Më vonë, ajo do të punonte për disa vjet si kryeredaktore në revistën “Shqiptarja e Re”. Në vitin 1957, Drita u bë bashkëshortja e intelektualit të njohur Drago Siliqi, poet, kritik letrar dhe publicist, i cili vdiq në një aksident ajror më 13 korrik të vitit 1963, duke e lënë pas Dritën me dy vajzat, Darinën dhe Laurën.
Gjithë jetën e saj Drita Siliqi ua dedikoi vajzave të saj, nderimit të emrit të bashkëshortit Drago Siliqi si dhe një pune të palodhur intelektuale. Ajo botoi veprën e plotë të Drago Siliqit, u mor me studimin e jetës dhe veprës së Dora D’Istrias (Elena Gjika), përktheu librin “Rinia e një shqiptareje” (viti 2002), botoi librin me studime “Gruaja shqiptare, probleme të gruas në shtypin e rilindjes dhe pavarësisë” (viti 2003), përktheu nga italishtja librat “Seksi i shpërfillur” dhe “Intervistë me historinë” të gazetares dhe publicistes së njohur italiane Oriana Fallaci.
Në vitin 2000 ajo u vendos në Shtetet e Bashkuara pranë vajzës së saj.
Kushtuar Lili Skënderit, bashkëshortes së Poetit Vehbi Skënderi dhe Nënës sime që na la më 8 shkurt 2016
8 Mars 2016
u mbush një muaj që nëpër shtëpi të kërkoj pa dobi kur dal pres t’i biesh celularit sikur bëje rëndom edhe pa arsye për fare kot veç për të dëgjuar sa më shumë zërat e njëra tjetrës të Nënës e bijës sikur ta dije se nga Qielli telefonit nuk do t’i bije dot
është 8 Marsi i parë që nuk të kam pranë vdekja kjo shtrigë na e këputi kordonin ombelik
unë nuk e besoj se ti nuk je me ne as ti nuk beson që je atje ku je
çdo gjë në shtëpi gjurmët e tua mban kanatet e dritares prej nga shihje rrugën nënkresat e zbukurimit me ngjyra tek cepat e divanit presin që t’i lëvizësh gjithçka është rregulluar si deshe ti me asimetriken simetri në guzhinë gjej biletkat ku shkruaje se çfarë duhet të blinim, nektarë lulesh, elikzir kanellë, majdanoz, vaj ulliri
kur vjen dita e re pres të më zgjosh, ta hamë bashkë mëngjesin që ma përgatisje ti duke shoqëruar kafenë apo çajin me kryetituj gazetash tek News24 e kujtuar shtëpinë tonë në Tiranë që na priste Liqenin e Poradecit ku ti linde
malli shtohet e shtohet si një vullkan i sapozgjuar që mezi pret të eksplodohet
ne të dyja flisnim për gjëra të thjeshta të bukura të zakonshme dhe të jashtëzakonshme se çfarë do të na gatuaje për shembull për drekë speca të pjekura me djathë delesh apo lakror me dy petë për shqetësimet personale kombëtare e botërore të gjitha me njëra-tjetrën kishin lidhje që po t’i kishim në duar unë dhe ti do të kishin të gjitha happy end dhe rrugëzgjidhje
deri ditën kur u sëmure papritmas nisën 100 ditë të tmerrshme për ne nga spitali në spital me zemër të dridhur nga frika e telefonatave horrore në mesin e natës kur japin vetëm lajme pelin te hidhur
ne kishim shpresë deri në fund që mrekullia jonë të zgjaste se ishte dashuri e kulluar, hyjnore kur Eva dhe Adami nuk e kishin prekur ende mollën
unë të përkëdhelja me fjalët më të bukura të botës, të thërrisja Lule, Lilka, vajza ime, të thosha se ne do të jetonim bashkë 200 vjet për t’i parë e për t’i gëzuar bashkë fëmijët, nipat e sternipat tanë dhe ti e pranoje këtë sfidë
s’ka më të bukur se sfida e jetës më jepje besën dhe fjalën me të qeshurën tënde të bukur dhe zërin tënd me tinguj edhe kur na qortoje ishte gjithë plotfuqishmëri Mbretëreshë me kurorë e skeptër që Elisabetha II e Anglisë do të të kishte zili
Nëna ime prehet nën lulevjollcat
8 Maj 2016
u mbushën 3 muaj nga 8 shkurti në 8 maj me lule dhe vaj
nga shirat e errta të shkurtit në mars, prill e maj me lule dhe vaj
nga qielli i vrerosur i shkurtit tek fytyra e pranverës e pafaj me lule dhe vaj
nga ankthi i pafund i shkurtit në ankthin e pafund prej reje si është e mundur Mam që ti fle nën vjollca e vjollcat çelin sipër teje
gjashtë muaj pa ty Mam
8 Gusht 2016
u mbush gjysmë viti sekondat, minutat, orët, ditët, javët, muajt njëri pas tjetrit shkuan ditëlindja jote pa ty në maj gjithë lot e vaj
unë të kërkoj me sy me veshët hapur të dëgjoj kumtin tënd të bukur që e mbushte shtëpinë me hare ku je Mam ku je
në shtëpi gjithçka ka mbetur ashtu sikur e le dhoma jote e heshtur mbulesa e shtratit e palëvizur çanta jote po aty në sirtarin e komodinës pasqyrka e vogël mbi komodinë të preferuarit librat e tu dritarja e dhomës tënde nga shihje hënën
mungojnë vetëm syzat t’i dhashë me vete edhe letrat e bixhozit që luaje duke pyetur fatthënën
në dollapin tënd mungon vetëm palltoja e madhe që ti e përdorje shumë rrallë mungojnë një palë pantallona, një golf dimri dhe një xhaketë që i vishje rëndom kur dilje rreth e rrotull në dollapin e këpucëve janë pantoflat e tua, sandalet e verës me pak takë në ngjyrë hiri mungojnë vetëm një palë këpucë dimri
e di që në Parajsë është gjithmonë pranverë po kur ike ti ishte shkurt e shi e shpirti im qante me rrebeshe sepse harmonia jonë prej tingujsh, ritmesh e ngjyrash ishte Parajsa e tokës ne ishim më të gjithëpushtetëshmet e rruzullit më të pasurat e botës
….
unë nuk i bindem arsyes se vdekja ekziston se kush lind vdes se gjithçka që ka një fillim e ka një fund se tek fundi nis fillimi dhe tek fillimi fundi sepse dashuria jonë ishte dhe është një përjashtim fund e fillim
po vjen 8 shkurti zemra ime
vajza ime e bukura ime po vjen ora 18:00 kur nga dritarja e spitalit shpirti yt fluturoi në një botë krejt të panjohur do ta heq këtë datë nga kalendari pas datës 7 shkurt vjen direkt 9 shkurti pas orës 17:00 vjen direkt ora 19:00
ti po flije sikur e keqja ishte larguar e ti pas pak do të zgjoheshe frymëmarrja jote ishte e rregullt, e ngrohtë krejt ndryshe nga vdekja që vërtitej pranë teje akullnajë e ftohtë
herët e tjera ti nën tuba luftoje për jetën ti me çdo kusht deshe të riktheheshe në shtëpinë tonë e të vazhdoje aty ku e kishe lënë në spital gjithçka e panjohur për ty nuk njihje askënd sytë e Shën Mërisë dukeshin artificialë përpara syve të tu që luteshin të mos vinte ajo që kishe frikë se po vinte ti e merrje me të mirë të panjohurën që nuk mund të bëhet urë e që nuk duam ta njohim kurrë
ti luftoje me mish e me shpirt të ktheheshe në shtëpinë tonë të ngrohur nga dielli i dashurisë që e bën të duket një kokërr portokalli diellin që ngroh njerëzinë
ti ma shqiptoje emrin nën tuba, nën jerm, nën morfinë
çfarë deshe të më thoshe Mam si nuk mundëm të flisnim Mam si nuk mundëm Mam
ne të rrethonim tek shtrati ti na shihje dhe qeshje ashtu e përhumbur kujtoje se ishe në ëndërr dhe prisje të zgjoheshe nga ankthi makth
ti e bukur si një skulpturë e bardhë e Rodenit askush nuk mund të besonte se ishe e sëmurë me faqet ngjyrë rozë që unë t’i puthja pa fund po flije Mam po flije aq qetshëm aq rrejshëm
sa unë besova se do të zgjoheshe të më thoshe atë që deshe të ma thoshe aq shumë por që nuk ma the dot në këtë botë kurrë
po vjen shkurti Mam, e urrej 8 shkurtin qiellin bunker që e kishte veshur atë mbrëmje të ftohtë në hekur
e urrej edhe 29 tetorin, kur më the se ndiheshe pa qejf ishim aq bukur ti ishe kryeministrja e shtëpisë fuqiplotë ne demokracia më e bukur e planetit tokë
8 shkurt 2017
e dashur Nëna ime, Zonja Lili Skënderi e dashur Lilka ime, e dashur Lulja ime, zambak uji e dashur mrekullia ime e dashur vajza ime që nuk e pata kurrë e dashur motra ime që nuk e pata kurrë e dashur shoqja ime që nuk e pata kurrë me një trup e shpirt me Tim Atë më linde, më dhe gji, më rrite, e dashura Nëna ime unike
e dashur Lilka ime, lule që nuk njeh vyshkje ti Ëngjëlli im në tokë dhe Ëngjëlli im në qiell krijesë e bukur e Zotit si kryeveprat e piktorëve të gjithë rrymave e kohëve me shpirt dhe fytyrë ëngjëllore
ne kemi kaluar bashkë shumë sfida dorë për dore shtrënguar sfidat e jetës po aq të zeza si vdekja ne në krahë të njëra tjetrës mbi to gjithmonë kemi triumfuar
nuk bëhet fjalë për triumfe fanfaresh të gërryera nga hipokrizia prej bloze fjala është për gjërat më të thjeshta dhe të rëndësishme të jetës që i japin frymën, kumtin dhe kuptimin kësaj bote
ti jepje dashuri pa cak e pa fund ti Nëna ime një pyll i gjelbër që nuk njohe as plakje dhe as tharje që në çdo rrahjen tënde të zemrës na bëre të jetonim një jetë të plotë vetëm me dashuri dhe pa ndarje
nga 8 shkurti 2016 dhe në çdo shkurt që vjen shpirtin tim e shkundin pa prehje uraganët e dhimbjes ti je me mua kudo ndodhem por kjo nuk nuk e zbeh aspak mungesën, dhe peshën e pengjeve që më rëndojnë si mal mbi shpirt e shpinë
nuk e zbeh as mallin që vetëm shtohet e shtohet si një vullkan i sapozgjuar që mezi pret të eksplodohet
që jam vazhdimi yt dhe i tim eti e kuptoj lehtësisht se rebelohem për ta injoruar Kasandrën për ta sfiduar të keqen për ta hequr nga kalendari datën 8 shkurt për t’i hequr nga kalendari të gjitha ditët e vuajtjeve të tua e për të ta mbushur kalendarin e jetës me ditët e tua më të lumtura që ti i kalove me Tim Atë, poetin Vehbi Skënderi që të deshi deri në frymën e fundit kur fryma e lë trupin dhe ngjitet lart, lart, lart…
Lexuesit të voal.ch në shenjtë nderimi po i sjellim një shkrim kushtuar mjekes të njohur shqiptare Vangjelo Grillo (Veizi)që u nda sot nga jeta.—————-
Vangjelo Grillo, mjekja që kalonte pengesat ndonëse pa mjete dhe pajisje
Portret i paautorizuar,kushtuar Intelektuales Himariote dhe Mjekes Pediatre,Dr.Vangjelo Grillo (Veizi),me rastin e kremtimit të Ditës së shënuar të Emrit të saj.
Në vend të prologut….
Nuk janë të pakta rastet,teksa vështirësohen realisht të gjenden dhe artikulohen fjalët e përshtatshme e të duhura, për të konfiguruar portretin e një Misionareje të heshtur,një heroine fjalëpak e punëshumë.Një Intelektualeje të mirëfilltë, ku cilido Spital apo klinikë, do dëshironte ta kishte si pjesëtare të stafit të vetë.
Mes nesh,jetojnë individë dhe njerëz zemërmëdhenj, si mjekë të përkushtuar dhe model,tepër humanë e krejt të papërsëritshëm, me shpirt të jashtëzakonshëm,me pasione dhe dëshira për të ofruar jetë,për t’i shërbyer me devocion vetë jetës.
Rrallë mund të hasësh në jetë individë dhe qenie kaq të përkushtuar dhe dashuruar me jetën njerëzore e veçanërisht me vogëlushat.Këtë mision e kryejnë më së miri bluzat e bardha,ose ndryshe Mjekët,ruajtësit e shëndetit tonë.
Figura të respektuara, misionarë të përbetuar,individë që humanizmin dhe fisnikërinë e kanë si pjesëz jetike të ekzistencializmit të tyre. Ndër mjeket e para,ndër gratë e spikatura e të shquara të cilat realisht janë simbole dhe monumente të gdhendura,që shndrrisin e vezullojnë,veçojmë Intelektualen brilante,Dr.Vangjelo Grillo (Veizi),të parën mjeke Himariote. Një ndër simbolet dhe themelueset e Pediatrisë shqiptare,një mjeke e spikatur për autoritetin,për etikën dhe profesionalizmin e rrallë,që gjithë jetën gjatë 32 viteve karrierë të suksesshme, ia kushtoi si një sfidë të këndshme fëmijëve.Duke u shërbyer me pasion e përkushtim, me mirëbërësinë dhe sakrificat e panumërta, në dritën e vlerave dhe të parimeve,misionit dhe shkencës humane, që ajo përzgjodhi të rrugëtonte në jetën e saj.
Rrugëtimi jetësor dhe profesional
Dr. Vangjelo Grillo,erdhi në jetë më 14 Dhjetor të vitit 1933,në Himarë, në një familje të thjeshtë,por me vlera dhe tradita atdhetare.Vitet e brishta të fëmijërisë dhe arsimimit fillestar të 7 vjeçares i kalon në vendlindjen e saj në Himarë. Arsimin e mesëm,e kryen në Politeknikumin Mjekësor në Tiranë, të cilën e përfundon me nota të shkëlqyera.Në vijimësi ajo starton dhe ndjek studimet e larta për mjekësi,në Tiranë,duke i përfunduar dhe u Diplomuar si Mjeke,në vitin 1957.Një vajzë shembullore,tepër e zellshme dhe këmbëngulëse edhe si nxënëse po ashtu edhe si studente, me ambicie për rezultate të larta e cilësore.
Pas diplomimit,Dr.Vangjelo Veizi,në vitin 1958,fillimisht emërohet si mjeke në Himarë,në spitalin e kësaj treve, mandej edhe si Drejtuese e tij,ku shërben dhe kontribuon dinamikisht, deri në 1961. Si një e re ambicioze, me vlera dhe virtyte të spikatura, me një vizion për punë dhe veprimtari, me vullnet dhe guxim për shërbim dhe flijim, në të mirën dhe në dobi të jetës dhe të vetë njeriut,ajo fokusohet si misionare e shëndetit.aI përkushtohet një modeli të punës sistematike,sa të mundishme e po me aq plot sakrifica,duke krijuar kësisoj një prestigj dhe emër dinjitoz në gjithë Trevën e Himarës.Për rrjedhojë,brenda një periudhe të shkurtër kohore,ajo fiton simpatinë e gjithë pacientëve,ndonëse duhet pranuar fakti,se operonte dhe punonte në kushte tepër të vështira. Gjithësesi,për rishtarët në hapat fillestare të karrierës së tyre profesionale,lipsej natyrisht shumë përpjekje, shumë punë,një këmbëngulje sistematike, që të mund të fitonte,përvojën, respektin dhe reputacionin.Në ato hapat e para si mjeke në atë periudhë kohore,Dr. Vangjeloja, ishte e vetmja mjeke në gjithë spitalin dhe trevën e Himarës. Për rrjedhojë për hir të shenjtërisë së betimit të saj,tek Urdhri i Hipokratit,Dr. Vangjelose,jo pak here,iu desh të përballej dhe angazhohej,me të gjitha llojet e sëmundjeve që shfaqeshin.Si një njeri tepër i urtë, shumë e thjeshtë, fjalë-ëmbël në çdo rast eventual ajo dëshmoi formimin e saj, gadishmërinë paraprake, ashtu sikundër edhe u shqua,si një mjeke shumë e përqëndruar dhe e vëmendshme, në çdo vizitë mjekësore apo në vizita familjare,për të ofruar ndihmesën në raste emergjente.Duke kontribuar jashtëzakonisht në përkujdesin dhe ruajtjen e shëndetit të himariotëve të thjeshtë,pa përjashtim të të gjitha grupmoshave.Madje paralelisht duke mbuluar në aspektin gjeografik, një hapësirë shtrirjeje më të madhe,përtej kufijve të Himarës,në vijimësinë e bregdetit të Sarandës, Kuçit dhe gjithë reparteve ushtarake që ndodheshin në atë shtrirje të trevës.
Dr.Vangjelo Veizi, qysh në hapat fillestare të rrugëtimit të saj Misionar në Himarë,u fokusua dhe kontribuoi me një përkushtim dhe seriozitet tepër admirues,duke shëruar dhe parandaluar sëmundjen e Melitencës,si një sëmundje problematike e shqtësuese në atë periudhë kohore për trevën e Bregdetit.Ashtu sikundër zhvilloi një punë intensive tepër impresionuese, duke pasur rezultate të dukshme në luftimin dhe parandalimin e tifos apo hepatitit si edhe kundër helmimeve me lëndë me përmbajtje fosforoorganike.
Dr. Vangjeloja, duke sfiduar barrierat e kohës, si një shembull i vetëmohimit,eci dhe shkeli në çdo cep dhe skaj të trevës së Himarës,duke qënë pranë gjithë atyre që e kishin të domosdoshme ndihmën e shpejtë dhe ndërhyrjen e specializuar të saj.Njëherazi, në një periudhë kohore ai ajo e dekadës së viteve 60-të,kur specialitetet mjekësore ishin pothuajse joekzistente, mjeku duhej të dinte gjithçka, madje shpesh here konsultohej edhe për probleme veterinare. Dr.Vangjeloja me mundin dhe përgjegjësinë që e karakterizonte, me shkathtësinë dhe papërtueshmërinë e saj,fitoi një emër të mirë gjithandej,në aspektin e përcaktimit të diagnozave eventuale,në shërbim të menjëhershëm të pacientëve në nevojë.
Gjithësesi,duhet pasur parasysh, se përpos punës së saj të ndërgjegjshme dhe shembullore,gjithçka ishte në rrethana dhe kushte jashtëzakonisht të vështira e të paperceptueshme.Sepse realisht një mjeke e re dhe krejt e papërvojë,përballej me sfida të jashtëzakonshme, pa pasur kushte dhe mundësi minimale,duke mos ekzistuar asnjë lloj laboratori,asnjë lloj mjeti transporti, asnjë aparaturë ekzaminimi radiologjik.Ashtu sikundër as edhe një mjek koleg tjetër pranë saj, për mundësi eventuale konsultimi,për shkëmbim mendimesh apo opinionesh.Të gjitha këto barriera dhe pengesa, Dr. Vangjeloja,mundi t’i kapërcente me shumë sukses,falë thellimit dhe studimit shkencor, që ajo kryente për çdo rast që përballej dhe kërkonte mendimin e specializuar të saj,madje edhe literaturës së huaj pasur parasysh faktin që ajo zotëronte gjuhët si greqisht,italisht,frëngjisht,rusisht etj.
Në këtë kontekst,duhet përmendur fakti, se një ndihmesë të jashtëzakonshme luajti edhe bashkëpunimi me personelin ndihmës mjekësor të spitalit në Himarë, veçanërisht me infermierin e talentuar Kozma Nesturi,(më vonë u nderua dhe laurua si Hero i Punës Socialiste), duke përfituar nga përvoja e gjatë e tij,ashtu sikundër dhe horizonti që ai posedonte, duke qenë sa më pranë njerëzve që përballeshin me probleme dhe halle njerëzore.
Njëherazi Dr.Vangjeloja,krijoi një bashkëpunim tepër ambicioz dhe perfekt, me figura dhe personalitete të fushës së mjekësisë në qytetin e Vlorës,me mjekë të shquar si Irfan Pustina, Pavli Flloko,Kostandin Kauri,Isuf Hysenbegasi ashtu sikundër njëherazi edhe me Profesorët e shquar të pediatrisë në Tiranë, si Prof.Selaudin Bekteshin dhe Prof. Hamdi Sulçebegun.Me punën e saj këmbëngulëse dhe përkushtuese,me horizontin e gjerë kulturor dhe profesional që e karakterizonte,me fokusimin e saj prioritar,duke përfituar edhe nga përvoja e një sërë mjekëve të spikatur të asaj periudhe,ajo mundi të fitonte respektin e zemrat jo vetëm të pacientëve dhe familjarëve të tyre,por thuajse të gjithë trevës së Himarës.
Të cilët edhe në vijimësinë e ditëve të sotme,duhet theksuar, se e kujtojnë me mirënjohje e nderim krejt të veçantë.
Madje edhe duke e pasur si një shtyllë mbështetëse,si njeriun e tyre të afërt, duke kërkuar ndihmesë apo sugjerimin e saj, në halle dhe problematika që ata përballen.
Falë kontributit fisnik dhe solidaritetit të kësaj mjekeje të jashtëzakonshme, në vitin 1961,Dr. Vangjelo Veizi, e përkrahur dhe mbështetur nga Profesorë dhe titullarë si Prof.Selaudin Bekteshi, Prof. Hamdi Sulçebegu,Ciril Pistoli dhe Drini Ohri, emërohet në Spitalin Pediatrik të Tiranës,si Mjeke Pediatre.
Aty tanimë Dr. Vangjeloja,u përball dhe u ndesh me një mjedis tepër të ngrohtë e mikpritës,me një dashamirësi të jashtëzakonshme, nga ish shoqet e saj të Fakultetit, mjeket si Hrisavgji Reka,Bukurie Maci,dhe mjekët e njohur si Prof.Thoma Kristo,Fina Bitri,Zyhra Hajrullai,Bafturi Mati,Teuta Jovani,Kimete Nikshiqi,Dhurata Nishani.
Për disa vite rradhazi, Dr.Vangjeloja, me rreptësinë dhe seriozitetin e etikës mjekësore,si besnike e betimit të Hipokratit, iu përkushtua detyrave dhe përgjegjësive të saj mjekësore,duke u angazhuar dinamikisht dhe punuar thuajse në të gjitha departamentet respektive të këtij spitali, duke filluar nga vogëlushët 1-vjeçar e deri tek 14-vjeçarët, e duke u angazhuar me kurimin dhe mjekimin e një sërë sëmundjeve të ndryshme e të panumërta jo infektive.
E vlerësuar për sensin e thellë të zbatimit të kompetencave dhe detyrës së saj misionare, të rrënjosur thellë në dashurinë e saj për ato qeniet njerëzore tepër të mitura, pranë dhe në dispozicion të të cilëve Dr.Vangjeloja ishte ditë e natë,në vitin 1966, ajo emërohet në Pavionin e 6-të, në të cilin trajtoheshin dhe shtroheshin mosha e fëmijëve me probleme dhe sëmundje infektive (aerogene), duke përjashtur natyrisht sëmundjet e hepatitit dhe dizanterisë,duke pasur si Përgjegjëse të Departamentit, Dr.Hena Dino.
Ky pavion me afro 60 shtretër,ishte në atë periudhë kohore,me një sëmundshmëri tepër të lartë,me ngarkesa dhe tensione,me fëmijë të sëmurë në shkallë të rënduara e të sforcuara si meningit, sepsis meningokoksike, pertusi me bronkopneumoni, insuficiencë respiratore, encefalopatira, tetanoze, polineurite, difteri,me ndërlikime të theksuara kardiake dhe nervore, me urgjenca tepër të vështira etj.
Natyrisht që këto sfida,përpos të tjerash kërkonin përgatitje dhe një performancë të jashtëzakonshme,trajnime specifike të kualifikuara,terapi intensive,përkushtim e devotshmëri, studim sistematik të vazhdueshëm.
Prej angazhimit të Dr.Vangjelosë,përtej kufijve të orarit zyrtar, duke qëndruar në krye të detyrës,si një humaniste e zjarrtë,por edhe të kontributit të gjithë personelit ndihmës të pavionit,u mundësua arritja e një sërë sukseseve duke thyer tabu e duke ndikur në shërimin e fëmijëve me episode të rënda.
Falë përpjekjeve titanike rezultative, falë ndihmesës dhe mbështetjes njerëzore,në vitin 1967, Dr.Vangjeloja e vlerësuar për rezultatet dhe performancën e saj,emërohet si Përgjegjëse e këtij Pavioni,të cilin e drejtoi me sukses dhe efektivitet deri në vitin 1978.Pikërisht në këtë kohë befasisht,ajo transferohet padrejtësisht dhe krejt pa asnjë shkak, si mjeke në spitalin infektiv të qytetit të Elbasanit.Edhe tanimë në këtë qytet,Dr. Vangjeloja,ndonëse në kushte të reja dhe krejt të panjohura,mundi të realizonte një punë të përkryer diagnostikuese dhe mjekuese.Duke përjetuar çdo ditë ankthin për shëndetin e fëmijëve,ajo qëndronte natë e ditë në spital,pranë pacientëve, duke mos u lënë përgjegjësinë mjekëve roje,duke i ndjekur dhe i pasur vet nën kontroll,derisa të kapërcenin fazën kritike në të cilën ndodheshin.
Dr. Vangjeloja,si një emisare, shqetësimi i së cilës ishte vetëm i sëmuri dhe përkushtimi shkencor për rehabilitimin e tij,duke pasur si destinacion të vetëm të saj,punën e vazhdueshme efektive,në vitin 1970 emërohet si Pedagoge, ku filloi si lektore e njëherazi si e ngarkuar të mbikqyrë dhe drejtojë praktikat mësimore të studentëve.
Duke qenë po aq pasionante edhe në misionin e saj si lektore dhe mësimdhënëse,paralelisht me punën në spital, për disa vite, Dr. Vangjeloja, inicioi dhe drejtoi me sukses edhe kurset pasuniversitare të mjekëve që specializoheshin në pediatri.Ashtu sikundër,ajo ishte e angazhuar dinamikisht, në përgatitjen e pediatrëve infeksionistë,me periudha trajnimi kualifikuese 1 vjeçare si edhe cikle 3 mujore.Përpos tyre, një impenjim madhor dhe angazhim maksimal për të, ishte edhe kontributi sistematik në përgatitjen e aradhës së mjekëve të përgjithshëm,të cilët punonin në qendrat shëndëtsore të rretheve, në trajnime me specializime 10 mujore në fushën e pediatrisë.Angazhimet e Dr. Vangjelosë përfshihen edhe në kontributdhenien e saj në aspektin shkencor,duke u angazhuar me veprimtari të mirëfilltë,duke referuar në një sërë sesionesh shkencore të mbështetura tek pediatria,jo vetëm në Tiranë, por ashtu sikundër edhe në Korçë apo Elbasan.
Në këtë kontekst,falë backgraundit të saj, falë profesionalizmit edhe objektivitetit, duke mishëruar konceptet e qytetarisë akademike dhe active,Dr. Vangjeloja,ofron një ndihmesë të spikatur,duke botuar një sërë punimesh shkencore në revista apo buletine mjekësore me tematika respektive si «Pertusi me ndërlikime në aparatin e frymëmarrjes dhe atë të sistemit nervor» ,studimin «Μbi 208 raste me meningit si edhe sepsis», «Difteria toksike dhe ndërlikimet e saj në aparatin kardiovaskular dhe në sistemin nervor»,«Salmonezat»,«Dy raste me tifo abdominale dhe ndërlikim peritonitis»,«Një rast me leptospirozë ikterohemoragjike»,«Klinika mbi dizanterinë në moshat e fëmijës së gjirit»,«Klinika dhe trajtimi i meningiteve»,«Klinika e poliomielitit tek fëmijët e Elbasanit»,«Meningitet tek latanti në Spitalin e Elbasanit».
Ashtu sikundër,Dr. Vangjeloja,si vizionare,ka udhëhequr me sukses edhe tema diplomash të studentëve e paralelisht ka qenë në rolin e oponentes, në mbrojtjen e titujve dhe disertacioneve nga ana e mjekëve pediatër.Përpos tyre,me dëshirë dhe vullnet të jashtëzakonshëm,ajo ka kryer recensat e disa botimeve shkencore dhe teksteve Universitare të Pediatrisë. Për disa vite rradhazi,DR.Vangjeloja,ka qenë Anëtare Komisionit të lartë të Pediatrisë,Konsulente pranë Ministrisë së Shëndetësisë,për gjithë fëmijët e Shqipërisë me problematikë sëmundjet infektive.Edhe pas rikthimit nga Elbasani,rishtaz u caktua si Konsulente e gjithë reparteve infektive të pediatrisë të spitaleve të vendit,dhe për të qenë sa më pranë konsultave të domosdoshme,ajo ka udhëtuar e shkelur në të gjitha anët e vendit,në përbërje të ekipeve që krijonte Ministria e Shëndetësisë për raste të ndryshme të epidemive në atë periudhë kohore,duke ofruar një ndihmesë të konsiderueshme në të gjitha spitalet e repartet infektive të rretheve të ndryshme.Me të njëjtin pasion e përkushtim, me të njëjtin temporitëm jetësor,me të njëjtin impuls pozitiv,me të njëjtën buzëqeshje të pakrahasueshme, me të njëjtën sinqeritet e dinjitet, me të njëjtën mirësi, urtësi e mençuri, Dr.Vangjeloja vijoi të kontribuonte dhe spikaste, duke i shërbyer filozofisë Hipokratike në mënyrë rigoroze dhe pa kushte,deri në fundvitin 1989,teksa me kërkesën e saj,ajo doli në pension.
Epilog….
Intelektualja brilante,Dr.Vangjeloja,si njëra prej Koloseve të Pediatrisë Shqiptare,që për 32 vite rradhazi ofroi një kontribut të paçmueshëm,me praninë e përkujdesin human dhe shkencor, u rritën breza e breza,kujtohet me respekt e adhurim edhe në ditët e sotme.Nderohet dhe vlerësohet me dashamirësi kjo mjeke e aftë,e devotshme,e sjellshme,e papërtuar,si tepër fisnike dhe krejt e palodhur.
Sepse përmes Misionit të saj Humanitar,si mjeke Pediatre, me një performancë të shkëlqyer,e fokusuar dhe me dashuri për profesionin e saj, në rrugëtimin e saj të sukseshëm profesional apo jetësor,ajo nuk kërkoi pasurim, por shpirti i saj, u pasurua nga dashuria e pakufi e vogëlueshëve pacientë të saj.
Dr.Vangjelo Grillo (Veizi),si simbol i Madhështisë së heroizmit, të sakrificave , si një emisare Humaniste dhe dritëpërçuese, posedonte një përgatitje të lartë,në aspektin e njohurive teorike dhe praktike e një përvojë të jashtëzakonshme.Falë aftësive të rralla komunikuese,me studentët dhe pacientët,me stilin e saj praktik dhe bashkëkohor në mësimdhënie, ashtu sikundër ishte përherë tepër aktive dhe komunikuese me të gjithë.
Si një ithtare e humanizmit dhe mishëruese e solidaritetit, Dr.Vangjelo Grillo (Veizi),ishte një përpos se mjeke edhe një zonjë e rrallë,fisnike,tepër dashmirëse,që dinte të bënte për vete,e të injektonte dashuri për profesionin e mjekut. Posedonte një intuitë të rrallë klinike dhe dëshmonte një përkujdesje të jashtëzakonshme për fëmijët.Një pedagoge dhe misionare madhore,e sakrificës, inteligjente,me një humor të veçantë,që nuk kursehej të ndihmonte e ofronte përvojën e sukssesshme tek kolegët më të rinj.
Nuk mund të anashkalohet fakti,duke nënvizuar,se pranë Dr.Vangjelo Grillo (Veizi),me dinjitet dhe mirësi,qëndronte bashkëshorti i saj,Mjeshtri i Madh, shkrimtari i shquar i letërsisë për Fëmijë, modesti Odise Grillo,duke pasur një familje të shkëlqyeshme,së bashku me të dy bijtë e saj, Kostën dhe Anin.
Me vlerësim të thellë dhe mirënjohje të jashtëzakonshme,për Himarioten brilante,Mjeken pediatre Dr.Vangjelo Grillo (Veizi), e cila meriton respektin e mirënjohje si një mjeke që i kushtoi rininë e gjithë jetën e saj, misionit Hyjnor të Hipokratit,shërimit e rehabilitimit të jetës njerëzore.E cila i përket një plejade të paarritshme me kontributdhënie pa asnjë shpërblim apo interes përfitimi.Kënaqësia saj,ishte kur shëronte e kuronte jetën njerëzore.
Gjithë jeta dhe vepra vigane e Heroinës Himariote, Dr.Vangjelo Grillo (Veizi),është pa asnjë mëdyshje,një monument i përkryer mirësie dhe humanizmi,një mirëbërjeje shembullore që respektohet,vlerësohet në mendjen dhe zemrën tona si bashkëkohës,dhe si një shembull i mirë dhe i papërsëritshëm i humanizmit pa kufi, si edhe i bujarisë dhe fisnikërisë.
Pirro FOTIADHI
25.03.2020
Burime bibliografike :
Dr.Flamur Tartari,Gjurmë të mjekësisë shqiptare Nr 6
*Marrë nga “Himara Himarjotëve”, titulli i origjanalit “Dr. VANGJELO GRILLO (VEIZI) – SIMBOLI I HUMANIZMIT, PASIONIT,PËRKUSHTIMIT DHE DASHURISË PËR FËMIJËT”.
Esat Bajraktari, i biri i Muharrem Bajraktarit, ndërroi jetë në Valley Hospital në Ridgewood, New Jersey me 14 janar 2021. Esati u lindi me 5 korrik 1931 ne Dome të Imishtit të Lumës. U internue me familje në Ballsh të Fierit nga forcat pushtuese italiane, dhe qysh në moshën 13-14 vjeçare, ai iu bashkangjit çetës së babës së tij në luftë kundra brigadave partizane, të cilat në pabesi, i kishin shpallë luftë Muharrem Bajraktarit në vitin 1944.
Muharrem Bajraktari ishte shque për qëndrimin dhe rezistencën e tij kundra forcave fashiste e naziste, dhe kishte refuzue ofertat e shumta që i kishin ba udhëheqësit komunistë që ai të bante pjesë në frontin “nacionalçlirimtar”. Komunistët shqiptarë, të cilët ishin të mvarun tek serbët, nuk mund të pranonin dy kushtet e M. Bajraktarit. Kushti i pare ishte: Të luftojmë derisa të lirohet Shqipnia, dhe mbas, në menyrë demokratike, me vota të lira, të formojmë qeverinë. Kushti i dytë: Kosova asht pjesë e Shqipnisë. Këto kushte Bajraktari i kishte deklarue si me gojë ashtu edhe me nji letër që ia kishte dërgue Winston Churchill-it.
Gjatë periudhës 1944-1946, Esati kaloi shum prita dhe përleshje me forcat partizane të cilat ishin në ndjekje të Muharrem Bajraktarit dhe të shum lumjanëve të tjerë që ishin në arati. Dy vëllezën, Hamdija dhe Brahimi, iu plagosën nga forcat partizane në vitin 1946, dhe të dy vdiqen. Brahimi vdiq nga plagët, dhe për Hamdiun thonë që e mbytën partizanët pasi e dërguen në Bicaj. Pjesa e tjetër e familjes iu internue në Berat. Vellau, Genci, kaloi gjith jetën e tij në internim dhe burg -deri më 1991. Nana i vdiq në Tepelenë kur Genci ishte në Burg, dhe eshtnat e saj kurrë nuk u gjetën. Motrat, Dija dhe Liria, e kaluen jetën nëpër kampet e internimit deri me 1991
Me daten 26 gusht 1946, Muharrem Bajraktari kishte mbledhë nji grup luftëtarësh nga Luma, Hasi, Kosova si dhe nji nga Labëria, gjithsej 56 vetë, që ndiqeshin nga forcat komuniste si në Kosovë ashtu edhe në Shqipni. Janë nisë për Greqi nga Lera e Sorrave (Bjeshka e Kolesojanit), kanë kalue kufinin e Shqipnisë në tokat shqiptare të Maqedonisë, dhe në kufinin greko-maqedon, kanë ra në nji përlejshje të përgjakshme me forcat ndjekëse jugosllave me datën 7 shtator 1946. Pas humbjes së 21 luftëtarëve në atë betej tragjike, Esati del në Greqi me 13 shtator 1946, dhe u vendos në kampet e refugjatëve në afër Athinës ku qendroi për disa vjet.
Mbas formimit të Komitetit Kombtar “Shqipnia e Lirë” në korrik 1949, ku Muharrem Bajraktari ishte anëtar i grupit drejtues, Esati, pa e pyet babën e vet, u regjistrue dhe u trajnue në Kompaninë 4000 në Gjermani. Kjo kompani finanancohej nga Shtetet e Bashkueme të Amerikës si operacion i fshehte për të rrezue regjimin komunist të Shqipnisë, dhe logjistikisht ishte nën drejtimin e Komitetit “Shqipnia e Lirë”. Esati tregonte që iu bashkangjit kësaj kompanije se e ndjente në ndërgjegjen e tij me ba diçka me lirue popullin shqiptarë nga diktatura komuniste. Pas dështimit të këtij operacioni, Kompania 4000 u shkri. Esati emigroi fillimisht ne Kanada, dhe mandej në SHBA.
Pasi erdhi ne SHBA, Esati u martue me Nurien, vajzen e antikomunistit Hamit Perollit të Hasit. Nuk u angazhue me aktivite në formacione politike shqiptare në SHBA. Qendroi independent, por gjithnji mori pjesë në protestat që shqiptarët antikomunistë organizonin në New York dhe Washington D.C. në mbështetje të Kosovës si dhe kundra regjimit komunist të Tiranës
Esati len mbrapa bashkëshortën, Nurien; dy femije, Dritën dhe Klitin; vëllaun, Gencin, si dhe shum nipa e mbesa.
Familja hapë të pame të dielen me 17 janar nga ora 1:00 – 17:00 në
Michigan Memorial Funeral Home
17 Michigan Ave.
Paterson N.J. 07503
Vorrimi bahet të hanën me 18 janar në
LAUREL GROVE CEMETERY
295 Totowa Road Totowa, NJ
Në orën 11:00 dalin nga shtepia e funeralit dhe nisen drejt vorrezave.
Muharrem Bajraktari dhe Esati dale në Greqi në vitin 1949
Zhaklina Dhimojani Blätter, kujton sot në rrjetin social regjizoren e shquar shqiptare Xhanfize Keko me rastin e 13 vjetorit të largimit nga kjo jetë. Zhaklina dhe Xhanfizeja e kanë dashur fort njëra tjetrën me një dashuri që zgjati deri kur regjisorja e shquar u largua nga kjo jetë. Publiku shqiptar nuk e harron kurrë personazhin e Mimoza Llasticës në filmin me të njëjtin titull me regjisore Xhanfize Kekon ku rolin kryesor e interpreton Zhaklina, e cila respektin ndaj veprës të regjosores të famshme shqiptare e ka treguar duke mbështetur financiarisht filmin-dokumentar “Koha e pelikulës” të Mjeshtrit të Madh Mevlan Shanaj. Më poshtë po sjellim statusin e plotë të Zhaklina Dhimojani Blätter.
“Përshpirtje nga larg në nderim të regjizores së shquar të filmit shqiptar Xhanfize Keko
Si sot, 13 vite më parë, ndërroi jetë Xhanfize Keko,
regjizorja që i tejkalonte përmasat e koncepteve të ngushta nacionale.
Filmat e saj të vlerësuar nga kritika europiane janë shfaqur në Francë, Danimarkë, Austri e mbarë Europën.
Jemi me fat, që disa prej këtyre filmave, i kemi restauruar sipas parametrave bashkëkohorë.
Sepse puna e Xhanos, siç i thërrisnim, mbetet e pashlyeshme në memorien kolektive për cilësinë profesionale, por mbi të gjitha për aftësinë për të na dhuruar kinematografi përtej ndikimeve ideologjike.
E desha atë shpirt njeriu dhe e takoja kur kthehesha në Shqipëri.
Zbrazëtinë që ma krijoi shtegtimi i saj nga kjo botë, arrita ta mbush disi duke mbështetur financiarisht filmin-dokumentar “Koha e pelikulës”,
të Mjeshtrit të Madh Mevlan Shanaj.
Jam e lumtur që kam ndihmuar, që bota e saj e madhe dhe trashëgimia e pazëvendësueshme që la pas, të nderohen dhe kujtohen gjithmonë.
Xhanfize Keko ka 13 vjet që fizikisht nuk është më,
por Xhanoja jonë nuk do të harrohet kurrë për frymëzimin që i përcolli të gjithë shqiptarëve përmes kinemasë.
Magjia e krijimtarisë kinematografike për fëmijë që ajo themeloi duhet të ruhet me fanatizëm për t’i shërbyer kështu pasqyrimit të botës së mrekullueshme të fëmijëve, si dhe formimit të kineastëve të ardhshëm.
Të ndrittë shpirti në parajsë teta Xhano!
Zhaklina”
Zhaklina e vogël dhe regjisorja e shquar gjatë xhirimeve
Arti luan rol të rëndësishëm në formimin e kulturës së një shoqërie. Në të gjithë botën historitë e komunitetit, zakonet, kulturat dhe besimet ndër shekuj janë përcjellë brez pas brezi, qoftë nëpërmjet rrjedhës së saj të pashmangëshme në formë të natyrshme, gjithashtu edhe nëpërmjet shumë e shumë përpjekjeve në rradhë të parë të vetë komunitetit, por më vonë edhe nga institucionet përkatëse shtetërore apo dhe organizatave të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare, duke bërë të mundur mbrojtjen, ruajtjen dhe përcjelljen e llojeve të ndryshme të thesareve të paçmuara të trashëgimisë kulturore materiale dhe asaj shpirtërore e natyrore, që vazhdojmë të gëzojmë ende sot.
Një e tillë trashëgimi, veçmas ajo shpirtërore, me një folklore tejet të pasur muzikorë, instrumental, vokale, koreografike, këngë, valle, artizane, etj, etj, gjithçka që ka mundur të mbartet dhe të ruhet ndër kalvarin jo pak të mundimshëm e të trazuar ndër shekuj, është edhe trashëgimia kulturore materiale dhe shpirtërore e rrethit të Tropojës, si pjesë me vlera të veçanta dhe të çmuara të trashëgimisë, artit, historisë dhe kulturës shqiptare.
Këtë trashëgimi kulturore shpirtërore , këtë folklor kaq të pasur që kemi sot, nuk do mund ta përftonim e ta gëzonim, po të mos ishin në gjirin e bashkësisë tonë, talentet dhe artistët që ndër shekuj i kanë mbartur dhe i kanë mbrujtur këto thesare, duke i përcjellë sa më origjinale por edhe duke i përtërirë dhe përmirësuar më pas me kultivimin e tyre ndër breza.
Ky shkrim i kushtohet pikërisht një të tillë talenti siç ishte artisti i paharruar, Shaban Mulaj.
KUSH ISHTE SHABAN MULAJ..?
Shaban Mulaj, ishte dhe mbeti një prej korrilave, të pazëvendësueshëm në koreografinë e tërsisë së gurrës së pashtershme të folklorit artistik në grupin e artë e të lavdishëm të Ansamblit “Dardania” të Tropojës, të cilët me artin e tyre kanë mahnitur dhe ndezur jo vetëm publikun dhe skenat Shqiptare, por edhe ato ndërkombëtare, ku me jo pak çmime janë nderuar si brënda dhe jashtë vendit. Artist i vacantë, talent i shumëanshëm. Instrumentist i kalibrit mjeshtëror, duke spikatur në çifteli, të cilës i binte si rrallë ndonjë tjetër në Tropojë dhe përtej saj. Vetë legjenda e folklorit shqiptar, rapsodi i shquar popullor, Dervish Shaqa, me të cilin Shabani takohej përgjatë veprimtarive artistike, por edhe në shtëpinë e tij në Tropojë të Vjetër, ku Dervishi kalonte plot net të ngrohta vllazërore me Shabani dhe babain e tij, Ram Halili, si dhe gjithë sa mblidheshin aty rreth tyre, shprehëte vlerësimin më të lart për talentin dhe mjeshtërinë e Shabanit, veçmas atë të rënies së çiftelisë, ku në gëzim e sipër, duke ngre dolli e duke bërë muhabet odash, e godiste paksa sharkinë për sofër dhe i thoshte Shabanit : “… Prej këtu e në Mitrovicë jam unë mbreti i sharkisë, e ndërsa ti Shaban, je mbreti i çiftelisë… kurse mbreti i këngës shqiptare është, Isuf Halili “, një shprehje kjo mes miqësh që është mirëpritur, pranuar e përcjellë ndër kolegë dhe artistë të brezit të tyre.
Shabani luante po kaq mjeshtërisht edhe në sharki, lahutë, fyell, tupan, dajre, mandolinë, fizarmonikë etj. Ishte këngëtar i këngës popullore dhe asaj të muzikës së lehtë, demonstrues i talentuar i valleve folklorike, kompozitor i disa këngëve, instrumentaleve dhe melodive të realizuara me mjeshtëri të lartë, të cilat sot duhet të vlerësohen si pasuri tepër të çmuara të trashëgimisë kulturore dhe jo vetëm asaj tropojane por mbarë shqiptare. Regjisor, rapsod, tekst-shkrues, drejtues dhe organizator në bashkëpunim në pothuajse të gjithë veprimtarinë artistike të rrethit të Tropojës për mbi 30 – vite. Anëtar i këshillit artistik për përgatitjen dhe organizimin e pjesëmarrjes së Tropojës në “Festivalin Folklorik Kombëtar të Gjirokastrës”, përkrah Sali Doçit, Bashkim Gjyriqit, Hamit Aliaj, Skënder Haklaj , Deli Metaliaj, Kol Susaj, Marash Mhilli, Hysni Prengzi, Ali Mulaj, etj.
JETA E HERSHME, FAMILJA …
Shaban Mulaj, lindi më 28 nëntor të vitit 1953 në fshatin Tropojë e (vjetër) të rrethit të Tropojës, në një familje me tradita të pasura kulturore, nga rrënjët e së cilës gurgulloi më pas gjithë arsenali artistik që do shpaloste Shabani ndër vite. Ai lindi nga dy prindër të thjeshtë dhe të virtytshëm, i ati Ram Halili (Mulaj) dhe e ema Nifa, të cilët lindën dhe rriten tre djem dhe tre vajza duke përcjellur tek ata vlerat më të mira. Herët, babai i Shabanit, është angazhuar me grupet amatore popullore, ishte aktor amator, valltar, instrumentist, i cili luante mjeshtërisht në sharki, çifteli, fyell, etj, duke e përcjellë më pas këtë talent dhe dashurinë për artin edhe tek i biri, Shabani, i cili e pasuroi dhe e përjetësoi edhe më tej. Shabani që në moshë fare të vogël, diku 7-8 vjeç u bë pjesë e skenës artistike të Tropojës, duke i rënë çiftelisë në mënyrë të mrekullueshme përpara publikut artdashës të qytetit të Bajram Currit, të cilit më pas do vazhdonte t`i dhuronte emocione të bukura përgjatë gjithë jetës së tij. Shabani, me talentin e tij të lindur dhe të kultivuar, me punën e palodhur dhe pasionin e tij prej artisti të thekur, duke lëvruar aq bukur dhe thellësisht në tabanin popullor, bëri të jetë i pazëvendësueshëm në gjithanshmërinë e tij artistike , si dhe një emër shumë i dashur dhe i paharruar për artdashësit shqiptarë, në veçanti vendlindasit e tij.
Shabani kultivonte artin, e arti e rriste Shabanin.. Erdhi koha dhe krijoi familjen e tij, e cila përbëhej nga ai dhe bashkëshortja e tij, Lire Mella (Mulaj), nga ku më pas jeta i bekoi me katër fëmijë, dy djem dhe dy vajza. Patjetër që edhe fëmijet e tyre do trashëgonin nga ky nektar artistik, duke u prezantuar me këngë, valle dhe recitime në shkollë. Po ashtu edhe bashkëshortja e Shabanit, Liria, që ka punuar si llogaritare, u përfshi në art, duke marrë pjesë në festivalin e Gjirokastrës si soliste me çifteli por edhe si valltare.
ARSIMI …
Mësimet e para artisti Shaban Mulaj, i përfundoi në shkollën e mesme bujqësore “16 Tetori”, sot e Mesme e Bashkuar “Ali Ibër Neza” Tropojë. Në vitin 1970 përfundoi 2-vjeçarin, formim profesional, “Shkolla e Rezervave të Punës” në Tiranë, ku u kualifikua si saldator. Në vitin 1971 u mobilizua në shërbimin ushtarak në sistemin 3-vjeçar, në Shkodër, si oficer rezervist, në Vaun e Dejës. Shabani ishte oficer rezerve dhe drejtonte stërvitjen e efektivave rezervistë në Garnizonin e Tropojës dhe më vonë në Shkollën e lirë ushtarake, në detyrën e komandantit të kompanisë mitraljere. Krahas këtij formimi dhe punës më pas në (NSHN), Shabani, u aktivizua në art duke rënë në sy me talentin e tij në veprimtarit artistike dhe kulturore në Tropojë. Në sajë të talentit që po shfaqte, dërgohet në atë kohë në një kurs njëvjeçar për regjisor në Tiranë, të cilin e përfundoi me rezultate shumë të mira. Pas këtij kursi, Shabani, më 1975-1982, ka mbajtur pozicionin si Ndihmës Përgjegjës i Shtëpisë së Kulturës në rrethin e Tropojës, njëkohësisht dhe Përgjegjës i Shtëpisë së Kulturës në Kooperativen Bujqësore, në Tropojë, duke mbuluar dhe drejtuar me mjaft përgatitje dhe seriozitet profesional edhe të gjitha organizimet e veprimtaritë artistike dhe kulturore të shkollës së mesme. Nga Drejtoria Arsimore e atëhershme në bashkëpunim me Komunën e Tropojës, për ca kohë u emërua edhe si mësues plotësues për lëndët muzikë dhe vizatim, në fshatrat Kovaç, Kërrnajë dhe Buçaj. Njeri dhe artist, emri i të cilit lakohej gjithmonë me vlerësim, respekt dhe dashuri nga miqtë dhe artdashësit e gurrës popullore.
JETA ARTISTIKE …
Shaban Mulaj, ishte një artist i lindur për të krijuar art. Një artist popullor i dëshmuar, me talentin e tij shumë dimensional, këmbënguljen, vullnetin si dhe mjeshtërinë si rrallë ndonjë tjetër aq i përfshirë dhe aq në brendësi të të gjithë folkut të Tropojës dhe trevave përreth. Me humor dhe shkathtësi skenike të natyrshme. I mrekullueshem si njeri dhe i madh si artist.
“Talenti është dhuratë; / Por që t`i përkushtohesh, nuk është e lehtë. / Do t’ju kushtojë, kohën e një jete.” – shprehet pak a shumë kështu, në një prej librave të tij shkrimtari i njohur amerikan, Irving Stone. Kjo shprehje i shkon kaq përshtat, artistit të talentuar Shaban Mulaj, karrierës së tij si të pazhurmshme, por ndërkohë shumë të dukshme dhe të pasur prej mbi tre dekadash. Një udhë artistike, fiellesat e së cilës u duken që në fëmijëri, duke shprehur talentin e tij vetiu, e ku më pas me një disiplinë, përkushtim dhe punë tepër të madhe dhe mjeshtërore, arriti që t`i dhurojë thesare të paçmueshme folklorit të krahinës së tij dhe mbarë folkut shqiptarë.
I lindur në një trevë të vogël siç është Tropoja, por me vlera të medha kombëtare, pranë lumit të Gashit, kësaj mrekullie natyrore tashmë të mbrojtur nga “UNESCO”. I rritur rrëzë madhështisë së malit dritë-hyjnor të Shkëlezenit, pranë perlës së alpeve shqiptare lumit Valbona, maleve, fushave, krojeve, anekënd natyrës së mrekullueshme të Malësisë së Gjakovës. I lindur dhe i rritur duke dëgjuar dhe duke mbartur Eposin e Kreshnikëve, këngët legjendare të shoqëruara me lahutë, vallet karakteristike të zonës, gojëdhënat, ngjarjet, historitë, qëndresat, trimëritë, çdo gjë fisnike dhe të bukur të njerëzve të atyre viseve. Tharmi dhe burimi frymëzues, nuk i mungonte një talenti dhe artisti si Shaban Mulaj, gatuar dhe ushqyer shpirtërisht nga këto damar dhe rrënjë të thella Dardane.
Emocionet e artit dhe duartrokitjet Shabani filloi t`i merrte dhe të njëhësohej me to që herët. Karrierën e tij artistike e filloi si instrumentist dhe pikërisht me çifteli, ku më pas do bëhej mjeshtër i këtyre dy telave magjik. Përgjatë gjithë karrierës së tij, Shaban Mulaj do kishte fatin të punonte me shumë artistë profesionistë dhe të zot, si kompozitorë, koreografë, instrumentistë, këngëtarë, vallëtarë, rapsod, poet, shkrimtarë, piktorë, aktorë, regjisorë, skenaristë, veteranë, mësues, nxënës, njerëz të thjeshtë , drejtues, me një fjalë me të gjithë ajkën e folkorit, artit dhe kulturës së Malësisë së Gjakovës dhe trevave të tjera shqiptare. Të gjithëve u ra në sy talenti, njohja kulturore, zelli, pasioni, dhe mjeshtëria e tij artistike, që nga bubërrimet e skenës, të shkruarit në letër, qelq, beze, fasda muresh, vendosjen e banderolave dhe pankartave kudo ku realizoheshin eventet kulturore, e gjer tek drejtimi dhe organizimi i programeve artistike së bashku me kolegët e tjerë drejtues. Krijues i disa koreografive, kërcimtarë, tekst-shkrues, këngëtar, instrumentist, i përfshirë pothuajse në gjithë tërësinë e pjesëve që interpretoheshin në shfaqje apo koncertet që realizonin. Që nga 1973-shi e deri në fund të jetës së tij, Shabani mori pjesë në të gjithë festivalet folklorike të mbajtura si në Gjirokastër ashtu dhe në Berat, në të cilat falë mjeshtërësië së tij artistike është nderuar edhe me tituj të ndryshëm nderi. Sot vlerësohet dhe mbahet mend nga artdashësit si një artist i madh dhe jo vetëm si interpretues i një mori veglash popullore, por edhe si krijues dhe shpeshherë dirigjues në formacionin e orkestrales, ideator dhe kontribues në shumë degëzime të folklorit, artit dhe kulturës në Tropojë. Nxitës, përkrahës dhe mësues për të rinjtë e talentuar, i kudondodhur grupeve dhe rretheve kulturore. Mik dhe dashamirës me të gjithë. Është e pamundur që të rënditet dhe të përmendet në këtë shkrim çdo vepër artistike e tij, por na e ka bërë lehtësishtë të mundur vetë artisti Shaban Mulaj, nga ku mjafton të sjellim ndërmend festivalet, koncertet, festat lokale çdo organizim kulturor, dhe aty do e shohim tek dallon me talentin dhe artin e tij. Kudo ku gërmojmë në arshiven e folklorit të zonës tonë, në libra, kudo ku ruhen fotografi dhe inçizime, të publikuara edhe në web, youtube, e rrjete sociale vërehet arti dhe kontributi i tij artistik mes kolegëve të tij të shumtë. Veçohet dhe mbahet mend edhe si ideator në kompozimin e disa melodive dhe instrumentaleve të mrekullueshme, të dëgjuara dhe të vlerësuara gjerësisht nga mbarë artdashësit shqiptarë brenda dhe jashtë kufive të Shqipërisë, siç ishte dhe vazhdon të jetë dhe të dëgjohet edhe sot me po aq kënaqësi nga artdashësi, “Melodia e Kumonëve, luajtur në fesetivaline e vitit 1978-të, ku merrnin pjesë edhe artistët të tjerë të mirënjohur si Ali Mula sot “Mjeshtër i Madh” , Bashkim Kovaci, Riza Doci, Shaban Gjyriqi, Ali Bajraktari, Mustaf Uka e të tjerë orkestrantë të ansamblit të Tropojës.
Apo dhe “melodia me çifteli” kompozuar dhe luajtur nga Shabani, të cilit i cicëronte çiftelia në dorë si zogjtë e bjeshkëve të Tropojës, i shoqëruar po kaq bukur dhe mjeshtërisht edhe nga grupi i orkestrales së ansamblit “Daradania”, në Festivalin e Gjirokastës, të vitit 1988-të, ku nën drjtimin e mësuesit, poetit, sot “Mjeshter i Madh” Hamit Aliaj, bashkë me kompozitorin sot “Mjeshtër i Madh” Kol Susaj, valltarin, koreografin , sot “Mjeshtër i Madh” Skënder Haklaj , etj..u fitua nga Tropoja për herë të parë, çmimi i parë në këtë format. Shabani ishte solist në orkestra, dukshem i zoti dhe me aftësi mjeshtërore që binte në sy gjithmonë, si me çifteli, sharki, tupan, fizarmonike etj.. Me mjeshteri interpretonte edhe në orkestren që shoqëronte të madhen Fatime Sokoli, “Artiste e Merituar” , si dhe në orksren e bilbilit të këngës popullore, Fatmira Breçanit, e cila sot mban titullin “Mjeshtër i Madh.” Mjeshtërinë e tij artistike e shohim edhe tek “Vallja e Sokolit” duke i rënë tupanit dhe duke kërcyer njëkohësisht, e shohim edhe tek “Ritme me Tupane”, në valle burrash, etj
Në veprimtaritë e ndryshme jashtë vendit, artistit Shaban Mulaj, për herë të parë iu dha mundësia artistike në një formë përzgjedhje, të shkonte në Mal të Zi , në Ulqin, bashkë me orkestrën e “Artistit të Popullit” mjeshtrit të çiftelisë Ndue Shyti, shoqëruar edhe nga këngëtari i njohur i muzikës popullore qytetare shkodrane, “Artisti i Merituar”, Xhevdet Hafizi , tenorin Ibrahim Tukiçi “Artist i Popullit” , si dhe nga rapsodi i mirënjohur Isuf Halili , mjeshtër i këngës autoktone tropojane, të gjithë këta artistë së bashku plotësonin grupin artistik të Pukës në atë festival , përkrah edhe shumë artistëve të tjerë.
Gjithashtu, me grupin Ibrahim Muça e Islam Mustafa, Shabani vajti privatisht në New York, Amerikë, ku dhe ka marrë pjesë në disa festime të ndryshme në diasporë. Shumë shpejt atje ra në kontakt me rapsodin e mirënjohur Bajrush Doda dhe më vonë në Tiranë, bashkëpunuan duke bërë disa kaseta dhe regjistrime.
Pas `90-es, Shabani arrti që mjeshtërinë e tij artistike ta përçonte edhe në Kosovë ku gjeti një vllazërim dhe mikëpritje të madhe. Atje punoi disa vite me grupin e Deçanit në bashkëpunim me Pallatin e Kulturës, Komuna Deçan. Shabanin e afruan dhe e deshtën shumë të gjithë, ashtu siç dinte të bënte për vete artisti me dashurinë dhe thjeshtësinë e tij… në veçanti e deshti dhe e respektoi shumë familja patriotike Haradinaj, familja e Kryeministrit të Kosovës, Ramush Haradinaj , që nga Baca Hilmi, Ramush dhe Daut Haradinaj, etj. Atje Shabani punoi dhe këndoi me shumë rapsodë dhe këngëtarë të njohur, si këngëtarin e muzikës popullore rapsodike Mustaf Rama, në kullen e të cilit qëndroi 5-vite si në kullen e tij, rapsodin e mirënjohur Januz Mushkolaj, rapsodin Kadri Mani, rapsodin Cen Vishaj, vëllezrit Çetaj, me rapsodin e njohur Shaban Shishmani, e plot të tjerë.
Një vend të dashur e të artë zinte edhe letërsia në jetën e artistit Shaban Mulaj, i cili lexonte shumë literaturë artistike, përfshihje në orët dhe takimet letrare, krijonte poezi, tekste këngësh, të cilat mbetën në dorshkrime… që u botuan më vonë nga familja, pas ndarjes së tij nga jeta, në librin e titulluar ” VEÇ FRESKIA E BJESHKËVE TË MIJA” të cilat janë poezi lirike, patriotike, këngë për luftëtarët, etj. Arti dhe figura e tij artistike u bë tepër e njohur dhe e dashur për publikun, i cili e mirëpriste gjithmonë me duartrokitje të ngrohta. Shokët, miqtë artdashësit filluan ta thërrasin Shabanin edhe në dasma dhe gëzimet e tyre familjare ku ai shkonte në mënyrë vullnetare.
Asgjë nuk e ndalonte që të shfaqte artin e tij, as puna, lodhja, mundimi, as familja e tij e dashur që i duhej të kujdesej për të, as mangësitë ekonomike, as menjanimi apo mos lënja e hapsirës së merituar mbase në ndonjë pozicion pune pas `90-ës , ku mund të kontribonte akoma edhe më shumë…ndonëse në një mënyrë apo në një tjetër Shabani do të gjendej aty ku ishin eventet kulturore, duke u kujdesur për mbarëvajtjen e tyre, edhe pse prej 20-viteve në demokraci, përveç tre viteve të fundit të jetës së tij, artisti Shaban Mulaj nuk ka firmosur në shtet kurrkund… Megjithatë, ai arriti t`ia dilte mbanë talentit, pasionit dhe artit të tij, privatisht.
Por fati është kryeneç, e jeta tregohet e pabesë ndonjëherë… Ashtu siç u tregua edhe me artistin e paharruar Shaban Mulaj. Papritur dhe pakujtuar, ju shfaq një sëmundje e rëndë, që në gjuhën mjeksore quhet “ Aneurizem Cerebrale”, gjëndje shëndetësore kjo për të cilën duhej të bënte një ndërhyrje kirurgjikale në kokë … Artisti mbetet artist në çdo moment… I ulur në karrocën e sherbimit spitalor i bërë gati për në sallën e operimit, shkruajti disa vargje … “ Jam një djalë, vij nga Malsia / nuk kam frikë nga bisturia ..” etj…kështu artisti po mundohej t`i jepte zemër vetvetës dhe familjarëve të tij… Por fatkeqësisht, operacioni nuk pati sukses… Artisti i paharruar Shaban Mulaj, iu dorzua fatit, duke ndërruar jetë më 15 janar 2010.
Kjo ikje e parakohshme e Shabanit, ishte e rëndë dhe e dhimbshme për familjen , gruan, djemt, vajzat, vëllezërit dhe motrat, fisin dhe gjithë Tropojën. Fort e dhimbshme edhe për kolegët, artistët, bashkëpunëtorët e shumtë në Shqipëri, Kosovë, kudo trojeve shqiptare, e dhimbshme për artdashësit, humbje për folklorin , artin dhe kulturën tropojane dhe mbarë shqiptare.
Në përcjelljen e tij për në banesen e fundit, të dëshpëruar dhe me dhimbje lëshoj e gjithë Malsia e Gjakovës, koleg dhe miq të shumtë nga e gjithë Shqipëria. Vetëm nga Kosova kanë marrë pjesë mbi 330 vëllezër kosovarë për ngushëllim. Ku vetëm nga Deçani kanë marrë pjesë mbi 38 persona njëherësh , në mes tyre, Baca Hilmi Haradinaj.
-Një vit më pas, publicist dhe poeti i nderuar Zeqir Lushaj, do i kushtonte një elegji të përvajshme por edhe lartësuese figurës së artisti Shaban Mulja dhe një kolegut të tij artist:
N’SOFËR T’KANGËS DY VENDE THATË
-Kushtuar kangëtarëve, Dan Gjeçi e Shaban Mula-
Pse rapsodët sot s’po këndojnë?
I kan pshtet veglat e kan mshel gojën!
N’Has po mbajnë heshtje për Danin,
N’Tropojë t’Vjetër, për Shabanin.
Me krahë hapur i muer Xheneti,
Dy shahira na i ndau prej veti,
Kan’ mbet sot e për shumë gjatë,
N’sofër t’kangës dy vende thatë,
Për krejt Has u ngushtue shteki,
Nuk asht ma me ne Dan Gjeçi,
N’breg t’Valbonës me mall u ula,
S’ban pa Ty, o Shaban Mula.
Mban zi Hasi për Dan Djalin,
Meloditë kërkojnë Shabanin,
Flladi i kangës mbi Pashtrik,
Ooo Shkëlzen: -Mos u merzit.
N’perde lidhet melodia,
Varë në mur loton sharkia,
Ah medet, k’shtu ardhka jeta,
Ju lyp syni n’dasma e n’festa.
Në pentagram malli pikon,
Zemra dham, jeta vazhdon,
Mes shoqnisë ju kujton Gurra,
O Dan Gjeçi, o Shaban Mula!
FJALA E DISA KOLEGËVE DHE BASHKËKOHËSVE TË TIJ
Nga poeti Hamit Aliaj – Mjeshtër i Madh
Shaban Mulaj hyn tek ata njerëz për tê cilët nuk beson që s’jetojnë më, ndonëse ka vite që kanë ikur nga kjo botë. Jeton si melodi muzikore, si këngë dhe veçanërisht si buzëqeshje e butësi njerëzore. Në të gjallë të tij, Shabanit nuk i dallohej mosha : trupshkurtër , me flokë të pathinjura , gjithmonë i qeshur dhe i gjendshëm për këdo . Për rreth 30 vjet, në çdo festival a aktivitet tjetër folklorik në Tropojë, emri dhe kontributi i tij kanë qenë të spikatur. Ishte i gjithanshëm : instrumentist i klasit të parë, virtuoz në çifteli,sharki, tupan e fizarmonikë . I pazevendesueshem në formacionet orkestrale të ansamblit “ Dardania”. Është e paharruar Melodia e kumonëve, ideator i së cilës ishte Shabani dhe që e interpretoi mrekullisht bashkë me Bashkim Kovaçin. Shabani ishte edhe tekstshkrues. Janë të shumta kënget qe ka shkruar, muzikuar e interpretuar vetë për ansamblet amatore të vatres se kultures e shkollës se mesme ne Tropojë, ku shquhej edhe si drejtues orkestre e organizator. Eshte e paharruar kenga “ Hengren dhitë Zylo Kamberin”, muzika e se ciles ka doren e Shaban Mules dhe tę cilën e shoqëroi edhe si instrumentist në festivalin e Gjirokastres, 1988. Mjerisht, shumë e shumë këngë e melodi të tij kanë mbetur të paregjistruara dhe tashmë i përkasin anonimatit. Sidoqoftë, në çdo muze kujtese për artin folklorik të Malsisë së Gjekovës, emri i Shaban Mulajt shëndrit si një margaritar i rrallë.
Nga mësuesi Ndue Vatnikaj – Poete, autor tekste këngësh
Në orët e vona të natës mora një mesazh nga poetja e nderuar motra jonë, bija e nderuar e Tropojës z. Xhane Sherif Imeraj ku më shkruante: Në se e keni njohur më shkruaj dy fjalë për djalin e Tropojës artistin Shaban Mulaj…!
Memoria ime filloi punën. M’u kujtua vetja djalë i ri 21 vjeçar kur fillova jetën në qytetin “Bajram Curri” ku kalova moshën më të mirë të jetës deri sa u bëra 44 vjeç. Pata fatin që gjatë gjithë kësaj periudhe të shijoj e të ndjek të gjitha aktivitetet artistike të rrethit Tropojës një nga perlat e artit shqiptarë, me artist, muzikant, valltarë e këngëtarë që kanë lanë gjurmë historike në artin dhe kulturën shqiptare. Tani do shkruaj disa rreshta për një nga këta arist për djalin e Tropojës vjetër Shaban Mulën: Si mund të mos e njoh unë e bashkmoshatarët e mijë djalin e Tropojës, mësuesin, instrumentistin, organizatorin, drejtuesin artistik dhe këngëtarin Shaban Mula. Djaloshi trup shkurtër, gjithmonë me fytyrë të qeshur, artist i fjalës, artist si instrumentist por dhe si këngëtar.I madh në art sa të duket pak ta krahasosh me malin e Shkelzenit. Atë e njohën artdashësit tropojanë në të gjitha zonat e rrethit, e njohën në shfaqje, në skena në takimet tradicionale artistike, në festivalet e rrethit dhe në ato kombëtare. E njohën Kuksi, Hasi, Puka, Mirdita, Shkodra e Tirana. E njohën Kalaja e Gjirokastrës e ajo e Beratit në Festivalet Folkklorike kombëtare ku Tropoja çdoherë ka zënë vende nderi si fituese e Festivalit, disa herë vende të dyta edhe është nderuar edhe me çmimin “Laurat i Festivalit Folklorik të Gjirokastrës” në shumicën e këtyre festivaleve ka marrë pjesë dhe Shaban Mulaj si instrumentist e si këngëtar ku gjithmonë u ka ngrohur dorën shikuesve me duartrokitjet për intrepetimin virtuoz të Tij.
Shaban Mula u largua i ri nga kjo jetë por siç thotë populli –“Artistët lindin kurë vdesin” edhe ky artist ka lënë mbrapa pavdeksinë me jetën e Tij artistike. Melodinë e Tij me çifteli do ta përcjellin vitet dhe do rrjedhë në historinë e artit e shoqëruar me rrjedhën e ujrave të Valbonës ndërsa si këngëtar qëndron në lartësinë e Shkelzenit bashkë me shumë muzikant, këngëtar e artist kollos që i lindi dhe i rriti Tropoja për t’i bërë të pavdekshëm në altarin muzikës, këngës, valles e artit shqiptar.
3 . Nga mësuesi Bajram Ymeri – Artist, instrumentist
Me Shaban Mulen kam punuar 20-vjet, ndaj po jap opinionin tim. Ishte viti 1973, mbarova Institutin e Arteve dhe në gusht të atij viti u thirra për përgatitjet për festivalin folklorik kombëtar që mbahej në Gjirokaster. Drejtuesi i orkestres folklorike Ali Mula me dha në dorë një sharki ; kësaj do t`i biesh- më tha. Asht sharkia e Ram Halilit -provoje! s’asht e bukur po ndrron mirë me tha Alia. Pak më vonë mësova se Ram Halili ishte baba i Shaban Mules. Me këtë dua të them se Shaban Mula ishte në një familje muzikëdashës. Shabani u ingranua në sektorin e kulturës deri në fund të jetës së tij. Mori pjesë në gjithë festivalet kombëtare si instrumentist e këngëtar. Nuk kishte shkollë artistike por talenti i tij ishte igjithanshëm. Për mbi 20 vjet ishte përgjegjës i Shtepisë kulturës në Tropojë, ku punoi shumë mirë me talentet e reja si kërcimtarë, instrumentistë apo këngëtarë. Ishte njeri mbi të gjitha, i respektueshëm e plot humor. Është ndër rapsodet e njohur brenda e jashtë vendit e me të drejtë nderohet e këndohet nga rapsodet e sotem.
4. Artisti, valltari dhe koreografi , Shkelzen Mustafaj
Artistin e Ansambelit Dardania të Tropojës, të paharruarin Shaban Mulaj, e kam njohur prej shumë vitesh në aktivitetet, koncertet, festivalet të klasës puntore, Festivalin Folklorikë të Gjirakostrës, si një artist të shkelqyer në instrumentin e çiftelis, një majestro i përkryer. Një shok, një artist, një familjar shëmbullor. Shaban Mulen ndër vite e kanë njohur jo vetëm artistët e Ansamblit Dardania të Tropojës, por edhe shumë artiste të ansambleve të rretheve të tjera, ku takoheshim në festivale, si ansambeli folkorik i Tiranës, Shkodrës, Pukës, Dibrës, Burrelit, Durrësit, Elbasanit, Librazhdit, Fierit, Gjirokastërs Sarandes, Korçës, Vlorës ,tërë ansablet folklorike e kanë njoftë artistin Shaban Mula si një mjeshtër të shkelqyer. Shabani, ka ngelur përherë në mendjet dhe zemrat tona. Artistat kurrë nuk vdesin ata jetojnë në mesin tonë gjithmonë.
Artistja, kërcimtarja dhe koreografja, Hajrie Haklaj
Nuk është e lehtë të flasësh për një mjeshtër të madh të artit shqiptar që sot mungon në mesin tonë, që ka lënë pas kujtime dhe vepra të shumta, si Shaban Mula, nga Tropoja e vjetër. Në gjitha festivalet dhe takimet e organizuar nga asambli i Tropojës ka marë pjesë, si një artst që asnjëherë se kurseu veten, të ishte pranë gjitha veglave muzikore dhe i kudondodhur. Ishte mjeshtër i lindur, këngëtar, krijues, aktor, humorist. Një shok i sinqertë, një mik për të gjithë. Ai nuk bënte dallime, të gjithë i donte dhe i respektonte. Nga profesionalzmi dhe duartë e tij të arta dolën shumë artista, që vetë ai i mesoi dhe drejtoi drejtë skenës. Shaban Mula do kujtohet brez pas brezi, si një njeri dhe artist me shumë vlera. I paharruar qoftë kujtimi i Tij. Me respekt Hajrie Haklaj.
Nga mësuesi dhe publicisti, Gëzim Prengzi.
Shaban Mulaj,një nga virtuozët e çiftelisë në Tropojë.
Eshtë evident suksesi i Ansamblit Folklorik të Tropojës në festivalet folklorike kombëtare e pjesëmarrje të tjera deri në Festivalin Ballkanik të Ohrit e në Diasporën Shqiptare.Kjo vjen si rezultat i një tradite të pankontestueshme të artit tropojan,i ruajtur e kultivuar me fanatizëm nga strukturat e artit dhe artistët tanë të mrekullueshëm që e përcjellin nga brezi në brez duke e bërë këtë art pjesë të trashëgimisë kulturore kombëtare e botërore së shpejti. Sa herë ndjekim interpretimet e këngëtarëve të Tropojës, Fatime Sokoli, Gëzim Nika, Fatmira Breçani, Zef Beka, sa herë shohim shoqërimin orkestral të kcimeve të Tropojës a meloditë instrumentale popullore,shumë lehtë mund të dallosh ata instrumentistë të zgjedhur për ta bërë atë sa më të afërt me shijet dhe identitetin e zonës sonë.Ndër këta spikati për shumë vite instrumentisti virtuoz i çiftelisë, një artist i lindur, Shaban Mulaj. Ai sikur kishte lindur për këtë instrument popullor, por jo vetëm për këtë.Ai megjthëse nuk kishte mbaruar një shkollë muzike, muzika i buronte nga shpirti duke ia kushtuar asaj gjithë jetën. Pra ai do ishte i pranishëm në orkestracionet që shoqëronin pjesët muzikore të ansamblit, i zgjedhur nga drejtuesit e orkestrës si Ali Mula, Martin Progni etj. Ai çiftelinë e përdorte aq bukur sa të dukej sikur ajo nuk ishte në duart e njeriut, por binte si me magji. Përveç vlerave të tij si instrumentist, Shaban Mulaj për shumë vite u muar me organizimin e grupeve artistike të kooperativës së Tropojës në konkurimet e rrethit, gjithashtu ai përgatiste edhe grupin artistik të shkollës së mesme Tropojë e cila konkuronte me dinjitet përkrah gjimnazit “Asim Vokshi”,B.Curri e shkollave të tjera të mesme të rrethit. Ai me aftësitë e tij evidentoi dhe i futi në jetën artistike edhe disa instrumentistë e këngëtarë të cilët veshi i tij i përzgjodhi si talente.Shaban Mula me lojën e tij instrumentale në çifteli tërhoqi vëmëndjen edhe të mjaft këngëtarëve të tjerë nga rrethet e Veriut. Shaban Mulaj do të kujtohet gjatë për artin dhe virtuozitetin e tij në shërbim të folklorit e traditës popullore tropojane.
Nga libri “Tropoja –Djep Kulture”- Selim Matoshi (2008)
Shaban Mulaj është një ndër talentet e rralla. Ai është njohës dhe mjeshtër në interpretimin e instrumenteve popullore. Këngëta dhe valltar i talentuar. Shaban Mulaj ka një karrierë të sukseshme në tërë lëvizjen artistike të zonës në Tropojë dhe të rrethit shtrirë në kohë në dekada. Ai është autor i shumë krijimeve të reja në këngë e në valle , si dhe i shumëkërkuar e i dëshiruar në çdo mjedis në Tropojë e në Rrafshin e Dukagjinit. Është dalluar gjatë e mbas luftës në Kosovë, duke ndihmuar grupet artistike në Deçan.
I THJESHTË DHE ARTIST I MADH
Tropojanët burra e gra, djem e vajza ndër shekuj kanë trashëguar dhunti plot delikatesë të hollë shpirtërore e aftësi për të krijuar perla të vërteta arti. Nga thellësi të tilla janë përcjellë deri në ditët tona vargje e melodi të mahnitshme me plastikë e figuracion koreografike të shkëlqyer, që shprehin hove e ndjenja nga me të fuqishmet e gjerë të me delikatet; ja, pikërisht nga të gjithë ata të thjeshtit dhe artistët e mëdhenj popullorë njëkohësisht. (Vath Koreshi)
Dhe vërtet, sot në Tropojë, janë me dhjetra artistë të zhanërve të ndryshme që janë vlerësuar dhe nderuar me tituj të lartë, për të tillë art që shkruan edhe penëndrituri, shkrimtari i shquar Vath Koreshi . Po kaq dhe shumë më shumë artist të tjerë meritojnë kujtesë, vëmendje, vlerësim, nderim dhe me plot të drejtë akordim titujsh të merituar për punën e tyre të madhe, kontributin e tyre të paçmuar në ruajtjen, ndërtimin, zhvillim dhe afirmimin e folkut, artit dhe kulturës së trevës së Malsisë së Gjakovës, për artin e papërsëritshëm të tyre. Padashur të shprehem në bazë nivelesh, arritjesh, pozicionesh apo kontributesh të secilit artist, siç zakonisht që priremi të vlerësojmë kryesisht disa figura, e të sillemi vetëm rreth disa emrave pavarësisht kontributit vërtet të madh të tyre, mendoj se asgjë nuk arrihet vetem, si dhe pavarësisht se kush ishte apo është në krye të veprimtarisë, organizator apo në qëndër të skenës, mendoj se çdo arritje duhet të përpjestohet në mënyrë të drejtë, pa mohuar apo harruar asnjë artist të vetëm i cili ka dhënë kontributin e tij në themelet dhe ngritjen e këtij tempulli të shenjtë të identiteti tonë. I tillë mes tyre, me artin, mjeshtërinë, thjeshtësinë dhe vetmohimin e tij të pashoq, ishte dhe artisti i talentuar Shaban Mulaj, që sot vazhdon të jetë në mesin tonë me veprat e tij. Një njeri i thjeshtë dhe artist i madh popullorë, njëkohësisht.
Për mbi tre dekada me talentin dhe mjeshtërinë e tij, brenda dhe jashtë Shqipërisë, , në ruajtjen, kontributin, pasqyrimin dhe pasurimin e vlerave më të mira etno-kulturore, artisti Shaban Mulaj, gjerë më sot është vlerësuar nga:
Këshilli i Komunës Tropojë, dhënë titullin: “ Qytetar Nderi i Komunës Tropojë”, (pas vdekjes), me motivacionin: Për kontribut të veçantë në përparimin e artit dhe të kulturës në komunën Tropojë dhe më gjërë.”
Komuna e Deçanit , i akordoi një “MIRËNJOHJE” artistit Shaban Mulaj , (pas vdekjes) me motivacionin : “Në shenjë mirënjohje dhe respekti për kontributin dhënë në organizimin e veprimtarive në përgjithësi në komunën e Deçanit dhe kontributin profesional në fushën e muzikës në veçanti “
“ MIRËNJOHJE “ akorduar nga: Unioni Artistik i Kombit Shqiptar, së bashku me disa shoqata kulturore, me motivacionin: “ Për ruajtjen e vlerave kulturore artistike në Festivalet kombëtare dhe për një interpretim të shkëlqyer.”
Nuk ka çmim as titull më të madh se ajo që të dhuron djersa, mundi dhe puna jote. Asnjë titull sado i lartë nuk do i rrinte ngusht emrit dhe vepres së artisti Shaban Mulaj . Në nderim të artistit Shaban Mulaj , fare mirë do mund të jepej një çmim , në ndonjë konkurs muzikor ” Çmimi Shaban Mulaj” , apo dhe ndonjë vlerësim tjetër.
I PAHARRUAR QOFTË EMRI I TIJ!
—————————————-
– Ky shkrim monografik iu kushtua karrierës dhe jetës artistike të artistit të paharruar Shaban Mulaj. Një shkrim përmbledhes dhe i shtrirë në detaje nga jeta dhe veprimtaria artistike e këtij Artisti , në bazë të burimeve dhe informacioneve të cilat u përdoren për pasqyrimin sa më të plotë. Ky shkrim do përdoret edhe si skenar në dokumentarin i cili mendohet të realizohet së shpejti rreth veprës artistike të artistit Shaban Mulaj, nën drejtimin e Ish Përgjegjësit të Shtëpisë së Kulturës, në Tropojë, z. Kristaq Janushi, tashme regjizor dhe opertator i disa dokumentareve.
-Të dhënat dhe informacionet janë marrë nga familjaret e personazhit të këtij shkrimi monografik, në veçanti nga vajza e tij, Mirjana Shaban Mulaj , si dhe nga libri ” VEÇ FRESKIA E BJESHKËVE TË MIJA” , në hyrjen dhe parathënjen e tij , ku shkruajnë z. Kristaq Janushi, Studiuesi Aleks Dushi dhe z.Rrustem Hoxha. Si burim është përdorë edhe libri ” Tropoja Djep Kulture” , me autor arsimtarin, drejtuesin dhe studiuesin e paharruar Selim Matoshi.
-Disa fotografi janë siguruar nga familja, por edhe janë bërë kërkime të shumta në youtube për të pasqyruar sa më shumë veprimtarinën e tij artistike.
-Falenderoj shumë Mirjanë, vajzen e artistit Shaban Mulaj, për bashkëpunimin e saj, emocionet dhe ndjesitë e forta që na është dashur t`i kalojmë së bashkë, risjelljen e kujtimeve të bukura por dhe atyre që përmbanin dhimbje njerëzore brenda tyre.
-Falenderoj gjithashtu edhe gjithë miqtë, kolegët, bashkëkohasit e artistit Shaban Mulaj, që pranuan dhe sollen fjalen e tyre (nëpërmjet rrjeteve sociale) emrat e të cilëve janë përmendur më lart.
Realizoi:
Xhane Sherif Imeraj
(E nderuar dhe e kënaqur për realizimin e këtij shkrim, idenë e të cilin e hodha para disa kohësh dhe arrita ta përfundoj tani, gjithmonë në kërkim të informacionit për realizimin sa më të pasur dhe sa më të arrirë që të mund të nderoja ashtu siç duhet emrin dhe vepren e artistit Shaban Mulaj)
vola.ch – Nga varfëria e lagjeve me baraka të Indisë në çatinë e botës. Është historia e Rupee, qeni i parë në botë që arrin kampin bazë të Everestit, në kuotën 5.364 metra. Kjo histori ka ndodhur në nëntorin e 2013
Asaj kohe e zonja e gjeti dhe e shpëtoi qenushin nga një grumbull plehërash pa menduar se Rupee nuk do të kalonte shumë e do të ngjiste malin legjendar.
Kur u gjet, Rupee ishte në fund të jetës, tregon e zonja e tij Joanne Lefson, ish-lojtare golfi.
I braktisur pas lindjes, ai endej mes plehrave në qytetin malor të Lehut, në Indi.
Ishte katandisur kockë e lëkurë dhe i mungonte një pjesë e veshit të djathtë.
“Nuk hante e nuk pinte prej ditësh dhe nuk mund ta lija aty, në fatin e tij mizor”, vijon gruaja, që e adoptoi këlyshin 11-muajsh.
Ajo e mori atë dhe e ushqeu me një dietë vegjetariane të pasur me proteina, vezë dhe oriz të zjerë dhe pas një konsulte me veterinerin e bëri të përjetonte aventurën më të madhe: lartësitë e akullta të Himalajeve. Po, Rupee është i pari qenush që është ngjitur në Everest, Himalaja në kuotën mbi 5000 metra të lartë.
… [Trackback]
[…] There you will find 51291 additional Info to that Topic: voal.ch/perkujtim-per-xhavit-shpat-e-rron-mazrekaj-dr-fehmi-pali-vjeherr-dhe-gjysh-mrekullueshem/ […]
… [Trackback]
[…] Find More Info here to that Topic: voal.ch/perkujtim-per-xhavit-shpat-e-rron-mazrekaj-dr-fehmi-pali-vjeherr-dhe-gjysh-mrekullueshem/ […]